PLANTENWERKGROEP. Excursie oude gewassen door Loek Hilgers van de Stichting Korensla. Gebied: rondom de Regte Heide onder Goirle

Transcriptie

1 1 PLANTENWERKGROEP Excursie oude gewassen door Loek Hilgers van de Stichting Korensla Gebied: rondom de Regte Heide onder Goirle Auteur Bert de Vaan - foto s Wim Schoenmakers Er was een goede opkomst op donderdagavond 12 juli 2012 van 14 enthousiaste leden en de weergoden waren ons zeer goed gezind! Het was prima weer voor een lange wandeling. De akkertjes liggen allemaal rondom de Regte Heide Loek had een route gepland naar een 7- tal akkertjes ten noordoosten van de Regte Heide, waar door toedoen van de stichting, oude graangewassen waren ingezaaid. Voor volledige Informatie over de stichting Korensla enz, zie tevens het verslag van Martin Stoffers d.d. 9 februari jl. op de website van de Plantenwerkgroep. Uiteraard heb ik even opgezocht: Korensla is een kleine composiet zie figuur 1. Het groeit op schrale zure akkers en droge zandgronden. In chronologische volgorde zal ik de veldjes beschrijven voor wat betreft de granen en de akkeronkruiden en de planten die we onderweg passeerden. De eerste plant die we passeerden was één van de ruwbladigen: de Kromhals. Figuur 1 Korensla een composiet van de droge heide

2 2 Veld 1 was ingezaaid met Hemelgerst Hemelgerst is een 6 rijige gerst. Van deze gerst werd vroeger gort gemaakt. De korrels werden daartoe rond geslepen. Ook werden er bakkerijproducten van gemaakt als bakkersmeel. Brouwerijgerst is 2 rijig. Deze bevat niet zoveel eiwit als de hemelgerst. De brouwer heeft niet graag te veel eiwit in het bier. Deze klonteren en geven schilfers in het heldere bier. Als akkeronkruid zagen we hier de smalle wikke, de valse kamille en eenjarige hartbloem. Figuur 2 hemelgerst Veld 2 was ingezaaid met Aalter Troshaver Aalter Troshaver. De korrels zitten als trosjes. Genoemd naar Aalten in de Achterhoek. Als akkeronkruid aanschouwden wij hier de Bonte Wikke (zie fig.12), de Zachte Wikke, de Vogelwikke, de Echte Kamille, de Akkermelkdistel, de Zwaluwtong, de Korenbloem, de Melde, de Bijvoet en de Spurrie. Figuur 3 Aalter Troshaver Spurrie. Vroeger werd in het zogenaamde zwarte jaar van het 3- slagstelsel als onkruidbestrijding spurrie gezaaid of boekweit. Op spurrie zijn de koeien en de schapen gek op. Wanneer de koeien spurrie hebben gegeten geeft dat een speciale lekkere smaak aan de melk. Veld 3 was ingezaaid met EVIE (Avena strigosa) Ook wel Japanse Haver genoemd terwijl het niets met Japan te maken heeft. Zo werd vroeger Maïs Turkse Tarwe genoemd, terwijl maïs juist vanuit Zuid Amerika afkomstig is. Die vrimdighèd zulle we mèr Turks noemen! (Bert) Figuur 4 EVIE (Japanse Haver)

3 3 Het gewas zag er niet levenslustig uit. Te dunne neerhangende halmen. Zware regen maakt de aren zwaar. Deze graansoort houdt van wat armere grond. Deze gronden hier bevatten nog te veel meststoffen voor deze graantypes als fosfaten en nitraten. Het gewas wordt daardoor te hoog en te slap. Onderweg passeerden we een eenzame Gele Ganzenbloem en 3 stuk prachtige Zwarte Toortsen (Verbascum nigrum) Op weg naar het volgende veld baanden wij ons een weg door de spurrieplanten die daar overvloedig groeiden. Veld 4 was ingezaaid met Sint Jansrogge De rogge was bijna rijp. Figuur 5 Spurrie Tussen de het koren stond ook heel veel bonte Wikke. Op heel veel plaatsen kwamen de wikkes boven het koren uit! Figuur 6 Sint Jansrogge Op de hoek van het veld ontdekte Loek nog een een zeldzame grassoort : Dreps zie figuur 7 Dreps is een ondersoort van Dravik (Bromus secalinus) Figuur 7 Dreps (dravik soort) Het komt in korenvelden voor en hoort tot de windhalm akkeronkruidgemeenschappen. Het is een vormenrijk akkeronkruid en kwam veel tussen de rogge voor. Dan is hij in dit roggeveld op zijn plaats!

4 4 Op weg naar het 5 e veld passeerden we een groepje Wilde Marjolein en een aantal Zandblauwtjes Veld 5. Hier hadden men niets ingezaaid maar de akkeronkruiden hun vrije gang laten gaan. Hier en daar stonden nog wel enkele halmen vorig jaar Het hele veld was één bonte mengeling van akkeronkruiden. Het gaf ons een overweldigende aanblik! We zagen: Akkermelkdistel, valse Kamille, diverse wikkesoorten. Loek wees ons ook nog op een windhalm. ( Apera spica-venti) Een sierlijke grassoort met een brede losse pluim. Volgens de literatuur algemeen in landbouwgebieden tussen het graan.(bert) Figuur 8 Windhalm Veld 6 was met Hemelgerst ingezaaid (zie figuur 2) Veld 7 was ingezaaid met diverse granen door elkaar.

5 5 We keerden terug naar de plaats van waar we gestart waren, door de Regte Heide dwars over te steken. Zo kwamen we langs enkele prehistorische grafheuvels van ± 2000 jaar voor Christus. Figuur 9 Doorsnede van zo n grafheuvel Figuur 10 grafheuvel Regte Heide Figuur 11 de werkgroep in actie

6 6 Figuur 12 Bonte Wikke Loek vertelde dat het in deze korte tijd van 2½ uur niet mogelijk is om alle velden te bezoeken. Een aantal velden liggende aan de zuid- westzijde van de Regte Heide zullen we op een volgend tijdstip gaan bezoeken. Nadat Elly Loek hartelijk bedankt had voor zijn interessante rondleiding gingen we voldaan huiswaarts. Veel leesplezier! Bert Literatuur: Tirion Grassengids, Heukels en Internet (Google)