Rare jongens, die koeien? Enkele eigenaardigheden van de koe.

Transcriptie

1 L E E S T E K S T Foto: VLAM Rare jongens, die koeien? Enkele eigenaardighen van koe. Je hoort soms wel eens zeggen: Lompe koe! Maar heb je al eens gemerkt hoe lenig een koe is? Van zo n log dier zou je dat niet verwachten. Geloof je het niet? Probeer dan maar eens met je tenen achter je oor te krabben. Lukt het niet? Koeien kunnen het nochtans wel. Probeer maar eens je hoofd zo ver naar achteren te draaien als een koe. En kun jij met je tong je neus schoonlikken? Neen, een koe wel. Ze heeft dan ook een zeer lange en lenige tong. Bij het grazen slaat ze die om het gras en maait het dan met een snelle zijwaartse beweging van onrkaak af. Dan slikt ze het gras in. Kauwen doet ze later wel. En die horens dan? Is dat niets bijzonrs? Neen, want heel wat dieren hebben hoorns. Je moet maar eens rondkijken op boerrij en in dierentuin. Bij sommige dieren zijn het alleen mannetjes die horens hebben. Bij runren hebben zowel mannetjes als vrouwtjes er. Die horens waren een uitstekend midl om zich te verdigen tegen vijann. Veel vijann heeft onze koe nu niet meer, maar toch kan ze er figuur nog venijnige prikken mee uitlen. En daar is onze landbouwer niet zo mee opgezet. Om te voorkomen dat koeien elkaar gaan verwonn met die horens of dat ze landbouwer bij het melken zoun kwetsen, zal die horens vaak verwijren. Sommigen doen dat al heel vroeg door bij jonge kalfjes een zalfje op hoorntjes aan te brengen zodat groei onmidllijk stopt. Anren wachten tot horens voldoen groot zijn om ze dan met een kabeltje af te zagen als alles zorgvuldig gebeurt, heeft koe hierbij weinig of geen pijn. Koeien geven melk! Dat is toch niets bijzonrs, hoor ik je zeggen. De koe is immers een zoogdier, net zoals honn, katten, paarn, varkens, geiten, schapen en zelfs mens. En bij ze groep dieren is het zo dat het vrouwtje na geboorte van een jong melk begint te produceren. Daarvoor bevinn zich in het lichaam van het vrouwtje een aantal melkkliertjes. Bij ons mama bevinn die zich in haar borsten. Bij een koe zitten die in uier. Eens jongen groter worn en zelf voedsel beginnen zoeken valt melkproductie* automatisch stil. Nu had mens al snel ontkt dat Zuivel. melk die koe produceert ook voor hem zeer lekker en voedzaam was. Vandaar dat hij koe ging melken. Dat gebeurt trouwens ook bij geiten en schapen. Er zijn zelfs al boerrijen waar men paarn gaat fokken voor melk. Eén ding moet je echter zeker onthoun: zonr jong, geen melk! Op olympische spelen zal onze koe wel nooit een medaille winnen in hardloopwedstrijn. Daarvoor is ze te log gebouwd. Ze is nochtans best sterk. Daardoor werd ze vroeger vaak als lasten trekdier gebruikt. Heb je trouwens poten van een koe al eens goed bekeken. Als je goed kijkt zie je dat koe op twee hoeven loopt (fig. ). Die hoeven zijn nagels van haar twee midlste tenen. In boeken vind je dan ook dat koeien gespleten hoeven hebben. En jij vindt koeien rare jongens. Wat zeg je dan van mensen? Ze dragen kleren gemaakt van ler, en dat is huid van onze koe. De beenren gaan ze gebruiken om lijm van te maken. Sommigen zetten zelfs een lampenkap op kast, gemaakt van urineblaas van een koe! Dat vind ik pas raar... MOL

2 D O E - A C T I V I T E I T E N Rare jongens die koeien?. Lenigheidsoefeningen. Ga eens op vingertoppen en toppen van je tenen staan. 2. Sta op hann en voeten en breng je teen naar je oor. 3. Probeer met je tong je neus aan te raken. 4. Draai je hoofd zover mogelijk naar achter Telkens laten verwoorn: - wat leerlingen ervaren hebben. - wat het verschil is met koe. 2. Probeer het eens uit en zeg wat je ervaringen zijn.. Probeer zelf eens gras af te bijten. Komt je tong eraan te pas? 2. Trek een handvol gras af. - Had je veel kracht nodig? - Hoe ging het het makkelijkst? - Wat vind je van prestatie van koe? 3. Snijd gras af. - Neem een handvol gras beet en snijd het af met een mes. Dit is wat koe doet. Ze neemt het gras beet met tong en snijdt het dan af met haar tann. - Wat vind je van haar prestatie? 3. Spreekwoorn 4. We trekken met een touw auto van juf/meester voort. - Met hoeveel kan het? - Met hoeveel is het comfortabel trekken? - Hoelang nk je het vol te houn? - Hoe groot is trekkracht van een koe? Opzoeken - Vraag het aan een kenner! Deze activiteiten zijn gebaseerd op spreekwoorn die je kan terugvinn op Werkblad - Zuivel punt 7 spreekwoorn. Enkele opdrachten om alleen of in groep aan te werken - Van welke spreekwoorn kan je betekenis terugvinn (opzoeken, vragen)? - Probeer één of meerre van ze spreekwoorn uit te beeln. - Maak een tekening of een schilrij van één van spreekwoorn? - Schrijf of teken een spreekwoord in koeien van letters. - Schrijf een kort verhaaltje waarbij uiteinlijke betekenis van één van spreekwoorn heel duilijk wordt..2 Zuivel

3 W E R K B L A D Rare jongens die koeien?. De bouw van koe. Kun je nu bij onrstaan schets het passen nummer op juiste plaats zetten? 4 2. Zoogdier: een kwaststaart uier gespleten hoef horens schoft tepels snuit ruglijn halskwab of kossem In tekst is sprake van zoogdieren. Zoek zoogdier op in het woornboek: Zeg met je eigen woorn wat term zoogdier betekent: Geef twee kenmerken die bij alle zoogdieren gelijk zijn: Zuivel.3

4 W E R K B L A D 3. Zoogdieren en niet-zoogdieren. Schrijf in onrstaan tabel vijf zoogdieren en vijf niet-zoogdieren. zoogdieren naam niet-zoogdieren klasse 4. Borstvoeding. Wat zijn voor- en nalen van borstvoeding? Vraag het aan je ours! 5. Paarn en koeien hebben verschillen hoeven.. naam hoeven koe: 2. naam hoeven paard: 3. Waarom hebben ze verschillen hoeven? 6. Nuttige dieren. Waarvoor gebruikt men verschillen len van koe? spieren huid beenren urineblaas melk hoorns.4 Zuivel

5 W E R K B L A D Oost west thuis best Wie laatst lacht, best lacht 7. Spreekwoorn Spreekwoorn zoals hierboven ken je ongetwijfeld. Ook over koeien (en anre runren) bestaan er heel wat spreekwoorn. Kijk zelf maar :.Over koetjes en kalfjes praten. 2. Ou koeien uit sloot halen. 3. Iemand koeien met goun horens beloven. 4. De koe bij horens vatten. 5. Men kan niet weten hoe een koe een haas vangt. 6. Men noemt geen koe bont, of er is een vlekje aan. 7. De put mpen als het kalf verdronken is. 8. Het goun kalf aanbidn. 9. Met anrmans kalf ploegen. 0. Kosters koe mag op het kerkhof grazen. De koe vergeet graag dat ze kalf geweest is. 2. Ik ben zo lustig als een vogeltje dat koe heet. 3. Van os op ezel springen. 4. Een dorsen os mag je niet muilbann. Enkele opdrachten rond ze spreekwoorn om alleen of in groep aan te werken vindt u bij Doe-activiteiten - Zuivel punt 3 spreekwoorn. Zuivel.5