Lespakket Zomerzon. Instructieblad groep 5 & 8. Inhoud pakket - Achtergrondinformatie. Lessuggesties:

Transcriptie

1 Lespakket Zomerzon Instructieblad groep 5 & 8 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie - Instructieblad groep 5 & 8 - Materialen van het pakket * Stuk karton * 4 potjes * Tuinkerszaden * Potgrond * 6 kievitsbonen * 3 zonnebloemzaden * Stoepkrijt * Tuinkerszaden * Stukje pvc-buis * Grote plastic pot * Thermometer - Lessuggesties: Zomerzon Waar denk als je het woord zomer hoort? Langer buiten voetballen, warmte, zwemmen, picknicken, minder kleding aan, ijs eten en met water spelen zijn mogelijke antwoorden van de kinderen. In de zomer wordt het warmer en dat komt door de zon. De zon geeft ons warmte en licht. In dit seizoen eten we andere dingen als in de winter: bijvoorbeeld salades in plaats van stamppot. Soms is de zon zo fel dat je je moet beschermen tegen de zon. Dat kun je doen door in de schaduw te gaan zitten of een zonnepet, - klep of -bril op te zetten. We smeren ons dan in met zonnebrandcrème, want door de zon kun je ook verbranden. Ons lichaam beschermt ons tegen warmte door te gaan zweten. De zon zorgt er in de zomer voor dat de planten gaan groeien. Veel dieren komen weer tevoorschijn, zoals vlinders, lieveheersbeestjes, wespen en kikkers. Zon en schaduw Als de zon schijnt heb je ook altijd een schaduw bij je of je nu springt, rent of loopt. We hebben allemaal een schaduw. Je kan ook leuke spelletjes spelen met je schaduw.

2 Teken je schaduw Stoepkrijt Ga op een zonnige dag naar buiten en laat zien hoe de zon een schaduw op de tegels maakt. Laat de kinderen allerlei poses aannemen: armen wijd of boven het hoofd, op één been staan, enz. Andere kinderen trekken met stoepkrijt een lijn langs de schaduw. Je kunt de schaduw in de ochtend ook vergelijken met de schaduw in de middag. De schaduw is niet meer hetzelfde. Dit komt door dat de zon t.o.v. de aarde op een andere plek staat. De schaduw in de ochtend is lang, omdat de zon schuin boven Nederland staat. Aan het begin van de middag is de schaduw kort. Dat komt omdat de zon dan recht boven Nederland staat. Tip: leuk voor in de pauze: schaduwtikkertje. De tikker moet met zijn voet de schaduw van de andere kinderen raken. Zonnewijzer maken Stuk karton Potlood Een manier om een zonnewijzer te maken die binnen bruikbaar is doen we door niet de uren aan te geven maar de verschillende belangrijke momenten van de dag. Steek in het gat in het karton een potlood zodat het potlood rechtop staat en leg het geheel op een zonnige plek in de klas. Zet een merkteken bij de schaduwlijn die de vaste tijdstippen van de dag markeren zoals: aanvang school, ochtendpauze, middagpauze en einde van de schooldag. Deze merktekens, dit kunnen ook pictogrammen zijn, geven aan welke lijn bij welk tijdstip van de dag hoort. Na een paar dagen zullen de kinderen aan de schaduwlijn zien wanneer het tijd is voor de pauze. Een zonnewijzer buiten maken kan door een grote stok in de grond te steken en met stenen, stoepkrijt of kleine stokjes de schaduwlijnen te markeren. Een vraag die gesteld kan worden aan de kinderen is of deze klok na 2 maanden nog steeds de juiste tijd aangeeft. Bij het maken van een zonnewijzer die daadwerkelijk uren aangeeft in plaats van belangrijke momenten van de dag, moet rekening gehouden worden met de zomertijd.

3 Zonlicht zorgt voor groei De zon is enorm belangrijk voor ons, want alle plantjes op aarde, die wij eten, hebben zonlicht en warmte nodig om te groeien. En daar eten wij uiteindelijk van. Zonder zon hadden wij dus niets te eten. Met de groeiproef van de kievitsboon kunnen we het belang van licht en warmte laten zien. Groeiproef 3 potjes 6 kievitsbonen Potgrond Met de gezaaide bonen kunnen we goed de invloed van (zon)licht laten zien. Vul de potjes met de potgrond en leg in ieder potje twee bonen. Duw de boon met de vinger een klein stukje naar beneden, ongeveer 1 vingerkootje diep. Vervolgens de gaatjes weer dicht maken met potgrond. Geef de bonen een klein beetje water zodat de grond vochtig is. Plaats nu 1 potje in het raamkozijn, 1 potje in een dichte, donkere kast en 1 in de koelkast. Zorg dat de grond vochtig blijft en niet uitdroogt. Wat is er te verwachten? De bonen in de koelkast zullen niet kiemen omdat de temperatuur te laag is. De zon als warmtebron ontbreekt hier. De bonen in het raamkozijn zullen wel kiemen en daar zullen relatief korte en stevige groene planten uit groeien. De bonen die in de kast kiemen zullen ook gewoon kiemen want voor dat proces is geen licht nodig. Echter zodra de planten gaan groeien zullen het bleke, sliertige planten worden. Hier is de ontbrekende factor het licht van de zon. Hierover zullen kinderen zich het meest verbazen omdat deze plant groter is dan die in het raamkozijn. Dit komt doordat het zonlicht remmend werkt. In de kast is geen zonlicht en zal de plant op zoek gaan naar het licht. Wel zal goed te zien zijn dat de planten in het raamkozijn er gezonder uitzien dan die in de kast. De planten die in het raamkozijn staan zullen naar het licht groeien. Eigenlijk is dat niet de juiste verklaring. Ook hier is het zo dat het zonlicht remmend werkt en dat de stengel aan de schaduwzijde harder groeit. Daardoor buigen de planten zich naar het raam. Als duidelijk is dat de bonen in de koelkast niet zullen ontkiemen haal dan het potje in de klas en verzorg de bonen zodat deze alsnog gaan kiemen. Licht en donker 1 potje Potgrond Tuinkerszaad Pvc buisje

4 Vul het potje met grond en verdeel de tuinkerszaadjes over het gehele oppervlak en druk de zaadjes iets in de grond. Geef wat water. Plaats in het midden van het potje het pvc buisje. Zie het verschil in lengte dat ontstaat bij de tuinkersplantjes. Daarna kunnen de plantjes opgegeten worden. Zonnebloem zaaien Grote plastic pot 3 zonnebloemzaden Potgrond Zonnebloemen zijn bij uitstek het symbool voor zon en warmte. Zonnebloemen lijken niet alleen op de zon, met de bloemblaadjes als zonnestralen, maar richten zich naar de zon. Hierdoor draait de bloem mee met de zon gedurende de dag. Gekozen is voor laagblijvende zonnebloemen omdat ze in een pot gezaaid en opgekweekt worden. Vul de pot met grond en zaai de 3 zaden bij elkaar. De zonnebloemen zullen om mooie stevige planten op te leveren buiten geplant/geplaatst moeten worden. Zon, kleur en warmte Zonlicht geeft warmte, buiten kan op verschillende plekken de temperatuur worden gemeten. In de schaduw, in de zon, onder een boom of struik, op de tegels, op de aarde. Uiteraard worden de gevonden temperaturen opgeschreven en met elkaar vergeleken. Belangrijk is natuurlijk wel dat de thermometer overal even lang moet blijven liggen, bijvoorbeeld 3 minuten. Ook binnen zijn er allerlei mogelijkheden om temperatuursverschillen te meten. Zo kan de temperatuur van een bakje water worden gemeten aan het begin van de dag en aan het einde van de dag, als het bakje de hele dag in de zon heeft gestaan. Laat de leerlingen ook de temperatuur meten op verschillende kleuren. Dat kan door kledingstukken, lapjes, gekleurd papier in de zon te leggen en de thermometer daarop te leggen. Is er verschil in temperatuur op een zwart en wit oppervlak? Waarom dragen we in de zomer vaak licht gekleurde stoffen en in de winter donker gekleurde? Een regenboog maken Een regenboog is niet alleen te zien bij regen maar bijvoorbeeld ook in de waterdruppels van een fontein. Het zonlicht wordt weerkaatst in de waterdruppels. Het licht breekt en valt uiteen in kleuren die in elkaar overlopen. Van buiten naar binnen zijn de kleuren van de regenboog: rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo en violet. Het ezelsbruggetje om de volgorde te onthouden: ROGGBIV. Als je deze kleuren uit het licht bundelt, wordt het weer gewoon wit licht. Regenboogproefje Een zonnige dag Plantenspuit met water

5 Ga op een zonnige dag naar buiten. Ga met je rug in de zon staan. Zet de plantenspuit op vernevelen. Sproei water in het zonlicht. Zie je de kleuren van de regenboog? Er zijn ook proefjes die in de klas te doen zijn waarbij licht gebroken wordt in de diverse kleuren van de regenboom. Dat kan met water of met een prisma. Taal Begrippen: - Bij het thema zomerzon komen de volgende begrippen ter sprake: zonlicht, zonnewarmte, koelte, zonnebloem, verbranden, bruin worden, zonnebrandcrème, schaduw en zonnewijzer, zonne-energie, zomertijd Extra Filmpjes: - Over schaduw - Regenboog - Bij de zonneklep - Ontkiemen - Planten - Dag en nacht - Zon en de aarde Proefjes: Er zijn op internet diverse proefjes te vinden die te maken hebben met zonlicht, zonnewarmte en zonneenergie. Veel van deze proefjes zijn echter lastig uit te voeren en de verklaring voor de verschijnselen zullen voor veel basisschoolleerlingen moeilijk te begrijpen zijn. Een aantal proefjes kunt u vinden op:

6 Meer informatie: Over de inhoud van de pakketten: Natasja Huijs & Perkash Soekhoe, Kwekerij Lesmateriaal Vreelustweg. Telefoon: , Over de instructie/lessuggesties: Marloes Petri Telefoon ,