MICROSOFT WINDOWS XP. Microsoft Windows XP Computertraining voor 50-plussers

Transcriptie

1 MICROSOFT WINDOWS XP 2012 Computertraining voor 50-plussers PC50plus trainingen Eikbosserweg AK Hilversum tel: Microsoft Windows XP C O M P U T E R T R A I N I N G V O O R P L U S S E R S

2 Inhoudsopgave: Hoofdstuk 1 De personal computer Hoofdstuk 2 Het bureaublad en de muis Hoofdstuk 3 Bestanden Mappen Prullenbak Hoofdstuk 4 Snelkoppeling maken Hoofdstuk 5 Het Configuratiescherm Hoofdstuk 6 Overige functies in Windows XP Hoofdstuk 7 Onderhoud van de computer Hoofdstuk 8 Toetsenbord en toets-combinaties Niets uit dit materiaal mag worden gekopieerd zonder toestemming van PC50plus Pagina 2

3 HOOFDSTUK 1: DE PERSONAL COMPUTER EN RANDAPPARATUUR De personal computer (PC) bestaat uit de volgende onderdelen: Hardware: Systeemkast Monitor Toetsenbord Muis In de systeemkast bevinden zich: 1. De microprocessor (wordt ook wel centrale verwerkingseenheid, CVE of CPU genoemd.) Het is het brein van de computer, waar alle inkomende gegevens worden verwerkt. Het vermogen van de CVE bepaalt de snelheid van de computer. Pagina 3

4 2. Het interne geheugen. Microsoft Windows XP Dit bestaat uit: a. het ROM-geheugen: ROM staat voor Read Only Memory. Hierin zijn de belangrijke gegevens omtrent de besturing van de computer vastgelegd. Deze gegevens kunnen niet zo maar veranderd worden. b. Het RAM-geheugen: RAM staat voor Random Access Memory. Hierin worden gegevens tijdelijk opgeslagen. Het is het werkgeheugen, dat gebruikt wordt tijdens het werken op de computer. 3. De Vaste schijf (of harde schijf ). Op de Harde Schijf staat de besturing van uw computer (Windows) en andere programma s en bestanden. Deze worden steeds groter van inhoud. De inhoud wordt uitgedrukt in Gigabites(GB) of Terabytes (TB) 4. *DVD speler/ brander: hiermee leest u cd-rom s of speelt u muziek cd s maar u kunt ook naar lege Cd-schijfjes muziek, film, foto s, documenten of programma s kopiëren.(branden) Het enige verschil is dat u met een DVD brander ook DVD films kunt branden en bekijken. Een DVD brander is dus een allesbrander. 5. Geheugensticks (memory sticks) a. Deze zijn afzonderlijk aan te schaffen en makkelijk aan te sluiten. Er kan veel meer informatie opgezet worden dan op een Diskette. U sluit zo n stick aan op een van de USB poorten op uw computer. De geheugenstick wordt automatisch door de computer geïnstalleerd. U vindt deze via Deze Computer onder de naam Verwisselbare Schijf. *De aanwezigheid van een van deze stations is afhankelijk van welk soort computer u koopt. Pagina 4

5 Tegenwoordig worden steeds meer Laptops of Notebooks gekocht. Deze hebben dezelfde functies als een compleet beschreven computersysteem zoals hier voor beschreven, alleen alles zit in het kleine kastje opgeborgen. Er zit 1 dvd speler/brander in de laptop en diverse usb ingangen voor het aansluiten van een muis, printer of geheugenstick, camera etc.. Randapparatuur: Dit zijn apparaten die op een computer/ laptop kunnen worden aangesloten. printer scanner geluidsboxen. 3-in-1 printer Digitale fotocamera Digitale videocamera Pagina 5

6 Populair zijn de 3 in 1 apparaten: printen, scannen en kopiëren met 1 apparaat Netwerk Een netwerk is een verzameling van computers die onderling verbonden zijn. Binnen een netwerk is meestal een centrale computer (de server) die al het gegevensverkeer regelt. Het World Wide Web (WWW) is een voorbeeld van een gigantisch netwerk. Via het internet kan men communiceren tot in alle uithoeken van de wereld. BESTURINGSSYSTEEM WINDOWS Het besturingssysteem maakt het mogelijk voor ons om te communiceren met de computer. Het vertaalt onze commando s in computertaal. De computer begrijpt namelijk geen mensentaal, die bestaat uit letters en woorden. Computertaal bestaat uitsluitend uit nullen en enen. Het oudste besturingssysteem is MS-DOS. Dit systeem was zeer gebruikersonvriendelijk. Het meest gebruikersvriendelijk besturingssysteem van dit moment is Microsoft Windows. In Windows kunnen alle commando s worden gegeven met behulp van een muis. Pagina 6

7 Alle mogelijkheden van het programma worden zichtbaar gemaakt d.m.v. grafische beelden. Je ziet op het scherm direct wat je kunt doen en wat de gevolgen zijn. Met Windows is het mogelijk om meerdere bewerkingen tegelijkertijd uit te voeren. Gebruikersprogramma s (Software) Gebruikersprogramma s (software) is het onderdeel waarmee men uiteindelijk zelf aan de slag gaat. Met de programma s worden de uiteindelijke bestanden (producten) gemaakt, zoals tekst, foto s, muziek, film. Software is op allerlei gebied te koop bv.: Tekstverwerking (Word) voor het snel en efficiënt opstellen van teksten Databaseprogramma s (Access) voor het werken met gegevensverzamelingen bv. adresbestanden, voorraadlijsten e.d. Presentatieprogramma (PowerPoint) voor het maken van sheets, dia s of posters Spreadsheet (Excel) voor het opzetten van rekenmodellen. Tekenprogramma s Programma s voor het bewerken van foto s, geluid, film etc Hardware / software Hardware = de computer(inhoud) + alle randapparatuur die je kunt vastpakken Software = programma s die op de computer of een CD/DVD geïnstalleerd staan Pagina 7

8 HOOFDSTUK 2: HET BUREAUBLAD EN DE MUIS IN WINDOWS XP Het opstarten van de computer De Startknop (om aan/ en uit te zetten) is de grootste knop op de systeemkast van uw computer. Wanneer u de computer aanzet wordt een aantal basishandelingen automatisch uitgevoerd. Het systeem controleert de hoeveelheid geheugen, harde schijven, cd/ of dvd- speler, branders, etc.. Als er geen fouten worden geconstateerd, start het besturingssysteem Windows XP vanzelf op. Na enige tijd verschijnt het zogenaamde bureaublad op het scherm. Van hieruit kunt u uw bestanden openen en aan de slag gaan. Het bureaublad in Windows XP. Het bureaublad is het vertrek- en eindpunt, van waaruit u allerlei toepassingen kunt openen en de computer kunt afsluiten. Het bureaublad bestaat uit een gekleurde achtergrond, pictogrammen (plaatjes) en onder in beeld de taakbalk. Vergelijk het Windows besturingsprogramma met een huis waarin gewerkt wordt in vele kamers. Deze kamers kunt u zelf inrichten. Windows helpt u uw weg te vinden. Pagina 8

9 Druk op Deze knop vindt u links onderin de taakbalk. Microsoft Windows XP Dit scherm wordt geopend: het bevat een snelmenu. U kunt met 1 klik naar een onderdeel komen. Aan de linkerkant worden de pictogrammen getoond van de programma s die u het laatst hebt gebruikt (internet en blijven standaard zichtbaar) Aan de rechterkant worden pictogrammen getoond van vaste onderdelen op de computer zoals bv. Mijn Documenten en Help en Ondersteuning. Om dit scherm weer te sluiten drukt u opnieuw op de knop Pagina 9

10 De muis (cursor) Microsoft Windows XP Wat opvalt wanneer u de computer hebt opgestart is een klein wit pijltje, dat meebeweegt met de bewegingen van uw muis: de muiscursor. U stuurt met de muis het pijltje over het scherm. Functies van de muis Waar dienen de knoppen op de muis voor? De muis heeft in ieder geval twee knoppen, een linker en een rechter muisknop en meestal ook nog een rollertje (Scroll Wheel) in het midden waarmee u door pagina s kunt bladeren. Pagina 10

11 Wat doet u met de linker muisknop? Microsoft Windows XP Mappen, documenten en bestanden (programma s) openen door 2x te klikken. Als dit moeite kost kunt U ook eerst het bestand selecteren (=verkleuren) door 1x met links er op te drukken en daarna op ENTER. Is hetzelfde als dubbelklikken met de linker muisknop. Opdrachten geven door 1x met de linkermuisknop te klikken (bv. Het knopje OK of het kruisje om af te sluiten). Bevestigen (bv. Het knopje JA of NEE of ANNULEREN) door 1x met de linkermuisknop te klikken. Het selecteren van mappen, documenten en bestanden door 1x met de linkermuisknop te klikken. Het selecteren van tekst door de linker muisknop ingedrukt te houden en over het woord of de zin te slepen.(hoofdstuk 8) Het verplaatsen van een map, document of bestand door de linker muisknop ingedrukt te houden en te verslepen naar de plek waar u het wilt hebben. Het verplaatsen van (geselecteerde) tekst door de linker muisknop ingedrukt te houden en te verslepen naar de plek waar u die tekst naartoe wilt verplaatsen. Wat doet u met de rechter muisknop? Klik 1x met de rechter muisknop op een map, document of bestand om een zogenaamd snelmenu te openen. Uw keuze uit het snelmenu maakt u echter weer door met de linker muisknop op uw keuze te drukken. Wat doet u met de scroller op uw muis? Wanneer u een document hebt geopend met bv. tekst, dan kunt u met de roller (als u deze op uw muis heeft zitten) door het scherm bladeren. Doe dit als volgt. Klik in het tekstscherm en rol de roller op de muis naar boven of beneden om in de tekst te Pagina 11

12 bladeren. Heeft u geen roller op de muis dan kunt u door uw document of internetpagina bladeren door de navigatiebalk aan de rechterkant van uw scherm vast te pakken en naar beneden of naar boven te duwen. U kunt ook de roller op een internetpagina indrukken. U hoeft dan alleen nog maar de muis zachtjes naar beneden of naar boven te duwen en de pagina rolt vanzelf naar beneden of naar boven. Handig wanneer u lange teksten op het internet wilt lezen. NOG GEEN ERVARING MET HET MUISGEBRUIK? Volg dan de onderstaande oefening. Oefenen met het gebruik van de muis. Om te leren omgaan met de muis is het spelen van een kaartspelletje een nuttige methode. Open in het startmenu het kaartspel Patience. Dit doet u als volgt: 1. Klik met de linker muisknop op Start. Er opent zich een zgn. snelmenu 2. Laat de linker muisknop los. 3. Schuif met de muis naar Alle Programma s (u ziet een nieuw keuzemenu verschijnen). 4. Ga met de muis naar rechts en daarna naar het vakje Ontspanning (er verschijnt weer een keuzemenu). 5. Ga weer naar rechts en klik op het vakje Ontspanning. 1. Ga weer naar rechts en klik op het vakje Patience. Het spel verschijnt op het scherm. Pagina 12

13 De spelregels: Microsoft Windows XP Nwe kaart Hier de azen Om en om afleggen Linksboven op het groene speelveld ziet u een stapeltje kaarten. Wanneer u met de muis op het stapeltje klikt, worden de kaarten omgedraaid. Iedere keer wanneer u een nieuwe kaart nodig heeft drukt u op dat stapeltje. De uiteindelijke bedoeling is, dat u in de bovenste 4 lege vakken stapeltjes maakt van kaarten van dezelfde soort, altijd te beginnen met de aas en altijd eindigend met de heer, dus bijv. harten aas, harten 2, harten 3 enz t/m de harten heer. De 7 rijtjes daaronder moeten echter eerst als volgt worden aangevuld: aflopend en steeds wisselend rood en zwart, dus bijv. rode heer, zwarte vrouw, rode boer, zwarte 10 enz. Kunt u niets meer aanleggen of verplaatsen, klik dan op het stapeltje linksboven voor een nieuwe kaart. De kaarten verplaatst u door er met het pijltje op te gaan staan, de linker muisknop ingedrukt te houden en de kaart naar een andere plaats te slepen. Wanneer u een kaart, bv. een aas, naar de bovenste rij wilt verplaatsen, gaat u op de kaart staan en dubbelklikt u (dit is 2x snel achter elkaar klikken met de linker muisknop), waarna de kaart automatisch naar boven springt. Hoe sluit ik Windows XP af? Er zijn 2 mogelijkheden in Windows XP: 1. U kunt de computer afsluiten door met de muis 1 x te klikken op de Startknop en daarna te klikken op Uitschakelen. Pagina 13

14 Hierna ziet u een schermpje, waarin om een bevestiging gevraagd wordt. Microsoft Windows XP Het schermpje Computer uitschakelen Wanneer u nu uitschakelen indrukt wordt uw systeem automatisch afgesloten. Makkelijk alternatief is de mogelijkheid het om de computer af te sluiten door de Powerknop, dus de knop waarmee u de computer aanzet) op uw systeemkast eenmaal in te drukken. Windows XP beschouwt dit als een opdracht om af te sluiten en doet dit vervolgens automatisch. U gebruikt dus dezelfde handeling om de computer aan te zetten en uit te zetten. U hoeft verder niets te doen! Sluit indien nodig daarna alleen nog uw beeldscherm af. Pagina 14

15 Opdracht PRAKTIJKOPDRACHTEN BIJ HOOFDSTUK 2: 1. Hoe heet het eerste achtergrondscherm wat u ziet nadat het opstarten van de computer klaar is? 2. Waarom kun je de computer vergelijken met een woonhuis? 3. Hoe heet de balk onderaan het Bureaublad? 4. Hoe noem je de plaatjes die je op het eerste scherm ziet staan? 5. Wat is hardware (voorbeelden) 6. Wat is software(voorbeelden) 7. Uit welke onderdelen bestaat de moderne muis? 8. Hoe moet je de muis vasthouden? 9. Wat is bladeren met de muis? 10. Wat is een bestand? 11. Wat is een programma? 12. Wat is een map? 13. Wat is een netwerk? Pagina 15

16 14. Welke randapparatuur kun je op de computer aansluiten? Microsoft Windows XP 15. Wat is de gemakkelijkste manier om de computer af te sluiten? Pagina 16

17 HOOFDSTUK 3: VENSTERS, BESTANDEN EN MAPPEN Microsoft Windows XP Een bestand is een verzameling van gegevens zoals: een document, foto, film en muziek (ook wel producten genoemd) Een programma: daar maak je en bewerk je bestanden mee Een map: bewaarplaats voor de bestanden en de programma s Een bestand openen Om een bestand of map of programma te openen, klikt u tweemaal, kort achter elkaar, met de linker muisknop op het betreffende bestand (dubbelklikken) óf u selecteert het bestand (1xklikken) en drukt op Enter. Dubbelklik bijv. op het bureaublad eens op het pictogram Deze Computer U krijgt nu een venster te zien waar de inhoud van uw computer wordt weergegeven en een aantal hulpmogelijkheden. Pagina 17

18 Een map venster(zie afbeelding) bestaat uit de volgende onderdelen: Microsoft Windows XP De titelbalk. Deze bevat aan de linkerkant de naam van de geopende map en rechts 3 knopjes: minimaliseren, maximaliseren of verkleinen en sluiten. De menubalk. Met een klik op een van de onderdelen (bv. Bestand), klapt een snelmenu open. De Werkbalk of Knoppenbalk. Bevat dezelfde functies als de menubalk, maar dan grafisch weergegeven. De Adresbalk. Hier kunt u zien ons waar op de computer u zich bevindt en hoe u daar gekomen bent (het pad). De adresbalk wordt ook gebruikt om internetadressen in te tikken. Takenvenster. In XP wordt u geholpen door een takenvenster, andere locaties en details. Aangegeven wordt wat u met een gekozen onderdeel kunt doen, bv. de naam van een map wijzigen. De Inhoud. U dubbelklikt deze (of 1x +Enter) om de inhoud van de bestanden te kunnen zien. DE INHOUD VAN DEZE COMPUTER: Via het pictogram van 3,5-inch diskettestation (A:) opent u de inhoud van de diskette (deze stations zijn op de nieuwere generatie computers al lang niet meer beschikbaar). Via het pictogram van Lokaal station (C:) opent u de inhoud van de harde schijf C Via het pictogram van Cd-rom-station (D:) (of DVD of CD- RW) opent u de inhoud van uw CD Rom station (of DVD of Brander) Via het pictogram van Configuratiescherm (linkerkant onderaan scherm) kunt u de instellingen van uw computer aanpassen Via oplopende stationsletters bv. E of F of G etc.(niet opgenomen in het voorbeeld) kunt u extra of tijdelijke Verwisselbare stations openen, zoals een geheugenstick (USB stick, Memorystick). Aan de linkerkant van uw venster kunt u rechtstreeks kiezen voor Informatie onderwerpen en andere locaties (andere plaatsen op de computer). Bijvoorbeeld Systeemtaken of Programma s installeren of verwijderen en het bereiken van Andere Locaties op uw computer. Als u met de muis naar deze onderdelen schuift en u ziet het symbool van een slechts eenmaal op een van de onderdelen te klikken om daar te komen. dan hoeft u Pagina 18

19 Minimaliseren, maximaliseren, verkleinen, afsluiten en verplaatsen van het actieve scherm: Wanneer u het venster van een map zoals Mijn Documenten hebt geopend ziet u de inhoud van deze map volledig in beeld. Rechtsboven in de titelbalk ziet u de volgende knoppen: of Deze knop Deze knop Deze knop Deze knop betekent: afsluiten van het actieve scherm betekent: maximaliseren van het actieve scherm betekent: verkleinen van het actieve scherm naar vorig formaat betekent: minimaliseren van het actieve scherm Door op te drukken kunt u een scherm direct afsluiten. Het werkscherm verdwijnt dan volledig en is ook niet meer onder in de taakbalk te zien. Maximaliseren gebruikt u vanuit een verkleind scherm door in dit scherm te drukken op: Hiermee vult het scherm het volledige beeld van de computer. Wanneer u met Windows werkt is het soms handig of noodzakelijk om twee of meer schermen tegelijk in beeld te hebben. Deze schermen moeten dan verkleind worden weergegeven. U kunt een volledig scherm verkleind weergeven door op het volgende symbool te drukken: Om het beeld te minimaliseren klikt u op De taak verdwijnt dan in de taakbalk, maar het programma is nog niet afgesloten. In de taakbalk ziet u de naam van uw map staan bijvoorbeeld: Wanneer u vanuit de taakbalk opnieuw op deze naam klikt krijg u het volledige scherm weer terug en kunt u doorgaan met uw werk. Tenslotte: u kunt een verkleind scherm verplaatsen door met de muis in het bovenste blauwe balkje in het scherm te gaan staan en de linker muisknop ingedrukt te houden terwijl u het scherm versleept naar de plek die u wilt. Pagina 19

20 Wanneer u in Deze Computer dubbel klikt op Lokaal station (C:) ziet u een aantal gele mappen. Wat is het nut van mappen? Mappen gebruikt u om uw bestanden (werkstukken of programma s) overzichtelijk in op te slaan. Vergelijk mappen op de computer met een ordner waarin u uw administratie bewaard en die u in een kast zet. Als u bijvoorbeeld een brief heeft getikt kunt u die bewaren in een map. Zo maakt u bijvoorbeeld in Mijn Documenten een map Brieven. Hierin kunt u al uw brieven opslaan. Of u maakt een map Recepten of een map Foto s. Hoe maakt u zelf een map aan? Met Windows XP kunt u makkelijk een nieuwe map aanmaken met een eigen naam. Open bijvoorbeeld het pictogram Mijn Documenten vanaf uw bureaublad. Stappen: 1. Klik nu eenmaal op Een nieuwe map maken aan de linkerkant van het scherm. 2. Een nieuwe map wordt aangemaakt en ziet er zo uit: 3. Laat de muis nu los en tik rechtstreeks via het toetsenbord uw naam in. 4. U ziet dat de naam Nieuwe map veranderd in uw eigen gekozen naam. 5. Druk nu op de Entertoets op uw toetsenbord om de nieuwe naam vast te zetten 6. U hebt een nieuwe map aangemaakt. Zoals u ziet kunt u in de linkerkant van het scherm kiezen voor Bestands- en map taken. Er is echter een verschil: wanneer u een map heeft aangewezen (geselecteerd) dan veranderen de Bestand- en map taken zoals u hieronder kunt zien: Pagina 20

21 U kunt nu namelijk aangeven wat u met de geselecteerde map wilt doen (bv. Deze map een andere naam geven) Zodra de map niet meer geselecteerd is wijzigen de Bestands- en map taken weer naar de algemene taken waaronder Een nieuwe map maken U krijgt deze algemene taken weer te zien door in een neutraal gebied (het witte gedeelte) van een venster te klikken. Kopiëren of verplaatsen van bestanden? Hoe doe ik dat? Hoe kopieer of verplaats ik bestanden, bijv. foto s naar een andere map op de harde schijf C of een verwisselbare schijf? (geheugenstick) Klik in Mijn Documenten op een bestand dat u wilt kopiëren. Klik links in het menu onder Bestand- en map taken op Dit bestand kopiëren (zie plaatje volgende pagina) Pagina 21

22 Kies uit de lijst die u dan te zien krijgt de map waar het bestand naar gekopieerd moeten worden. (Klik eventueel op Nieuwe Map maken als u een nieuwe map wilt maken om het bestand in op te slaan..) Druk tenslotte op de knop Kopiëren. De map wordt nu gekopieerd en geplaatst in de door u uitgekozen map. Hier ziet u dat u de plek kunt uitkiezen waar het bestand naartoe moet. Vergissing? Druk dan met de muis op annuleren! Dit ziet u als de bestanden naar de andere plek worden overgebracht U wilt een overzicht van al uw bestanden, programma s en mappen? Gebruik de verkenner (Mappen) Wanneer u eens een overzicht wilt hebben van alle mappen en bestanden die in uw computer zitten dan kunt in de werkbalk klikken op deze knop: Pagina 22

23 U ziet dan aan de linkerkant van uw venster iets veranderen: In plaats van de Bestand- en map taken ziet u een overzicht van alle inhoud van uw computer: Dit noemen we de verkenner. Microsoft Windows XP U krijgt de inhoud van uw computer te zien. Voor een aantal mappen staat een plus-tekentje. Wanneer u op zo n plusje drukt ziet u wat zich in de map of het gekozen onderdeel bevindt. Drukt u op het min teken dan klapt de map weer dicht. Hier ziet u welke mappen zich in de map Cursisten bevinden. U kunt de verkenner weer laten verdwijnen door weer op deze knop te drukken: U krijgt dan weer de Bestand- en maptaken links in beeld. Hoe verwijder ik een map of bestand? Pagina 23

24 1. Klik met de linker muisknop 1x op de map of het bestand dat u wilt verwijderen. De pictogram verkleurt. Dit heet Selecteren (=aanwijzen). 2. Klik aan de linkerkant van uw scherm in het menu Bestand en map taken op Deze map verwijderen 3. De computer vraagt of u het zeker weet en u klikt u op JA. Uw bestand (map) wordt verplaatst naar de Prullenbak. 4. Sluit het scherm af zodat u weer op het bureaublad terechtkomt, of minimaliseer het als u hier terug wilt komen. 5. Open via het bureaublad de Prullenbak. U ziet hier de door u verwijderde map. 6. Selecteer deze map door hem aan te klikken. 7. Kies voor de optie Verwijderen. in de werkbalk. 8. Er wordt gevraagd of u zeker weet dat u wilt verwijderen. Als u dit zeker weet bevestigt u dit door de Ja knop in te drukken. Hierna is de map definitief van de harde schijf verwijderd. Kan ik een map (bestand) ook naar de oorspronkelijke plaats terugzetten? Wanneer u een map naar de Prullenbak hebt gedaan, maar u wilt hem weer terugplaatsen, dan kunt u de map weer terugzetten naar de oorspronkelijke plaats. Selecteer eerst altijd de verwijderde map of het bestand in de prullenbak (door deze 1x aan te klikken) en klik in Prullenbaktaken (links in uw scherm) op Dit item terugzetten. De map of het bestand wordt dan direct weer teruggezet naar de oorspronkelijke plaats, in dit geval dus naar: Mijn Documenten. Prullenbak leegmaken Pagina 24

25 Wilt u de prullenbak in zijn geheel en in één keer leegmaken klik dan eenmaal in Prullenbaktaken op Prullenbak leegmaken, bevestig dat u het zeker weet en alle mappen worden definitief van uw harde schijf verwijderd. U kunt ze nu dus niet meer terughalen. Maar wanneer u slechts 1 item uit de prullenbak wilt verwijderen klik deze dan eerst aan en klik dan op de knop verwijderen in de werkbalk. Als u de knop verwijderen niet ziet staan kunt u ook met de rechtermuis het hulpmenu openen en daarin op verwijderen klikken. (In de prullenbaktaken (links in het venster) bestaat namelijk geen mogelijkheid om slechts 1 item te verwijderen) Pictogrammen en mappen anders weergeven U kunt pictogrammen en mappen op verschillende geordende manieren in beeld brengen. Dit noemen we de weergave. Open bijvoorbeeld Mijn documenten. De mappen zijn in Figuur 1 weergegeven in een Lijst. Klik in het menu op Beeld en kies afwisselend voor miniatuurweergaven, tegels, pictogrammen, weergave in een lijst of weergave in details In Figuur 2 zijn Pictogrammen weergegeven. Het is mogelijk uw pictogrammen te sorteren(schikken) op: naam, punten, gewijzigd of type. Er is op de werkbalk ook een aparte knop aangemaakt om snel de weergave te kunnen veranderen: Druk in de werkbalk op deze knop de weergave te wijzigen. Voorbeelden: Pagina 25

26 Weergave in een Lijst Grote Pictogrammen Opdracht PRAKTIJKOPDRACHTEN BIJ HOOFDSTUK 3: Pagina 26

27 1. Ga naar het Bureaublad en Open de map Mijn Documenten. 2. Maak in Mijn Documenten een nieuwe map en noem deze Huis. 3. Open de map Huis. 4. Maak daarin een nieuwe map Foto s 5. Maak daarin een nieuwe map en noem die Brieven. 6. Open nu de map Foto s 7. Maak daarin een map Vakantiefoto s 8. Maak daarin een map Familiefoto s. 9. Open de map Brieven 10. Maak daarin een map Persoonlijke brieven 11. Maak daarin een map Zakelijke brieven. 12. Zoek de map Familiefoto s op 13. Verwijder deze naar de Prullenbak 14. Zoek de map Zakelijke brieven op 15. Verwijder deze naar de Prullenbak. 16. Minimaliseer het scherm. 17. Open de Prullenbak vanaf het bureaublad 18. Laat de map Zakelijke brieven terugzetten vanuit de Prullenbak naar de plek waar hij vandaan kwam. 19. Verwijder de map Familiefoto s definitief uit de Prullenbak. 20. Ga terug naar de map Brieven via de Taakbalk 21. Verwijder nu de map Brieven naar de Prullenbak. 22. Ga tenslotte naar de map Huis en verwijder deze naar de Prullenbak. 23. Sluit het scherm af. 24. Maak de Prullenbak in een keer leeg. Tip Openen= dubbelklikken met linker muisknop of eenmaal klikken + enter indrukken = scherm afsluiten = scherm minimaliseren Naam vastzetten van een map= klikken op ENTER Tip Het verwijderen van een bestand of een map kan ook door eerst aan te wijzen, daarna op de Delete toets te drukken op het toetsenbord en daarna op de Entertoets. Beantwoord nu de volgende kennis vragen: (schrijf de antwoorden achter de vraag) Pagina 27

28 1. Wat is het minimaliseren van een venster? Microsoft Windows XP 2. Hoe heet het venster links in het venster van Mijn Documenten? 3. Hoe kun je een verwijderd bestand terug laten zetten uit de Prullenbak? 4. Hoe stel je de weergave van je beeldscherm in op Pictogrammen? 5. Waar is de knop Mappen in je werkbalk voor en hoe maak je deze actief? 6. Hoe verplaats je een map of bestand naar een andere plek op de computer? 7. Wat is het verschil tussen 1x klikken en 2x klikken met de linker muis? 8. Wat is de verkenner en waar vindt je die? 9. Wat is het verschil tussen het linker en rechter deelvenster in het startmenu als je op de Startknop hebt gedrukt? 10. Hoe kun je de naam van een map of een bestand wijzigen? 11. Wat betekend de functie Andere Locaties in het linker venstergedeelte? 12. Waarmee kun je vanuit een venster terugbladeren? HOOFDSTUK 4: EEN SNELKOPPELING MAKEN Pagina 28

29 Waarom een snelkoppeling? Het is mogelijk om de toegang naar programma s en bestanden en mappen, die u vaak wilt gebruiken, als snelkoppeling op uw bureaublad te plaatsen. Daardoor is zo n bestand of programma of map rechtstreeks vanaf het bureaublad te openen door erop te dubbelklikken. Een snelkoppeling maakt u zo: 1. Door met de rechter muisknop op het mapje of bestand, waarvan u een snelkoppeling wilt maken, te klikken. 2. Kies in het snelmenu voor kopiëren naar. en daarna voor bureaublad (snelkoppeling maken). De snelkoppeling wordt nu automatisch op het bureaublad geplaatst. 3. Een snelkoppeling mag altijd verwijderd worden. U verwijderd namelijk dan niet het hele bestand, maar alleen de koppeling daar naartoe. 4. U herkent een snelkoppeling aan het kleine zwarte pijltje wat aan het pictogram vastzit: 5. U kunt de snelkoppeling gemakkelijk weer verwijderen van uw bureaublad door deze naar de prullenbak te verslepen. Houd dan de linker muisknop ingedrukt en sleep de snelkoppeling naar de prullenbak. Laat pas los als de prullenbak van kleur verandert. Praktijkopdrachten: Opdracht A: Maak eens een snelkoppeling van het spelletje Patience. Klik op Start Alle Programma s Ontspanning en klik dan met de rechter muisknop op Patience. Kies voor Kopiëren naar en dan voor Bureaublad (snelkoppeling maken). Controleer of de snelkoppeling op het bureaublad staat en dubbelklik er op om Patience te openen. Opdracht B: Maak een snelkoppeling van een willekeurige map in Mijn Documenten Opdracht C: Verwijder de gemaakte snelkoppelingen van het bureaublad naar de prullenbak door middel van slepen. Vragen: Pagina 29

30 1. Waar gebruik je een snelkoppeling naar het bureaublad voor? Microsoft Windows XP 2. Waar kun je allemaal een snelkoppeling van maken? 3. Mag je een snelkoppeling naar een programma verwijderen? 4. Hoe verwijder je een snelkoppeling? HOOFDSTUK 5: HET CONFIGURATIESCHERM Pagina 30

31 Via het Configuratiescherm kunt u een kijkje nemen in de instellingen van uw computer. U ziet bijvoorbeeld hoe de achtergrond van uw bureaublad is ingesteld en u kunt wijzigingen aanbrengen in de instellingen. Dit geldt ook voor de instellingen van de muis, toetsenbord etc.. Het Configuratiescherm opent u in Windows XP al vanachter de Startknop. U kunt dan rechtstreeks klikken op de knop Configuratiescherm in het rechterdeelvenster. Maar u kunt dit ook doen wanneer u Deze Computer heeft geopend of iedere ander scherm, via het takenmenu aan de linkerkant van uw venster. Dubbelklik daarna in het Configuratiescherm bijvoorbeeld op het onderdeel Beeldscherm. Het configuratiescherm In dit geval willen we de achtergrondafbeelding van het bureaublad wijzigen. 1. Klik op het tabblad Bureaublad Pagina 31

32 2. Klik in het lijstje met namen op de afbeelding van Uw keuze. U ziet die dan in het voorbeeldscherm. (de monitor) 3. Klik op Toepassen en OK en bekijk het resultaat op het Bureaublad. 4. Zorg dat bij het kiezen van een achtergrondafbeelding het Positiemenu op spreiden staat. U krijgt dan de achtergrondafbeelding beeldvullend. Wanneer u geen achtergrondafbeelding wilt klikt u bovenin de lijst op Geen. U ziet dan alleen de standaard achtergrondkleur. Bevestig dit weer via Toepassen en OK. Pagina 32

33 HOOFDSTUK 6: DIVERSE FUNCTIES IN WINDOWS XP Microsoft Windows XP De Helpfuncties Windows heeft een helpfunctie die u kunt raadplegen wanneer u iets wilt weten over de verschillende instellingen van Windows XP, geïnstalleerde onderdelen en apparaten. Ook alle programma s (zoals Word) hebben een eigen helpfunctie, die alleen betrekking heeft op het programma waar u mee aan het werk bent. Als u vanaf de startknop op Help en Ondersteuning drukt krijgt u een volledig beeldscherm te zien waarbij u kunt kiezen: 1. Kies een helponderwerp 2. Vraag iemand om hulp 3. Kies een taak 4. Nieuwtjes (Wist u dat?) Pagina 33

34 Wanneer u een bestand, programma of map wilt gebruiken, maar de juiste locatie niet meer weet te vinden, kunt u de zoekfunctie gebruiken. Klik aan de linkerkant van het scherm om datgene op te laten zoeken wat u zoekt, bijvoorbeeld Documenten. figuur 1 figuur 2 Maak een keuze en tik de naam in van het document dat u zoekt of een gedeelte daarvan.(fig. 1) Druk daarna op volgende U krijgt de zoekresultaten te zien.(fig.2) Dubbelklik op het gevonden bestand om het te openen. Naast het gevonden bestandje staat vermeld waar deze zich op uw harde schijf bevindt. Pagina 34

35 Paint Paint is een teken programma. Dit staat al standaard geïnstalleerd in Windows XP. U kunt het vinden via: Start Alle Programma s Bureauaccessoires. De rekenmachine Deze vind u eveneens via Start- Alle Programma s- Bureauaccessoires. Werkt als een gewone rekenmachine. Windows media Player (is automatisch geïnstalleerd op uw computer) Dit programma gebruikt u voor het afspelen van muziek en filmbeelden. Vraag tijdens de cursus om uitleg over hoe de mediaspeler werkt. Pagina 35

36 HOOFDSTUK 7: HET ONDERHOUD VAN UW COMPUTER IN XP Microsoft Windows XP Waarom onderhoud? Om er voor te zorgen, dat uw computer zonder fouten en vertragingen kan blijven werken, zult u af en toe iets aan onderhoud moeten doen. U kunt er ook voor zorgen dat uw computer onderhoudstaken geregeld automatisch voor u uitvoert. Dit lijkt een technisch werkje, maar is in feite erg eenvoudig. Ordenen van uw bestanden in mappen Het is handig om uw bestanden zo op te slaan, dat u ze te allen tijde weer terug kunt vinden. U maakt bijvoorbeeld een map genaamd: Spellen of Games. Zorg er voor dat de betreffende bestanden bij installatie daarin geplaatst worden. Hebt U de bestanden los op de harde schijf geplaatst (dus in een willekeurige map b.v. C:) dan kunt u deze in de juiste map slepen. Schijfcontrole Dit is een manier om fouten op uw harde schijf te laten ontdekken en repareren door Windows. 1. Kies op het bureaublad Deze Computer Lokaal Station C. 2. Selecteer Lokaal Station C. 3. Druk op Bestand en daarna op Eigenschappen 4. Druk op het tabblad Extra. 5. Klik op Nu controleren om de schijfcontrole te starten. Schijfopruiming Pagina 36

37 Hiermee kunt u bestanden die u niet meer nodig hebt verwijderen. Deze bestanden nemen alleen maar ruimte in en zorgen ervoor dat uw systeem langzamer loopt. Kies op het bureaublad: Start Alle programma s bureauaccessoires systeem werkset schijfopruiming. Klik op OK U krijgt te zien welke onnodige bestanden kunnen worden verwijderd. Lees de beschrijving bij ieder geselecteerd onderdeel goed door. In dit voorbeeld ziet u dat aan tijdelijke internetbestanden K(ilo)B(ytes) kunnen worden vrijgemaakt. Pagina 37

38 Uit de prullenbak kunnen 749 KB worden verwijderd, opruiming van Tijdelijke bestanden levert 449 KB en Webcliënt levert 32 KB extra ruimte op. Wanneer u deze onderdelen aanvinkt en op OK drukt worden deze bestanden zonder probleem verwijderd. Het resultaat ziet u pas wanneer u opnieuw schijfopruiming hebt geopend! Defragmentatie Het is goed om regelmatig uw harde schijf te defragmenteren. Doordat u oude bestanden verwijderd en nieuwe installeert staan de gegevens op uw harde schijf niet meer dicht bij elkaar. Er ontstaan gaten op uw harde schijf. Daardoor heeft de computer meer moeit om uw opdrachten uit te voeren omdat hij langer moet zoeken. Daar wordt de computer trager van. Defragmentatie ordent die informatie weer. Dit wil zeggen, dat Windows alle bestanden die op de harde schijf staan netjes en efficiënt neerzet, zodat ze zo min mogelijk ruimte innemen en de computer uw opdrachten sneller kan verwerken. Over het algemeen draait uw computer hierdoor beter. Kies via het bureaublad Start programma s Bureauaccessoires systeem werkset Schijf Defragmentatie. Klik op Defragmenteren om de defragmentatie van de harde schijf te starten Pagina 38

39 U ziet hieronder het defragmentatieproces. Microsoft Windows XP Defragmenteren kan lang duren, afhankelijk van de grootte van uw harde schijf(of harde schijven) en het aantal bestanden dat er op staat. Het beste is dat u defragmentatie s nachts laat draaien of op een moment waarop u overdag niet met de computer werkt. Zet dan uw beeldscherm uit. De computer draait gewoon door. Pagina 39

40 HOOFDSTUK 8: TOETSENBORD EN TOETSCOMBINATIES Microsoft Windows XP Het toetsenbord van een computer is het apparaat waarmee tekst ingevoerd kan worden. Het wordt ook wel, naar Engels voorbeeld, het keyboard genoemd. Er zijn veel verschillende toetsenborden. Er bestaan verschillende soorten toetsenbordindeling (waar welke knoppen staan). De meest gebruikte aansluitmogelijkheden zijn : USB, PS/2 Tegenwoordig worden ook veel draadloze toetsenborden verkocht. Bij draadloze toetsenborden wordt een ontvanger meegeleverd die via de gewone aansluitmogelijkheden in de computer ingeplugd kan worden. Moderne toetsenborden hebben meestal ook nog allerlei multimedia knoppen waarmee je snel muziek af kunt spelen of meteen het internet op kunt. De plaatsing van de toetsen en dus de verschillende indelingen zoals QWERTY, hebben hun oorsprong bij de mechanische schrijfmachine. Bij die toestellen werden de letters geschreven door het indrukken van een toets die een stang deed uitklappen die een letter op het papier drukte. Slechts één letter kon op hetzelfde ogenblik afgedrukt worden. Om de kans van het in elkaar haken van de stangen van de verschillende letters te beperken werden de letters hiervoor uit elkaar geplaatst op basis van het voorkomen van die letter in die taal. Aangezien de volgorde van de vaak voorkomende letters en symbolen verschillend is van taal zijn er voor verschillende talen verschillende ontwerpen voor de plaatsing van de toetsen gemaakt. De plaatsing van de toetsen was dus niet een kwestie van gebruiksgemak maar een puur technische reden. Deze reden is niet meer van toepassing sinds het gebruik van elektronische schrijfmachines en computers. Doch de gewoonte is sterker dan de reden. Toetsenbord opstellingen die ontworpen zijn voor het gebruiksgemak worden slechts zeer beperkt gebruikt. In Nederland worden toetsenborden met de Amerikaanse indeling verkocht. Dit is de zogenaamde QWERTY-indeling, genoemd naar de eerste 6 letters van de bovenste rij letters. Deze indeling is ontstaan tijdens het gebruik van de typemachine. Pagina 40

41 De in Nederland het meest voorkomende Amerikaanse toetsenbordindeling ziet er als volgt uit: Uitleg meest gebruikte toetsen: Enter(24): Hiermee worden opdrachten bevestigd en nieuwe regels in documenten aangemaakt of verplaatst. SHiFT(3 E en 32): Hiermee kun je een eenmalige hoofdletter tikken door de SHIFT toets even ingedrukt te houden. Met shift kun je ook de bovenkant van de toets activeren: bijv. staat boven de 2. Caps Lock(42): Hiermee zet je een hoofdletter vast: je kunt vanaf dat moment alleen nog in hoofdletters tikken. Druk de toets Caps Lock in om deze functie uit te schakelen. Tab.(17): Met deze toets kun in een tabel, en formulieren (Invulvelden) van veldje naar veldje springen. Ook kunt u hiermee in een tekstveld de tekstcursus laten verspringen. Delete(6b): Verwijdert letters naar rechts BackSpace(16): Verwijdert letters naar links Ctrl (23 en 6d): is een zogenaamde sneltoets. Deze kan in combinatie met bv. Het indrukken van cijfers of letters bepaalde functies op de computer activeren. Zie een lijst met mogelijkheden op pagina 37 en met betrekking tot tekstverwerking zie het lesboek Office 2003 of Office Pagina 41

42 Alt(40 en 71): is, net als de Ctrl toets, een zogenaamde sneltoets. Deze kan in combinatie met bv. Het indrukken van cijfers of letters bepaalde functies op de computer activeren. Zie een lijst met mogelijkheden op pagina 37 en met betrekking tot tekstverwerking zie het lesboek Office 2003 of Office Tip: PC(50)plus beschikt over een eenvoudige typecursus genaamd Type Faster. Vraag hiernaar in de cursus en oefen thuis met het toetsenbord. Hiermee kunt u uzelf aanleren met tien vingers te typen. Ergonomie Ergonomie streeft naar het zodanig ontwerpen van gebruiksvoorwerpen, technische systemen en taken dat de veiligheid, de gezondheid, het comfort en het doeltreffend functioneren van mensen wordt bevorderd. Over de ergonomie van toetsenborden is niet altijd evenveel duidelijkheid. Aspecten die hierbij aan de orde komen zijn: Let bij het gebruik van het toetsenbord op de volgende zaken. Hou het toetsenbord zo dicht mogelijk bij je in de buurt. Als je je armen naar voren moet uitstrekken om de toetsen te bereiken moet je meer krachtsinspanning leveren dan wanneer je bovenarmen verticaal, ontspannen naast je lichaam hangen. Ga in het midden van het lettergedeelte van het toetsenbord zitten, tenzij je veel gebruik maakt van het numerieke deel (rechts). Klap de pootjes van het toetsenbord in! Die zitten meestal aan de achterkant onderaan. Met uitgeklapte pootjes staat de achterkant van het toetsenbord hoger, waardoor er ook meer kans is op een knik in je polsen (en dus minder ruimte voor de vele pezen die er doorheen lopen). Gebruik geen kracht bij het indrukken van de toetsen. Gebruik zoveel mogelijk polssteunen, via een aangepaste muismat of rust met de arm op het bureau. Zorg voor een bureaustoel met armleuningen. Pagina 42

43 Toetsencombinaties Microsoft Windows XP Veel mensen denken dat het toetsenbord alleen nog voor het typen van teksten wordt gebruikt. Door gebruik van een aantal toetsencombinaties werkt u vaak sneller dan wanneer u alles met de muis moet aanklikken. Een aantal van deze (meest gebruikte)toetsencombinaties zijn: Ctrl + a Ctrl + c Ctrl + x Ctrl + v Ctrl + o Ctrl + w Ctrl + q Ctrl + s Ctrl + z Ctrl + p Ctrl + d Ctrl + b Ctrl + f Ctrl + r ALT + --> ALT + <-- ALT + F4 selecteer alles kopiëren knippen plakken nieuw venster openen venster sluiten programma afsluiten bewaren actie ongedaan maken printen voeg de geopende pagina toe aan uw favorieten Deel uw favorieten opnieuw in Zoek naar een woord op de geopende pagina Vernieuw de geopende pagina Naar de volgende pagina Naar de vorige pagina Sluit venster Ctrl + TAB Wisselt tussen openstaande vensters Pagina 43

44 TREFWOORDENREGISTER A Microsoft Windows XP Access... 4, 7 Adresbalk Alt B Backspace Bestand... 11, 15, 17, 21, 22, 24, 27, 28, 29, 34 Bestands- en map taken Besturingssysteem... 6, 8 Brander... 4, 5 Bureaublad...2, 8, 17, 20, 24, 27, 29, 30, 31, 36, 37, 38 C Caps lock Configuratiescherm... 2, 18, 31 Cpu... 3 Ctrl...41, 42, 43 Cve... 3 D Databaseprogramma s... 7 Defragmentatie Delete... 27, 41 Deze computer... 4, 17, 18, 20, 31, 36 Dvd brander... 4 Dvd speler... 5 E Enter...17, 18, 41 Ergonomie Excel... 7 G Geheugen... 8 Geheugenstick... 4, 5, 18, 21 Geheugensticks... 4 Gigabites... 4 H Harde schijf... 4, 18, 21, 24, 25, 34, 36, 38, 39 Pagina 44

45 Hardware Help en ondersteuning... 9, 33 Hulpmenu I Interne geheugen... 4 K Keyboard Knoppenbalk L Laptops... 5 M Map... 11, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 27, 28, 29, 34, 36 Maximaliseren... 18, 19 Microprocessor... 3 Mijn documenten... 9, 19, 20, 21, 24, 27, 28, 29 Minimaliseren...18, 19, 28 Monitor... 3 Ms-dos... 6 Muis... 2, 5, 6, 8, 10, 11, 12, 13, 15, 18, 19, 20, 22, 28, 31, 43 Muis... 3 Muiscursor N Navigatiebalk Netwerk... 6 Note-books... 5 O Onderhoud P Patience... 12, 29 Pictogram... 17, 18, 20, 24, 29 Pictogrammen... 8, 9, 25 Powerknop Powerpoint... 7 Presentatieprogramma... 7 Printer... 5 Programma... 4, 7, 9, 11, 15, 17, 19, 20, 22, 29, 30, 33, 34, 35, 37, 38, 43 Pagina 45

46 Prullenbak... 2, 24, 25, 27, 28 Ps/ Q Qwerty R Ram-geheugen... 4 Randapparatuur... 5 Rom-geheugen... 4 S Scanner... 5 Schijfcontrole Schijfopruiming Scroll wheel Shift Snelkoppeling...28, 29, 30 Snelmenu... 9, 11, 12, 18, 29 Software... 7, 15 Spreadsheet... 7 Startknop... 8, 13, 28, 31 Systeemkast... 3 T Taakbalk... 8, 9, 19 Tab Takenmenu Takenvenster Tekstverwerking... 7 Terabytes... 4 Toetsenbord... 2, 3, 40 Toetsencombinaties U Usb... 5 Usb... 4, 18, 40 V Verkenner...22, 23, 28 Verwisselbare schijf Pagina 46

47 W Microsoft Windows XP Weergave... 25, 28 Werkbalk Werkgeheugen... 4 Windows media player Word... 7, 33 Z Zoekfunctie Pagina 47

48 Pagina 48