Inleiding Bijgaand treft u de een reeks verordeningen aan in het kader van de Participatiewet.

Transcriptie

1 Postadres: Postbus AA Nuth Bezoekadres: Deweverplein AA Nuth Telefoon: Fax: Bank Ned Gem.: adres: infokompas@nuth.nl Internetadres: Aan: Gemeente Nuth t.a.v. College van burgemeester en wethouders Postbus AA NUTH Uw Kenmerk Ons Kenmerk Behandeld door Nuth, 7 oktober 2014 Bijlage(n): MLK/2012/5255 C.W.C.A. Bruggeman Verz.:. 1 Geacht College, Inleiding Bijgaand treft u de een reeks verordeningen aan in het kader van de Participatiewet. Aanleiding Zoals bekend heeft de wetgever ingestemd met de tekst van het wetsvoorstel Participatiewet, in feite een forse wijziging van de Wet werk en bijstand. De beoogde datum van inwerkingtreding is 1 januari Uiterlijk op 1 juli 2015 moet een set verordeningen ter zake worden vastgesteld. De VNG adviseert echter om deze verordeningen reeds voor 1 januari 2015 vast te stellen. Dat is ook het oogmerk van de regiogemeenten. Daarom treft u bijgaand de desbetreffende conceptverordeningen aan. U wordt geadviseerd in te stemmen met een en ander en dit vervolgens aan te bieden aan de deelnemende gemeenten ter vaststelling in de gemeenteraden. Verdere uitwerking van de als beleidsarm getypeerde verordeningen is noodzakelijk. De set conceptverordeningen De set verordeningen, waarvan wij uw college voorstellen deze ter vaststelling aan uw raad aan te bieden, is de volgende: 1. Verordening Individuele Inkomenstoeslag 2015; 2. Afstemmingsverordening 2015; 3. Handhavingsverordening 2015; 4. Verordening Individuele Studietoeslag 2015; 5. Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive 2015; 6. Participatieverordening 2015; 7. Verordening tegenprestatie Participatiewet 2015; 8. Verordening loonkostensubsidie Participatiewet 2015; 9. Verordening Cliëntparticipatie Het proces In de beleidsnotitie Arbeidsmarktbeleid Parkstad Limburg, beleidskaders (door de raad als het goed is vast te stellen op 28 oktober) is als uitgangspunt opgenomen dat verordeningen en beleidsregels gewestelijk (Parkstad) worden afgestemd. Om binnen de regio gezamenlijk aan de slag te gaan met de verordeningen en beleidsregels is aansluiting gezocht bij een bestaande structuur. Want al meerdere jaren werken wij regionaal samen op het gebied van sociale zaken, arbeidsmarktbeleid en Wsw. Twee reeds actieve regionale werkgroepen, bestaande uit medewerkers van de intergemeentelijke sociale diensten Kompas en BOL en van de sociale diensten van de gemeenten Heerlen en Kerkrade stemmen het beleid op elkaar af. Hieronder worden mede verstaan de 1-6

2 verordeningen. Dit zijn de werkgroepen Re-integratie en Inkomen & Zorg. De onderhavige verordeningen zijn door deze werkgroepen na regionale afstemming opgesteld. Naast deze twee regulier functionerende werkgroepen is er op ad hoc-basis een juridische werkgroep geformeerd, bestaande uit een vijftal juridisch medewerkers van de gemeenten Heerlen, Brunssum, Landgraaf, Kerkrade en van ISD Kompas. Deze werkgroep heeft de door de twee andere werkgroepen opgeleverde verordeningen juridisch getoetst. Tenslotte was een Werkgroep Verordeningen en doelgroepen verantwoordelijk voor de voortgang/het proces. Deze coördinerende werkgroep bestaat uit een manager van de gemeente Landgraaf, de gemeentelijke beleidsadviseurs, de beleidsadviseurs van de (I)SD-en en één vertegenwoordiger van de drie eerdergenoemde werkgroepen. Hieronder is een en ander schematisch neergezet. Werkgroep Verordeningen en Doelgroepen Procesverantwoordelijk Procesverantwoordelijk P Werkgroep Re-integratie Participatieverordening Verordening tegenprestatie Verordening loonkostensubsidie Verordening cliëntenparticipatie Werkgroep Inkomen & zorg Verordening Individuele Inkomenstoeslag Afstemmingsverordening Handhavingsverordening Verordening Individuele Studietoeslag Verordening Verrekening bestuurlijke boete Verordening Cliëntparticipatie Werkgroep Juristen Juridische toets van alle verordeningen In de eerdergenoemde beleidsnota Arbeidsmarktbeleid Parkstad Limburg, beleidskaders is eveneens bepaald dat de verordeningen beleidsarm zijn; zij beperken zich tot de hoofdlijnen. Nadere uitwerking van de verordeningen vindt in deze optiek veelal plaats in beleidsregels. Hiermee wordt beoogd: 1. dat we binnen de regio uniforme verordeningen hebben (ze zijn beleidsarm, dus weinig stof tot discussie); 2. dat we mede daardoor aan onze verplichtingen voldoen om tijdig verordeningen vast te stellen; 3. dat het college / DB beleidsregels kan vaststellen en wijzigen. Daardoor is maatwerk per gemeente mogelijk. Bovendien kunnen beleidsregels op college / DB niveau bijgesteld worden indien nodig, wat al prettige bijkomstigheid dat de bestuurlijke procedures normaal gesproken korter duren dan bij regelstelling door de raad. Nu de bijgevoegde verordeningen in concept gereed zijn, wordt momenteel gewerkt aan de opstelling van de conceptbeleidsregels door de regionale werkgroepen, met daarbij wel de mogelijkheid voor lokale inkleuring. In het proces dat aan de vaststelling van de beleidsregels door het college / DB is voorafgegaan, moet de gemeenteraad worden betrokken door middel van informatiebijeenkomsten. Vast te stellen verordeningen Hieronder geven wij een toelichting per verordening. Deze bestaat uit een algemene toelichting (wat is het doel van de verordening?) en specifieke informatie, zoals aandachtspunten. Wij beperken ons hierbij tot de hoofdlijnen. Het voert te ver om hier artikelsgewijs alle wijzigingen te noemen. Overigens is zoals te doen gebruikelijk iedere verordening voorzien van een algemene toelichting en een artikelsgewijze toelichting. Verordening Individuele Inkomenstoeslag 2015 Deze verordening bepaalt dat er recht bestaat op een individuele toeslag als iemand langdurig een laag inkomen heeft, geen in aanmerking te nemen vermogen heeft, en geen zicht heeft op inkomensverbetering. De hoogte van de toeslag wordt eveneens in deze verordening genoemd. Binnen Parkstad zijn de bedragen regionaal afgestemd. 2-6

3 Deze regeling vervangt de bestaande langdurigheidstoeslag (de Verordening Langdurigheidstoeslag komt dan ook van rechtswege te vervallen). Het verschil zit in het feit dat de langdurigheidstoeslag categoraal (iedereen die voldoet aan de voorwaarden) werd verstrekt, hetgeen nu niet meer kan/mag. De individuele toeslag wordt dan ook individueel beoordeeld. Zo moeten o.a. de krachten en bekwaamheden van de klant worden beoordeeld, alsmede diens inspanningen om tot inkomensverbetering te komen. Afstemmingsverordening 2015 Hierin worden o.a. regels opgenomen over de hoogte van een maatregel (een verlaging van de uitkering) en over de gedragingen die daartoe zouden kunnen leiden, en verder over samenloop van gedragingen en recidive. In de Participatiewet zijn gedragingen (arbeidsverplichtingen waar men zich aan moet houden) beschreven en ook de maatregelen die kunnen volgen als men zich daaraan niet houdt. Voorheen moest dat in de gemeentelijke verordening geregeld worden. Omdat dit nu deels wettelijk geregeld is, is dit gedeelte geschrapt uit de verordening. De maatregel betreft een verlaging van 100 procent van de uitkering gedurende ten minste één tot maximaal drie maanden. Het gaat dus om het tijdelijk volledig uitsluiten van een uitkering en dat is een behoorlijke sanctie. Wij hebben er daarom voor gekozen om de wettelijk toegestane minst zware sanctie in de verordening op te nemen: bij een eerste keer niet naleven van de arbeidsverplichting: verlaging van de uitkering met 100 procent gedurende één maand. Bij het wederom niet naleven: 100 procent verlaging gedurende twee maanden. Handhavingsverordening 2015 Hierin is bepaald dat de gemeenteraad een (meerjarig) handhavingsbeleidsplan vaststelt, met daarin opgenomen de te voeren aanpak op het gebied van handhaving, bestrijding van misbruik en oneigenlijk gebruik van de wet. In de verordening is opgenomen wat zo n plan in elk geval omvat. Deze verordening brengt weinig verandering t.o.v. de voorgaande verordening. Alleen is de term WWB vervangen door Participatiewet. Verordening Individuele Studietoeslag 2015 Dit is een studieregeling voor arbeidsbeperkte studerenden. De individuele studietoeslag is een vorm van bijzondere bijstand. Het is een inkomensondersteunende maatregel voor mensen van wie wordt verondersteld dat het erg veel gevraagd is dat ze tijdens het studeren het minimumloon verdienen met een bijbaan. Mensen met een arbeidshandicap hebben volgens de regering een extra steuntje in de rug nodig als het gaat om studeren. Voor hen is de drempel om te lenen namelijk een stuk hoger, omdat de kans op een baan later lager is. Ook biedt het een financiële compensatie voor het feit dat het voor deze groep vaak moeilijk is om de studie te combineren met een bijbaan. Het verstrekken van de studietoeslag is op grond van de Participatiewet een bevoegdheid van de gemeente (een zogenoemde kan-bepaling ). De gemeente is overigens wel verplicht om een verordening ter zake op te stellen, maar heeft beleidsvrijheid ten aanzien van de strekking en reikwijdte van de invulling daarvan. Wij kiezen ervoor om wel een studietoeslag te willen verstrekken en qua hoogte daarvan hebben wij aansluiting gezocht bij de hoogte van de toeslagen die gelden voor de individuele inkomenstoeslag, omdat de aard van deze regeling gelijkenissen vertoont met de studietoeslag. Verordening Verrekening Bestuurlijke Boete bij recidive 2015 Deze verordening bepaalt dat het college een recidiveboete verrekent met de algemene bijstand. De maandelijkse verrekening bedraagt ten hoogste 100 procent van de toepasselijke bijstandsnorm. In de oude verordening verrekenden wij maximaal 50 procent van de norm gedurende maximaal drie maanden. Men hield dus nog een inkomen van 50 procent over. We hadden toen ook al de bevoegdheid om 100 procent te verrekenen, maar daarvan maakten wij geen gebruik (i.v.m. de mogelijk negatieve consequenties, zoals het oplopen van schulden, uithuiszettingen e.d.). In de nieuwe verordening is het niet de bedoeling dat schending 3-6

4 van de inlichtingenplicht (fraude) lichter wordt gesanctioneerd dan schending van de re-integratie. Vandaar dat gekozen is voor 100 procent. Participatieverordening 2015 Indien noodzakelijk kan de klant rekenen op onze ondersteuning bij (zijn weg naar) arbeidsparticipatie. Doelstelling van de Participatiewet is immers om zoveel als mogelijk mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te helpen. Deze ondersteuning kan bestaan uit allerlei instrumenten, zoals een werkstage, sociale activering, een detacheringsbaan, scholing, een participatieplaats, beschut werk; ondersteuning bij een leerwerktraject, persoonlijke ondersteuning, een no-risk polis, een loonkostensubsidie en een uitstroompremie. Voor een belangrijk deel zijn dit instrumenten die voorheen ook reeds bestonden. De Participatieverordening komt in de plaats van de huidige Re-integratieverordening die van rechtswege komt te vervallen. De Participatieverordening c.q. de bijbehorende beleidsregels kent/kennen een aantal instrumenten die we ook al in de re-integratieverordening kenden. De meeste instrumenten uit de voormalige Re-integratieverordening blijven dus bestaan. Daarnaast zijn nieuw: beschut werk (was voorheen geregeld in de WSW), loonkostensubsidie, ondersteuning bij leer-werktrajecten en persoonlijke ondersteuning. Verordening Tegenprestatie Participatiewet 2015 Op basis van deze verordening kan het college / DB onbeloonde maatschappelijk nuttige werkzaamheden, die additioneel van aard zijn, inzetten als tegenprestatie voor het ontvangen van een uitkering. Voor de werkzoekende is dat dan een opgelegde verplichting. De werkzaamheden mogen niet zijn gericht op toeleiding tot de arbeidsmarkt, niet zijn bedoeld als re-integratie- instrument derhalve, ze mogen niet worden verricht naast of in aanvulling op reguliere arbeid in de organisatie waarin ze worden verricht, en de werkzaamheden mogen naar verwachting niet leiden tot verdringing van reguliere arbeid. De nadere uitvoering van de tegenprestatie wordt eveneens geregeld in beleidsregels. Daarin worden o.a. de duur, omvang en inhoud van een tegenprestatie geregeld. Mantelzorgers (mits noodzakelijk) hoeven geen tegenprestatie te leveren. Verordening Loonkostensubsidie Participatiewet 2015 Een werkgever betaalt een werknemer ten minste het wettelijk minimumloon, maar het kan zijn dat de loonwaarde van de werknemer lager is. Via deze verordening kan de gemeente dat verschil via een loonkostensubsidie aan de werkgever compenseren. Is het cao-loon hoger dan het wettelijk minimumloon, dan betaalt de werkgever dat verschil. Het gaat bij deze specifieke loonkostensubsidie om een nieuw instrument, in tegenstelling tot de algemene loonkostensubsidie die onder de Participatieverordening reeds is genoemd. In deze verordening is aangegeven dat het de gemeente is die bepaalt wie tot de doelgroep behoort en dat zij daarvoor advies kan inwinnen bij een externe organisatie. Ook bepaalt de gemeente de loonwaardebepalingsmethodiek. Wie nu feitelijk tot de doelgroep behoort, en voor welke methodiek wordt gekozen, zijn vragen die wederom in beleidsregels uitgewerkt moeten worden. Verordening Cliëntenparticipatie 2015 In de Participatiewet wordt gemeenten opgedragen om bij verordening regels vast te stellen over de wijze waarop de doelgroep of hun vertegenwoordigers betrokken worden bij de ontwikkeling van het gemeentelijke beleid. De leden van de cliëntenraad worden ondersteund en gefaciliteerd door de gemeente. : Op grond van de WWB hebben wij al een verordening inzake cliëntenparticipatie en hebben wij ook al een functionerende Cliëntenraad Kompas. De verordening is tekstueel aangepast aan de Participatiewet. Hiermee voldoen wij aan de wettelijke verplichting. NB. Naast de Cliëntenraad Kompas, kennen we voorts de Wsw-raad. De Kompasgemeenten hebben weliswaar geen eigen Wsw-raad, maar de in onze drie gemeenten wonende Wsw-werknemers zijn vertegenwoordigd in de Wsw-raad Heerlen. In 2015 zullen de gemeenten met hen en de Cliëntenraad Kompas aan tafel gaan om te 4-6

5 bezien of en hoe zij zouden kunnen gaan samenwerken. Omvorming tot één cliëntenraad voor de Participatiewet en de Wsw is een optie waarvoor beide partijen openstaan. In het geval dat de bestaande cliëntenraden voor de WWB en de Wsw in de loop van 2015 besluiten één gezamenlijk inspraakorgaan te willen gaan vormen, dan wordt bijgaande Verordening Cliëntenparticipatie hierop aangepast. Te vervallen verordeningen Verordening Langdurigheidstoeslag De nieuwe Verordening Individuele Inkomenstoeslag 2015 vervangt de bestaande Verordening Langdurigheidstoeslag. Re-integratieverordening De instrumenten die wij de klant bieden ter ondersteuning vonden we terug in de Re-integratieverordening. Nu vermelden we die in de Participatieverordening, waarbij de bestaande instrumenten zijn aangevuld met de nieuwe. Bijstandsverordening toeslagen en verlagingen Wet werk en bijstand Met de Participatiewet wordt door de rijksoverheid een aantal wijzigingen in de WWB beoogd, o.a. de invoering van een kostendelersnorm. De kostendelersnorm is van toepassing op personen van 21 jaar en ouder die een woning delen met één of meer meerderjarige personen. Het aantal kostendelers bepaalt de hoogte van de uitkering. De ingangsdatum is 1 januari Voor cliënten met een bestaande bijstandsuitkering geldt een overgangsperiode van een half jaar (1 juli 2015). Dit systeem moet in de plaats komen van het nu bestaande systeem van toeslagen en verlagingen. De verplichting van de gemeenteraad om een toeslagen-/verlagingenverordening vast te stellen, vervalt met ingang van 1 januari De toeslagenverordening blijft gelden tot 6 maanden na de dag van inwerkingtreding (1 juli 2015) op grond van artikel 8a Participatiewet (artikel 78z lid 6 Participatiewet). Beleidsregel Categoriale regeling voor chronisch Zieken, Gehandicapten en Ouderen (CZGO) Per wordt de WWB vervangen door de Participatiewet. Door de rijksoverheid wordt een aantal wijzigingen doorgevoerd. Categoriale bijzondere bijstand is alleen nog mogelijk voor een collectieve aanvullende zorgverzekering of een tegemoetkoming in de premie van zo n verzekering. De categoriale bijzondere bijstand in de vorm van de CZGO wordt dus per afgeschaft. Deze was bedoeld als tegemoetkoming in de verborgen kosten die te maken hebben met een chronische ziekte, handicap of het ouder worden. Verordening maatschappelijke participatie WWB Voor deze regeling geldt hetzelfde; het betreft een vorm van categorale bijstand en dat is op grond van de WWB per 2015 niet meer toegestaan. Op basis van deze regeling krijgt/kreeg een gezin een vergoeding per kind (tot 18 jaar), om te bereiken dat (schoolgaande) kinderen zo goed mogelijk kunnen/konden blijven participeren. Hoewel het juridisch het meest logisch is als deze regelingen van rechtswege zouden zijn vervallen op het moment van inwerkingtreding van de Participatiewet is het in het wettelijke systeem wat minder eenduidig geregeld; zo is het ook niet uitgesloten dat dit pas op 1 juli 2015 het geval is. 1 Januari 2015 is de datum waarop wij echter willen dat het nieuwe pakket moet gaan gelden en de oude niet meer. Het lijkt het ons zinvol om wellicht ten overvloede te bepalen dat deze worden ingetrokken op 1 januari Om te voorkomen dat dit eventueel dubbel is, is de passage, voor zover nodig toegevoegd. Voorstel Het dagelijks bestuur adviseert u om: 1. in te stemmen met de bijgevoegde conceptverordeningen; 2. de verordeningen ter vaststelling aan de gemeenteraad voor te leggen; 3. de gewenste ingangsdatum te bepalen op 1 januari 2015; 4. de genoemde vijf regelingen, voor zover nodig, in te trekken per gelijke datum als de gewenste inwerkingtredingsdatum van de nieuwe conceptverordeningen. 5-6

6 Wij menen u met bovenstaande voldoende te hebben geïnformeerd en verzoeken u de stukken ter behandeling aan de gemeenteraad te sturen. Namens het Dagelijks Bestuur van Kompas, B. Ait Mellouk, secretaris a.i. 6-6