Donkere dagen. Roeli Broekhuis is directeur van het Museumhuis Groningen/ Groninger Molenhuis

Transcriptie

1 ERFGOEDLOPER NIEUWSBRIEF MUSEUMHUIS GRONINGEN / GRONINGER MOLENHUIS nummer 17, 16 december 2011 In deze ERFGOEDLOPER Column Roeli Broekhuis Veiligheid op molens Vloot en Visserij Museummagazine en toerisme overleg Abt Emojaar 2012, Jubileum Gilde vrijwillige molenaars en kerstsluiting bureau COLUMN RR OOEE LL I I BB RR OO EE KK HH UU I ISS Donkere dagen s Ochtends ontbijten met kaarslicht of het licht van de kerstboom en s avonds al vroeg de lampen weer aan. Dit jaar lijken de donkere dagen van kerst nog donkerder door alle regen en bewolking. Echt weer om binnen te zitten en het thuis gezellig te maken. Deze donkere dagen verleiden ook om na te denken over de wereld om ons heen, het afgelopen jaar en het jaar dat komt. Wat hebben wij gedaan en wat gaan we volgend jaar doen? Hoe staan we in het leven? Deze vragen zijn heel persoonlijk, maar hebben een enorme uitwerking op de wereld om ons heen. We nemen onze persoonlijkheid mee in ons werk en door de optelsom van al onze persoonlijkheden bepalen we voor een groot deel wat we als culturele organisaties in onze samenleving kunnen betekenen. Dat is heel veel. Denk maar eens aan alles wat ondernomen wordt bij musea, borgen, molens en kerken. Als we als maatschappij deze activiteiten zouden moeten missen, zou er iets wezenlijks wegvallen. Ieder mens heeft nu eenmaal behoefte aan schoonheid, zingeving, warmte en aandacht: kortom aan cultuur. In deze economisch donkere dagen staat cultuur onder druk, omdat het lijkt dat het apart staat van andere onderdelen in de samenleving die veel nuttiger zijn zoals de aanleg van wegen, bedrijventerreinen en het redden van de euro. Maar niets is minder waar. De meeste aandacht in gesprekken thuis, in de krant en op tv gaat uit naar de menselijke maat: hoe gaan we met elkaar om, in welk land willen we leven en hoe moet dat eruit zien. Het gaat kortom over cultuur. Stad en provincie mogen zich gelukkig prijzen dat wij in een gebied wonen met weliswaar weinig geld, maar met veel cultuur waar heel veel mensen zich actief voor inzetten. Ik hoop dat we als cultuursector volgend jaar een actieve rol blijven vervullen bij de inrichting van de wereld om ons heen. Roeli Broekhuis is directeur van het Museumhuis Groningen/ Groninger Molenhuis

2 VLOOT EN VISSERIJ Jacobien Louwes (links) in haar eigen B&B In 2007 werden in het kader van Waddenland Groningen door het Museumhuis de eerste contacten gelegd met erfgoedinstellingen en ondernemers in het Marnegebied: Zoutkamp, Vierhuizen en Lauwersoog. Doel was om samenhangende, sterke en duurzame presentaties te ontwikkelen, waarbij erfgoedinstellingen, bewoners en bedrijven nauw met elkaar samenwerken. Door deze gemeenschappelijke aanpak kan dan een groter publiek worden bereikt. Dit resulteerde in ondermeer diverse presentaties in het gebied, een cursus voor streekgidsen en een wandelroute tussen Zoutkamp en Vierhuizen. Het Museumhuis vindt het van belang dat zowel de ontstane synergie als kwaliteit behouden blijven. Daarom worden regelmatig werkbijeenkomsten georganiseerd om dit proces te bewaken, te bevorderen en na te denken over de kansen. Jacobien Louwes, niet alleen eigenaar van een Bed & Breakfast maar ook voorzitter van de plaatselijke commissie van de kerk Vierhuizen, is al vanaf het begin bij Waddenland Groningen betrokken. Reden voor een gesprek. Het is ontzettend belangrijk om dit prachtige gebied te communiceren zodat men weet wat hier te doen is en hoe verschillend en divers het is. Het heeft voor elk wat wils. Want er bestaat toch wel een vooroordeel over Groningen: Wat gaan jullie in Gróningen doen! Langzamerhand raakt het echter wel bekender en worden we door steeds meer toeristen ontdekt. Zo ontdekken ze dat Groningen meer heeft dan het Groninger Museum en een gezellige binnenstad. Bezoekers vinden de wandel en fietsmogelijkheden van dit gebied aantrekkelijk en ook het groot aantal musea. Daarnaast wordt waarde gehecht aan goede eetgelegenheden. Het Lauwersmeer als nationaal park is bekend, daar moeten we volgens mij meer mee doen. Het verhaal dat we als gebied moeten vertellen is dat we het oudste cultuurlandschap van Europa zijn, dat is bijzonder. Het is door mensenhanden ontstaan. Bovendien is het door de recente waterstijgingen weer actueel. De Marne is een gebied van landbouw en visserij met biologische akkerbouw en veeteeltbedrijven. Niet te ingewikkeld doen, dit hebben we, hier moeten we het mee doen. Het laat zich ook niet meteen aan bezoekers zien, die moeten moeite doen om het te ontdekken en sommige gasten moet je daarbij een handje helpen. En dat doe je door ze te voorzien van fietskaarten of ze tips te geven over attracties in de buurt en ze te wijzen op eet en drinkgelegenheden. Naar collega erfgoedinstellingen verwijzen is ook belangrijk. Je moet het echter ook waar maken. Als de toeristen eenmaal in je gebied zijn, moet je ze het gevoel geven dat ze welkom zijn. Friesland weet zich doorgaans toeristisch beter te verkopen dan Groningen, die zich nogal eens te nuchter opstelt. Het zit vaak in kleine dingen. Een goed voorbeeld van samenwerking is het overleg dat de plaatselijke commissie kerk Vierhuizen heeft met de kerkcommissie in Hornhuizen en met het dorp Niekerk over de Tuin en Kunst Tiendaagse Deze driehoek heeft plannen om in dit kader een wandeling te ontwikkelen langs plekken waar je doorgaans niet zo snel komt, bijvoorbeeld over die oude dijken waarbij onderweg verhalen worden verteld. De producten, die in het kader van Waddenland Groningen zijn gemaakt, dragen ook bij aan het bekend maken van het gebied. Het drieluik in de kerk van Vierhuizen en het boekje Kerkepadwandeling Zoutkamp Vierhuizen zijn hiervan goede voorbeelden. De samenwerking met de andere instellingen in het gebied is waardevol en de bijeenkomsten die het Museumhuis belegt om dat te stimuleren bevorderen dat zeker. We denken met het Museumhuis na over hoe we Vloot en Visserij nog beter kunnen communiceren.

3 VEILIGHEID OP MOLENS Molens en bezoek ontvangen: eigenlijk zou dat niet moeten kunnen. Molens zijn immers grote gevaarlijke instrumenten, niet alleen voor de bezoekers maar ook voor de molenaars. Daarom zijn er strenge eisen in het kader van de Arbo. Het Groninger Molenhuis ontwikkelt een jaarlijks terugkerende cursus veiligheidszorg voor zowel de moleneigenaren als de molenaars en gidsen, waardoor de eigenaren aan de Arbo eisen voldoen. Molenstichting Fivelingo heeft deelgenomen aan de pilot. Komend jaar kunnen andere eigenaren zich intekenen. Cursuscoördinator Tom Heyne verzorgt deze bijeenkomsten en is ook coördinator van het project Veiligheidszorg van het Museumhuis. Tom, waarom is het belangrijk dat molens aandacht besteden aan veiligheid? Moleneigenaren moeten bij een calamiteit kunnen aantonen dat ze er alles aan hebben gedaan om ongevallen te voorkomen. Molenorganisaties moeten, net als alle erfgoedinstellingen, de Arbo wet naleven en in ieder geval één keer per jaar een bijeenkomst over veiligheid beleggen voor hun molenaars. Hun beleid wordt vastgelegd in een calamiteitenplan dat jaarlijks op actualiteit dient te worden getoetst. Veiligheid betreft zowel die van de bezoekers als van de molenaars. Hoe verhouden theorie en praktijk zich tot elkaar? Gelukkig vinden er slechts zelden ongelukken om en in de molen plaats. Dat heeft dan als nadeel dat molenaars denken: op mijn molen komen ongelukken niet voor. Bewustwording is echter een sleutelwoord en preventie uiterst belangrijk. De cursussen die wij verzorgen hameren daar ook op. Ben je voorbereid op een calamiteit. Ken je het telefoonnummer van de brandweer bijvoorbeeld. Wat goed werkt is het bespreken van bijna ongevallen: er komt dan vaak een waslijst van incidenten langs. Omdat de molen een gevaarlijke machine is, is het belangrijk, indien mogelijk, bezoek voor te bereiden. Instrueer je bezoekers om bijvoorbeeld bij de deur van de molen te wachten op instructies. Wat kan er verbeterd worden? Wees het eens over bepaalde voorzorgsmaatregelen zoals bijvoorbeeld het aantal mensen dat je per keer toelaat op je molen. Sommigen zeggen: een buslading vol, laat maar boven komen, anderen willen niet meer dan slechts enkelen tegelijkertijd. Stelregel bij kinderen is, bij iedere vijf kinderen twee volwassenen. Leg dat vast in protocollen en stel een Risico inventarisatie en evaluatie (RI&E) op waarin je risico s in kaart brengt en afspraken maakt over veilig werken. En evalueer dit regelmatig. Een ander belangrijk aspect is de communicatie tussen eigenaar en medewerkers. Het is voor besturen van molenorganisaties goed als zij zich af en toe bij de molen laten zien en zich door de molenaars laten informeren. Blijf in gesprek, dat geldt voor beide partijen. Op 14 april wordt in het Molenhuis een bijeenkomst over Veiligheid gegeven voor Molenstichting Westerkwartier. De stichting De Fryske Mole (DFM) heeft het Groninger Molenhuis uitgenodigd om op 21 december informatie te geven over enerzijds het werk van het Molenhuis en anderzijds over veiligheid op molens.

4 MUSEUMMAGAZINE Er zijn veranderingen op til wat betreft het Museummagazine Noord Nederland / Noord Duitsland. In 2012 wordt het magazine uitgebreid met Bremen. Verder zal het blad geen opvallende verandering ondergaan. Voor de editie zal dat wel het geval zijn. Dan wordt de metropoolregio Oldenburg Bremen toegevoegd, wordt het magazine tweetalig, krijgt het een ander formaat en wordt het voorzien van tips over arrangementen. Bovendien is het de bedoeling dat het Museummagazine ook in een digitale vorm wordt aangeboden. Toerisme overleg Iedere eerste maandag van de maand vindt in het Museumhuis/Molenhuis het toerisme overleg plaats. Tijdens dit overleg wordt informatie uitgewisseld tussen erfgoedinstellingen en culturele ondernemers over de projecten waarmee ze bezig zijn. Het eerste toerisme overleg vond plaats op 4 juni. De volgende onderwerpen kwamen daarbij onder andere aan bod: de tuin en kunst tiendaagse, de Cultuurkalender Groningen, het jaar van Emo 2012, het Museummagazine, ontwikkelen van reizen en arrangementen met Groninger cultuur en erfgoed. De setting is informeel en is bedoeld om culturele ondernemers en erfgoedinstellingen met elkaar in contact te brenegn. Het eerste overleg in 2012 staat gepland voor maandag 9 januari van 9: uur. Inderdaad: dit is niet de eerste maandag van die maand maar voor veel mensen valt 2 januari nog in de kerstvakantie vandaar dat we een dit overleg een week later plannen.

5 ABT EMOJAAR is door verschillende organisaties uitgeroepen tot het jaar van Het is niet alleen het jaar van de historische buitenplaatsen maar ook het jaar van het immaterieel erfgoed en het Museumhuis heeft 2012 gemarkeerd als Abt Emojaar. Emo van Wittewierum vertrok namelijk op 9 november 1211 naar Rome om zijn klooster van de ondergang te redden. Precies 800 jaar later wordt zijn tocht herdacht door het inluiden van het Emo Jaar. Een jaar lang staat Emo in de schijnwerpers en wordt een groot aantal activiteiten rondom deze bijzondere abt georganiseerd. Het Museumhuis is een van de initiatiefnemers van het Abt Emojaar. Er worden zes evenementen georganiseerd en iedere maand, van april tot oktober,wordt door middel van een evenement aandacht besteed aan deze bijzondere reis. Nieuwsgierig geworden naar Emo s reis? U hoeft niet tot april 2012 te wachten om meer te meer te weten te komen over Emo. De schrijfster Ynskje Penning schreef het boek Emo s labyrint. Ynskje Penning reconstrueerde de reis die de kloostervader in de barre winter van naar Rome ondernam om zijn klooster te redden uit handen van de bisschop van Munster. Ze voert haar lezers acht eeuwen terug in de tijd, waar Emo te maken krijgt met de grote politieke problemen in Europa. Een fascinerende en bloedstollende geschiedenis. Boekgegevens: paperback, 464 pagina's, ISBN ; prijs 18,95; Uitgeverij Penningboek, Haren. En er worden reizen georganiseerd door Surprising Holland en Historizon. Tot slot: u kunt zich nog aanmelden voor de busreis naar Arnhem om in het Openluchtmuseum aldaar het veertigjarig jubileum van het Gilde van vrijwillige molenaars te vieren: joepgrundemann@hetnet.nl. Zie voor meer informatie: BUREAUSLUITING Het bureau van het Museumhuis / Molenhuis is vanwege de kerstvakantie gesloten van 23 tot en met 30 december. Vanaf 2 januari 2012 kunt u ons weer bereiken. Graag wensen wij al onze relaties hele prettige feestdagen en een gezond en voorspoedig Erfgoedloper is een uitgave van Museumhuis Groningen / Groninger Molenhuis Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen, t. (050) Reacties en kopij: t.pol@museumhuisgroningen.nl