MUSEUMFICHES PARCOURS ANGST EN VERZET

Transcriptie

1 MUSEUMFICHES PARCOURS ANGST EN VERZET

2 2

3 LEES EERST DIT In dit boekje vind je een museumparcours rond het thema angst en verzet. Jullie werken in kleine groepjes. Elk bezoek start met de introfilm. Als je die nog niet zag, gebruik dan de audioguides op het gelijkvloers om de film op de zuilen te bekijken. Schrijf of leun niet tegen de panelen. Aan de balie kan je schrijfplankjes verkrijgen. De lift is heel langzaam en bedoeld voor minder mobiele mensen. Doe daarom zoveel mogelijk verplaatsingen met de trap. In het museum vind je plooistoeltjes. Deze zijn gereserveerd voor wie echt moeilijk ter been is. Vergeet niet dat dit een plaats van herinnering is. Hou rekening met onze andere bezoekers. VUL HIER JULLIE NAMEN IN : DIT IS DE DATUM VAN VANDAAG : 3

4

5

6 C 6

7 Angst en verzet op verdieping IV In ondergaat België de nazidictatuur. Wie niet volgzaam is, wordt verdacht. Wie tegenwerkt, wacht de gevangenis of een concentratiekamp. Nu en dan overwinnen mensen hun angst en werken ze het nazisysteem tegen. De Duitsers geven vaak toe om de samenwerking niet te bemoeilijken. Er is dus een zekere marge voor verzet. Behalve voor de Joden. Zij leven in voortdurende angst. Verzet, zoals onderduiken, is voor hen aartsmoeilijk en riskant. Toch zal verzet de enige juiste keuze blijken: het alternatief is de dood. 1 Ga naar de vierde verdieping. Bekijk aan het einde van het glazen looppad door het venster de oude Dossinkazerne. De nazi s kozen in 1942 deze kazerne niet voor niets uit als verzamelplek voor Joden en zigeuners. Kan je een reden bedenken als je het gebouw goed bekijkt? 7

8 Angst en verzet op verdieping I 2 Daal af naar de eerste verdieping. Daar vind je in de derde gang (middelste witte zuil) foto s 26.1 en 26.2, en propagandaposter Deze beelden tonen hoe de nazi s in mei 1940 België binnenvallen. Welke indruk maken de Duitsers volgens jou op de Belgische bevolking? Omcirkel. Sterk Beleefd Krachtig Modern Machtig Onzeker Kwaad Voorkomend Onoverwinnelijk Gewelddadig Plichtsbewust Gedisciplineerd 3 De Belgen reageren heel uiteenlopend op de nazibezetting. Lees in dezelfde gang de teksten Belgisch defaitisme en Van defaitisme tot enthousiasme. Geef een omschrijving van: - defaitisme : - enthousiasme : 4 Ook in de derde gang vind je het paneel De Jodenregistratie. Begin van het einde. Lees die tekst door en zoek de antwoorden op deze vragen: Vanaf wanneer werden de Joden geregistreerd? Formuleer in je eigen woorden wat de Jodenregistratie inhield. Hoe komt het dat de registratie zo vlot verliep? 8

9 De volgende panelen tonen dat er, meteen na de registratie, nog andere wetten tegen de Joden worden afgekondigd. 5 Ga nu naar de vierde gang. Som twee anti-joodse maatregelen van bij het begin van de bezetting op Ga nog in de vierde gang op zoek naar een voorbeeld van verzet tegen deze maatregelen. Winkelraam met het drietalige affiche Joodse onderneming. Foto, ca Washington, USHMM. 9

10 Angst en verzet op verdieping II Op deze tweede verdieping zullen we zien hoe in elke massa, ondanks de angst, steeds individuen opstaan die niet zomaar meedrijven met de stroom. Zij komen op voor hun principes en idealen, soms tegen beter weten in. 7 Op de tweede verdieping aangekomen, spreekt de grote foto je aan: wie is die man? Wat doet hij toch? Schrijf hier het eerste woord dat bij je opkomt als je deze foto ziet. Als je meer wil weten over wat er op deze grote foto gebeurt, kan je de tekst bij de foto lezen. 8 Ga nu de kamers binnen. Neem een audiogids, stel hem in en luister naar de verhalen om een antwoord te vinden op de onderstaande vragen. Zoek het verhaal Allesoverheersende angst (15) en bekijk het. Beschrijf in je eigen woorden waaruit blijkt dat midden augustus 1942 het overheersende gevoel in de Joodse gemeenschap angst is. 9 Beluister Baas in eigen winkel (01). Op welke manier pleegt de hoofdpersoon in dit verhaal uit 1942 verzet tegen de nazi s? 10 Beluister Stille helden (16). Op welke manier plegen deze mensen verzet? Had je strengere straffen verwacht? 10

11 11 Begeef je nu naar de mensenrechtenmuur met de foto s rond uitsluiting. Kies er een foto uit die volgens jou verzet kan illustreren. Noteer hier het nummer van de foto. Zoek nu de legende bij die foto op via het aanraakscherm. Lees de tekst Als een staat gaat discrimineren. Eén zin blijft hangen: Wees op je hoede voor groepsdruk!. Op welke manier zou jij je verzetten tegen groepsdruk? Foto Lawrence Beitler Getty Images 11

12 Angst en verzet op verdieping III De derde verdieping draagt de titel Dood. De dood was het lot van haast alle mensen die via de Dossinkazerne werden weggevoerd. Geen voorstelling te maken van de angst die mensen gevoeld moeten hebben... En toch ook hier: verzet! 12 Op de derde verdieping vertellen de eerste twee nissen en de zuil over het leven in de Dossinkazerne. Kies één beeld dat voor jou de angst symboliseert die in en rond de kazerne heerste. Verzet was geen evidentie in deze kazerne. Slechts enkele konden ontsnappen. Maar verzet kan ook geestelijk en symbolisch zijn. Welk kunstwerk, gemaakt in Dossin, is voor jou een uiting van verzet? 13 Ga nu naar de middelste zuil, Transport XX, 19 april Deze zuil vertelt meer over het twintigste transport dat 1631 gevangenen uit Dossin naar Auschwitz-Birkenau. Hoe komt het dat zoveel mensen uit deze trein konden vluchten? Geef twee redenen Vervolg je weg en hou halt bij de portrettenmuur. Deze mensen zijn allemaal uit Dossin weggevoerd. Gebruik het aanraakscherm om enkele personen op te zoeken en het schema aan te vullen: een man een vrouw een kind een overlevende naam transport 12

13 Nu ga je de gang in. Loop de gang rustig door, in de richting van de grote wandfoto van Auschwitz-Birkenau. Bekijk de foto s aandachtig. 15 Als je uit de gang komt, draai je de hoek om en ga je naar de nis rond onderduiken. Raak het schem met de vijf getuigen aan. Kies Malvine Löwenwirth en beluister haar verhaal. Haal uit haar getuigenis drie elementen die jij als verzet zou bestempelen Malvine Löwenwirth en haar echtgenoot Kopel Brandstätter in Door onder te duiken hebben zij de oorlog overleefd, maar intussen weten ze dat zowat hun hele familie is omgekomen. Brussel, coll. Brandstätter-Löwenwirth 13

14 Conclusie over angst en verzet Draai je om en bekijk de vier foto s op de meest rechtse zuil op de derde verdieping. Het is het kunstwerk van Daniel Hernández-Salazar waarbij hij met schouderbladen van een slachtoffer uit de burgeroorlog in Guatemala een fotomontage maakte die sterk doet denken aan de overbekende aapjes hieronder. Hernández-Salazar voegde echter een vierde beeld toe. Hoe vertaalt dit kunstwerk het parcours dat jullie net hebben afgelegd? Horen, zien en zwijgen... 14

15 MIJN NOTA S : 15

16