FATA ACADEMICA Prof.dr. R. Kuiper, rector

Transcriptie

1 FATA ACADEMICA 2016 Prof.dr. R. Kuiper, rector Advent De dag waarop wij de verjaardag van onze universiteit vieren valt ieder jaar in de adventstijd. In de adventstijd kijk je niet terug, maar kijk je vooruit naar wat er komt. Toch is er veel om op terug te blikken en dat zullen we bij deze verjaardag ook doen. Tegelijkertijd is veel om over na te denken voor wat betreft de toekomst van onze instelling. En ook dat zullen we doen. Daarbij hebben we het nodig te weten dat onze God een Wonderbare Raadsman is en een Goddelijke Held, om de woorden uit Jesaja 9 aan te halen. Kijken we om ons heen en letten we op de ontwikkelingen in kerk en wereld dan weten we dat we wijsheid en moed van Hogerhand nodig hebben. In de adventstijd staan we stil bij de komst van onze Here Jezus Christus. Met het woord adventus werd eertijds gedoeld op het binnenhalen van een keizer of een vorst. Dit is bij Jezus geboorte ook gebeurd, maar dan door de engelen in de kerstnacht, niet door de mensen, niet door de machthebbers, zelfs niet door de theologen. De Schriftgeleerden destijds kenden een sterke messiasverwachting, maar ze konden deze moeilijk delen met anderen en herkenden de concrete aanwijzing niet toen het ging om een Koningskind in Bethlehem. Jezus kwam in de wereld als nederig mens, omringd door eenvoudige mensen. Het daadwerkelijk zien van zijn intocht vroeg en vraagt om een opmerkzaam hart. Die Jezus is intussen wel degelijk getooid met grote titels: Wonderbare Raadsman, Goddelijke Held, Vredevorst. In een eerdere vertaling heet Hij Sterke God. Zo wil Hij in ons midden zijn, vaak op een voor ons ongedachte wijze. Zo willen wij Hem kennen, als een God die voorop gaat, die raad geeft als wij erom vragen en ons moed en kracht geeft. Wij verwachten zijn wederkomst en we hopen dat we de aanwijzingen daarvan herkennen in onze tijd. Dat vraagt geloof en vertrouwen in Jezus de Heer. Wij hebben Zijn zegen en aanwezigheid in het afgelopen jaar mogen zien, we bidden om Zijn zegen en aanwezigheid bij de dingen die nog komen gaan. Ontwikkelingen Kijken we een jaar terug, dan zien we dat het werk aan de TU ongestoord voortgang mocht vinden. Ik geef in deze Fata Academica slechts enkele grepen, zonder iemand tekort te willen doen. Het studentenaantal is stabiel gebleven, met vooral groei in onze masters, mede door voortgaande internationalisering. Wij hebben 145 studenten in huis vier meer dan vorig jaar -, waarvan 46 de bachelor volgen, 30 de predikantsmaster en 52 de algemene master. Dit jaar studeerden 32 studenten af, waarvan 9 studenten in de bachelor, 16 studenten in de algemene master, terwijl 5 studenten de predikantsmaster met goed gevolg hebben afgerond. Naast de opleiding tot predikant hebben de algemene

2 masterprogramma s een duidelijk eigen aantrekkingskracht. Vooral de Engelstalige master groeit. Dit jaar stroomden daar 12 nieuwe studenten in. De globalisering heeft de TU definitief bereikt. Ons onderwijs wordt gewaardeerd, dat weten we, onder meer ook de nieuwe predikantsmaster die studenten met plezier en inzet volgen. Tegelijkertijd ligt hier ook wel onze zorg. De instroom in de bachelor is eigenlijk te laag en daarmee ook de doorstroom naar de predikantsmaster. Wel neemt het aantal zijinstromers toe. Maar het is duidelijk dat er een impuls nodig is om de opleiding, zoals wij die aanbieden, verder te laten groeien. Wat het wetenschappelijk onderzoek betreft komen we in het laatste jaar van de programma s. Dat betekent dat we de balans kunnen gaan opmaken en ons bezinnen op een nieuwe periode. De visitatie zien we met vertrouwen tegemoet. De waardering die we onlangs kregen van de Reviewcommissie Hoger Onderwijs voor prestaties op het gebied van onder meer valorisatie zijn een steun in de rug. Net als vorig jaar vonden in het afgelopen jaar drie promoties aan deze universiteit plaats en voor het komende half jaar staan er al drie op de rol. Op dit vlak wordt de oogst steeds rijker. In het afgelopen jaar zagen enkele mooie publicaties het licht. Te denken is aan het boek Vreemdelingen en Priesters van Stefan Paas, dat meedong naar de titel van theologisch boek van het jaar. Vermeldenswaard is ook het gereed komen van een nieuw deel van het Verzameld Werk van A.A. van Ruler van de hand van Dirk van Keulen. Op 19 februari van dit jaar inaugureerde prof.dr. E.A. de Boer als hoogleraar kerkgeschiedenis met een mooie rede over de verbreiding en verspreiding van de gereformeerde kerk in de turbulente 16 e eeuw. Koert van Bekkum hield op 16 april aan Princeton Theological Seminary tijdens de jaarlijkse Kuyperconferentie een keynote-lezing over journalistiek en religie. Zo zijn we op breed terrein actief en op diverse podia zichtbaar. Tal van mooie evenementen vonden hier in Kampen plaats. In februari was niemand minder dan Stanley Hauerwas te gast in een afgeladen Stadsgehoorzaal. De Bavincklezing door James K. Smith op 27 juni leverde een volle aula op en fraaie discussies over de bijdrage van publieke theologie aan de bezinning op onze samenleving vandaag. Meer en meer wordt de TU een brandpunt in de voortzetting van de neocalvinistische traditie in onze tijd en de bezinning op de relatie tussen geloof, kerk, politiek en samenleving. De verbinding met de praktijk van het kerkelijk leven krijgt gestalte via het Praktijkcentrum dat sinds de synode van Ede in 2014 is ingericht samen met de kerken en hogeschool VIAA in Zwolle. Het onderzoek naar de kerkelijke praktijk is er van de grond gekomen en het Praktijkcentrum is steeds duidelijker een steun in de rug van gemeenten om kerk te zijn vandaag. AKZ+ is een samenwerkingsverband met de TUA en hogeschool Viaa en een belangrijk instrument voor kennisverspreiding. In 2016 waren er regelmatig studiebijeenkomsten (6 in totaal, met zo n 450 bezoekers) en wordt er gestaag gewerkt aan een bestand van laagdrempelige, compacte videolessen voor een

3 breed publiek over allerlei thema s rond de Bijbel, geloven en kerkzijn - zo n 50 nieuwe videolessen per jaar. Inmiddels staan er ruim 150 videolessen online en is het aantal abonnees toegenomen tot circa 500. Recent werd het nieuwe online platform gepresenteerd onder een nieuwe naam: En dat ziet er heel fraai uit. Volgende stappen En nu de blik in de toekomst. Dit jaar vieren we de 162 e verjaardag van deze universiteit. In 1854 begon in Kampen een Theologische School. We hebben net gehoord van de vroegere worstelingen om een levensvatbare wetenschappelijke instelling in stand te houden. Voor de afgescheidenen was de komst van de Vrije Universiteit een wake-up-call. Zij moesten zich bezinnen op de kwaliteit en het wetenschappelijk gehalte van hun opleiding om aansluiting te behouden bij bredere ontwikkelingen. Voor een kleine instelling was en is dat een hele opgave en samenwerking was geboden.wat is er veranderd? Kijken we naar de positie van de TU vandaag en naar het palet aan activiteiten dat ik zojuist heb geschetst, dan is er natuurlijk heel wat veranderd. Het aanbod is veel groter en gevarieerder. De TU Kampen heeft als christelijke instelling voor hoger onderwijs veel te bieden, juist en temeer in een wereld waarin christelijk-academische instellingen schaars zijn geworden. Het landschap is veranderd. Niet de overheid ontdekt ons aan onze unieke positie, maar de cultuur met al haar vragen. Wat betekenen wij voor de wereld om ons heen, een wereld waarin christenen hun weg hebben te zoeken met steeds minder bagage in hun rugzak van huis uit? Die unieke positie als levensbeschouwelijke universiteit brengt in onze tijd een eigen verantwoordelijkheid met zich mee. We kunnen ons niet in een isolement terugtrekken en vergeten dat er tal van christen-studenten en christen-academici zijn die in de storm van de secularisatie staan. Meer dan ooit doet zich de vraag voor naar de verbinding met anderen, de aard en kwaliteit van academische samenwerking, de mogelijkheid zoveel mogelijk studenten te bedienen, nieuwe activiteiten toe te voegen aan reeds bestaande en betrokken te kunnen zijn bij vorming en toerusting van christenen in deze samenleving. Dat is ook de visie wat ons betreft achter de GTU-plannen. De stap naar Utrecht wil daar een impuls aan geven, alleen al vanwege de betekenis voor de duizenden studenten in de stad waarvoor de GTU iets kan bieden. De tijd is rijp voor concentratie. Ook op academisch terrein zijn christenen bezig elkaar op te zoeken om hun krachten te bundelen. Wij worden reeds nu benaderd door partijen die zich afvragen of zij bij ons een leerstoel kunnen vestigen. De komst van de GTU werpt schaduwen vooruit en biedt nieuwe kansen. Het is onmiskenbaar dat een rijkere academische omgeving ook goed is voor de beoefening van de theologie en voor de opleiding van predikanten. Van verschillende kant klinken de aanmoedigingen op deze weg voort te gaan.

4 Als de synodes groen licht geven en de plannen voor de GTU doorgang vinden wordt de vraag actueel hoe lang en in welke vorm onze universiteit in Kampen nog zal bestaan. Er zullen wat jaren met de verhuizing gemoeid zijn, ook omdat studenten die hier instromen ook hier hun studie kunnen afmaken, niettemin voorziet het plan in de start van de nieuwe bachelor in september 2018 in Utrecht, de oude bisschopsstad. Er is ons al voorgehouden een monastieke omgeving op te zoeken, zij het niet te dicht onder de Dom. Maar Groenekan zal het ook niet worden en de waarheid zal wel ergens in het midden uitkomen als er iets moois gevonden is. Hoeveel er ook over locaties kan worden gezegd, dit moet de wezenlijke vragen niet in de weg staan. Wat betekent de beoefening van gereformeerde theologie voor de wereld om ons heen? Voor de mensen die boos, gefrustreerd en teleurgesteld zijn en zich afvragen waar God is? Voor spirituele zoekers en mensen die hunkeren naar geestelijk houvast? Voor een verdeeld land, voor een seculariserend en tegelijkertijd multireligieus continent? Dit zijn bredere vragen en ontwikkelingen waarbij wij aansluiting moeten houden. Daarvoor is uitwisseling, contact en verbinding nodig. We staan aan de vooravond van belangrijke ontwikkelingen. We bidden om wijsheid en moed op de synodes, visie en toekomstgerichtheid. We kunnen het ons niet permitteren om als TUA en TUK met de 250 studenten die we samen hebben naast elkaar te blijven bestaan. Gereformeerden hebben het soms moeilijk elkaar de hand te reiken, zelfs met eenzelfde confessie in de hand. Maar het moet wel en ik weet zeker dat de komst van de GTU voor velen tot grote vreugde zal zijn en een teken van hoop in onze tijd. Wat zou het belangrijk als een GTU tevens leidt tot geestelijke verdieping en vernieuwing. Een plek van genade, waar we met elkaar leren delen en uitdelen. Daarover is nog veel te weinig gesproken. Het is verkeerd om te zeggen dat we iets van de Heer hebben ontvangen en dat vervolgens voor onszelf houden. Dat geldt ook voor onze universiteiten. Dat zijn plaatsen om te dienen en te leren samen nog meer te dienen. Als we ons verwonderen over de veelkleurige wijsheid van God, dan kunnen we ons ook verheugen over de verschillende manieren waarop het geloof kan worden beleefd en geuit. Laten we ontdekken hoe breed en diep en hoog de gereformeerde geloofsovertuiging is en wat God ons daarin gegeven heeft. Daarvoor zal plaats zijn op de GTU. Het is advent. We wachten en verwachten. Er wordt gesproken over een Wonderbare Raadsman en Goddelijke Held. Die hebben we nodig. Jezus is zo in de wereld gekomen om ons terzijde te staan. En Hij komt nog steeds, iedere dag, als we naar Hem uitzien en de aanwijzingen verstaan die duiden op Zijn komst. Hij geeft ons veel te doen en te denken, laten al onze gedachten en daden uitkomen bij Hem en bij het Koninkrijk dat met Christus in de wereld komt. Ik heb gezegd. Kampen, 6 december 2016

5