EUROPEES PARLEMENT. Zittingsdocument ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van mondelinge vraag 0063/03

Transcriptie

1 EUROPEES PARLEMENT 1999 Zittingsdocument oktober 2003 B5-0432/03 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van mondelinge vraag 0063/03 ingediend overeenkomstig artikel 42, lid 5 van het Reglement door Klaus-Heiner Lehne, Othmar Karas, Giuseppe Gargani en Stefano Zappalà namens de PPE-DE-Fractie over marktregelingen en mededingingsregels voor de vrije beroepen RE\ doc PE

2 B Resolutie van het Europees Parlement over marktregelingen en mededingingsregels voor de vrije beroepen Het Europees Parlement, gelet op de artikelen 6, 52, 81, 82 en 86 van het EG-Verdrag, - gelet op de artikelen 45 en 46 van het EG-Verdrag, - onder verwijzing naar zijn resolutie over de status en organisatie van het beroep van notaris in de twaalf lidstaten van de Gemeenschap van 18 januari 1994, - onder verwijzing naar zijn resolutie over verplichte tarieven voor vrije beroepen, met name advocaten, en over de specifieke rol en positie van de vrije beroepen in de moderne samenleving van 5 april 2001, - gezien het arrest van het Hof van Justitie van 18 juni 1998 in zaak C-35/96, Commissie van de Europese Gemeenschappen/Italiaanse republiek, - gezien het arrest van het Hof van Justitie van 30 januari 1985 in zaak C-123/83, BNIC/Clair, - gezien het arrest van het Hof van Justitie van 12 september 2000 in de gevoegde zaken C- 180/98 t/m C-184/98 Pavel Pavlov e.a./stichting Pensioenfonds Medische Specialisten, - gezien de uitspraak van het Gerecht van eerste aanleg van 28 maart 2001 in zaak T-144/99, Instituut van gevolmachtigde vertegenwoordigers bij het Europees Octrooibureau/Commissie van de Europese Gemeenschappen, - gezien het arrest van het Hof van Justitie van 19 februari 2002 in zaak C-309/99, J.C.J. Wouters, J.W. Savelbergh en Price Waterhouse Belastingadviseurs BV/Algemene Raad van de Nederlandse Orde van Advocaten, - gezien het arrest van het Hof van Justitie van 19 februari 2002 in zaak C-35/99, Manuele Arduino, - gezien het arrest van het Hof van Justitie van 12 december 1996 in zaak C-3/95, Reisbureau Broede/Gerd Sandker, - gezien het arrest van het Hof van Justitie van 11 juli 2002 in zaak C-294/00, Deutsche Paracelsus Schulen für Naturheilverfahren GmbH/Kurt Gräbner, - gezien het arrest van het Hof van Justitie van 30 september 2003 in zaak C-47/02, Albert Anker, Klaas Ras en Albertus Snoek/Bondsrepubliek Duitsland, - gezien het arrest van het Hof van Justitie van 30 september 2003 in zaak C-405/01, PE /7 RE\ doc

3 Colegio de Oficiales de la Marina Mercante Española/Administracion del Estado, gelet op artikel 42, lid 5 van zijn Reglement, A. overwegende dat de vrije beroepen een van de pijlers van pluralisme en onafhankelijkheid in de samenleving vormen en een rol vervullen die in het openbaar belang is, B. overwegende dat aan de vrije beroepen diensten zijn toevertrouwd met een bijzonder sociaal en algemeen belang en dat zij vergelijkbaar zijn met de diensten van algemeen economisch belang in de zin van artikel 86, lid 2 van het EG-Verdrag; overwegende dat zij onder de regels zoals vervat in het EG-Verdrag vallen - met name onder de mededingingsregels - voor zover de toepassing van deze regels geen belemmering vormt voor de uitvoering, volgens de wet of in de praktijk, van de bijzondere taken die hen zijn toevertrouwd, C. overwegende dat een groot aantal vrije beroepen te maken heeft met zaken die rechtstreeks verband houden met de bescherming van fundamentele rechten en de rechtsregels, D. overwegende dat de vrije beroepen vaak een wettelijk monopolie hebben op het verlenen van hun diensten (b.v. artsen op gezondheidszorg, advocaten op het pleiten voor de rechtbank, apothekers op de verkoop van geneesmiddelen), E. overwegende dat de markten voor dienstverlening door beoefenaren van vrije beroepen gekenmerkt worden door "asymmetrische informatieverstrekking", omdat de consument slechts zelden in staat is de kwaliteit van de geleverde diensten te beoordelen, F. overwegende dat de uitoefening van vrije beroepen ook externe effecten veroorzaakt in de vorm van verliezen of baten voor de samenleving als geheel; overwegende dat de vraag naar diensten van vrije beroepen vaak een afgeleide vraag is, hetgeen betekent dat het resultaat van hun dienstverlening (advies van een advocaat, plan van een architect) een tussenstadium vormt in een langere productieketen; overwegende dat de kwaliteit van deze diensten daarom een van de belangrijkste bijdragen in veel sectoren van een nationale economie vormt, G. overwegende dat iedere vrije beroepsgroep complexe diensten verleent en dat de aard van deze diensten niet alleen verschilt tussen verschillende professies (b.v. architecten en artsen) maar ook binnen één bepaalde beroepsgroep (b.v. chirurgen en psychiaters); overwegende dat de beoefenaren van identieke beroepen in verschillende lidstaten verschillende soorten opleidingen hebben genoten en diensten van verschillende aard verlenen (architecten, notarissen); overwegende dat deze verschillen benadrukt worden door de moeite die het kost een algemeen aanvaarde definitie van de beroepen te vinden; H. overwegende dat de markten voor dienstverlening door beoefenaren van vrije beroepen niet vergelijkbaar zijn met "normale markten", dat toegangsbeperkingen en beperkingen op de toegang en tot bepaalde bedrijfspraktijken noodzakelijk zijn om een hoog niveau op het gebied van kwaliteit en veiligheid van het publiek in het belang van consumenten en samenleving te garanderen en dat de beoefenaren van deze beroepen zich niet uitsluitend door winstbejag mogen laten leiden; RE\ doc 3/7 PE

4 I. overwegende dat de mededinging binnen elke beroepsgroep in werkelijkheid intensief is, J. overwegende dat de Commissie om deze reden rekening moet houden met de bijzondere aard van verschillende bedrijfstakken, met sociale overwegingen en, tot op zekere hoogte, overwegingen in verband met het openbaar belang; K. overwegende dat de notie "onderneming die aan de mededingingsregels onderworpen is" relatief is; dat zulks in ieder geval concreet moet worden vastgesteld voor de specifieke activiteit die wordt uitgevoerd; overwegende dat, wanneer een entiteit gelijktijdig verschillende soorten activiteiten uitvoert, de Commissie deze activiteiten "los van elkaar moet maken": zij beschouwt uitsluitend of de entiteit ten aanzien van de beschouwde activiteit al of niet als onderneming moet worden geclassificeerd; L. overwegende dat een groot aantal vrije beroepen betrokken is bij het garanderen van de noodzakelijke kwaliteit van degenen die tot de professie toetreden; overwegende dat, terwijl de staat het definitieve besluit neemt over de voorwaarden van toegang tot het beroep, de leden van de beroepsgroep niettemin, met name in het Verenigd Koninkrijk, de noodzakelijke opleidingsduur vaststellen, de inhoud van de studie controleren, of examens vaststellen en als examinatoren optreden; M. overwegende dat sommige beroepsgroepen verplichte tarieven en honoraria voor hun diensten vaststellen, doch dat maximumhonoraria door de staat worden vastgesteld na raadpleging van de betrokken beroepsgroep, N. overwegende dat in veel vrije beroepen de mogelijkheid van beroepsuitoefening in bepaalde bedrijfsstructuren beperkt is en dat leden van een beroepsgroep bijvoorbeeld niet over de mogelijkheid kunnen beschikken vennootschappen op te richten of partnerschappen dan wel arbeidsbetrekkingen aan te gaan met personen die een ander beroep uitoefenen (b.v. advocaten en accountants), O. overwegende dat artikel 45 van het EG-Verdrag bepaalt dat de bepalingen van het hoofdstuk, wat een betrokken lidstaat betreft, niet van toepassing zijn op de werkzaamheden ter uitoefening van het openbaar gezag in deze staat, zelfs indien deze slechts voor een bepaalde gelegenheid geschieden (b.v. notarissen burgerlijk recht), P. overwegende dat de lidstaten op grond van artikel 46 van het EG-Verdrag beperkingen kunnen stellen aan de vrijheid van het verrichten van diensten en de vrijheid van vestiging als deze uit hoofde van de openbare orde, de openbare veiligheid en de volksgezondheid gerechtvaardigd zijn; overwegende dat het Hof van Justitie ook heeft bepaald dat andere restricties in het algemeen belang mogen worden ingevoerd; overwegende dat jurisprudentie is ontstaan die inhoudt dat de verplichtingen waaraan onderdanen van een andere lidstaat moeten voldoen noodzakelijk en proportioneel moeten zijn met betrekking tot het beoogde doel: Q. overwegende dat het Hof van Justitie ook heeft bepaald dat: a) verplichte tarieven toegestaan zijn mits zij worden vastgesteld door de staat, die daarbij rekening houdt met het algemeen belang, PE /7 RE\ doc

5 b) de beroepsuitoefening op gecombineerde basis kan worden verboden wanneer belangenconflicten tussen de leden van verschillende beroepsgroepen kunnen ontstaan (b.v. advocaten en accountants), c) ten aanzien van publiciteit, gedragscodes kunnen bepalen dat kritiek op een collega achterwege moet worden gelaten, d) ten aanzien van registratie bij socialezekerheidsfondsen, dat de verplichting tot registratie bij pensioenfondsen mogelijk is, e) ten aanzien van exclusieve rechten voor bepaalde gereglementeerde beroepen, dat deze niet in strijd met het EG-Verdrag zijn, f) organen die een beroepsgroep aan bepaalde regels binden over een discretionaire marge beschikken bij de vaststelling van regels die zij passend en noodzakelijk achten, 1. bevestigt opnieuw dat de vrije beroepen als uitdrukking van een democratische, op de wet gebaseerde fundamentele orde en meer in het bijzonder als wezenlijk bestanddeel van de Europese samenlevingen en gemeenschappen in hun verschillende vormen moeten worden beschouwd; 2. hecht belang aan regelgeving die door organen van de beroepsgroepen in eigen verantwoordelijkheid is vastgelegd om de kwaliteit van de dienstverlening te waarborgen, bijzondere normen en waarden vast te leggen, deze regels op professionele wijze na te leven en de beroepsethiek te eerbiedigen; 3. wijst erop dat voor de vrije beroepen hoge kwalificaties vereist zijn, dat degenen die ten behoeve van de Europese burgers vrije beroepen uitoefenen, moeten worden beschermd en dat er een specifieke, op vertrouwen gebaseerde relatie tussen degenen die vrije beroepen uitoefenen en hun cliënten moet zijn; 4. is van mening dat verschillen die verband houden met de cultuur, rechtsgeschiedenis, sociologie en etnologie van de verschillende beroepsgroepen in de lidstaten door toepassing van het subsidiariteitsbeginsel moeten worden beschermd; 5. constateert echter dat een wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties een kernelement voor een interne markt blijft; 6. onderkent dat de wijze waarop de traditionele waarden van de vrije beroepen tot uitdrukking worden gebracht, moet worden aangepast aan de veranderende omstandigheden in het zakenleven en de behoeften van de moderne consument; mededingingsbeperkingen die noodzakelijk zijn voor het juiste functioneren van het vrije beroep in kwestie vallen niet onder de mededingingsregels; 7. stelt vast dat iedere activiteit van een beroepsorganisatie afzonderlijk moet worden beschouwd, zodat de mededingingsregels alleen op de organisatie worden toegepast wanneer zij uitsluitend in het belang van haar leden handelt; RE\ doc 5/7 PE

6 8. wijst erop dat een beroepscorporatie noch een onderneming noch een groep ondernemingen in de zin van artikel 82 van het EG-Verdrag vormt; 9. constateert dat, bij ontstentenis van specifieke communautaire regelgeving op dit gebied, elke lidstaat in beginsel de vrijheid heeft regels vast te stellen voor de uitoefening van de juridische beroepen op zijn grondgebied en dat om deze reden tussen de lidstaten grote verschillen kunnen bestaan tussen de regels voor de uitoefening van vrije beroepen; 10. wijst erop dat het doel om de mededinging in alle beroepsgroepen te bevorderen in ieder apart geval in overeenstemming moet worden gebracht met het doel om de specifieke, puur ethische regels van iedere beroepsgroep te handhaven; 11. constateert dat publiciteitsbeperkende regels het mogelijk maken stelselmatige stimulering van de vraag te voorkomen; 12. is van oordeel dat een stelsel van verplichte tarieven samen met voorschriften die strenge kwalificaties, bekwaamheid en morele competentie vereisen kan voorkomen dat leden van de beroepsgroep ontoereikende diensten verlenen, maar dat daarbij het openbaar belang niet uit het oog mag worden verloren; 13. is van oordeel dat regels die beoefenaren van vrije beroepen verbieden hun honoraria op basis van het bereikte resultaat vast te stellen wellicht noodzakelijk zijn ter bescherming van de onafhankelijkheid en integriteit van de beroepsgroep in het belang van de cliënten, en dat hiervan gevolgen uitgaan die de mededinging bevorderen; 14. wijst erop dat het met het oog op de speciale kenmerken van de markten voor professionele dienstverlening noodzakelijk is tot regelgeving over te gaan; constateert dat hierbij een informatieprobleem onstaat: de complexe aard van deze diensten en hun voortdurende evolutie op grond van snel veranderende kennis en technische ontwikkelingen maken het voor parlementen en regeringen moeilijk de noodzakelijke gedetailleerde en actuele regelgeving vast te stellen; zelfregulering door bekwame leden van de beroepsgroepen is vaker passender aangezien dan met de noodzakelijke flexibiliteit kan worden gereageerd; deze regels zijn in het belang van de kwaliteit en het functioneren van de beroepsgroep en zijn niet specifiek gericht op de belangen van individuele leden; het voornaamste punt voor ieder mededingingsrechtsstelsel is derhalve het misbruik van regelgevingsbevoegdheden te voorkomen zonder de vereiste regelgevingsautonomie van de beroepsgroepen te beïnvloeden of af te schaffen; 15. stelt concluderend vast dat in het algemeen op het specifieke terrein van iedere beroepsgroep regels noodzakelijk zijn, met name betreffende de organisatie, kwalificaties, professionele ethiek, supervisie, aansprakelijkheid, onpartijdigheid, bekwaamheid van de leden van een beroepsgroep, of ter voorkoming van belangenconflicten en misleidende publiciteit, omdat zij: a) de eindconsument de noodzakelijke waarborgen bieden voor wat betreft integriteit en ervaring, en b) niet als beperking van de mededinging mogen worden beschouwd; 16. verzoekt de Commissie in haar komende voorstel voor een interne markt voor diensten PE /7 RE\ doc

7 terdege met deze punten van bezorgdheid rekening te houden en er daarbij op toe te zien dat het voor beoefenaren van vrije beroepen mogelijk blijft hun diensten in de gehele Europese Unie te verlenen; 17. verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Europese Commissie. RE\ doc 7/7 PE