MULDERSNIJS Nummer 4, 2012 ISSN:

Transcriptie

1 MULDERSNIJS Nummer 4, 2012 ISSN:

2 Deze maand uw vernieuw Mulrsnijs! Vanwege een noodgedwongen omschakeling naar een anre pc is ook layout van Mulrsnijs gewijzigd. De ou vormgeving (gemaakt op een Apple) was niet meer in te lezen op nieuwe Linux computer. Na vier jaar werd het wellicht ook tijd om Mulrsnijs wat aan te klen en om koe maar bij horens te vatten hebben we het jasje van Mulrsnijs veranrd. Wij zijn erg benieuwd naar uw reacties Over copy mogen we nu eens niet klagen, van diverse kanten komen verhaaltjes. Hopelijk kunnen we ze stroom op gang houn en zo het blad voor en door molenliefhebbers iere keer weer leuk maken. Het bestuur nodigt u van harte uit voor jaarlijkse nieuwjaarsvisite op: 5 Januari 2013 in molen Ens van uur tot uur Het adres van molen Ens: Nassaustraat BW Winschoten COPYDATUM: In dit nummer o.a.: Het maken van een vijzeltje Een terug lopen molen Berg Molendag Zuid Beveland Molenaardag Arnhem UITNODIGING Foto bij voorpagina: Een molvijzel door Reinier Spaans, zie pag 2 COLOFON Mulrsnijs is het blad voor len en donateurs van Vereniging Molenwerkgroep Oost Groningen, KvK no Het blad verschijnt 4x per jaar en wordt me mogelijk gemaakt door onze adverteerrs Redactie: Dirk Meter, Joep Grunmann, Marijn Sijbom Redactie adres: Maarsbroek 17, 9502BC Stadskanaal, wedrmarke@home.nl Bestuur: Voorzitter: J. Grünmann, molenwerkgroepoostgroningen@kpnmail.nl, Secretaris: H. Bossen, Wollinghuizerweg 152, 9541 AV Vlagtwed, Penningmeester: N.H. Holman, ING no T.N.V. Molenwerkgroep Oost Groningen Hoofdweg 171, 9697 NG Blijham Lid: G. Koster Westervaarr, J. Kugel Instructeurs: G.Koster Westervaarr, K. Strijk, D.J. Tinga, Bé Oomkes,

3 17 Het wel en wee van een vijzeltje maken. Wie het wilt weten verr lezen. Op jaarvergaring kwam door Jan kugel ter sprake dat ze graag bij les kist een mol wiln hebben van een vijzel om kinren werking van een polrmolen te laten zien. Wijselijk niet gereageerd op scheve blik van Jan naar mij toe heb ik eer even laten gaan. Maar het kwaad was al geschied en die kop van mij begon te draaien en thuis in werkplaats rondgekeken of er nog een vijzelbalk aanwezig was in vorm van een stuk trapleuning. Die was er alleen in vorm van een krabpaal voor poesen die ik ooit gemaakt had. Na montage een keurig vijzelbalkje van rond 4,5cm en 80 cm lang. Een schaal van 1:10 zou een spoed geven van 10cm met 2 gangen die een tussen ruimte hebben van 5 cm. Een regen pijp van 12,5cm geeft als toekomstige vijzelkom een doorsnee aan vijzel van 11,4 cm 2 stroken papier van 5 cm netjes om balk gewikkeld zodat er gelijkmatig een lijn gezet kon worn tussen strookjes papier in. Een soort verstekbakje gemaakt waar het balkje in past en 1 gang rondom met hand ingezaagd. Nu had ik dus een vaste lijn waar ik een spijkertje door heen kon laten lopen als ik het balkje rond liet draaien iets verr op het verstekbakje een bovenfrais gemonteerd en zo kon ik 2 gangen in balk uitfraisen. Moeilijkste gehad dacht ik een plank samen gelijmd van 30cm x 100 cm 9 mm dik zodat er stroken duigen van kop af gezaagd konn worn ( 30cm x 41mm) die eerst nog langs een fraisje om een groef in koppen van duigen te fraisen ( ruimte voor soepel ijzerdraadje als spijkerflens) en daarna onr juiste hoek afzagen. Dit geelte van duigen heeft mij dus rui een dag uitvogelen gekost!!! al gauw bij het uitproberen of ze pasten in balk overgeschakeld op duigjes van mdf omdat er te veel materiaal verloren ging. 2

4 3 Molenaardag Door: Joep Grunman Elk duigje moet loodrecht op as blijven staan doen ze dat niet dan verdraait boel naar voren of naar achteren dus zuiver in gran zagen in dit geval als je een cirkel in 10 gran vereld heb je 36 geeltes of te wel 36 duigjes ( maal 6 x rond = 216 x 2 gangen 432 duigjes) 10 gran geeft aan weerzijn een hoek van 5 gran nk je maar om dat je een spoed moet volgen krijg je een toch iets langere lijn en kwam ik op iets minr dan 5 gran uit en waarschijnlijk zitten er dus meer duigjes in 1 slag rond. Na boel in elkaar gezet te hebben hadn we nog een waterloop nodig tot aan vijzelkom en die gevonn in vorm van een afvalstuk pvc pijp van rond 40 cm bom er op van multiplex met formica en nog een stortebedje van hout zodat ie zijwaarts in een emmer kan lozen. En na 4 dagen het verheugend moment dat boel nog werkt ook!! en nog na een kleine aanpassing aan het stortebedje om beter in emmer te lozen en een latje langs vijzelkom omdat het water daar over rand liep was missie weer geslaagd. Openluchtmuseum Arnhem, 26 januari 2013 De in januari 2012 ter gelegenheid van het 40 jarig bestaan van het Gil georganiseer Molenaardag was met 450 bezoekers een groot succes. Ren om ter afsluiting van het 40 jarig bestaan nogmaals een bijeenkomst te organiseren met een blik op toekomst. Groet Molenarein Heeft u een adres en vermeld u dat bij betaling dan ontvangt u het toegangsbewijs per . Zoniet wordt u verzocht u bij ingang aan te meln. Betalingen kunnen worn voldaan op rekening: ten name van penningmeester Gil van Vrijwillige Molenaars. Deze dag zal worn gehoun op zaterdag 26 januari in het Openluchtmuseum in Arnhem. De activiteiten vinn plaats van tot uur. Naast het bezoeken van molens en wanlen in het museum zullen er weer sprekers en bedrijven aanwezig zijn en workshops worn georganiseerd. De molenmarkt wordt uitgebreid met boeken en ansichtkaarten. Om kosten voor ze dag en het speciale jubileumnummer enigszins te drukken vragen we van elnemers aan ze dag een kleine bijdrage van 5 Euro. Om te weten op hoeveel mensen we op dag zelf moeten rekenen verzoeken we elnemers vooraf te betalen. U kunt voor meerre personen een toegangsbewijs kopen op basis van uw lidnummer. Vermeldt daarom bij betalingen uw lidnummer. Onr elnemers aan dag wordt het schilrij gemaakt door Peet Quintus op het zeildoek van Molen De Kat, waar het eerste examen van het Gil plaats vond verloot. Het dagprogramma zal worn vermeld in Gilbrief van cember. Molenwerkgroep Oost Groningen zal net als eerr dit jaar weer een bus verzorgen voor het vervoer, tegen kostprijs, voor gezelligheid. Vertrek vanuit Winschoten om uur, uur vanaf het hoofdstation in Groningen. We zijn dan weer tegen achten terug. Opgave via link op: De eerste aanmeldingen zijn binnen 16

5 15 Het resultaat is geen vogels meer op overring die molenromp bevuilen. Voor duilijkheid zie schets. Vrijwillig molenaar,geert Manting 4

6 5 Een "terug lopen" molen Berg Door: G. Murris In augustus zijn er nieuwe foto s gemaakt van vier korenmolens van gemeente Oldambt. Gerda Koster had een en anr met gemeente geregeld en op bewuste dag zou een fotograaf alle molens bij langs gaan. Uiteraard kwam vraag aan or, hoe een molen het beste geportretteerd kan worn. Met of zonr zeilen, kleppen open of dicht en in welke richting het wiekenkruis moet staan. De opgetrommel collega vrijwilligers gingen molens langs om te kruien en zeilvoering aan te passen. Het resultaat van ansichten is te zien op webstek van onze Werkgroep. Molen Berg had ik een dag van te voren al met kop naar het oosten gekruid, zodat ook het grootste el van onrbouw in het zicht zou komen. Om molen een actieve uitstraling te geven gingen kleppen half dicht, vang lichten en duwn we het onrste end weg. Maar er stond enige (kracht 2 á 3) wind en die kwam van achteren en zorg ervoor dat het draaien in normale richting moeizaam ging. Dan maar een duw in achterwaartse richting. Dat ging een stuk vlotter te vlot zo bleek algauw, want nadat vangbalk neergelegd was, bleef het wiekenkruis gewoon doordraaien. Natuurlijk, zo n rtig jaar gelen had je met theorie wel geleerd dat een vang dan minr goed functioneer ( het is ook technisch heel goed te verklaren) maar dat iere afremmen reactie uitbleef, had ik eerlijk gezegd niet verwacht. Jan Kugel en Nico Holman konn bij dit windje een roe grijpen en afstoppen. Bij een opgezeil molen hoef je dit niet te proberen, vandaar dat molen Ens van achteren is genomen (?). Vogels Door: G. Manting Niets is zo vervelend dan vogels die molenromp bevuilen. Op 13 september 2012 heeft molenmaker bovenas van De Noorrmolen" opgetempeld en as iets naar voren bijgesteld. Bij ze werkzaamhen was ik aanwezig om te zien hoe dat in z'n werk ging. Werkzaamhen in uitvoering geven soms meer duilijkheid dan van horen zeggen. Het was een mooi moment om eens te vragen aan molenmaker hoe je op ze molen vogels kan weren die op overring zitten tussen roosterhouten. Op spreeuwenborn waren al pennen aangebracht zodat ze daar niet meer op konn zitten. Na overleg zou het meest eenvoudige zijn om bestaan vogelplankjes verr naar buiten te verplaatsen. Maar dan kunnen bestaan vogelplankjes niet meer worn gebruikt, ze zijn dan te kort. Een anre mogelijkheid zou hij ook niet weten. Goe raad is duur. Maar hoe maakje plankjes eenvoudig vast en wat zijn kosten? Om kosten zo laag mogelijk te houn is het om klus zelf te klaren. Na enig huiswerk hoe ik het zou aanpakken heb ik gekozen voor een aluminium U profiel van 20 mm * 20 mm en nieuwe plankjes te gaan zagen. De lengte van het profiel tussen roosterhouten moest ik in het werk bepalen. Om het eruit glijn van plankjes te voorkomen heb ik zijkanten van het U profiel 0.5 mm eraf gezaagd en rug naar binnen omgebogen. Er moesten wel 16 stuks nieuwe vogelplankjes en 32 stuks geleirs van aluminium worn gemaakt. Een hele klus. Het aanbrengen van het U profiel met plankjes moest van binnenuit worn uitgevoerd waardoor het werken er niet gemakkelijker op werd. 14

7 13 6 Een maand later werd molen Berg van een nieuwe bitumineuze dakbekking voorzien. De dakkkers hadn beschikking over een zelfrijn hoogwerker en konn dan net twee veln pakken tussen het wiekenkruis en staart met schoren in. Bij dit werk moest soms ook het wiekenkruis wat worn verdraaid, om te voorkomen dat hoogwerker onzacht in aanraking zou komen met kleppen. Er was nu veel meer wind van achteren (zeker 4) en ik was door fotoreportage gewaarschuwd. Dus voor zekerheid een roeketting in juiste richting aangekoppeld, steen lichten, pal eruit en vang lichten. En ja hoor, nog voor ik weer bij het wiekenkruis terug was, liep ze terug en span ketting zich. Vang erop, pal erin, steen neer klaar! Leuke ervaring.

8 7 Molendag Zuid Beveland Door: A. Hoogduin s Morgens in alle vroegte samen met Matthieu vertrokken richting Zeeland. We kwamen om even na 10 uur aan bij eerste molen in Rilland. Er was nauwelijks wind maar molen stond mooi in volle zeilen. Het nemen van een foto van ze molen werd wat belemmerd door bomen om molen heen. Wij wern ontvangen door een molenaar die binnenkort in Bergen op Zoom examen moet doen. Een man uit het dorp die vroeger altijd met zijn var op molen kwam kwam ook nog even binnenlopen om te kijken hoe een en anr er nu uitzag. De burgemeester van Reimerswaal ook nog even hand geschud op molen van Rilland waarna wij op weg gingen naar volgen molen. Bij molen van Kruiningen en Krabbendijke een fotostop gemaakt. Deze molens waren helaas niet open vanwege slechte staat van staart en schoren. De standaardmolen van Waar `` De Hoed`` stond als volgen molen op ons lijstje. De molen ging zo af en toe rond. Het bijzonre aan ze molen was wel dat ze was voorzien van twee bovenwielen. Deze molen is oorspronkelijk afkomstig uit Gent in 4 Ron stenen polrmolen Googermolen te Ou Wetering. Deze molen heeft grootste vlucht van alle ron stenen grondzeilers. Jos v/d Donk is molenaar. Molen: bouwjaar: 1717/1839, vlucht: 28,83m, fokwieken, rollenkruiwerk, stalen vijzel 1,37ø, opvoerhoogte meer dan 4 meter! overbrengingsverhouding 1: 2,39. Benen in kelr koffie gedronken. 5 Wipmolen Kagermolen op Kaag eiland dorp De Kaag. Auto parkeren aan Haarlemmerringvaart adres: Houthuijzerdijk 350, dan over met boot en 500 meter wanlen. Veel historische tails aanwezig en ook een vijzel van rvs en hout. Recent gerestaureerd en van een nieuwe funring voorzien. Jan Verhaar is hier molenaar. Molen: 1683 (?) vlucht 15,80m fokken, as: Prins van Oranje 1880, houten vijzelbalk met roestvrijstalen beschoeping ø1,15m Overbrengingsverhouding: 1 op 2,00. Onrweg naar huis eten bij Hayé restaurant Aalscholver langs A6 Lelystad. 12

9 11 Rijnlandse molendag Door: H. Tidns en Wim v Rheen Excursie Rijnlandse Molendag zondag 28 oktober 2012 Deelnemers: Wim, Hans, Mathijs, Jurrie, Enkie en Ties. Organisator: Wim van Rheen. Chauffeur: Hans Tidns. Vertrek: 6.45 uur vanaf Hamrikkerweg 14, Nieuw Scheemda. A7 Groningen Amsterdam A4 richting Den Haag afrit Roelofarendsveen. 1 Aankomst 9.15 u Leidseweg te Oud A. Koffie met gebak op wipmolen De Zweilanrmolen te Warmond met Cees Haas. Molen: 1632, gevlucht:17,37m oho, stalen vijzel 1,14ø, as: onbekend, overbrengingsverhouding: 1op 1,81. 2 Achtkante polrmolen Waterloosmolen Rijpwetering. Molen: 1857, vlucht 22,60/22,70 oho, scheprad, as: Wed.A.Sterkeman 1862, Overbrengingsverhouding: 2,06 op 1. Alleen van buiten te zien omdat molen bewoond wordt. De molenaar is r generatie uit familie die hier molenaar is! Uitgebreid met hem en zijn vrouw gesproken en koffie gehad. 3 Achtkante polrmolen Moppemolen te Rijpwetering. Aad en Elly Toet wonen hier en laten tijns een goeie sfeer ze gave molen zien, koffie is lekker hier. Molen: Bouwjaar 1752, vlucht: 25,70/25,90 oho, rollenkruiwerk, scheprad, as: Enthoven 1845, overbrengingsverhouding:1,87 op 1. Het morne rvs schoorsteenkanaal van houtkachel komt in kap uit zoals dat vroeger ook was. Alles is in kap dus vettig en roetig! België. Ook bij ze molen staan nogal wat bomen die windvang belemmeren. Zo af en toe wordt er nog wat maïs gemalen met ze molen als er een schoolklas op bezoek komt. Op weg naar Wemeldinge zagen we vanaf dijk twee molens al draaien. Eerst molen Aeolus bezocht. Deze heeft een pelsteen en een afschietwerk. Hier was vangbalk boven het voeghout aangebracht net als bij molen van Rilland wat meer ruimte geeft in kap. De molen had een rollenkruiwerk met holle en bolle ijzeren rollen. De molen die eerr in Wemeldinge op ze plek stond is afgebrand. De knecht op ze molen liet even verrop een nieuwe molen bouwen `` De Hoop``. Dit kon eigenaar van afgebran molen niet hebben en liet op het zuidwesten dichtbij anre molen een grotere en mooiere molen bouwen. Even na half vier molen De Hoop bekeken. Deze molen heeft van Busselneuzen met remkleppen. Ook hier weer vangbalk die boven het voeghout hing. 8

10 9 Agenda 8 cember Theorieles van 9 to 12 uur 22 cember Theorieles van 9 to 12 uur januari Nieuwjaarsvisite 26 januari Molenaardag in Arnhem 13 maart voorjaarsvergaring Molenwerkgroep Oost Groningen 20 april voorjaarsexcursie Molenwerkgroep Oost Groningen. De bestemming zal Duitsland zijn. Er ontbreken nog theoriedata, ze zijn binnenkort te vinn op website! Op is altijd meest bijgewerkte agenda te vinn! Meling van het bestuur: Oproep: Net als eerre jaren vraagt penningmeester u weer om zelf contributie à 7, over te maken op rekening t.n.v. molenwerkgroep Oostgroningen te Blijham. Na 1 april zal penningmeester weer acceptgiro s verzenn met daarop het bedrag van 10,. Voorkom ze verhoging en maak het penningmeester ook gemakkelijker. Wilt u bij overboeking ook uw naam vermeln? De voorzitter Molenwerkgroep Vacature Wij zoeken een vormgever (M/V) die vormgeving wil overnemen. De werkzaamhen bestaan uit het verzamelen van copy en ze op te maken met behulp van het programma Scribus. Uiteraard is er een sjabloon beschikbaar met huidige vormgeving. Vacature Het bestuur kan per ommegaan versterking gebruiken. Heeft u interesse in een bestuursfunctie? U kunt contact opnemen met Joep Grunmann voor meer informatie: joepgrunmann@hetnet.nl Het drukwerk wordt verzorgd door drukkerij van NOVO te Vlagtwed 10