Het verloop van de sociaaleconomische indicatoren en de conjunctuur in West-Vlaanderen - Opmaak maart 2015

Transcriptie

1 Het verloop van de sociaaleconomische indicatoren en de conjunctuur in West-Vlaanderen - Opmaak maart 215 INHOUD Blz. 1. WERKLOOSHEID WERKAANBIEDINGEN TIJDELIJKE WERKLOOSHEID VERGUNDE EN BEGONNEN WONINGEN OMZET EN INVESTERINGEN STARTERS FAILLISSEMENTEN EN VERLOREN JOBS INSCHRIJVINGEN VAN NIEUWE PERSONENWAGENS CONJUNCTUURINDICATOR VAN DE NATIONALE BANK OVERZICHTSTABEL VOOR WEST VLAANDEREN DIAMANT VOOR WEST VLAANDEREN SOCIAALECONOMISCHE INDICATOREN EN CONJUNCTUUR IN HET VLAAMSE GEWEST BESLUIT POM West Vlaanderen Provinciehuis Olympia Koning Leopold III laan Sint Andries/Brugge Tel.:../32/5/ Fax:../32/5/ E mail: info@pomwvl.be Website: De Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij is een publiekrechtelijke instelling met rechtspersoonlijkheid erkend door de Vlaamse Regering

2 1. WERKLOOSHEID (BRON: VDAB, RVA) Cijfers tot en met februari 215. In februari 215 telde West Vlaanderen werklozen 1 (zie figuur 1). Ten opzichte van februari 214 is dit,1% minder. Dit lijkt niet zo spectaculair, maar als we de evolutie in de maanden ervoor bekijken, stemt deze evolutie toch hoopvol. Ook in januari 215 en in december 214 waren er immers afnames op jaarbasis. Deze afnames kwamen er na een hele lange periode waarin er weliswaar kleiner wordende toenames waren op jaarbasis. Globaal nam de werkloosheid in 214 toe met 6% ten opzichte van 213. Figuur 1: Evolutie van het aantal niet werkende werkzoekenden in West Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: VDAB, Verwerking: POM West Vlaanderen. In het Vlaamse Gewest was er vooralsnog enkel een afname op jaarbasis van de totale werkloosheid in januari 215 (,2%). Een daling van de werkloosheid zal ook hier wellicht niet lang meer op zich laten wachten, gelet op de duidelijke trend van kleiner wordende toenames op jaarbasis. Globaal steeg de werkloosheid met 5,2% op jaarbasis in Vlaanderen in 214. Bekijken we mannen en vrouwen afzonderlijk (zie figuur 2) dan zien we de trend van afnemende toenames op jaarbasis zowel bij de mannen als bij de vrouwen. Bij de vrouwen zijn de toenames al omgebogen in afnames op jaarbasis sedert december 214. De werkloosheid steeg in 214 bij de mannen in West Vlaanderen iets meer dan bij de vrouwen (6,1% ten opzichte van 5,8% op jaarbasis). 1 Onder werklozen wordt verstaan: het aantal niet werkende werkzoekenden. Zij vertegenwoordigen het bij de VDAB ingeschreven arbeidsmarktpotentieel. In deze groep zijn onder meer de schoolverlaters, de vrij ingeschrevenen en een zeer diverse restgroep (met daarin de tijdelijk geschorsten) opgenomen. Een nadeel is wel dat de oudere werklozen met vrijstelling van inschrijving als werkzoekend niet zijn opgenomen. 1

3 Figuur 2: Evolutie van het aantal niet werkende werkzoekenden naar geslacht in West Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec Mannen Vrouwen BRON: VDAB, Verwerking: POM West Vlaanderen. In het Vlaamse Gewest zijn er afnames van de vrouwelijke werkloosheid op jaarbasis sedert januari 215. In tegenstelling tot de evolutie in West Vlaanderen, steeg in 214 de werkloosheid bij de mannen iets minder dan bij de vrouwen (5% t.o.v. 5,4% op jaarbasis). De jeugdwerkloosheid daalde in februari 215 in West Vlaanderen met 1,6% op jaarbasis. In januari 215 was dit met 4,6% (zie figuur 3). Ook in 214 waren er maanden met afnemende jeugdwerkloosheid op jaarbasis. In het algemeen kunnen we stellen dat de werkloosheid bij de jongeren gunstiger evolueerde dan de totale werkloosheid. Globaal steeg de jeugdwerkloosheid in 214 in West Vlaanderen met amper,9%, terwijl de totale werkloosheid met 6% toenam. Er was dan ook een duidelijke afname in 214 van het aandeel jeugdwerklozen. Ook in het Vlaamse Gewest maken we die vaststelling. De jeugdwerkloosheid daalde er zelfs met 1,7% op jaarbasis in 214, met daaruit voortvloeiend ook een duidelijke afname van het aandeel jeugdwerklozen in het totale aantal werklozen. 2

4 Figuur 3: Evolutie van het aantal niet werkende werkzoekenden jonger dan 25 jaar in West Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: VDAB, Verwerking: POM West Vlaanderen. Aan de andere kant van de leeftijdspiramide is het beeld volledig anders. Tot en met maart 214 kende het aantal niet werkende werkzoekenden van 5 jaar en ouder in West Vlaanderen steeds groter wordende toenames op jaarbasis. De verhoging van de leeftijdsgrens voor onvoorwaardelijke vrijstelling als werkzoekende begin 213 speelt hierbij een rol 2. Sinds april 214 worden de toenames op jaarbasis kleiner. In heel 214 steeg het aantal niet werkende werkzoekenden van 5 jaar en ouder met 1% in West Vlaanderen. Aangezien het aantal oudere niet werkende werkzoekenden sterker steeg dan het totale aantal niet werkende werkzoekenden, steeg ook hun aandeel (zie figuur 4). Ook in januari en februari van 215 zien we nog altijd duidelijke toenames op jaarbasis. Ook in het Vlaamse Gewest is dit het geval. Het aantal niet werkende werkzoekenden van 5 jaar en ouder steeg in 214 met gemiddeld 11,3% ten opzichte van 213 en ook in januari en februari 215 waren er toenames op jaarbasis. Zowel in West Vlaanderen als in het Vlaamse Gewest werden de toenames op jaarbasis van het aantal oudere niet werkende werkzoekenden wel geleidelijk kleiner in de loop van Sinds januari 213 kan een werkzoekende zich pas vanaf 6 jaar laten uitschrijven als werkzoekende; voorheen lag de leeftijdsgrens voor onvoorwaardelijke vrijstelling op 58 jaar. Deze verhoging van de leeftijdsgrens zorgt voor een toename van het aantal werkzoekenden van 5 jaar en ouder en een afname van het aantal oudere uitgeschreven werklozen van minstens 5 jaar. 3

5 Figuur 4: Evolutie van het aandeel niet werkende werkzoekenden van 5 jaar en ouder in West Vlaanderen 3, 25, 2, 15, 1, ,, jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: VDAB, Verwerking: POM West Vlaanderen. Tegenover de toenames van het aantal oudere niet werkende werkzoekenden staan de grote afnames van het aantal oudere niet werkende niet werkzoekenden. Het aantal oudere uitgeschreven werklozen van minstens 5 jaar 3 daalde zowel in West Vlaanderen als in het Vlaamse Gewest in 214 met ongeveer 2%. De divergerende evolutie van het aantal oudere niet werkende werkzoekenden en het aantal uitgeschreven oudere werklozen, die dus niet werkzoekend zijn, wordt mooi geïllustreerd in figuur 5. Sedert de verstrenging van de uitschrijving van oudere werklozen als werkzoekend begin 213 zien we dat de groep van oudere niet werkende werkzoekenden systematisch groter werd op jaarbasis en de groep van oudere niet werkende niet werkzoekenden systematisch kleiner. Na een cyclus van één jaar nivelleerde de afname op jaarbasis van het aantal oudere uitgeschreven werklozen op 2%. De toenames van het aantal oudere niet werkende werkzoekenden bleven, maar werden in 214 wel geleidelijk kleiner, wellicht meesurfend op de trend van dalende toenames van de totale werkloosheid. 3 Cfr voetnoot 2. 4

6 Figuur 5: 2% Evolutie op jaarbasis van het aantal oudere niet werkende werkzoekenden en het aantal uitgeschreven oudere werklozen in West Vlaanderen 15% 1% 5% % 5% 1% 15% 2% 25% jan 1 apr 1 jul 1 okt 1 jan 11 apr 11 jul 11 okt 11 jan 12 apr 12 jul 12 okt 12 jan 13 apr 13 jul 13 okt 13 jan 14 apr 14 jul 14 okt 14 jan 15 oudere nwwz uitgeschreven oudere werklozen BRON: VDAB, Verwerking: POM West Vlaanderen. 5

7 2. WERKAANBIEDINGEN (BRON: VDAB) Cijfers tot en met januari 215. In januari 215 ontving de VDAB vacatures 4 in het Normaal Economisch Circuit (exclusief interimvacatures 5 én rechtstreeks gemeld aan de VDAB 6 ) (zie figuur 6). Ten opzichte van een jaar eerder zijn dat er 1,9% meer. In heel 214 werden op jaarbasis 5% meer werkaanbiedingen gemeld bij de VDAB voor West Vlaanderen. Voor het Vlaamse Gewest als geheel ontving de VDAB in januari 215 zo n 4,4% meer werkaanbiedingen en in heel 214 waren dat er 3,5% meer. Een toenemend aantal werkaanbiedingen is zonder meer als positief te bestempelen. Figuur 6: Evolutie van het aantal ontvangen werkaanbiedingen (NEC, exclusief interim vacatures) voor West Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: VDAB, Verwerking: POM West Vlaanderen. Ook het aantal openstaande vacatures op het einde van de maand zit in de lift (zie figuur 7). In West Vlaanderen waren er 12,8% meer openstaande werkaanbiedingen eind januari 215 ten opzichte van januari 214. In heel 214 lag het gemiddeld aantal openstaande werkaanbiedingen op het einde van de maand 2,2% hoger dan in 213. De cijfers voor Vlaanderen zijn even gunstig. Eind januari 215 was er 4 Wegens te grote niet conjunctuurgerelateerde schommelingen worden de vacatures voor studentenjobs vanaf januari 214 niet meer meegeteld in het Normaal Economisch Circuit (exclusief interim vacatures). 5 Eén interim vacature kan leiden tot een reeks opeenvolgende interim opdrachten of kan doorgegeven worden via meerdere interimkantoren. Om die reden verwijderde de VDAB de interim vacatures uit het Normaal Economisch Circuit (NEC) en uit haar analyses. 6 Vanaf januari 215 worden enkel die vacatures meegenomen die rechtstreeks aan de VDAB worden gemeld. Door een doorgedreven samenwerking en data uitwisseling met bedrijven was het aantal vacatures die via wervings en selectiekantoren wordt gemeld sterk toegenomen. Om een beter beeld te krijgen van de reële arbeidsmarktevoluties worden de vacatures die via wervings en selectiekantoren worden gemeld buiten beschouwing gelaten. De cijfers van vóór 215 werden herberekend waardoor een nieuwe tijdreeks met vergelijkbare cijfers werd verkregen (bron: VDAB werkaanbodbericht van januari 215). 6

8 een toename van het aantal openstaande werkaanbiedingen met 4,2% op jaarbasis terwijl er in 214 nog een lichte daling was van het gemiddelde cijfer met 1,1% ten opzichte van 213. Figuur 7: Evolutie van het aantal openstaande werkaanbiedingen (NEC, exclusief interim vacatures) op het einde van de maand voor West Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: VDAB, Verwerking: POM West Vlaanderen. In West Vlaanderen waren er in 214 gemiddeld 8,1 niet werkende werkzoekenden per openstaande vacature (zie figuur 8). In vergelijking met de vorige jaren zien we dat dit cijfer toeneemt sedert 211 als gevolg van een toenemend aantal werkzoekenden in combinatie met een dalend aantal openstaande vacatures. Figuur 8: Evolutie van het aantal niet werkende werkzoekenden per openstaande vacature in West Vlaanderen, ,8 8,1 7,5 7,1 5,8 5,7 4,6 4,8 4, niet werkende werkzoekenden openstaande vacatures aantal niet werkende werkzoekenden per openstaande vacature BRON: VDAB, Verwerking: POM West Vlaanderen. 7

9 3. TIJDELIJKE WERKLOOSHEID (BRON: RVA) Cijfers tot en met december 214. De tijdelijke werkloosheid evolueerde gunstig in 214. In december 214 daalde het gemiddeld aantal van de tijdelijke werkloosheid 7 in West Vlaanderen met 17,2% (zie figuur 9). In heel 214 was er een gemiddelde daling met 23,9% in West Vlaanderen en met 41,7% in Vlaanderen. De grootste afnames op jaarbasis situeerden zich zowel in West Vlaanderen als in Vlaanderen in de eerste jaarhelft van 214. Figuur 9: Evolutie van het gemiddelde aantal van de tijdelijke werkloosheid in West Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: RVA, Verwerking: POM West Vlaanderen. 7 Er zijn twee statistieken over de tijdelijke werkloosheid beschikbaar. De eerste statistiek bevat het aantal fysieke eenheden van de tijdelijke werkloosheid. Dit komt overeen met het aantal betalingen per maand of het aantal tijdelijke werklozen, ongeacht de duur van de tijdelijke werkloosheid. De tweede statistiek toont het gemiddelde aantal van de tijdelijke werkloosheid. Dit is een betere indicator voor de omvang van de tijdelijke werkloosheid, aangezien het aantal vergoedbare dagen van tijdelijke werkloosheid in verhouding gebracht wordt tot het aantal potentiële arbeidsdagen in de betrokken maand. In dit conjunctuuroverzicht wordt de tweede statistiek geanalyseerd. Deze cijfers mogen niet gebruikt worden als indicatie van de werklozen, omdat het gaat om personen die nog steeds door een arbeidscontract gebonden zijn, maar om tijdelijke redenen geen werk hebben. De voornaamste oorzaak van tijdelijke werkloosheid is van economische aard, maar ook weersomstandigheden, jaarlijkse vakantie voor beginnende werknemers, overmacht, technische stoornis of stakingen kunnen een oorzaak zijn. 8

10 4. VERGUNDE EN BEGONNEN WONINGEN (BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie) Voorlopige cijfers tot en met oktober (vergunde woningen) of september 214 (begonnen woningen). De statistiek van het aantal vergunde nieuwbouwwoningen in West Vlaanderen is onderhevig aan grote schommelingen zoals figuur 1 laat zien. De evolutie wordt daarom best over een langere periode bekeken. In de periode van januari 214 tot en met oktober 214 steeg het aantal vergunde nieuwbouwwoningen in onze provincie met 47,3% en dit hoofdzakelijk door de hele grote toenames in de eerste vijf maanden van 214. Ook in Vlaanderen stellen we deze trend vast, al waren de toenames minder spectaculair. De globale toename op jaarbasis in de eerste tien maanden van 214 bedroeg 18,6%. Figuur 1: Evolutie van het aantal vergunde nieuwbouwwoningen in West Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), Verwerking: POM West Vlaanderen. Het aantal renovatiewoningen dat werd vergund in West Vlaanderen vertoonde in de eerste tien maanden van 214 een status quo ten opzichte van dezelfde periode van 213 (,3%). In het Vlaamse Gewest was er een toename met 3,1%. Zowel in West Vlaanderen als in het Vlaamse Gewest zagen we vooral toenames op jaarbasis in de eerste vijf maanden van 214 die zo goed als tenietgedaan werden door grote afnames vanaf juni Omdat de FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), niet alle formulieren tijdig ontvangt, worden de ontbrekende cijfers bijgeschat op basis van historische gegevens per arrondissement. Zodra de FOD Economie over de volledige informatie beschikt, worden de voorlopige cijfers vervangen door definitieve cijfers. 9

11 Het aantal nieuwbouwwoningen waarvan de werken effectief startten kende een meer systematische toename in 214. Figuur 11 toont dat het aantal begonnen nieuwbouwwoningen in West Vlaanderen in elke maand van 214 (cijfers tot en met september) altijd groter was dan in dezelfde maanden van 213. In de cijfers voor Vlaanderen als geheel zien we daarentegen het aantal effectief begonnen nieuwbouwwoningen dalen in de maanden juli en september (derde kwartaal 214). Figuur 11: Evolutie van het werkelijk aantal begonnen nieuwbouwwoningen in West Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), Verwerking: POM West Vlaanderen. 1

12 5. OMZET EN INVESTERINGEN (BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie) Bij de opmaak van deze conjunctuurnota waren nog geen cijfers beschikbaar voor het derde en vierde kwartaal van 214. Voor de recentste analyse van deze statistiek verwijzen we naar de vorige conjunctuurnota (cf. 11

13 6. STARTERS (BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie) Cijfers tot en met november 214. Kanttekening 1: op 1 januari 214 werd de btw plicht voor advocaten ingevoerd. Aangezien dit nieuwe btw plichtigen zijn, worden zij in de statistieken van de FOD Economie (ADSEI) opgenomen als starters 9. Door de invoering van de btw plicht voor advocaten is de evolutie van het aantal starters sterk vertekend en is het moeilijk om betekenisvolle uitspraken te doen op conjunctureel vlak. Kanttekening 2: op 1 oktober 214 werd het ontbinden van een vennootschap een stuk duurder aangezien de roerende voorheffing, die moet worden betaald op de meerwaarde die bij de ontbinding van een vennootschap wordt gerealiseerd (de zgn. liquidatiebonus), sterk verhoogd werd van 1% naar 25%. In heel 214 (cijfers tot en met november) waren er zo goed als systematisch maandelijks meer starters in West Vlaanderen dan in dezelfde maanden van 213 (zie figuur 12). Enkel in november 214 was er een minieme afname ( 2,7%). Ook voor het Vlaamse Gewest zien we gelijkaardige gunstige evoluties. Administratieve wijzigingen zoals de btw plicht voor advocaten vanaf 1 januari 214 beïnvloeden echter de statistiek, waardoor we pas aan de hand van de eerste cijfers van 215 zullen kunnen uitmaken of er ook sprake is van een netto toename van het aantal starters. 9 Het aantal starters wordt gedefinieerd als de som van het aantal nieuwe btw plichtige en het aantal wederonderwerpingen van btw plichtige ondernemingen. Niet btw plichtige ondernemingen worden niet opgenomen (zoals sommige handelsvennootschappen of nonprofitorganisaties). De statistiek is gebaseerd op administratieve gegevens, wat noopt tot omzichtigheid bij de interpretatie van de cijfers. Een deel van het waargenomen verloop heeft een administratieve oorsprong en beantwoordt niet noodzakelijk aan een economische realiteit. We denken hierbij bijvoorbeeld aan de omvorming van een onderneming van "natuurlijke persoon" naar "rechtspersoon". In de statistiek wordt dit tweemaal geregistreerd, namelijk als een schrapping (van de natuurlijke persoon) en een inschrijving (als rechtspersoon). Daarnaast kunnen bepaalde tendensen de weerspiegeling zijn van administratieve wijzigingen, bv. wanneer beroepsactiviteiten aan de btwplicht worden onderworpen of worden geschrapt als btw plichtige. 12

14 Figuur 12: Evolutie van het aantal starters in West Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), Verwerking: POM West Vlaanderen. Het aantal stopzettingen en schrappingen is ook vertekend door wijzigingen in de fiscaliteit vanaf 1 oktober 214. In de periode januari november 214 lag het aantal stopzettingen en schrappingen in West Vlaanderen 1,2% hoger dan in dezelfde periode van 213. Deze sterke toename kan vooral worden toegeschreven aan de maanden september en oktober met toenames op jaarbasis met respectievelijk 53,9% en 47,6%. Deze sterke stijgingen hebben te maken met de kanttekening die we eerder maakten, met name de verhoging van de roerende voorheffing op de liquidatiebonus. De FOD Economie geeft zelf aan dat door deze gewijzigde fiscaliteit heel wat meer vennootschappen overgingen tot ontbinding. Omdat vennootschappen die pas na 1 oktober werden ontbonden, maar voor 1 oktober voorschotten op de liquidatiebonus hadden betaald nog konden genieten van het oude tarief, stellen we bovendien zowel in oktober als in november een sterke stijging vast van het aantal stopzettingen en schrappingen op jaarbasis. Ook in het Vlaamse Gewest maken we dergelijke vaststelling. Ondanks de gemaakte kanttekeningen kunnen we wel van een gunstige evolutie spreken in die zin dat het aantal starters in de periode januari november 214 in West Vlaanderen toenam met 33,2% terwijl de toename van het aantal stopzettingen en schrappingen beperkt bleef tot 1,2%. In het Vlaamse Gewest waren de toenames respectievelijk 36,8% en 12,8%. In de periode januari november 214 was er in West Vlaanderen al een nettogroei met 2.33 ondernemingen, terwijl de nettogroei in 212 en 213 beperkt bleef tot respectievelijk en 397 ondernemingen. In het Vlaamse Gewest bedroeg de nettogroei in de jaren 212 tot en met 214 respectievelijk 9.51, en ondernemingen. Opmerkelijk is dat het aandeel van West Vlaanderen in de Vlaamse nettogroei toenam van 9,5% in 213 naar 15,7% in de eerste elf maanden van

15 7. FAILLISSEMENTEN EN VERLOREN JOBS (BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, GRAYDON, VDAB) Cijfers tot en met februari 215. In februari 215 gingen in West Vlaanderen 71 ondernemingen failliet (zie figuur 13). Dit zijn er 13 of 22,4% meer dan in februari 214. In januari 215 waren er 3 faillissementen minder of 32,3%. In 214 waren er globaal 1,3% minder faillissementen dan in 213. In Vlaanderen als geheel daalde het aantal faillissementen in 214 met 8%. Figuur 13: Evolutie van het aantal faillissementen in West Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), Verwerking: POM West Vlaanderen. In januari 215 gingen er in West Vlaanderen 74 jobs verloren en in februari waren er dat 98. In deze twee maanden samen betekent dit meer dan de helft minder verloren jobs op jaarbasis. Het grootste faillissement in West Vlaanderen in de eerste twee maanden van 215 was Pol Cattebeke uit Kortrijk (februari, 31 jobs). In Vlaanderen gingen er in de eerste twee maanden van 215 al jobs verloren. Dit is 23,2% minder dan in de eerste twee maanden van 214. In januari 215 werd er in West Vlaanderen één collectief ontslag volledig uitgevoerd waardoor 17 werknemers hun baan verloren. In heel 214 werden in West Vlaanderen vijf collectieve ontslagen effectief uitgevoerd waardoor 319 mensen hun baan verloren. Er werden in januari 215 ook nog twee intenties tot collectief ontslag 1 gemeld waardoor in totaal 27 mensen hun job dreigen te verliezen 1 De statistiek van de collectieve ontslagen bevat twee onderdelen, met name deel 1: de intenties tot collectief ontslag en deel 2: de effectief uitgevoerde collectieve ontslagen. De intenties tot collectief ontslag werden gemeld aan de sociale interventieadviseur maar de sociale onderhandelingen moeten nog starten of zijn nog bezig. Bij de effectief uitgevoerde collectieve ontslagen is het collectief ontslag volledig beschreven en werden alle te doorlopen procedures voltooid. Het aantal collectieve ontslagen in de oorspronkelijke intentie kan dus nog 14

16 (Wema in Zedelgem en Profialis in Oeselgem). Daarnaast zal de intentie van Delhaize om in België te snoeien in het aantal jobs ongetwijfeld ook gevolgen hebben voor West Vlaamse vestigingen en hun personeel. In Vlaanderen werden in januari 215 twee collectieve ontslagen effectief uitgevoerd. Hierdoor verloren 52 mensen hun job. In heel 214 waren er in het Vlaamse Gewest 57 collectieve ontslagen met een verlies van jobs. Daarnaast zijn er in Vlaanderen in januari 215 nog vijf intenties tot collectief ontslag gemeld, waardoor in totaal 446 jobs op de helling staan. Bij de 14 intenties tot collectief ontslag die in 214 werden gemeld is onder andere ook de berichtgeving dat bij Delhaize 2.5 banen zullen verdwijnen. Zoals eerder aangegeven zal deze intentie van Delhaize ook gevolgen hebben voor werknemers van het bedrijf in West Vlaanderen. afwijken van het uiteindelijke aantal collectieve ontslagen. Alle collectieve ontslagen komen slechts één keer voor in de statistiek: ofwel bij het eerste deel (de intenties) ofwel later bij deel twee (de effectieve collectieve ontslagen). 15

17 8. INSCHRIJVINGEN VAN NIEUWE PERSONENWAGENS (BRON: FEBIAC) Cijfers tot en met februari 215. Het aantal inschrijvingen lag in West Vlaanderen in de eerste twee maanden van 215 lager dan in dezelfde maanden van 214 (zie figuur 14). De afnames op jaarbasis bedroegen respectievelijk 11,2% en 8,6%. In heel 214 was er een afname met 3,5%. In Vlaanderen was de evolutie begin 215 minder negatief. In januari 215 was er immers een status quo (+,1%); in februari was er een afname met 6,1%. In 214 was er in Vlaanderen echter een grotere afname dan in West Vlaanderen, namelijk met 8%. Figuur 14: Evolutie van het aantal inschrijvingen van nieuwe personenwagens in West Vlaanderen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec BRON: FEBIAC, Verwerking: POM West Vlaanderen. 16

18 9. CONJUNCTUURINDICATOR VAN DE NATIONALE BANK (BRON: NBB) Cijfers tot en met februari 215. De brutowaarde van de synthetische curve voor West Vlaanderen bereikte in februari 215 een waarde van 11,5 11 (zie figuur 15). Dit is een stijging met 2,4%punt ten opzichte van februari 214. Ondanks afwisselende toe en afnames van de brutowaarden lijkt er toch een licht stijgende trend waar te nemen. Figuur 15: Synthetische conjunctuurcurve voor West Vlaanderen Saldo van positieve en negatieve antwoorden afgevlakt bruto BRON: NBB, Verwerking: POM West Vlaanderen. Bij de deelcurven (zie figuur 16 t/m 19) zien we die licht positieve trend enkel bij de curve van de industrie. De curve van de ruwbouw vlakt af, de curve van de handel is neerwaarts gericht en de curve van de dienstverlening aan bedrijven aarzelt. 11 Aan de hand van een maandelijkse enquête bij bedrijfsleiders gaat de Nationale Bank na hoe het gesteld is met een aantal facetten van de activiteit, de vraag en de vooruitzichten. Er zijn drie antwoordmogelijkheden: stijgend (positief), gelijkblijvend of dalend (negatief). De indicator is het saldo van de positieve en de negatieve antwoorden op deze vragen, en dit voor alle ondervraagden. In tegenstelling tot de nationale indicator worden de antwoorden per provincie niet gewogen. De maandelijkse resultaten van de enquête worden op een grafiek uitgezet. De curve wordt afgevlakt. Zo kan men de trend gemakkelijker onderkennen. Om de kwaliteit van de conjunctuurindicator te verhogen voerde de Nationale Bank in april 29 enkele methodologische wijzigingen door (meer info hierover via Zo werd de curve van de dienstverlening aan bedrijven geïntegreerd in de algemene synthetische curve en wordt nu per bedrijfstak slechts een selectie van vragen opgenomen in de enquête. 17

19 Figuur 16: Conjunctuurcurve industrie voor West Vlaanderen Saldo van positieve en negatieve antwoorden mei 13 jun 13 jul 13 aug 13 sep 13 okt 13 nov 13 dec 13 jan 14 feb 14 mrt 14 apr 14 mei 14 jun 14 jul 14 aug 14 sep 14 okt 14 nov 14 dec 14 jan 15 feb 15 afgevlakt bruto BRON: NBB, Verwerking: POM West Vlaanderen. Figuur 17: Conjunctuurcurve ruwbouw voor West Vlaanderen Saldo van positieve en negatieve antwoorden mei 13 jun 13 jul 13 aug 13 sep 13 okt 13 nov 13 dec 13 jan 14 feb 14 mrt 14 apr 14 mei 14 jun 14 jul 14 aug 14 sep 14 okt 14 nov 14 dec 14 jan 15 feb 15 afgevlakt bruto BRON: NBB, Verwerking: POM West Vlaanderen. 18

20 Figuur 18: Conjunctuurcurve handel voor West Vlaanderen Saldo van positieve en negatieve antwoorden mei 13 jun 13 jul 13 aug 13 sep 13 okt 13 nov 13 dec 13 jan 14 feb 14 mrt 14 apr 14 mei 14 jun 14 jul 14 aug 14 sep 14 okt 14 nov 14 dec 14 jan 15 feb 15 afgevlakt bruto BRON: NBB, Verwerking: POM West Vlaanderen. Figuur 19: Conjunctuurcurve dienstverlening aan bedrijven voor West Vlaanderen Saldo van positieve en negatieve antwoorden mei 13 jun 13 jul 13 aug 13 sep 13 okt 13 nov 13 dec 13 jan 14 feb 14 mrt 14 apr 14 mei 14 jun 14 jul 14 aug 14 sep 14 okt 14 nov 14 dec 14 jan 15 feb 15 afgevlakt bruto BRON: NBB, Verwerking: POM West Vlaanderen. 19

21 1. OVERZICHTSTABEL VOOR WEST VLAANDEREN Tabel 1: Evolutie van de sociaaleconomische indicatoren en de conjunctuur in West Vlaanderen (1) Indicator Eenheid Datum Waarde Wijziging op jaarbasis Arbeidsmarkt - nwwz totaal aantal feb ,1% - nwwz mannen aantal feb ,% aandeel 54,6% +,6%pt - nwwz vrouwen aantal feb ,3% aandeel 45,4%,6%pt - nwwz <25 jaar aantal feb ,6% aandeel 21,7%,3%pt - nwwz >5 jaar aantal feb ,2% aandeel 28,6% +1,7%pt - nwnwz aantal dec ,3% - ontvangen vacatures (2) aantal jan ,9% - lopende vacatures einde maand (2) aantal jan ,8% - tijdelijke werkloosheid gem. aantal dec ,2% Consumenten - vergunde woningen (nieuwbouw) (3) aantal okt ,3% - vergunde woningen (renovatie) (3) aantal okt ,9% - begonnen woningen (nieuwbouw) (3) aantal sep ,% - inschrijvingen nieuwe personenwagens aantal feb ,6% Producenten - starters aantal nov ,7% - faillissementen aantal feb ,4% - banen verloren door faillissementen aantal feb ,9% - conjunctuurindicator brutowaarde feb ,5 2,4 punten (1) Indicatoren die ongunstig evolueerden zijn gemarkeerd. (2) NEC, exclusief interim vacatures. (3) Voorlopige cijfers. BRON: VDAB, RVA, FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), FEBIAC, NBB, Graydon, Verwerking: POM West Vlaanderen. 2

22 11. DIAMANT VOOR WEST VLAANDEREN De diamant van West Vlaanderen geeft de evolutie weer van de verschillende sociaaleconomische indicatoren in een bepaalde periode (bijvoorbeeld een kwartaal of een jaar) ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. De diamant van West Vlaanderen bestaat uit een assenstelsel waarop met een stip de waarden van verschillende indicatoren zijn weergegeven. De stippen zijn verbonden met een lijn. Zij vormen de diamant. Op de verticale as staat de schaalindeling ingetekend, die in feite de procentuele verbetering of verslechtering van de indicatoren weergeeft. Bij een stationaire toestand (% groei) wordt een figuur verkregen zoals aangeduid door de centrale veelhoek. Bij een verbetering van de indicator liggen de waarden buiten de centrale veelhoek. Bij een verslechtering vallen de stippen binnen de centrale veelhoek. Als alle waarden in gunstige zin evolueren, dan is de diamant groter dan de centrale veelhoek. Bij de opmaak van dit conjunctuuroverzicht beschikten we over volledige informatie van 214 voor alle geanalyseerde sociaaleconomische indicatoren, m.u.v. de cijfers over omzet en investeringen (eerste jaarhelft) en starters en stopzettingen (tot en met november). De evolutie van 214 ten opzichte van 213 wordt gevisualiseerd in figuur 2. Het beeld van de diamant correspondeert met de resultaten van de conjunctuuranalyses die in de loop van 214 gebeurden. De sociaaleconomische indicatoren evolueerden niet eenduidig in positieve of negatieve richting, maar toonden een divers beeld. Figuur 2: Evolutie van de sociaaleconomische indicatoren in West Vlaanderen in 214 ten opzichte van 213* verloren arbeidsplaatsen door faillissementen stopzettingen starters werkloosheid 3,% 2,% 1,%,% -1,% -2,% -3,% tijdelijke werkloosheid omzet omzet kleinhandel aantal faillissementen investeringen nieuwe personenwagens vergunde renovatiewoningen vergunde nieuwbouwwoningen * Omzet en investeringen: cijfers van het eerste en tweede kwartaal; starters en stopzettingen: cijfers van januari t/m november BRON: VDAB, RVA, FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), FEBIAC, Graydon, Verwerking: POM West Vlaanderen. 21

23 12. SOCIAALECONOMISCHE INDICATOREN EN CONJUNCTUUR IN HET VLAAMSE GEWEST Figuur 21: Conjunctuurcurve industrie voor het Vlaamse Gewest 12 (a) Saldo van positieve en negatieve antwoorden mei 13 jun 13 jul 13 aug 13 sep 13 okt 13 nov 13 dec 13 jan 14 feb 14 mrt 14 apr 14 mei 14 afgevlakt bruto jun 14 jul 14 aug 14 sep 14 okt 14 nov 14 dec 14 jan 15 feb 15 (a) Voor het Vlaamse Gewest bestaat er geen globale synthetische conjunctuurcurve. BRON: NBB, Verwerking: POM West Vlaanderen. 12 Voor de gewesten bestaat er geen globale synthetische conjunctuurcurve. Dit om te vermijden dat een gemengde samengestelde curve berekend wordt, aangezien op het niveau van de gewesten een aparte methodologie gehanteerd wordt voor het berekenen van de industrie enerzijds en de handel en de bouw anderzijds. Bij de provincies stelt dit probleem zich niet aangezien alle sectorberekeningen volgens een zelfde methodologie gebeuren. 22

24 Tabel 2: Evolutie van de sociaaleconomische indicatoren en de conjunctuur in het Vlaamse Gewest (1) Indicator Eenheid Datum Waarde Wijziging op jaarbasis Arbeidsmarkt - nwwz totaal aantal feb ,4% - nwwz mannen aantal feb ,9% aandeel 54,7% +,3%pt - nwwz vrouwen aantal feb ,2% aandeel 45,3%,3%pt - nwwz <25 jaar aantal feb ,9% aandeel 19,1% 1,3%pt - nwwz >5 jaar aantal feb ,7% aandeel 27,2% +2,5%pt - nwnwz aantal dec ,5% - ontvangen vacatures (2) aantal jan ,4% - lopende vacatures einde maand (2) aantal jan ,2% - tijdelijke werkloosheid gem. aantal dec ,1% Consumenten - vergunde woningen (nieuwbouw) (3) aantal okt ,2% - vergunde woningen (renovatie) (3) aantal okt ,9% - begonnen woningen (nieuwbouw) (3) aantal sep ,9% - inschrijvingen nieuwe personenwagens aantal feb ,1% Producenten - starters aantal nov ,1% - faillissementen aantal feb ,9% (1) Indicatoren die ongunstig evolueerden zijn gemarkeerd. (2) NEC, exclusief interim vacatures. (3) Voorlopige cijfers. BRON: VDAB, RVA, FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), FEBIAC, NBB, Graydon, Verwerking: POM West Vlaanderen. 23

25 13. BESLUIT Nadat we in 214 al signalen kregen van een aantrekkende economie, zien we dat de meeste sociaaleconomische indicatoren ook begin 215 in gunstige richting evolueren in West Vlaanderen. Dit wordt weerspiegeld door een langzaamaan opwaarts gerichte conjunctuurcurve die indicatief is voor een stijgend producentenvertrouwen. Arbeidsmarktindicatoren De West Vlaamse werkloosheidscijfers bleven begin 215 gunstig evolueren. Na steeds kleiner wordende toenames op jaarbasis in de loop van 214 werden in december 214 en in januari en februari 215 voor het eerst sinds lang afnames op jaarbasis genoteerd. In het Vlaamse Gewest was dit nog niet het geval. De West Vlaamse jeugdwerkloosheid kende nog grotere afnames dan de totale werkloosheid, wat wijst op een gunstige conjuncturele situatie. Gunstig is voorts dat het aantal werkaanbiedingen dat de VDAB ontvangt rustig, maar geleidelijk toeneemt op jaarbasis, zowel in West Vlaanderen als in het Vlaamse Gewest. Producentenvertrouwen De tijdelijke werkloosheid daalde in 214 met bijna een kwart in West Vlaanderen, wat goed is voor het producentenvertrouwen. Ook in het Vlaamse Gewest was er een grote afname van de tijdelijke werkloosheid in 214. Of een stijgend producentenvertrouwen bevestigd wordt door de evolutiecijfers van de omzet en de investeringen weten we nog niet, omdat de cijfers van de FOD Economie over het tweede kwartaal van 214 bij de opmaak van deze conjunctuurnota nog niet gepubliceerd waren. In 214 zagen we ook een systematische toename van het aantal starters in West Vlaanderen ten opzichte van 213. Het aantal stopzettingen nam echter ook toe 13. Ondanks deze toename steeg de nettogroei van het aantal ondernemingen in 214 in West Vlaanderen significant in vergelijking met het jaar 213, waar de nettogroei minimaal was. Het aandeel van de West Vlaamse nettogroei in het Vlaamse cijfer steeg ook van 9,5% in 213 naar 15,7% in de eerste elf maanden van 214. In de eerste twee maanden van 215 gingen ook minder bedrijven in West Vlaanderen failliet in vergelijking met de eerste twee maanden van 214. Ook het aantal verloren jobs dat met de faillissementen gepaard ging, was een pak minder. Consumentenvertrouwen Weliswaar nog onvolledige cijfers voor 214 (cijfers tot en met oktober) met betrekking tot de bouwactiviteit in West Vlaanderen tonen grote toenames van het aantal vergunde nieuwbouwwoningen en een status quo van het aantal vergunde renovatiewoningen. Het aantal effectief begonnen nieuwbouwwoningen kende een systematische toename in 214 in West Vlaanderen tot en met september, terwijl deze cijfers in het Vlaamse Gewest in het derde kwartaal van 214 daalden. 13 Zowel de statistiek van het aantal starters als die van het aantal stopzettingen werd in 214 beïnvloed door een aantal administratieve wijzigingen. Op basis van de cijfers van begin 215 zal een objectiever beeld geschetst kunnen worden van de evoluties op jaarbasis. 24

26 Minpuntje is wel nog dat het aantal inschrijvingen van nieuwe personenwagens begin 215 in West Vlaanderen lager lag dan begin 214 én begin 213. Af te wachten valt wat het effect zal zijn van het tweejaarlijks autosalon dat in januari 215 plaatsvond. 25