De rol van het stekblad bij de beworteling

Transcriptie

1 pagina 1 Assimilaten helpen het bewortelingsproces. Uit praktijk onderzoek is al duidelijk naar voren gekomen dat een stek die direct na het oogsten wordt gestoken slechter en trager beworteld dan een stek welke eerst een dag bewaard wordt. Het is van groot belang dat de stek direct na het oogsten wordt beschermd tegen uitdrogen. Veelal wordt de stek daarom verpakt en teruggekoeld. Er zijn waarschijnlijk meer oorzaken waarom een stek die bewaard wordt beter beworteld. Doordat de wond bij bewaring zich eerst kan sluiten ontstaat er een natuurlijke barrière tegen invallen door pathogene microorganismen. Een tweede reden is de aanmaak van verschillende stoffen in de directe omgeving van de wond (snijvlak). De cellen in de directe omgeving van de wond zullen stoffen aanmaken om de wond te herstellen. Op hetzelfde moment zullen reserves in de rest van de stek gemobiliseerd worden om het herstelproces van de wond van energie en bouwstoffen te voorzien. Deze stoffen zullen wellicht ook bouwstoffen en energie leveren voor de celdeling die nodig is bij de wortelvorming. Door de aangepaste omstandigheden zullen deze processen waarschijnlijk efficiënter verlopen dan wanneer de stek direct wordt gestoken. Verder leert het onderzoek van Dr. Miguel Costa ons dat de fotosynthese van de stek (het stekblad) een belangrijke bijdrage levert bij de hoeveelheid en kwaliteit van de wortels (daarover meer in deze nieuwsbrief). Kokos in steksubstraat. Veel steksubstraat bevat een percentage Kokos. De kokosmaterialen die in de tuinbouw worden gebruikt zoals kokosgruis en kokosvezel zijn afkomstig uit de bast van de kokosnoot. Vijftien procent van dit kokosgruis toegevoegd aan het stekmedium heeft positieve invloed op de luchtigheid, het watervasthoudend vermogen en het herbevochtigen van het substraat gaan goed. Al deze eigenschappen zijn van groot belang voor een stekmedium. Verschillende potgrondleveranciers leveren speciale steksubstraten waarin kokospeat is verwerkt. Vraag een monster aan bij uw leverancier en doe vergelijkend onderzoek. Dit kan verrassende resultaten opleveren. Gebruik bij dit onderzoek niet de moeilijkst bewortelbare soorten, daarmee worden de verschillen duidelijker. Verder is het belangrijk om de gebruiksaanwijzingen van de leverancier nauwkeurig op te volgen. Hoeveel stek kunnen we behandelen met? Regelmatig krijgen wij de vraag hoeveel stekpoeder nodig is om een bepaalde hoeveelheid stekken te behandelen. U begrijpt dat het van een aantal factoren afhankelijk is, zoals de dikte van de stek. Hier volgen wat praktijkvoorbeelden welke u als richtlijnen kunt gebruiken. Poedermethode Dikke stekken zoals b.v Anjers, stekken per kg Rhizopon poeder. Dunnere stekken 80. tot per kg. De steksteek robot (Rombomatic) behandelt potroos stekjes met 525 gram Chryzopoeder. Vloeibare methode middels Rhizopon tabletten Bij de dompelmethode kunt u minimaal stekjes behandelen met 1 liter oplossing. De opzuigmethode vraagt 1 liter voor dikke stekken zoals pruimen onderstammen.. Wanneer u vragen of opmerkingen heeft m.b.t. dit onderzoek of een ander onderwerp wilt aankaarten dan kunt u mailen naar: rhizopost@rhizopon.com Als u zich wilt afmelden voor de Rhizopost stuur dan een aan rhizopost@rhizopon.com met als onderwerp STOP

2 pagina 2 Voor dunne stekken zoals Coniferen kunt u enkele duizenden stekken met één liter oplossing behandelen. Het besproeien van de al gestoken stek wordt per m 2 oppervlak berekend. Met 1 liter oplossing kunt u minimaal 6 m 2 besproeien. In de Chrysanten teelt zijn dat dan ongeveer 2400 stekken. Deze getallen zijn uit de praktijk verzameld en geven u een goede basis om te berekenen wat u aan producten nodig heeft. Callus of ongedifferentieerd weefsel. Wat is callus? Callus is een onregelmatige structuur van parenchymcellen welke gevormd worden op een wondvlak van een plant. We noemen ze ook wel ongedifferentieerd weefsel. Het bekendste voorbeeld van callusvorming is het afdichtende weefsel wat een boom maakt nadat er een tak is afgezaagd. Is callus noodzakelijk bij wortelvorming? Ook bij het stekken zien wij regelmatig callusvorming aan het wondvlak ontstaan. Bij de wortelvorming aan zachte scheut of bladstek is, met het blote oog zichtbare, callusvorming niet wenselijk. Wortels kunnen direct gevormd worden zonder dat vooraf zichtbaar callusvorming heeft plaats gevonden. Zichtbare callus zal de beworteling van deze stekken zelfs vertragen en/of tegenwerken. Callusvorming rond takwond De klimatologische omstandigheden waaronder een stek callus gaat vormen zijn nagenoeg hetzelfde als bij wortelvorming. Wanneer er voldoende vocht en zuurstof in het stekmedium aanwezig is zal wortelvorming op gang komen. Indien er in die bewortelingsperiode echter een korte tijd droogte of zuurstoftekort optreedt, zal er overmatig callus gevormd worden. Wanneer callus de gehele wond aan de basis van de stek omgroeit dan zal de wortelvorming behoorlijk tegengewerkt worden. Het is daarom van het grootste belang dat de vocht- en zuurstofvoorziening van het stekmedium goed geregeld is. Callus belemmert wortelgroei. Bij meer houtachtige stekken en winterstek is een klein beetje zichtbare callusvorming onderdeel van het proces om tot beworteling te komen. In deze stekken is ook meer reserve in de vorm van o.a koolhydraten beschikbaar om naast callus ook nog wortels te maken. Parenchymcellen (gedifferentieerde cellen) zullen door de auxine (groeistof) eerst veranderen in calluscellen (ongedifferentieerd weefsel). Wanneer de klimatologische omstandigheden rond de basis van de stek optimaal zijn zullen uit de calluscellen wortelcellen kunnen groeien. Deze uit callus gevormde wortels hebben echter niet direct aansluiting op de hout- en zeefvaten. Het callusweefsel zal dus omgevormd moeten worden zodat de vataansluiting kan plaatsvinden. Wanneer er door verstoring in het klimaat of andere oorzaken stress optreedt, kan de callusvorming

3 pagina 3 doorgaan en het bewortelingsproces of het vergroeien van de wortels naar de vaten, verstoord worden. A. Vataansluiting door callus verhinderd B. De nieuwe wortel heeft vataansluiting Bij dergelijk slecht beworteld plantmateriaal zal kort na het oppotten of verplanten een groeistoornis optreden. Ook is het goed mogelijk dat de stek na verloop van tijd alsnog afsterft. Controleer daarom tijdens het bewortelingsproces het vochtgehalte van het stekmedium. Meten is weten. Weeg een compleet goed met water verzadigde tray met stek en gebruik dat als referentie. Weeg regelmatig een tray en vergelijk het gewicht met het referentiegewicht. Wanneer dit onder het referentiegewicht ligt geeft u water. De rol van het stekblad bij de beworteling. Het is bij iedere stekvermeerderaar bekend dat een stek van een goed gevoede moederplant beter en makkelijker bewortelt dan een stek van een verwaarloosde plant. Ook is bekend dat bladeren aan de stek gaaf en goed ontwikkeld moeten zijn, voor een roos is dat minimaal een 5-blad. Bladoppervlak van een roos J.M. (Miguel) Costa is in 2002 aan de Landbouw Universiteit in Wageningen gepromoveerd op het proefschrift ``De rol van het blad op de dynamiek van de groei en beworteling van Rozen bladstek``. Dit onderzoek geeft ons inzicht in de mogelijkheden om de kwaliteit van de planten positief te beïnvloeden door de stekomstandigheden te sturen. Belangrijk gegeven uit dit onderzoek is dat de kwaliteit van de stek wel van invloed is maar dat de mogelijkheid om te kunnen assimileren voor een rozenstek bepalend is voor de kwaliteit en de hoeveelheid wortels. Om te kunnen assimileren moet de stek een goed functionerend blad hebben, voldoende licht en voldoende CO 2. ALS TESTGEWAS IS IN DIT ONDERZOEK GEKOZEN VOOR ROSA HYBRIDA MADELON. Effect van het originele stekblad op de beworteling en groei. Op verschillende momenten na het steken van de stek werd het originele stekblad verkleint of verwijderd. Het werd duidelijk dat vooral in de eerste week vermindering van het bladoppervlak of het volledig verwijderen van het stekblad desastreuze gevolgen heeft voor de overleving van de stek.

4 pagina 4 Invloed van het stekblad op de Koolhydraten in de bewortelingszone. Bij vergelijkende proeven kwam duidelijk naar voren dat een gedeeltelijk verwijderd of geheel verwijderd stekblad het drooggewicht en het koolhydraat gehalte deed verminderen in de bewortelingszone. Het gevolg daarvan was dat er eerder zwartrot en minder beworteling ontstond. Het stekblad had dus direct invloed op de beschikbaarheid van koolhydraten in de basis van de stek. Wanneer het stekblad in de eerste 7 dagen verwijderd werd was het gevolg in bijna alle gevallen zwartrot aan de basis. Dat geeft aan dat het oorspronkelijke reserveniveau onvoldoende is om de stek te laten bewortelen. Verder hebben ze onderzocht of het steksubstraat invloed had op het ontstaan van zwartrot. De conclusie was dat de belangrijkste oorzaak van zwartrot aan de stekbasis veroorzaakt wordt door een tekort aan koolhydraten in dat deel van de stek. Anatomische en morfologische beschrijving van de beworteling van rozenstek. De klimatologische omstandigheden van dit onderzoek waren: C, 85 µmol/s -1.m -2, 16 uur per dag (zonder auxine behandeling.) Wortel initiatie bij deze roos ontstaat tussen dag 3 en dag 7. Het ontwikkelen en uitgroeien van het wortel promordia is tussen dag 7 en 11. De (zichtbare) groei van de wortel en het ontwikkelen en uitgroeien van de vaten vind plaats na dag 14. Het verloop van drooggewicht, fotosynthese en ademhaling tijdens de beworteling. Direct na het verwijderen van de stek van de moederplant daalt de fotosynthese van de stek naar 75 tot 95% van die wanneer ze nog aan de moederplant zit. Binnen enkele uren herstelt de fotosynthese van de stek zich tot 70% van het normale niveau van bladeren aan de moederplant. De dagelijkse koolstofbalans bleef positief vanaf het knippen van de moederplant. Van de toename in het versgewicht na 21 dagen was 70% terug te vinden in de wortels en nieuwgevormde scheutjes en de resterende 30% werd terug gevonden in de toename van het oorspronkelijke stekblad en stengeltje. Dit onderzoek geeft aan dat: De bladkwaliteit, zoals bladoppervlak, leeftijd en gaafheid voor een belangrijk deel de mate van beworteling en scheutvorming bepalen doordat het assimilerende vermogen groter is. Omdat te realiseren moeten de omstandigheden om te kunnen assimileren echter wel optimaal zijn. Minder belangrijk zijn de reserves die een stekje mee krijgt. Deze worden onder optimale omstandigheden nauwelijks gebruikt bij de wortelen scheutvorming. Fysiologisch- en Biologisch jong Stekken van een oude moerplant of oude boom bewortelen slecht. Het vermogen om snel tot beworteling te komen wordt bepaald door de biologische en fysiologische leeftijd van de stek. Een biologisch-jonge stek, is gegroeid uit weefsel wat gevormd is vlak na het ontstaan van de plant. b.v. een stekje genomen van een jonge zaailing is biologisch jong.

5 pagina 5 Fysiologisch jong is een scheutje wat pasgeleden is gevormd. Dit scheutje kan echter ook boven in een 1000-jarige boom groeien. Dat stekje op die 1000-jarige boom is dan wel fysiologisch-jong maar niet biologisch-jong en zal dus niet bewortelen. Het vermogen om zowel biologisch als fysiologisch jong te zijn lijkt alleen voorbehouden aan het plantenrijk. Het experiment van enige jaren geleden met het schaap Dolly toont aan dat de cellen uit de uiers van het volwassen schaap wel konden uitgroeien tot een nieuw schaap, fysiologisch-jong. De verschijnselen van veroudering lieten echter zien dat ze biologisch oud was. Korte berichten. Europese Registratie Het afgelopen half jaar is er hard gewerkt om het dossier voor de Europese registraties van de werkzame stoffen van de verschillende Rhizopon producten op tijd in te leveren. Dit is van groot belang om ook in de toekomst het gebruik van de Rhizopon producten te kunnen waarborgen. Via de Rhizopost zullen we u op de hoogte houden van de vorderingen. Fysiologisch en biologisch jonge scheutjes Wanneer we deze boom tot net boven de grond afzagen dan zullen zich in de buurt van het wondvlak nieuwe scheutjes ontwikkelen. Deze scheutjes zijn fysiologisch jong, ze kunnen ook biologisch jong zijn omdat ze groeien uit het weefsel wat is gevormd aan het begin van het leven van deze boom. Schaap Dolly Nieuw magazijn. Het afgelopen voorjaar is er een nieuw magazijn in gebruik genomen. Mede hierdoor kunnen wij de Rhizopon producten efficiënter opslaan. Bovendien verwachten wij bestellingen nog sneller te kunnen afleveren.. Onze website blijkt voor veel gebruikers van onze Rhizopon producten een gewaardeerde bron van informatie. In het najaar van 2005 zal de site een verandering ondergaan waardoor surfen langs alle pagina s nog eenvoudiger is.