Onderwerpen in CETA. Ministerie van Buitenlandse Zaken september 2016

Transcriptie

1 Onderwerpen in CETA Ministerie van Buitenlandse Zaken september 2016 CETA bestaat uit 30 hoofdstukken die een bepaald onderdeel van de handel met Canada behandelen. Hieronder leest u in het kort wat er in elk hoofdstuk staat. Niet alle hoofdstukken zijn even lang. Sommige hoofdstukken lichten bijvoorbeeld maar 1 speciale sector toe (maritieme diensten). Andere hoofdstukken gaan over alle goederen. 1. Algemene bepalingen In dit hoofdstuk staan de meest gebruikte termen uitgelegd, op welke regio (landen) het akkoord betrekking heeft en welke plichten het akkoord met zich meebrengt. 2. Goederen In dit hoofdstuk wordt afgesproken dat beide partijen het grootste deel van de tarieven afschaffen (met uitzondering van een specifieke lijst producten) en dat een product van de ene partij (bijvoorbeeld Canadese koekjes) niet anders behandeld mag worden (bijvoorbeeld een ander BTW-niveau) dan de eigen soortgelijke producten (Nederlandse koekjes). 3. Handelsmaatregelen In dit hoofdstuk worden afspraken gemaakt dat bij bepaalde verstoringen in de markt landen hun eigen markt mogen beschermen. Een voorbeeld is wanneer er grote hoeveelheden van één product (bijvoorbeeld rundvlees) onder de marktprijs worden verkocht (dumping) en dit nadelig is voor Nederlandse producenten. In dit geval mogen landen een bepaald bedrag eisen (tarief) zodat de prijzen van buitenlandse en binnenlandse producten weer in balans zijn. 4. Technische handelsbelemmering In dit hoofdstuk worden afspraken gemaakt over het opstellen, aanpassen en aannemen van nieuwe eisen voor producten. Hiermee wordt voorkomen dat landen expres een bepaalde regel instellen om een eigen product te beschermen, maar wordt ook gewerkt om producten veiliger en beter te maken zonder dat er meerdere keren eenzelfde soort test te doen. Een voorbeeld is het uniform maken van oplaadstekkers voor mobiele telefoons. Niets dwingt landen tot het verlagen van de regels en standaarden. 5. Sanitaire en fytosanitaire maatregelen Dit hoofdstuk heeft betrekking op de regels voor voedselveiligheid en dierengezondheid (sanitaire maatregelen) en plantengezondheid (fytosanitaire maatregelen). Het legt de basisafspraken vast voor beide partijen op dit vlak. Zo worden afspraken gemaakt wat er gebeurt als er een mogelijk gevaar is bij een voedselproduct, welke documenten nodig zijn bij de export van producten (bijvoorbeeld om de gezondheid van een dier aan te tonen) en om samen te werken aan de verbetering van de standaarden. 6. Douane(samenwerking) Dit hoofdstuk richt zich op de werking van de douane, en gaat over onder meer het labelen van goederen, welke documenten exporteurs moeten overleggen en om samen te werken zodat het minder lang duurt voordat goederen de douane gepasseerd zijn.

2 7. Subsidies Dit hoofdstuk heeft betrekking op de regelgeving rondom het verlenen van subsidies (bijvoorbeeld in de landbouw) en het zoeken van de dialoog op dit vlak. 8. Investeringen Dit hoofdstuk richt zich, net al bij goederen, op het geven van toegang voor een buitenlandse investeerder op andermans markt, en afspraken ter voorkoming van het discrimineren van een investeerder uit een andere partij. Investeerders kunnen te maken krijgen met oneerlijke overheden, bijvoorbeeld wanneer een overheid een bedrijf onteigent, of wanneer er oneerlijke regels worden opgesteld. Hiervoor is een speciaal mechanisme opgesteld waar deze investeerders terecht kunnen. Dit mechanisme is, mede door misbruik van het mechanisme in het verleden, heel erg verbeterd om misbruik te voorkomen. Hiermee wordt verzekerd dat overheden altijd maatregelen kunnen nemen die zij goed vinden voor bijvoorbeeld de gezondheid van de burgers of in het kader van de publieke moraal. 9. Diensten Als het gaat om het verlenen van een dienst in een ander land wordt onder CETA ook afgesproken, net als bij goederen en investeringen, dat degene die een dienst wil verlenen in een ander land niet gediscrimineerd wordt en dezelfde behandeling krijg als eenzelfde dienstverlener uit het eigen land. Een Nederlandse leraar die in Canada les gaat geven moet bijvoorbeeld aan dezelfde eisen voldoen als een Canadese leraar, wordt hetzelfde betaald en heeft dezelfde wettelijke uren. De Nederlandse leraar hoeft niet, als hij in Canada werkt, bijvoorbeeld meer loonbelasting te betalen dan zijn Canadese collega. Dit geldt alleen voor private diensten, en niet voor publieke diensten. De Nederlandse overheid mag dus voor publieke ziekenhuizen wel extra eisen stellen die niet gelden voor private klinieken. Daarnaast zijn sommige diensten die raken aan nationale belangen (zoals publieke omroepen, gas- en mijnbouw) uitgezonderd van de afspraken omdat deze te belangrijk zijn voor het land. 10. Werk gerelateerde verblijven Aangezien het soms voorkomt dat je bij het uitvoeren van een dienst ter plekke aanwezig moet zijn (bijvoorbeeld een Nederlandse monteur die een specialistisch apparaat repareert in Canada omdat alleen hij die kennis heeft) wordt afgesproken om de vereisten voor dit verblijf te versoepelen en te verduidelijken. 11. Erkenning van beroepskwalificaties Er wordt afgesproken om te kijken of bepaalde diploma s, behaald in het ene land, ook te erkennen zijn in het andere land. Beide partijen kunnen besluiten om in gesprek te treden om te kijken of een bepaald diploma (bijvoorbeeld voor een diëtist) dat op een andere manier behaald is toch geldig kan zijn in het andere land. Er is een eisenlijst vastgesteld om te toetsen of een diploma inderdaad gelijkwaardig is. 12. Interne regelgeving Wanneer het om het verlenen van diensten gaat zijn soms vergunningen nodig. Hoofdstuk 12 verduidelijkt de procedures hiervoor. Zo moeten de procedures voor het verkrijgen van een vergunning (voor buitenlandse én binnenlandse bedrijven) onder meer transparant zijn, niet plotseling wijzigen, makkelijk opvraagbaar zijn, objectief worden vastgesteld en binnen redelijke termijnen worden behandeld.

3 13. Financiële diensten Dit hoofdstuk licht een specifieke dienst eruit, namelijk financiële diensten. Het gaat om bedrijven die bijvoorbeeld leningen of levensverzekeringen verstrekken, maar ook schadeverzekeringen en bankdiensten. Er wordt wederom afgesproken dat buitenlandse bedrijven toegang krijgen en hierbij niet gediscrimineerd mogen worden. Enkele uitzonderingen blijven bestaan als het gaat om diensten die raken aan bijvoorbeeld nationale veiligheid of staatsbanken. 14. Zeevervoer diensten Een volgende specifieke dienst die een eigen hoofdstuk heeft zijn zeevaartdiensten. Zeevaartdiensten kennen vaak de meeste en meest beperkende regels vanwege het belang van deze diensten voor de handel. In dit hoofdstuk worden afspraken gemaakt om een versoepeling van deze regels te bereiken (openstellen van de markt voor bepaalde zeevaartdiensten) en het niet-discrimineren waardoor onder meer het transport van een grote boot met een kleine boot naar de haven (feederen) onder CETA mag worden uitgevoerd door een buitenlandse partij. 15. Telecommunicatie Dit hoofdstuk stelt buitenlandse partijen in staat om op het grondgebied van de ander een dienst aan te bieden die zich richt op het versturen van signalen via de lucht (radio of televisie) om programma s mee te maken (contributielinks). 16. Elektronische handel Dit hoofdstuk richt zich specifiek op virtuele goederen zoals apps en computerprogramma s. Partijen spreken af dat ze geen extra tarieven zullen toepassen op deze producten (wel bijvoorbeeld BTW), en dat de nationale regels die betrekking hebben op de elektrische handel zoveel mogelijk transparant, duidelijk en voorspelbaar zijn, ook zodat iedereen (vooral het midden- en kleinbedrijf) kan inspelen op deze groeimarkt. Het behoud van de bescherming van data- en persoonsgegevens wordt specifiek genoemd. 17. Mededinging (concurrentiebeleid) In dit hoofdstuk wordt de wederzijdse concurrentiewetgeving bevestigd en wordt afgesproken om samen te werken om verdere concurrentie te bevorderen. 18. Staatsbedrijven In dit hoofdstuk wordt afgesproken dat elk land mag besluiten om een overheidsonderneming of een overheidsmonopolie aan te wijzen of in stand te houden. Ook mag aan een onderneming bijzondere rechten worden toegekend. De WTOregelgeving op dit vlak blijft wel in stand. 19. Aanbestedingen In dit hoofdstuk spreken de partijen af om de markt voor overheidsaanbestedingen grotendeels voor elkaar open te stellen. Elk bedrijf uit de Europese Unie mag vanaf nu (op enkele uitzonderingen na in bepaalde provincies) meedingen naar relevante overheidsopdrachten in Canada onder gelijke voorwaarden als Canadese bedrijven. Er worden afspraken gemaakt over hoe de aanbesteding moet lopen, transparantie en aan welke voorwaarden iedereen moet voldoen.

4 20. Intellectueel eigendom In dit hoofdstuk worden afspraken gemaakt om te zorgen dat ideeën, ontwerpen en technologische ontwikkelingen wettelijk beschermd worden als iemands eigendom. Hierbij kan men denken aan regels over auteursrechten, patenten en octrooien. De WTOregelgeving wordt herbevestigd. Bijzonder is dat 180 namen van specifieke producten beschermd worden als intellectueel eigendom. Het gaat om producten die vanwege hun herkomst eigenlijk een speciale kwaliteit hebben die niet te verkrijgen is wanneer het product op een andere plaats gemaakt wordt. Enkele voorbeelden zijn Edam Holland en Gouda Holland, maar ook Schwarzwalder Schinken en Champagne staan op deze lijst. 21. Samenwerking op regelgeving In dit hoofdstuk wordt afgesproken om samen te werken bij het ontwikkelen en bewaken van regels die betrekking hebben op bijvoorbeeld productveiligheid, voedselveiligheid en dier- en plantgezondheid. Het doel is onder meer om onnodige verschillen en herhalingen van testen te voorkomen, administratieve kosten te verlagen en alternatieve benaderingen te ontwikkelen. Het betreft een vrijwillige actie van beide partijen om de dialoog te zoeken om de samenwerking te bevorderen, en het recht om te reguleren in het eigen belang blijft overeind. 22. Handel en duurzame ontwikkeling In het hoofdstuk over handel en duurzame ontwikkeling wordt het belang van duurzaamheid erkend, worden bestaande multilaterale afspraken herbevestigd en wordt een mogelijkheid opgezet om de dialoog met beide partijen aan te gaan om duurzaamheid te bevorderen. Het betreft een vrijwillige actie en beide partijen houden het recht om eigen prioriteiten op dit vlak op te stellen. De onderwerpen in het hoofdstuk hebben betrekking op onder meer arbeids- en milieubescherming, OESO-richtlijnen (voor maatschappelijk verantwoord ondernemen) en sociale effecten van beleid. Er komt een comité om de dialoog op dit vlak te institutionaliseren, met een speciaal forum voor het maatschappelijk middenveld (waar onder andere non-gouvernementele organisaties, bedrijven, brancheverenigingen en vakbonden zitting in kunnen nemen om mee te praten over de samenwerking). 23. Handel en arbeid Bij handel en arbeid wordt afgesproken om samen te werken om goed en eerlijk werk te bevorderen. Partijen behouden het recht om zelf regelgeving op te stellen. Ook herbevestigen zij hun verplichtingen onder de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO). Een belangrijk element is de afspraak dat beide partijen hun best doen om meer ILOafspraken te ratificeren en dat een partij afspraken op dit gebied niet moeten afzwakken om een handelsvoordeel te verkrijgen. Er zijn afspraken die het mogelijk maken om eventuele conflicten te voorkomen en op te lossen, waarbij de betrokkenheid van verschillende spelers (bijvoorbeeld deskundigen en vakbonden) mogelijk is. 24. Handel en milieu Het handel- en milieuhoofdstuk heeft als doel om duurzame ontwikkeling te bevorderen, het milieubeheer van partijen te versterken en voort te bouwen op de mondiale overeenkomsten die betrekking hebben op milieubescherming. Partijen mogen altijd hun eigen milieuregels opstellen en spreken af dat de handel niet bevorderd mag worden op een manier waarbij het milieu het moet ontzien (bijvoorbeeld door af te zien van nieuwe regelgeving, of door bestaande regelgeving niet te handhaven). Er is een speciale aandacht voor de bevordering van handel in producten die het milieu ontzien, bijvoorbeeld duurzame vis- en bosbouw en voorlichting. Partijen uit het maatschappelijk

5 middenveld (waaronder ngo s, bedrijven, wetenschappers en vakbonden) kunnen betrokken worden bij de dialoog tussen beide partijen ter bescherming van het milieu. 25. Bilaterale dialogen en samenwerking Dit hoofdstuk zorgt ervoor dat op reguliere basis overlegd wordt over onderwerpen die van belang zijn voor de handel tussen beide partijen, voornamelijk biotechnologie, bosproducten, onderzoek en innovatie en grondstoffen. Het doel is onder andere om verschillen en problemen op te lossen, best practices te ontwikkelen en samenwerking te stimuleren. De uitgangspunten van de andere hoofdstukken (waaronder de bevordering van duurzaamheid en het milieu) gelden ook als uitgangspunten voor deze dialogen. 26. Administratieve en institutionele bepalingen Dit hoofdstuk omschrijft te verschillende comités die opgericht worden onder CETA, en hoe de comités zich tot elkaar verhouden. Het Gemengd Comité voor de CETA is het overkoepelende (leidende) comité, en komt minimaal een keer per jaar bijeen. Hoge vertegenwoordigers uit beide partijen (waaronder de Ministers of Commissarissen voor handel) zijn (vice-)voorzitter. Het Gemengd Comité is verantwoordelijk voor de goede werking van CETA. Het comité kan, op basis van aanbevelingen van de comités die onder de bevoegdheid van het Gemengd Comité vallen, een voorstel doen om een besluit te nemen (bijvoorbeeld aanpassing van het verdrag). In de Europese Unie moeten deze besluiten vervolgens de normale procedures doorlopen voor het nemen van besluiten (bijvoorbeeld door het aannemen van een Raadsbesluit in de Raad van Ministers). 27. Transparantie In dit hoofdstuk wordt afgesproken dat beide partijen elkaar goed, op tijd, redelijk en op een transparante manier informeren over eventuele maatregelen die vallen onder de reikwijdte van CETA, en dat belanghebbenden hier eventueel commentaar op kunnen geven. Ook wordt afgesproken om samen te werken om transparantie te bevorderen. 28. Uitzonderingen In dit hoofdstuk worden de uitzonderingen vastgelegd waardoor (delen van) CETA opgeschort kunnen worden of helemaal niet geldig zijn. Het gaat om onder meer de bescherming van persoonsgegevens, openbare orde en veiligheid, openbare zeden en de bescherming van mens, plant en dier. Ook mogen bepalingen tijdelijk stop gezet worden als een land in betalingsproblemen komt of als de staatsveiligheid in gevaar komt. Ook wordt benoemd dat CETA geen invloed heeft op bepalingen op het gebied van cultuur en de meeste belastingmaatregelen. 29. Geschillenbeslechting Dit hoofdstuk maakt het mogelijk om eventuele onenigheden die ontstaan onder CETA op te lossen. Het gaat hierbij om bijvoorbeeld wanneer een maatregel in strijd is met de tekst, toch als oneerlijk wordt gezien of helemaal niet nageleefd wordt. Eerst proberen partijen er om er door overleg uit te komen, mocht dit niet lukken zal er een apart panel worden opgericht om te komen tot een oplossing. Dit kan leiden tot onder meer het ontvangen van vergoedingen, het intrekken van een maatregel of in het uiterste geval opschorting van het verdrag.

6 30. Slotbepalingen Het laatste hoofdstuk bevat de bepalingen die betrekking hebben op de werking van het akkoord. Het gaat onder meer om de mogelijkheid tot het wijzigen van het verdrag, de procedure voor de voorlopige inwerkingtreding, de status van de bijlages van het akkoord en de beëindiging van het akkoord. Een uitzondering is vastgelegd voor wanneer het hoofdstuk over investeringen voorlopig wordt toegepast, aangezien het kan gebeuren dat een investeerder pas in een later stadium last krijgt van een oneerlijke maatregel van een van beide partijen, maar dat de overeenkomst kort na het instellen is stopgezet. Hiervoor is opgenomen dat nog drie jaar na de stopzetting een geschil mag worden gestart. Dit voorkomt dat één van de partijen een maatregel doorvoert (bijvoorbeeld een fabriek onteigent) en kort daarop het akkoord stopzet zodat ze geen straf krijgen.