Materiaal: In de focuskast stukken: de heilige familie, en het figuur van de opgestane Christus geen onderlegger

Transcriptie

1 GODLY PLAY VERDIEPINGSLES: DE HEILIGE FAMILIE liturgisch handelen Focus: de belangrijkste begrippen uit het christelijke taalveld: geboorte, leven, dood en opstanding van Jezus Christus Materiaal: In de focuskast stukken: de heilige familie, en het figuur van de opgestane Christus geen onderlegger Achtergrond: Deze les wordt gepresenteerd aan het begin van het nieuwe schooljaar, en wordt herhaald als de liturgische kleuren in de ruimte worden veranderd: paars voor Advent, wit voor Kerst, groen voor Epifanie enzovoort. Op die momenten wordt de heilige familie van de plank genomen, de onderlegger op de plank wordt vervangen door een andere liturgische kleur, en de heilige familie wordt weer teruggezet. De heilige familie is de matrix het latijnse woord voor baarmoeder- waaruit nieuwe leven voortkomt. Dit verhaal is het verhaal van de herschepping van het universum / de wereld. De menswording van Christus verandert alles. En het verandert ook de manier waarop we onszelf verstaan, en elkaar, en de Schepper en de schepping om ons heen. De heilige familie heeft op deze manier een grote betekenis voor ons werk gedurende het hele jaar, en niet alleen met Kerst. Dat is de reden waarom de heilige familie altijd zichtbaar in het centrum van de focuskast staat, recht achter de verteller. Daarom vestigen we de aandacht van de kinderen op de heilige familie als we de liturgische kleuren veranderen, en verbonden met de rode draad van de christelijke traditie: geboorte dood nieuw leven. De kinderen leren deze draad te herkennen door bezig te zijn met de heilige familie, namen te leren, en ook door het zorgzame en respectvolle bewegen van de figuren. Dat hoeft niet uitgelegd te worden: de kinderen zullen het zelf ontdekken. Wij zijn, net als de heilige familie uitgenodigd om medescheppers te zijn in de biologische, psychologische, sociale en spirituele sferen van het leven. Hiermee is niet uitgesloten dat de kinderen in het verdiepingsgesprek verder willen praten over de maagdelijke geboorte of het stiefvaderschap van Jozef. De verteltekst verwijst daar kort naar, door een subtiele nuancering: moeder Maria, en Jozef, de vader. In de verwerkingsfase kan geobserveerd worden hoe de kinderen met de familiefiguren spelen en daarbij allerlei constellaties vormen. Opmerkingen bij het materiaal: Het materiaal van de Geboorte samen met Maria, Jozef, en de baby Jezus, een herder, één of meer schapen. Een ezel, een koe, de drie wijzen, de figuur van de opgestane Christus met uitgestrekte armen. Elk grootte is goed, maar ideaal voor kleinere kinderen zijn figuren die cm groot zijn. Kinderen kunnen gemakkelijk met deze omvang spelen, en ze nemen dan ook niet teveel ruimte in de kast in. Zet de opgestane Christus achter de heilige familie in de kast. Indien mogelijk gebruik dan figuren die niet te gedetailleerd of realistisch gemaakt zijn, zodat kinderen zelf details kunnen toevoegen met hun verbeelding. Voeg geen stal toe, dat leidt de aandacht af van de heilige familie. In een ideale situatie is de focuskast onmiddellijk zichtbaar als de kinderen binnenkomen in de ruimte. De heilige familie staat in het midden van de bovenste plank van de Focuskast. Aan de rechterkant van de heilige familie staat de groene kring met de goede herder en zijn schapen. Van het materiaal van de Wereldgemeenschap. Aan de linkerkant staat een grote witte kaars die we het Licht noemen, of de Christuskaars. NB: deze vertaling is uitsluitend voor gebruik in GP pilots en trainingen [* godly play nederland] 1

2 Op de planken onder de goede herder staan de andere materialen van de wereldgemeenschap. Onder het Licht op de tweede plank staat een dienblad met daarop de gekleurde onderleggers voor het liturgische jaar en een rond blad met wit vilt. Deze twee dienbladen worden gebruikt als de liturgische kleuren worden veranderd gedurende het jaar. Op de onderste plank staat het materiaal voor de liturgische kalender. Aandachtspunten: Organisatorisch: Kinderen kunnen een dienblad gebruiken als ze met de heilige familie spelen, maar de meeste kinderen zullen er voorkeur aan geven om de figuren op de bovenste plank te laten als ze ermee spelen. Vertel dit verhaal drie keer in het winterseizoen: op de eerste Adventszondag als je de liturgische kleur verandert van groen naar paars/ blauw. Vertel het met Kerst, Epifanie en het feest van de Doop van Jezus, of op de eerste zondag na het driekoningenfeest als de liturgische kleur verandert van paars/blauw naar wit, en van wit naar groen. Verhaal: Bewegingen Woorden De verhalenverteller zit voor de focuskast. In het midden van de bovenste plank staat de heilige familie, op een onderlegger in een kleur die de liturgische tijd van het jaar weerspiegelt: rood voor Pinksteren, wit voor Pasen, enzovoort. Achter de heilige familie staat een figuur in steen of hout van de opgestane Christus. Vertel dit verhaal als je de liturgische kleur verandert van de onderlegger onder de heilige familie; de focus van de ruimte gedurende het hele jaar. In deze les staat de heilige familie al op een groene onderlegger. In deze les verander je van groen naar paars of blauw, vanwege Advent. Als de kinderen in de kring zitten en klaar zijn begin je. Je loopt naar de doos met matjes en neemt er één uit. Ga terug naar de kring en rol het uit. Neem dan het ronde blad voor de heilige familie. Het is groot genoeg om alle figuren een plek te geven. Het ronde blad is bedekt met wit vilt. Ga opzij zodat de kinderen de heilige familie kunnen zien op de plank achter je. Draai je naar de plank en wijs op een geconcentreerde manier naar de heilige familie om te laten zien waarover je gaat vertellen. Wacht totdat je zelf klaar bent voor het verhaal, en begin dan. Dit is de heilige familie. Soms als je iets ziet zoals dit, mogen kinderen het niet aanraken. De figuren kunnen gemakkelijk kapot gaan, en daarom moet je eerst vragen of je het mag aanraken of ermee spelen. Deze heilige familie is anders, deze is voor jullie. Jullie mogen het allemaal aanraken en ermee spelen. Je hoeft niet te vragen of dat mag als je ermee wilt spelen. NB: deze vertaling is uitsluitend voor gebruik in GP pilots en trainingen [* godly play nederland] 2

3 Pak de baby Jezus uit de kribbe en leg hem in de palm van je hand zodat alle kinderen hem kunnen zien. Dit is de baby Jezus, het Christuskind. Het strekt zijn armen uit om jullie te omarmen. Zet de voerbak op het witte vilt van het blad voor je, en leg baby Jezus erin. Leg Maria in de palm van je hand en laat haar zien aan de kinderen. Zet haar dan achter de voerbak, zodat ze in de richting van de kinderen kijkt. Dit is moeder Maria. Neem Jozef in de palm van je hand en zet hem dan naast Maria. Dit is Jozef, de vader. Laat de ezel zien en zet die naast Maria. Dit is hun ezel. Maria kreeg bijna een baby, daarom was het heel vermoeiend voor haar om ver te lopen. Soms kon ze geen stap meer zetten. Dan reed ze op de ezel. Het is ook moeilijk om op een ezel te rijden als je bijna een kindje gaat krijgen. Als Maria het niet meer uithield om te rijden, dan stapte ze van de ezel af en liep ze weer een stukje. Ze reed op de ezel en ze liep. Ze waren misschien wel de laatste mensen die nog op de weg naar Bethlehem liepen die avond. Laat de koe zien, en zet die dan naast Jozef. Dit is de koe die in de stal stond toen de baby geboren werd. De koe was erg verbaasd om een kind in haar voerbak te vinden, waar ze eigenlijk haar eten verwachtte. Laat de herder en een schaap zien en zet hen dan zo dat ze naar het Christuskind kijken, tegenover Jozef en Maria. Dit is één van de herders die s nachts een groot licht aan de hemel zag verschijnen. Er waren in die nacht nog veel meer herders bij, maar we zetten er nu hier één neer om aan hen te denken. En hier zijn een paar schapen. Er waren er nog veel meer, maar deze zijn genoeg om ons dat te helpen herinneren. Toen ze het grote licht zagen in de duisternis, werden ze bang. Ik zou dat ook zijn! Toen hoorden ze zingen. Dat maakte hen nog banger, totdat ze de woorden verstonden:. De engelen zongen: Vrede op aarde te brengen, en goed leven voor alle mensen. Haast je, ga snel naar Bethlehem. Er is daar iets gebeurt dat alles NB: deze vertaling is uitsluitend voor gebruik in GP pilots en trainingen [* godly play nederland] 3

4 zal veranderen! Laat dan de drie wijzen zien en zet ze neer terwijl je vertelt: Dit zijn de drie koningen, de wijzen. Ze waren zo wijs dat mensen dachten dat ze magiërs waren. In hun taal werden ze Magi genoemd, en daar komt ons woord magisch vandaan. Ze wisten zoveel dat mensen dachten dat ze magiërs waren. En van alles wat ze wisten, wisten ze het meest van de sterren. Op een dag zagen ze een heel bijzondere ster / een wilde ster. De Magi wisten waar elke ster moest staan aan de hemel, ze kenden ze allemaal, maar deze ster bewoog. Deze ster konden ze niet vinden op hun hemelkaarten. Ze werden nieuwsgierig en volgden de ster. Het voerde hen ver weg, naar de stal waar het Christuskind geboren was. De wijzen brachten geschenken mee voor het Christuskind: goud, wierook en mirre. Neem het Christuskind uit de voerbak. Laat hem zien aan de kinderen en blijf dat doen terwijl je verder vertelt. Dit is de kleine baby die zijn armen uitsteekt om jullie te omarmen. Hij groeide op en werd een volwassen man, die op een dag stierf aan een kruis. Dat is heel droevig, maar het is ook wonderlijk, op een geheimenisvolle manier, als Pasen. Beweeg het Christuskind langzaam en met aandacht naar de figuur van de opgestane Christus, tot tussen de uitgestrekte armen van de opgestane Christus. Nu kan hij zijn armen uitbreiden en de hele wereld omarmen. Hij is er niet meer gewoon, zoals toen. Hij is er nu overal en altijd. Leg het Christuskind terug in de voerbak. Leun naar achteren en laat het moment op je inwerken. Blijf zo een tijdje contempleren. Rol nu de groene onderlegger op de bovenste plank van de focuskast op. Leg het bij de andere liturgische onderleggers in de standaard. Neem de paarse of blauwe onderlegger en rol die uit op de bovenste plank. Wacht even en begin dan aan de tijd voor verwondering. Nu vraag ik me af: van wie of wat in de heilige familie spreekt je het meest aan? Ik vraag me af wie of wat in de heilige familie het meest belangrijk is? NB: deze vertaling is uitsluitend voor gebruik in GP pilots en trainingen [* godly play nederland] 4

5 Ik vraag me af of jij ooit wel eens iets of iemand van de heilige familie in onze kerk hebt gezien? Ik vraag me af of er iets of iemand is in de heilige familie is die weggelaten kan worden, en dat we nog steeds alles hebben wat we nodig hebben? Leun naar achteren als je de verwonderingtijd beëindigt. Laat wat er is gezegd op je inwerken, geniet ervan. Begin nu met het terugzetten van alle figuren van de heilige familie, één voor één, zonder haast, en noem hun namen langzaam en zorgvuldig, op de paarse onderlegger. Dit is het kindje Jezus Dit moeder Maria Dit is Jozef de vader Dit is de ezel waar Maria op reed Dit is de koe die zo verbaasd was in de morgen Dit is één van de herders, en een paar van de schapen Dit zijn de wijzen, de drie koningen, de Magi Dit is de heilige familie, en je kunt met deze figuren werken wanneer je wil. In deze ruimte zijn ze er voor jou. Ga dan de kring rond om de kinderen te helpen om hun werk te kiezen. Eén voor één. Nu is het tijd om aan het werk te gaan. Welk werk wil je vandaag doen? Je kunt spelen met de heilige familie, of iets maken dat over hen gaat. Misschien heb je nog iets waar je verder mee wilt gaan, iets van een vorige keer. Er kan een materiaal zijn waar je een keer mee wilt werken. Er is zo veel. Als ik de kring rondvraag, denk er dan over na wat je wilt gaan doen. NB: deze vertaling is uitsluitend voor gebruik in GP pilots en trainingen [* godly play nederland] 5