Het verloop van de sociaaleconomische indicatoren en de conjunctuur in West-Vlaanderen - Opmaak december 2014

Transcriptie

1 Het verloop van de sociaaleconomische indicatoren en de conjunctuur in West-Vlaanderen - Opmaak december 214 INHOUD Blz. 1. WERKLOOSHEID WERKAANBIEDINGEN TIJDELIJKE WERKLOOSHEID VERGUNDE EN BEGONNEN WONINGEN OMZET EN INVESTERINGEN STARTERS FAILLISSEMENTEN EN VERLOREN JOBS INSCHRIJVINGEN VAN NIEUWE PERSONENWAGENS CONJUNCTUURINDICATOR VAN DE NATIONALE BANK OVERZICHTSTABEL VOOR WEST-VLAANDEREN SOCIAALECONOMISCHE INDICATOREN EN CONJUNCTUUR IN HET VLAAMSE GEWEST BESLUIT POM West-Vlaanderen - Provinciehuis Olympia - Koning Leopold III-laan Sint-Andries/Brugge Tel.:../32/5/ Fax:../32/5/ info@pomwvl.be Website: De Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij is een publiekrechtelijke instelling met rechtspersoonlijkheid erkend door de Vlaamse Regering

2 1. WERKLOOSHEID (BRON: VDAB, RVA) Cijfers tot en met november 214. In november 214 telde West-Vlaanderen werklozen 1, dit is een toename met 1,7% in vergelijking met november 213 (zie figuur 1). De toenames op jaarbasis van het aantal niet-werkende werkzoekenden werden in de loop van 214 geleidelijk kleiner: +11,8% in het eerste kwartaal, +8,1% in het tweede kwartaal en +3,6% in het derde kwartaal. Figuur 1: Evolutie van het aantal niet-werkende werkzoekenden in West-Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: VDAB, Verwerking: POM West-Vlaanderen. In het Vlaamse Gewest zien we een gelijkaardige evolutie. In het eerste kwartaal van 214 lag het aantal niet-werkende werkzoekenden 1,1% hoger op jaarbasis, in het tweede en derde kwartaal waren er toenames met respectievelijk 6,3% en 3,1%. In oktober en november 214 werden toenames van respectievelijk 2,8% en 1,9% op jaarbasis opgetekend. Sinds september 214 liggen de toenames op jaarbasis van het aantal werklozen in West-Vlaanderen iets lager dan de toenames in Vlaanderen. 1 Onder werklozen wordt verstaan: het aantal niet-werkende werkzoekenden. Zij vertegenwoordigen het bij de VDAB ingeschreven arbeidsmarktpotentieel. In deze groep zijn onder meer de schoolverlaters, de vrij ingeschrevenen en een zeer diverse restgroep (met daarin de tijdelijk geschorsten) opgenomen. Een nadeel is wel dat de oudere werklozen met vrijstelling van inschrijving als werkzoekend niet zijn opgenomen. 1

3 jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec Het verloop van de sociaaleconomische indicatoren en de conjunctuur in West-Vlaanderen Bekijken we mannen en vrouwen afzonderlijk (zie figuur 2), dan zien we dat de toename van het aantal werklozen in november 214 zich nagenoeg uitsluitend bij de mannelijke werklozen situeerde (+2,9% op jaarbasis ten opzichte van +,4% bij de vrouwen). Hierdoor steeg het aandeel mannelijke werklozen van 53,5% in november 213 naar 54,1% in november 214. Met uitzondering van januari waren de toenames op jaarbasis bij de vrouwelijke werklozen in de eerste zes maanden van 214 groter dan bij de mannelijke werklozen; sindsdien zien we - met uitzondering van september - het omgekeerde. Figuur 2: Evolutie van het aantal niet-werkende werkzoekenden naar geslacht in West-Vlaanderen Mannen Vrouwen BRON: VDAB, Verwerking: POM West-Vlaanderen. In het Vlaamse Gewest zien we een gelijkaardige evolutie. In de eerste zeven maanden van 214 waren de toenames op jaarbasis bij de vrouwelijke werklozen telkens groter dan bij de mannelijke werklozen. In augustus 214 was de toename op jaarbasis bij mannelijke en vrouwelijke werklozen even groot en vanaf september 214 steeg het aantal mannelijke werklozen iets sterker dan het aantal vrouwelijke werklozen. In november 214 was 53,8% van alle werklozen een man, wat nagenoeg evenveel is als in november 213 (53,7%). In november 214 bleef de jeugdwerkloosheid in West-Vlaanderen nagenoeg status quo in vergelijking met november 213 (+,2%). De jeugdwerkloosheid evolueert gunstiger dan de totale werkloosheid en kende in de loop van 214 zelfs al enkele maanden met afnames op jaarbasis (zie figuur 3). In het eerste kwartaal van 214 steeg het aantal jeugdwerklozen met 6,2% op jaarbasis; in het tweede kwartaal bleef de toename beperkt tot 1% en in het derde kwartaal was er een afname met 1,4% op jaarbasis. Het aandeel jeugdwerklozen is sinds oktober 213 altijd lager op jaarbasis. In november 214 vertegenwoordigden de jeugdwerklozen 22,8% van het totale aantal werklozen; in november 213 was dat nog 23,1%. 2

4 Figuur 3: Evolutie van het aantal niet-werkende werkzoekenden jonger dan 25 jaar in West-Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: VDAB, Verwerking: POM West-Vlaanderen. In het Vlaamse Gewest evolueert het aantal jeugdwerklozen nog gunstiger dan in West-Vlaanderen. In Vlaanderen kent het aantal jeugdwerklozen al sinds april 214 onafgebroken afnames op jaarbasis. In het eerste kwartaal was er nog een toename van het aantal jeugdwerklozen met 3,3% op jaarbasis, in het tweede en derde kwartaal waren er afnames met respectievelijk 3% en 3,3%. Van mei 213 tot en met maart 214 kende het aantal niet-werkende werkzoekenden van 5 jaar en ouder in West-Vlaanderen steeds groter wordende toenames op jaarbasis. De verhoging van de leeftijdsgrens voor onvoorwaardelijke vrijstelling als werkzoekende begin 213 speelt hierbij een rol 2. Sinds april 214 worden de toenames op jaarbasis kleiner. In het eerste kwartaal van 214 steeg het aantal oudere niet-werkende werkzoekenden met 15,2%; in het tweede en derde kwartaal van 214 waren er toenames met respectievelijk 12% en 8,2%. Aangezien het aantal niet-werkende werkzoekenden sinds december 213 op jaarbasis sterker steeg dan het totale aantal werklozen, kende ook het aandeel niet-werkende werkzoekenden van 5 jaar en ouder onafgebroken toenames op jaarbasis (zie figuur 4). In november 214 was 28% van de niet-werkende werkzoekenden 5 jaar of ouder; in november 213 was dat nog 26,9%. 2 Sinds januari 213 kan een werkzoekende zich pas vanaf 6 jaar laten uitschrijven als werkzoekende; voorheen lag de leeftijdsgrens voor onvoorwaardelijke vrijstelling op 58 jaar. Deze verhoging van de leeftijdsgrens zorgt voor een toename van het aantal werkzoekenden van 5 jaar en ouder en een afname van het aantal oudere uitgeschreven werklozen van minstens 5 jaar. 3

5 Figuur 4: Evolutie van het aandeel niet-werkende werkzoekenden van 5 jaar en ouder in West- Vlaanderen 35, 3, 25, 2, 15, , 5,, jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: VDAB, Verwerking: POM West-Vlaanderen. Daartegenover staat dat het aantal oudere uitgeschreven werklozen van minstens 5 jaar 3 onafgebroken sterke afnames kent. In de eerste drie kwartalen van 214 waren er afnames met respectievelijk 19,8%, 2,3% en 2,5% op jaarbasis. De divergerende evolutie van het aantal oudere niet-werkende werkzoekenden en het aantal uitgeschreven oudere werklozen wordt mooi geïllustreerd in figuur 5. 3 Cfr voetnoot 2. 4

6 jan 1 apr 1 jul 1 okt 1 jan 11 apr 11 jul 11 okt 11 jan 12 apr 12 jul 12 okt 12 jan 13 apr 13 jul 13 okt 13 jan 14 apr 14 jul 14 okt 14 Het verloop van de sociaaleconomische indicatoren en de conjunctuur in West-Vlaanderen Figuur 5: 2% Evolutie op jaarbasis van het aantal oudere niet-werkende werkzoekenden en het aantal uitgeschreven oudere werklozen in West-Vlaanderen 15% 1% 5% % -5% -1% -15% -2% -25% oudere nwwz uitgeschreven oudere werklozen BRON: VDAB, Verwerking: POM West-Vlaanderen. In het Vlaamse Gewest is de evolutie van het aantal oudere niet-werkende werkzoekenden en het aantal oudere uitgeschreven werklozen sterk gelijklopend aan deze in West-Vlaanderen. 5

7 2. WERKAANBIEDINGEN (BRON: VDAB) Cijfers tot en met oktober 214. In oktober 214 ontving de VDAB 4.94 vacatures 4 in het Normaal Economisch Circuit (exclusief interimvacatures 5 ). In vergelijking met oktober 213 betekent dit een toename met 8,9% (zie figuur 6). In oktober 214 bleef de toename op jaarbasis een stuk onder de gemiddelde toenames in de eerste drie kwartalen van 214 (respectievelijk +18,1%, +22,8% en +2,9% op jaarbasis). Figuur 6: Evolutie van het aantal ontvangen werkaanbiedingen (NEC, exclusief interim-vacatures) voor West-Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: VDAB, Verwerking: POM West-Vlaanderen. Het aantal openstaande vacatures op het einde van de maand kende in oktober 214 een nog sterkere toename op jaarbasis (+9,6%). In de eerste negen maanden van 214 was er bij de openstaande vacatures wel een grilliger verloop dan bij de ontvangen vacatures (zie figuur 7). Zo was er in het eerste kwartaal van 214 nog sprake van een afname van het aantal openstaande vacatures (-2,5% op jaarbasis); in het tweede en derde kwartaal waren er toenames met respectievelijk 11,3% en 8,8% op jaarbasis. 4 Wegens te grote niet-conjunctuurgerelateerde schommelingen worden de vacatures voor studentenjobs vanaf januari 214 niet meer meegeteld in het Normaal Economisch Circuit (exclusief interim-vacatures). De cijfers van vóór 214 werden herberekend waardoor een nieuwe tijdreeks met vergelijkbare cijfers werd verkregen (bron: VDAB-werkaanbodbericht van januari 214). 5 Eén interim-vacature kan leiden tot een reeks opeenvolgende interim-opdrachten of kan doorgegeven worden via meerdere interimkantoren. Om die reden verwijderde de VDAB de interim-vacatures uit het Normaal Economisch Circuit (NEC) en uit haar analyses. 6

8 Figuur 7: Evolutie van het aantal openstaande werkaanbiedingen (NEC, exclusief interim-vacatures) op het einde van de maand voor West-Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: VDAB, Verwerking: POM West-Vlaanderen. Ook in het Vlaamse Gewest zien we bij het aantal ontvangen vacatures toenames in de eerste drie kwartalen van 214 (respectievelijk +1,9%, +13,9% en +13% op jaarbasis), maar deze toenames zijn kleiner dan in West-Vlaanderen. Ook de stijging in oktober 214 (+3,7% op jaarbasis) is kleiner dan in vergelijking met West-Vlaanderen. Het aantal openstaande werkaanbiedingen kent in Vlaanderen een gelijkaardig verloop als in West-Vlaanderen. In het eerste kwartaal van 214 was er een grotere afname op jaarbasis met 7,1%; de toenames in het tweede en derde kwartaal (respectievelijk +4,4% en +2,8%) waren kleiner dan in West-Vlaanderen. In oktober 214 lag het aantal openstaande vacatures 6,8% hoger dan in oktober 213. In West-Vlaanderen lag het aantal niet-werkende werkzoekenden per openstaande vacature in de periode januari-oktober 214 op 4,3. Dit cijfer is ongeveer even groot als dat van 213 (zie figuur 8). De krapte op de arbeidsmarkt is momenteel minder groot dan in de periode Er zijn nu meer niet-werkende werkzoekenden per vacature dan toen. 7

9 Figuur 8: Evolutie van het aantal niet-werkende werkzoekenden per openstaande vacature in West- Vlaanderen, (t/m oktober 214) ,8 5,8 5,3 4,8 4,1 4,4 4,3 3,6 3,6 3, * BRON: VDAB, Verwerking: POM West-Vlaanderen. niet-werkende werkzoekenden openstaande vacatures aantal niet-werkende werkzoekenden per openstaande vacature 8

10 3. TIJDELIJKE WERKLOOSHEID (BRON: RVA) Cijfers tot en met september 214. In september 214 steeg het gemiddeld aantal van de tijdelijke werkloosheid 6 in West-Vlaanderen met 6,8% op jaarbasis (zie figuur 9). In het hele derde kwartaal van 214 was dit met 6,7%. Deze evolutie is minder gunstig dan eerder in 214: in het eerste en tweede kwartaal van 214 waren er afnames met respectievelijk 36,2% en 3,5%. Op het einde van het jaar zien we altijd een normale seizoensgebonden toename van de tijdelijke werkloosheid. Wat we nog moeten afwachten is of het uiteindelijke cijfer in het laatste kwartaal van 214 op jaarbasis hoger of lager zal uitvallen. Figuur 9: Evolutie van het gemiddelde aantal van de tijdelijke werkloosheid in West-Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: RVA, Verwerking: POM West-Vlaanderen. In het Vlaamse Gewest was er in het derde kwartaal van 214 nog altijd een daling op jaarbasis van het gemiddeld aantal van de tijdelijke werkloosheid, namelijk met 5%. De afname was wel aanzienlijk kleiner dan in het eerste en tweede kwartaal van 214 (respectievelijk -41,7% en -29,2%). 6 Er zijn twee statistieken over de tijdelijke werkloosheid beschikbaar. De eerste statistiek bevat het aantal fysieke eenheden van de tijdelijke werkloosheid. Dit komt overeen met het aantal betalingen per maand of het aantal tijdelijke werklozen, ongeacht de duur van de tijdelijke werkloosheid. De tweede statistiek toont het gemiddelde aantal van de tijdelijke werkloosheid. Dit is een betere indicator voor de omvang van de tijdelijke werkloosheid, aangezien het aantal vergoedbare dagen van tijdelijke werkloosheid in verhouding gebracht wordt tot het aantal potentiële arbeidsdagen in de betrokken maand. In dit conjunctuuroverzicht wordt de tweede statistiek geanalyseerd. Deze cijfers mogen niet gebruikt worden als indicatie van de werklozen, omdat het gaat om personen die nog steeds door een arbeidscontract gebonden zijn, maar om tijdelijke redenen geen werk hebben. De voornaamste oorzaak van tijdelijke werkloosheid is van economische aard, maar ook weersomstandigheden, jaarlijkse vakantie voor beginnende werknemers, overmacht, technische stoornis of stakingen kunnen een oorzaak zijn. 9

11 4. VERGUNDE EN BEGONNEN WONINGEN (BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie) Voorlopige cijfers tot en met augustus (vergunde woningen) of juli 214 (begonnen woningen). De statistiek van het aantal vergunde nieuwbouwwoningen in West-Vlaanderen toonde ongeziene pieken begin 214 (zie figuur 1). De kentering kwam er in juni met een halvering van het aantal vergunde nieuwbouwwoningen ten opzichte van dezelfde maand van 213. Ook in juli en augustus viel het aantal vergunde woningen bijzonder laag uit. Die grote fluctuaties zorgden uiteindelijk nog altijd voor 62,3% meer vergunde nieuwbouwwoningen in de periode januari-augustus van 214 in vergelijking met dezelfde periode van 213. Figuur 1: Evolutie van het aantal vergunde nieuwbouwwoningen in West-Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), Verwerking: POM West-Vlaanderen. In de statistiek van het aantal renovatiewoningen dat werd vergund in West-Vlaanderen zien we eenzelfde trend, al waren de pieken (en dalen) veel minder groot. Deze statistiek kende ook toenames op jaarbasis van januari tot en met mei 214 en daalde vervolgens op jaarbasis in juni, juli en augustus. Over de periode januari tot en met augustus werden net iets meer renovatiewoningen vergund in West- Vlaanderen in 214 dan in 213 (+2,3%). 7 Omdat de FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), niet alle formulieren tijdig ontvangt, worden de ontbrekende cijfers bijgeschat op basis van historische gegevens per arrondissement. Zodra de FOD Economie over de volledige informatie beschikt, worden de voorlopige cijfers vervangen door definitieve cijfers. 1

12 Het aantal nieuwbouwwoningen waarvan de werken effectief startten (zie figuur 11) steeg enorm en systematisch elke maand in de eerste jaarhelft van 214. In totaal bedroeg de toename in het eerste semester van 214 in West-Vlaanderen 39,6%. In juli 214 was er voor het eerst een daling, zij het miniem, met 3,2% op jaarbasis. Figuur 11: Evolutie van het werkelijk aantal begonnen nieuwbouwwoningen in West-Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), Verwerking: POM West-Vlaanderen. De vaststellingen voor het Vlaamse Gewest zijn heel gelijklopend met deze voor West-Vlaanderen. We vatten ze kort samen: - aantal vergunde nieuwbouwwoningen: grote toenames van januari tot en met mei en dalingen in juni, juli en augustus 214 op jaarbasis. In de periode januari-augustus bleef de globale evolutie wel positief: er was een toename met 27,9% op jaarbasis; - aantal vergunde renovatiewoningen: ook toenames op jaarbasis van januari tot en met mei 214, maar minder groot dan bij het aantal vergunde nieuwbouwwoningen, en afnames in juni, juli en augustus. Uiteindelijk is er in de periode januari tot en met augustus 214 nog een kleine globale stijging op jaarbasis met 2,7%; - aantal begonnen nieuwbouwwoningen: ook aanzienlijke toenames op jaarbasis in de eerste jaarhelft van 214 (gemiddeld +29,5%) en in juli een afname met 19,3% op jaarbasis. 11

13 5. OMZET EN INVESTERINGEN (BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie) Cijfers tot en met het tweede kwartaal van Omwille van enkele beperkingen bij de btw-aangifteformulieren, beschikt de FOD Economie enkel over ruwe uitvoercijfers die een onvolledig beeld geven van de totale uitvoer. Daarom nemen we uitvoer niet meer op als indicator in onze conjunctuurnota. In de eerste twee kwartalen van 214 was er een stijging op jaarbasis van de omzet 9 van de grote ondernemingen met zetel in West-Vlaanderen (zie figuur 12). In het eerste kwartaal was dat nog met 4%, in het tweede kwartaal met amper,1%. De toenames zijn niet bijzonder groot, maar liggen wel nog in dezelfde grootteorde van de toenames die in de loop van 213 werden vastgesteld. Figuur 12: Evolutie van de omzet van de grote ondernemingen met zetel in West-Vlaanderen, in miljoen euro ste kw 2de kw 3de kw 4de kw BRON: FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), Verwerking: POM West-Vlaanderen. In het Vlaamse Gewest lag de omzet in het eerste kwartaal van 214 zo n 3,5% hoger dan in 213, in het tweede kwartaal bedroeg de toename nog,8% op jaarbasis. 8 Door wijzigingen in de brondata afkomstig van de FOD Financiën of de gehanteerde extrapolatie door de FOD Economie kunnen de omzet- en investeringscijfers herzien worden. 9 Het feit dat de registratie gebeurt naar vestiging van de hoofdzetel betekent dat men niet noodzakelijk de economische activiteit in het betrokken arrondissement meet. Dit nadeel wordt afgezwakt omdat het hier over een evolutie doorheen de tijd gaat. Trimestriële procentuele veranderingen zijn dan belangrijker dan absolute gegevens. Een tweede nadeel is dat enkel bedrijven met een omzet van 5. euro of meer aangifte doen. Het kan zijn dat een bedrijf nu eens wel en dan weer niet beantwoordt aan dit criterium. Om dit nadeel te ondervangen is het aangewezen op provinciaal niveau te werken. Toetreders en uittreders vallen dan minder op en kunnen elkaar meer compenseren dan als men werkt op het arrondissementeel niveau. 12

14 De omzet van de bedrijven in de kleinhandel met zetel in West-Vlaanderen steeg minder dan het totale omzetcijfer. In het eerste kwartaal van 214 was er een toename met 1,9%, in het tweede kwartaal was er een status quo. In het Vlaamse Gewest was er ook een toename in het eerste kwartaal, namelijk met 1,1%, maar daalde het omzetcijfer in de kleinhandel met,3% op jaarbasis in het tweede kwartaal van 214. De investeringen van de grote ondernemingen met zetel in West-Vlaanderen evolueerden ongunstig (zie figuur 13). In het eerste kwartaal daalden de investeringen met 7,7%, in het tweede kwartaal met 6,1%. Figuur 13: Evolutie van de investeringen van de grote ondernemingen met zetel in West-Vlaanderen, in miljoen euro ste kw 2de kw 3de kw 4de kw BRON: FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), Verwerking: POM West-Vlaanderen. In het Vlaamse Gewest daarentegen was er een kleine daling in het eerste kwartaal met 1,7%, maar stegen de investeringen in het tweede kwartaal met 6,5% op jaarbasis. 13

15 6. STARTERS (BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie) Cijfers tot en met september 214. Kanttekening 1: op 1 januari 214 werd de btw-plicht voor advocaten ingevoerd. Aangezien dit nieuwe btw-plichtigen zijn, worden zij in de statistieken van de FOD Economie (ADSEI) opgenomen als starters 1. Door de invoering van de btw-plicht voor advocaten is de evolutie van het aantal starters sterk vertekend en is het moeilijk om betekenisvolle uitspraken te doen op conjunctureel vlak. Kanttekening 2: op 1 oktober 214 werd het ontbinden van een vennootschap een stuk duurder aangezien de roerende voorheffing, die moet worden betaald op de meerwaarde die bij de ontbinding van een vennootschap wordt gerealiseerd (de zgn. liquidatiebonus), sterk verhoogd werd van 1% naar 25%. De FOD Economie vermoedt dat vennootschappen op deze verhoging van de roerende voorheffing zullen anticiperen door hun vennootschap nog snel vóór 1 oktober 214 te ontbinden. In de eerste drie kwartalen van 214 waren er in elke maand meer starters dan in de overeenkomstige maanden van 213 (zie figuur 15). Wanneer we abstractie maken van het extreem vertekend cijfer in januari, dan steeg het aantal starters in de eerste helft van 214 met gemiddeld 21,3% op jaarbasis. In het derde kwartaal van 214 lag het aantal starters 14% hoger dan in het derde kwartaal van Het aantal starters wordt gedefinieerd als de som van het aantal nieuwe btw-plichtige en het aantal wederonderwerpingen van btw-plichtige ondernemingen. Niet-btw-plichtige ondernemingen worden niet opgenomen (zoals sommige handelsvennootschappen of nonprofitorganisaties). De statistiek is gebaseerd op administratieve gegevens, wat noopt tot omzichtigheid bij de interpretatie van de cijfers. Een deel van het waargenomen verloop heeft een administratieve oorsprong en beantwoordt niet noodzakelijk aan een economische realiteit. We denken hierbij bijvoorbeeld aan de omvorming van een onderneming van "natuurlijke persoon" naar "rechtspersoon". In de statistiek wordt dit tweemaal geregistreerd, namelijk als een schrapping (van de natuurlijke persoon) en een inschrijving (als rechtspersoon). Daarnaast kunnen bepaalde tendensen de weerspiegeling zijn van administratieve wijzigingen, bv. wanneer beroepsactiviteiten aan de btwplicht worden onderworpen of worden geschrapt als btw-plichtige. 14

16 Figuur 15: Evolutie van het aantal starters in West-Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), Verwerking: POM West-Vlaanderen. Het aantal stopzettingen en schrappingen lag in het derde kwartaal van 214 gemiddeld 21,1% hoger dan in hetzelfde kwartaal van 213. Deze sterke toename kan vooral worden toegeschreven aan de maand september (+53,9% op jaarbasis 11 ). In het eerste en tweede kwartaal van 214 was er sprake van respectievelijk een lichte toename (+1,3%) en een lichte afname (-1,4%) op jaarbasis. Maken we ook voor het Vlaamse Gewest abstractie van het extreem vertekend cijfer in januari, dan zien we in de eerste helft van 214 gemiddeld 18,6% meer starters dan in dezelfde periode van 213. In het derde kwartaal van 214 steeg het aantal starters met 16,7% op jaarbasis, wat iets meer is dan in West- Vlaanderen. Net als in West-Vlaanderen lag het aantal stopzettingen en schrappingen in het Vlaamse Gewest in het derde kwartaal van 214 beduidend hoger dan in het derde kwartaal van 213 (+22,9%). Ook hier kan deze toename vooral worden toegeschreven aan de maand september (+5,8%). In het eerste kwartaal van 214 liet het Vlaamse Gewest een toename van het aantal stopzettingen en schrappingen optekenen van 9,4%, in het tweede kwartaal was er sprake van een afname met 2% op jaarbasis. 11 Cfr. kanttekening 2 op bladzijde

17 7. FAILLISSEMENTEN EN VERLOREN JOBS (BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, GRAYDON, VDAB) Cijfers tot en met november 214. In november 214 gingen in West-Vlaanderen 78 ondernemingen failliet, dat zijn er vier of 4,9% minder dan in november 213 (zie figuur 16). In de eerste drie kwartalen van 214 daalde het aantal faillissementen in West-Vlaanderen met gemiddeld 3,9% op jaarbasis. In oktober 214 werden wel meer faillissementen geteld (+16,3% op jaarbasis). Figuur 16: Evolutie van het aantal faillissementen in West-Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), Verwerking: POM West-Vlaanderen. Ondanks het feit dat er in de periode januari-september 214 minder faillissementen waren, gingen meer jobs verloren (+9% op jaarbasis 12 ). Ook in oktober en november 214 gingen meer jobs verloren ten gevolge van een faillissement dan in dezelfde maanden van 213 (respectievelijk +1,2% en +16,5%). De grootste faillissementen in West-Vlaanderen in de periode januari-oktober waren: Vecari uit Zonnebeke (augustus, 132 jobs), Signature Vermeulen uit Meulebeke (januari, 88 jobs), Dienstenbedrijf De Kust uit Oostende (september, 83 jobs), Brusselle Enterprises uit Nieuwpoort (juli, 72 jobs), Atcomex-Company uit Wevelgem (januari, 66 jobs), Godderis C.M. Ledegem uit Ledegem (mei, 49 jobs) en Ardicor uit Ardooie (april, 43 jobs). 12 Graydon maakte in januari 213 melding van een faillissement van Grandeco Wallfashion Group in Tielt met een verlies van 141 jobs. Na consultatie van diverse bronnen bleek dit echter om een sluiting van een Franse vestiging te gaan die geen invloed had op de effectieve Tieltse tewerkstelling van het bedrijf. We voerden daarom een correctie uit op de cijfers van Graydon. 13 Info beschikbaar tot en met oktober

18 In 214 werden er tot en met oktober vier collectieve ontslagen volledig uitgevoerd met in totaal 29 ontslagen werknemers. In oktober 214 werden twee intenties tot collectief ontslag 14 gemeld waardoor in totaal 161 mensen hun job dreigen te verliezen. Daarnaast zal de intentie van Delhaize om in België te snoeien in het aantal jobs ongetwijfeld ook gevolgen hebben voor West-Vlaamse vestigingen en hun personeel. In het Vlaamse Gewest 15 gingen 528 ondernemingen failliet in oktober 214, dit is 15,7% minder dan in oktober 213. In de eerste drie kwartalen van 214 daalde het aantal faillissementen met gemiddeld 6,4% op jaarbasis. In de periode januari-oktober 214 gingen jobs verloren als gevolg van een faillissement, dit is een afname met 14,6% in vergelijking met dezelfde periode van 213. In Vlaanderen werden in de periode januari-oktober 214 in totaal 49 collectieve ontslagen effectief uitgevoerd. Hierdoor verloren mensen hun job. Daarnaast zijn er in Vlaanderen van januari tot en met oktober 214 nog 14 intenties tot collectief ontslag gemeld, waardoor in totaal 3.63 jobs op de helling staan. In dit relatief hoge cijfer zit onder andere de berichtgeving dat bij Delhaize 2.5 banen zullen verdwijnen. Zoals eerder aangegeven zal deze intentie van Delhaize ook gevolgen hebben voor werknemers van het bedrijf in West-Vlaanderen. 14 De statistiek van de collectieve ontslagen bevat twee onderdelen, met name deel 1: de intenties tot collectief ontslag en deel 2: de effectief uitgevoerde collectieve ontslagen. De intenties tot collectief ontslag werden gemeld aan de sociale interventieadviseur maar de sociale onderhandelingen moeten nog starten of zijn nog bezig. Bij de effectief uitgevoerde collectieve ontslagen is het collectief ontslag volledig beschreven en werden alle te doorlopen procedures voltooid. Het aantal collectieve ontslagen in de oorspronkelijke intentie kan dus nog afwijken van het uiteindelijke aantal collectieve ontslagen. Alle collectieve ontslagen komen slechts één keer voor in de statistiek: ofwel bij het eerste deel (de intenties) ofwel later bij deel twee (de effectieve collectieve ontslagen). 15 Info beschikbaar tot en met oktober

19 8. INSCHRIJVINGEN VAN NIEUWE PERSONENWAGENS (BRON: FEBIAC) Cijfers tot en met november 214. In het salonjaar 212 was er een aanzienlijke terugval van het aantal inschrijvingen van nieuwe personenwagens. FEBIAC wijt dit zelf aan een combinatie van factoren 16. Het aantal inschrijvingen lag in West-Vlaanderen in 214 systematisch lager dan in 213 (zie figuur 17). Enkel in april en oktober was er een minieme toename op jaarbasis. De grootste afnames situeerden zich in de zomermaanden juli en augustus. In 214 werden tot nu toe in West-Vlaanderen 5% minder nieuwe personenwagens ingeschreven dan in dezelfde periode van 213 en 8,9% minder dan in dezelfde periode van 212. Figuur 17: Evolutie van het aantal inschrijvingen van nieuwe personenwagens in West-Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: FEBIAC, Verwerking: POM West-Vlaanderen. In het Vlaamse Gewest liggen de cijfers in 214 ook systematisch lager dan in 213. In de periode januari tot en met november waren er in 214 gemiddeld 8,9% minder inschrijvingen dan in dezelfde periode van 213 en 7,6% minder dan in dezelfde periode van Volgens FEBIAC was de terugval begin 212 te verwachten na twee uitzonderlijke jaren. Omwille van het nakende einde van de federale CO2- korting kende december 211 een hoog aantal extra inschrijvingen, wat ten koste ging van het eerste kwartaal van 212. Daarnaast deed de invoering van een nieuwe BIV (belasting op inverkeersstelling) in Vlaanderen heel wat kopers hun aankoop uitstellen. Bovendien voerde de FOD Mobiliteit en Vervoer in de laatste week van april een nieuwe toepassing in waardoor de statistieken voor april en mei 212 een vertekend beeld geven. 18

20 Saldo van positieve en negatieve antwoorden Het verloop van de sociaaleconomische indicatoren en de conjunctuur in West-Vlaanderen 9. CONJUNCTUURINDICATOR VAN DE NATIONALE BANK (BRON: NBB) Cijfers tot en met november 214. De brutowaarde van de synthetische curve voor West-Vlaanderen bereikte in november 214 een waarde van -1,7 17 (zie figuur 18). Dit is een daling met,4%punt ten opzichte van november 213. Positief is dat er twee opeenvolgende stijgingen waren van de laatste brutowaarden. Figuur 18: Synthetische conjunctuurcurve voor West-Vlaanderen afgevlakt bruto BRON: NBB, Verwerking: POM West-Vlaanderen. Bij twee van de deelcurven (zie figuur 19 t/m 22) zien we recente toenames van de brutowaarden. Bij de industrie lijkt hierdoor de afgevlakte curve in positieve zin te gaan kenteren, bij de ruwbouw is de trend van de afgevlakte curve licht positief. Bij de handel is de laatste brutowaarde ook stijgend maar vertonen de afwisselend toe- en afnemende brutowaarden toch een globaal dalende trend. Ook bij de dienstverlening is dit laatste het geval. 17 Aan de hand van een maandelijkse enquête bij bedrijfsleiders gaat de Nationale Bank na hoe het gesteld is met een aantal facetten van de activiteit, de vraag en de vooruitzichten. Er zijn drie antwoordmogelijkheden: stijgend (positief), gelijkblijvend of dalend (negatief). De indicator is het saldo van de positieve en de negatieve antwoorden op deze vragen, en dit voor alle ondervraagden. In tegenstelling tot de nationale indicator worden de antwoorden per provincie niet gewogen. De maandelijkse resultaten van de enquête worden op een grafiek uitgezet. De curve wordt afgevlakt. Zo kan men de trend gemakkelijker onderkennen. Om de kwaliteit van de conjunctuurindicator te verhogen voerde de Nationale Bank in april 29 enkele methodologische wijzigingen door (meer info hierover via Zo werd de curve van de dienstverlening aan bedrijven geïntegreerd in de algemene synthetische curve en wordt nu per bedrijfstak slechts een selectie van vragen opgenomen in de enquête. 19

21 Saldo van positieve en negatieve antwoorden feb 13 mrt 13 apr 13 mei 13 jun 13 jul 13 aug 13 sep 13 okt 13 nov 13 dec 13 jan 14 feb 14 mrt 14 apr 14 mei 14 jun 14 jul 14 aug 14 sep 14 okt 14 nov 14 Saldo van positieve en negatieve antwoorden feb 13 mrt 13 apr 13 mei 13 jun 13 jul 13 aug 13 sep 13 okt 13 nov 13 dec 13 jan 14 feb 14 mrt 14 apr 14 mei 14 jun 14 jul 14 aug 14 sep 14 okt 14 nov 14 Het verloop van de sociaaleconomische indicatoren en de conjunctuur in West-Vlaanderen Figuur 19: Conjunctuurcurve industrie voor West-Vlaanderen -5 afgevlakt bruto BRON: NBB, Verwerking: POM West-Vlaanderen. Figuur 2: Conjunctuurcurve ruwbouw voor West-Vlaanderen -5 afgevlakt bruto BRON: NBB, Verwerking: POM West-Vlaanderen. 2

22 Saldo van positieve en negatieve antwoorden feb 13 mrt 13 apr 13 mei 13 jun 13 jul 13 aug 13 sep 13 okt 13 nov 13 dec 13 jan 14 feb 14 mrt 14 apr 14 mei 14 jun 14 jul 14 aug 14 sep 14 okt 14 nov 14 Saldo van positieve en negatieve antwoorden feb 13 mrt 13 apr 13 mei 13 jun 13 jul 13 aug 13 sep 13 okt 13 nov 13 dec 13 jan 14 feb 14 mrt 14 apr 14 mei 14 jun 14 jul 14 aug 14 sep 14 okt 14 nov 14 Het verloop van de sociaaleconomische indicatoren en de conjunctuur in West-Vlaanderen Figuur 21: Conjunctuurcurve handel voor West-Vlaanderen afgevlakt bruto BRON: NBB, Verwerking: POM West-Vlaanderen. Figuur 22: Conjunctuurcurve dienstverlening aan bedrijven voor West-Vlaanderen 15 1 afgevlakt bruto BRON: NBB, Verwerking: POM West-Vlaanderen. 21

23 1. OVERZICHTSTABEL VOOR WEST-VLAANDEREN Tabel 1: Evolutie van de sociaaleconomische indicatoren en de conjunctuur in West-Vlaanderen (1) Indicator Eenheid Datum Waarde Wijziging op jaarbasis Arbeidsmarkt - nwwz totaal aantal nov ,7% - nwwz mannen aantal nov ,9% aandeel 54,1% +,6%pt - nwwz vrouwen aantal nov ,4% aandeel 45,9% -,6%pt - nwwz <25 jaar aantal nov ,2% aandeel 22,8% -,3%pt - nwwz >5 jaar aantal nov ,% aandeel 28,% +1,1%pt - nwnwz aantal sep ,7% - ontvangen vacatures (2) aantal okt ,9% - lopende vacatures einde maand (2) aantal okt ,6% - tijdelijke werkloosheid gem. aantal sep ,8% Consumenten - vergunde woningen (nieuwbouw) (3) aantal aug ,3% - vergunde woningen (renovatie) (3) aantal aug ,% - begonnen woningen (nieuwbouw) (3) aantal jul ,2% - omzet kleinhandel mio euro kw ,% - inschrijvingen nieuwe personenwagens aantal nov ,5% Producenten - omzet mio euro kw ,1% - investeringen mio euro kw ,1% - starters aantal sep ,1% - faillissementen aantal nov ,9% - banen verloren door faillissementen aantal nov ,5% - conjunctuurindicator brutowaarde nov 214-1,7 -,4 punten (1) Indicatoren die ongunstig evolueerden zijn gemarkeerd. (2) NEC, exclusief interim-vacatures. (3) Voorlopige cijfers. BRON: VDAB, RVA, FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), FEBIAC, NBB, Graydon, Verwerking: POM West-Vlaanderen. 22

24 Saldo van positieve en negatieve antwoorden feb 13 mrt 13 apr 13 mei 13 jun 13 jul 13 aug 13 sep 13 okt 13 nov 13 dec 13 jan 14 feb 14 mrt 14 apr 14 mei 14 jun 14 jul 14 aug 14 sep 14 okt 14 nov 14 Het verloop van de sociaaleconomische indicatoren en de conjunctuur in West-Vlaanderen 11. SOCIAALECONOMISCHE INDICATOREN EN CONJUNCTUUR IN HET VLAAMSE GEWEST Figuur 23: Conjunctuurcurve industrie voor het Vlaamse Gewest 18 (a) afgevlakt bruto (a) Voor het Vlaamse Gewest bestaat er geen globale synthetische conjunctuurcurve. BRON: NBB, Verwerking: POM West-Vlaanderen. 18 Voor de gewesten bestaat er geen globale synthetische conjunctuurcurve. Dit om te vermijden dat een gemengde samengestelde curve berekend wordt, aangezien op het niveau van de gewesten een aparte methodologie gehanteerd wordt voor het berekenen van de industrie enerzijds en de handel en de bouw anderzijds. Bij de provincies stelt dit probleem zich niet aangezien alle sectorberekeningen volgens een zelfde methodologie gebeuren. 23

25 Tabel 2: Evolutie van de sociaaleconomische indicatoren en de conjunctuur in het Vlaamse Gewest (1) Indicator Eenheid Datum Waarde Wijziging op jaarbasis Arbeidsmarkt - nwwz totaal aantal nov ,9% - nwwz mannen aantal nov ,1% aandeel 53,8% +,1%pt - nwwz vrouwen aantal nov ,8% aandeel 46,2% -,1%pt - nwwz <25 jaar aantal nov ,7% aandeel 2,5% -1,%pt - nwwz >5 jaar aantal nov ,9% aandeel 26,% +1,4%pt - nwnwz aantal sep ,2% - ontvangen vacatures (2) aantal okt ,7% - lopende vacatures einde maand (2) aantal okt ,8% - tijdelijke werkloosheid gem. aantal sep ,5% Consumenten - vergunde woningen (nieuwbouw) (3) aantal aug ,4% - vergunde woningen (renovatie) (3) aantal aug ,5% - begonnen woningen (nieuwbouw) (3) aantal jul ,3% - omzet kleinhandel mio euro kw ,3% - inschrijvingen nieuwe personenwagens aantal nov ,6% Producenten - omzet mio euro kw ,8% - investeringen mio euro kw ,5% - starters aantal sep ,7% - faillissementen aantal okt ,7% (1) Indicatoren die ongunstig evolueerden zijn gemarkeerd. (2) NEC, exclusief interim-vacatures. (3) Voorlopige cijfers. BRON: VDAB, RVA, FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), FEBIAC, NBB, Graydon, Verwerking: POM West-Vlaanderen. 24

26 12. BESLUIT Een duidelijke economische heropleving is nog niet onmiddellijk in zicht. De laatste brutowaarden van de synthetische conjunctuurcurve zijn wel opwaarts gericht, maar de afgevlakte curve volgt deze trend vooralsnog niet. De analyse van de diverse sociaaleconomische indicatoren bevestigt het eerder wisselvallige beeld. Toch stellen we een aantal gunstige evoluties vast. Arbeidsmarktindicatoren De werkloosheid in West-Vlaanderen stijgt nog steeds, maar positief is wel dat de toenames op jaarbasis steeds kleiner worden. De jeugdwerkloosheid evolueert gunstiger dan de totale werkloosheid en kende in de loop van 214 zelfs al enkele maanden met afnames op jaarbasis. Het aandeel jeugdwerklozen kent sinds oktober 213 onafgebroken afnames. De sterke toenames van het aantal niet-werkende werkzoekenden van 5 jaar en ouder werden in de loop van 214 iets afgezwakt. Deze toenames kunnen vooral worden toegeschreven aan de verhoging van de leeftijdsgrens voor onvoorwaardelijke vrijstelling als werkzoekende. Daartegenover staat dat deze administratieve wijziging ervoor zorgt dat het aantal oudere uitgeschreven werklozen van minstens 5 jaar onafgebroken sterke afnames kent. Positief is dat het aantal ontvangen vacatures sterke toenames op jaarbasis kende in de eerste tien maanden van 214. Na afnames in de eerste twee maanden van 214 kende het aantal openstaande vacatures telkens toenames op jaarbasis in de daaropvolgende maanden. In het Vlaamse Gewest zien we eveneens dat de werkloosheid steeds kleiner wordende toenames kent. De jeugdwerkloosheid evolueert in Vlaanderen nog iets gunstiger dan in West-Vlaanderen: het aantal jonge niet-werkende werkzoekenden daalt op jaarbasis onafgebroken sinds april 214. De verhoging van de leeftijdsgrens voor onvoorwaardelijke vrijstelling als werkzoekende zorgt in Vlaanderen voor gelijkaardige afnames van het aantal niet-werkende werkzoekenden van 5 jaar en ouder en voor gelijkaardige toenames van het aantal oudere uitgeschreven werklozen. Ook in het Vlaamse Gewest zien we bij de ontvangen vacatures toenames op jaarbasis in de eerste tien maanden van 214, maar deze toenames zijn kleiner dan in vergelijking met West-Vlaanderen. Het aantal openstaande vacatures kent in Vlaanderen een gelijkaardig verloop als in West-Vlaanderen. Producentenvertrouwen In West-Vlaanderen kent het aantal starters een stijgende trend, zelfs wanneer we abstractie maken van een administratieve toename door de invoering van de btw-plicht voor advocaten. Minder positief is dat het aantal stopzettingen en schrappingen een sterke toename op jaarbasis kenden in het derde kwartaal van 214. Deze evolutie kan echter grotendeels worden toegeschreven aan ondernemingen die anticiperen op de verhoging van de roerende voorheffing op liquidatieboni vanaf 1 oktober 214. In de eerste drie kwartalen van 214 waren er in West-Vlaanderen minder faillissementen, maar desondanks gingen meer jobs verloren dan in dezelfde periode van 213. In oktober en november 214 werden op jaarbasis meer faillissementen geteld en gingen ook meer jobs verloren. En door twee intenties tot collectief ontslag die werden gemeld in oktober dreigen 161 mensen hun job te verliezen. De omzet van grote ondernemingen met zetel in West-Vlaanderen evolueerde gunstig in de eerste twee kwartalen van 214, al bleef de toename op jaarbasis in het eerste kwartaal wel beperkt tot,1%. De investeringen evolueerden zowel in het eerste als in het tweede kwartaal ongunstig. 25

27 De tijdelijke werkloosheid kende in de eerste twee kwartalen van 214 sterke afnames op jaarbasis, maar in het derde kwartaal was er een toename. Ook in het Vlaamse Gewest evolueerde het aantal starters positief, zelfs wanneer we de maand januari buiten beschouwing laten. Net als in West-Vlaanderen kende het aantal stopzettingen en schrappingen echter een sterke toename op jaarbasis in het derde kwartaal van 214. In het Vlaamse Gewest daalde het aantal faillissementen in de eerste tien maanden van 214 nog sterker dan in West-Vlaanderen. Ook het aantal jobs dat verloren ging als gevolg van een faillissement lag in deze periode lager dan in 213. Slecht nieuws is dat van januari tot en met oktober 214 nog 14 intenties tot collectief ontslag zijn gemeld, waardoor nog ruim 3.5 jobs op de tocht staan. Het omzetcijfer in Vlaanderen kende een sterk gelijkaardig verloop als in West-Vlaanderen, maar anders dan in West-Vlaanderen kenden de investeringen in het Vlaamse Gewest wel een toename in het tweede kwartaal van 214. In tegenstelling tot in West-Vlaanderen was er in Vlaanderen ook in het derde kwartaal van 214 op jaarbasis een afname van de tijdelijke werkloosheid. Deze afname was wel aanzienlijk kleiner dan in de eerste twee kwartalen. Consumentenvertrouwen In West-Vlaanderen stemde de evolutie van het aantal vergunde nieuwbouw- en renovatiewoningen de bouwsector hoopvol, al kwam tegen de zomer wel een kentering. Desondanks lag het aantal vergunde nieuwbouwwoningen in de periode januari-augustus 214 beduidend hoger dan in dezelfde periode van 213; voor het aantal vergunde renovatiewoningen bleef de toename op jaarbasis in de eerste acht maanden uiteindelijk beperkt. Het aantal nieuwbouwwoningen waarvan de werken effectief startten kende enorme toenames op jaarbasis in de eerste zes maanden van 214, maar in juli was er een minieme afname. De inschrijvingen van nieuwe personenwagens blijven vooralsnog afnemen. Ook in Vlaanderen kwam er tegen de zomer een ommekeer in de sterke toenames van het aantal vergunde nieuwbouwwoningen en de iets beperktere toenames van het aantal vergunde renovatiewoningen. Desondanks kunnen we voor beide indicatoren voor de eerste acht maanden van 214 ook in Vlaanderen spreken van een globale toename. Het aantal effectief begonnen nieuwbouwwoningen evolueerde sterk gelijklopend, al was de afname op jaarbasis in juli wel beduidend groter dan in West-Vlaanderen. Ook in Vlaanderen evolueerde het aantal inschrijvingen van nieuwe personenwagens minder gunstig; de daling op jaarbasis was er in de periode januari-november 214 groter dan in West-Vlaanderen. 26