Het verwarmen van een monumentale kerk: (g)een koud kunstje!
|
|
- Koenraad Molenaar
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het verwarmen van een monumentale kerk: (g)een koud kunstje! Monumentale kerken zijn, naast hun religieus en sociaal waardevolle functie in de maatschappij, cultuurhistorisch gezien van grote waarde. Het gebouw biedt vaak een schat aan informatie over de geschiedenis en ontwikkeling van een bepaald gebied, maar ook over bijv. de constructieve en architectonische capaciteiten van weleer. Het behoud hiervan is dus essentieel! Voor afwerking en decoratie van het interieur is meestal gebruik gemaakt van waardevolle, maar vaak klimaatgevoelige materialen, zoals hout en beschilderingen. Hart van het interieur vormt meestal het monumentale kerkorgel. Afhankelijk van de leeftijd van de kerk kan dit orgel al eeuwen in gebruik zijn. Uit de praktijk is bekend dat de laatste decennia monumentale kerkorgels veelvuldig aangetast zijn, door veranderingen in het binnenklimaat. Vroeger, toen de kerk onverwarmd was of slechts zeer lokaal verwarmd werd met bijv. voetstoofjes, was het binnenklimaat in de kerk gedurende het jaar zeer stabiel. Met name na intrede van de heteluchtverwarming, waarbij de kerk voor aanvang van een dienst opgewarmd wordt door met veel geweld lucht van tot wel 100 C in te blazen, is het kerkklimaat sterk uit balans geraakt. Het stookgedrag in de kerk zorgt uiteraard voor een schommeling in temperatuur, maar veel belangrijker nog, voor een flinke schommeling in relatieve luchtvochtigheid (RV). Vooral deze schommeling in RV is de boosdoener achter veel schadeprocessen aan kerkorgel en interieur. Wat gebeurt er namelijk tijdens het opwarmen van een kerk? De rechts afgebeelde grafiek toont 1 / 7
2 de gemeten temperatuur en RV in een kerkorgel, gedurende een typische zondag. In deze kerk wordt 's ochtends vroeg de luchtverwarming ingeschakeld, waardoor de temperatuur in het orgel binnen enkele uren van 12 tot ca. 25 C stijgt. De RV in het orgel daalt hierdoor fors in een kort tijdsbestek, als gevolg van de fysische relatie tussen temperatuur en RV. In dit voorbeeld daalt de RV van 50% tot 25%, in enkele uren. Doordat warme lucht stijgt, wordt het in het hoger gelegen orgel veel warmer en dus droger dan in de kerkbanken. Het gevolg van deze daling in RV, is dat hygroscopische objecten als hout vocht af gaan staan. Deze objecten kunnen hierdoor vervormen en zelfs blijvend beschadigen door scheuring of delaminatie. Bij kerkorgels zijn de houten orgelpijpen en windlades vaak de klos, waardoor het orgel door luchtlekkages en doorspraak sterk ontstemd of zelfs onbespeelbaar wordt. Een uitgebreide orgelrestauratie is dan onvermijdelijk. De kosten van een dergelijke restauratie kunnen, afhankelijk van de grootte van het orgel, wel honderdduizenden euro's bedragen. Een gelijktijdige aanpak van de verwarmingsinstallatie, of op zijn minst een grondige analyse van het stookgedrag, is dus essentieel om de restauratie-interval substantieel te verlengen. Gebaseerd op o.a. ervaringen uit het verleden, tonen huidige inzichten ons dat het klimaat in een monumentale kerk essentieel is voor het behoud van gebouw, orgel en interieur. Ook het gebouw kan namelijk sterk te lijden hebben onder een onjuist binnenklimaat. Tijdens diensten komt vaak veel vocht vrij in de kerk, niet alleen door personen, maar ook door een onjuist stookgedrag. Dit overtollige vocht kan condenseren aan of in koudere delen van de constructie en kan beschadigingen veroorzaken door schimmelgroei of aantasting van glas-in-loodbeglazing. Daarnaast kan een onjuist stookgedrag zoutuitbloei in de hand werken, waardoor monumentale wandschilderingen en stucwerk naar beneden komen. 2 / 7
3 In een monumentale kerk speelt het kerkverwarmingssysteem een essentiële rol in het behoud van gebouw en interieur. Moderne systemen worden niet alleen ontworpen op thermisch comfort voor personen, maar ook op behoud van gebouw, orgel en interieur. Hierbij worden systemen toegepast die een hoge energie-efficiëntie kennen, zoals laag temperatuur systemen of lokale verwarming. Het ontwerpen van een optimaal kerkverwarmingssysteem Het "geheim" voor het maken van een goed installatie-ontwerp, is enige kennis van de fysische principes die optreden in een (monumentale) kerk. Daarnaast is geen enkele kerk hetzelfde: houten of stenen gewelf, grote of kleine vensters, intensief multifunctioneel gebruik of alleen weekenddiensten. Om tot een optimaal ontwerp te komen, zal het ontwerpproces dientengevolge meer aandacht vergen dan het ontwerpen van bijv. een verwarmingssysteem in een woonhuis of kantoor. Tijdens het ontwerpproces van een oude naar een nieuwe kerkverwarming, werkt ingenieursbureau PHYSITEC volgens het volgende stappenplan: Stap 1: inventarisatie - inventarisatie van de bouwkundige aspecten - inventarisatie van het aanwezige verwarmingssysteem: is optimalisatie of deels hergebruik mogelijk? - inventarisatie van de aanwezige collectie: dient de RV afgestemd te worden op klimaatgevoelige collectie of kerkorgels? - inventarisatie van aanwezige klimaatgerelateerde schade aan gebouw, interieur, orgels en collectie 3 / 7
4 - inventarisatie van heersende koudeklachten of tochtklachten in de kerk - analyse van het binnenklimaat: hoe verloopt het klimaat in de kerk gedurende het jaar? Dit kan inzichtelijk gemaakt worden door temperatuur- en RV-metingen, waarbij de meetperiode idealiter een geheel kalenderjaar bestrijkt of minimaal een deel van het stookseizoen - inventarisatie van het energiegebruik van de afgelopen jaren - inventarisatie van het (toekomstige) gebruik van de kerk bij vernieuwen kerkverwarming. Stap 2: opstellen van het Programma van Eisen van het nieuwe verwarmingssysteem - op basis van de bij stap 1 verkregen gegevens, wordt o.a. bepaald welke mate van comfort gewenst is en welke bandbreedte qua RV wenselijk is. Stap 3: uitwerken van 1 of meerdere relevante verwarmingsopties - door gebruik te maken van specifieke rekenregels wordt inzicht verkregen in benodigde capaciteiten en effecten van evt. bouwfysische optimalisaties - specifieke rekenregels of computersimulatiemodellen (CFD, warmte & vocht) kunnen gebruikt worden om inzicht te krijgen in benodigde capaciteiten, risico's op bouwfysische randverschijnselen, het te verwachten energiegebruik en terugverdientijden. Tevens stelt een simulatiemodel ons in staat om het nieuwe systeem virtueel te testen en optimaliseren. Stap 4: rapportage 4 / 7
5 - de bevindingen, conclusies en aanbevelingen worden besproken met de opdrachtgever - de rapportage wordt schriftelijk en digitaal aangeleverd. De volgende stappen dienen in eerste instantie door de opdrachtgever doorlopen te worden, ingenieursbureau PHYSITEC kan hierbij adviseren: Stap 5: offerte-aanvragen - door de opdrachtgever worden op basis van de rapportage, bij meerdere installateurs offertes opgevraagd - de offertes worden beoordeeld op o.a. volledigheid en er wordt een keuze gemaakt voor een installateur. Stap 6: installatie en oplevering nieuw systeem - na oplevering van de nieuwe installatie, wordt het systeem getest en getoetst aan het Programma van Eisen, zodat eventuele restpuntjes door de installateur afgewerkt kunnen worden en de installatie naar behoren werkt. 5 / 7
6 Ingenieursbureau PHYSITEC is dé expert op het gebied van kerkverwarming en kan het complete traject voor u uitvoeren of adviseren in delen hiervan. Tijdens het uitwerken van het stappenplan vindt periodiek overleg en terugkoppeling plaats. Neemt u bij vragen of een vrijblijvend (gratis) kenningsmakingsbezoek gerust contact op, of kijk eens bij onze referentie projecten voor een indruk van onze werkwijze. PHYSITEC heeft tevens ervaring met systemen voor bevochtiging in kerkorgels. VRAAG & ANTWOORD Vraag 1: Is vloerverwarming in de kerk altijd het beste verwarmingssysteem? Antwoord: Nee. Of vloerverwarming voor uw specifieke kerk de beste oplossing is hangt o.a. af van de vloerconstructie en het gebruik van de kerk. Vraag 2: Voor het behoud van het kerkorgel is ons aangeraden om in de winter de temperatuur niet verder te laten zakken dan 15 graden. Is dat juist? Antwoord: Voor (zeer) specifieke orgels kan het nut hebben om een bepaalde ondergrens qua temperatuur te handhaven, als hiervoor duidelijke aanwijzingen zijn of het hier een goed onderbouwd advies van de orgelbouwer of Rijksdienst betreft. Het handhaven van een dergelijk relatief hoge basistemperatuur is in de meeste gevallen voor het behoud van het orgel echter onnodig en zorgt voor een hoge energierekening. Voor het behoud van het orgel is een juiste relatieve vochtigheid veel belangrijker. Het handhaven van een te hoge basistemperatuur leidt in veel gevallen tot een te lage relatieve vochtigheid in de winter. 6 / 7
7 Vraag 3: Het energiegebruik in de kerk is te hoog. Hoe kunnen we de energierekening omlaag brengen zonder in te boeten op thermisch comfort? Antwoord: Het verlagen van het energiegebruik kan bereikt worden door bijvoorbeeld de verwarmingsinstallatie aan te passen, bepaalde installatiedelen te vernieuwen of de regeltechniek vernieuwen. Daarnaast zijn er verschillende bouwfysische maatregelen mogelijk om het energiegebruik in de kerk significatie terug te dringen. Neemt u voor de mogelijkheden vrijblijvend contact op. 7 / 7
Kerkorgels en binnenklimaat
Kerkorgels en binnenklimaat Nederland telt ruim 1200 monumentale kerkorgels een unicum in de wereld. De kostbare instrumenten hebben echter regelmatig te lijden van de verwarming in de kerk. De temperatuur
Nadere informatieWat kost een nieuwe verwarmingsinstallatie?
Presentatie op KERKENBEURS NEDERLAND Wat kost een nieuwe verwarmingsinstallatie? Arie van Middelkoop Uit onze ervaringen (1) Er is een idee, wens of noodzaak om de kerk aan te passen. Er volgt een summier
Nadere informatieTraditioneel parket op vloerkoeling.
Traditioneel parket op vloerkoeling. Traditioneel parket op vloerkoeling. De consument wordt steeds meer op zijn wenken bediend als het gaat om meer comfort in en rondom het huis. Veel nieuwbouw wordt
Nadere informatieWETENSWAARDIGHEDEN OVER DE ONTVOCHTIGERS VAN DE LONGHI
WETENSWAARDIGHEDEN OVER DE ONTVOCHTIGERS VAN DE LONGHI Ontvochtigers Ontvochtigers bestaan al vele jaren. Ze worden meestal aangeschaft in de herfst en winter wanneer het koud en vochtig is. Ook u kunt
Nadere informatieTitel : Bouwprocessen in de kerk Datum : Oktober 2006
Titel : Datum : Oktober 2006 Wij, als verwarmingsadviseur, komen het maar al te vaak tegen: Een kerkwelgezinde medewerker van een installatiebedrijf biedt aan om de verwarming voor de kerk te bouwen. Vaak
Nadere informatieReligieus erfgoed en duurzaamheid
Religieus erfgoed en duurzaamheid Netwerkbijeenkomst Religieus Erfgoed, Deventer Ir. Birgit Dulski Ing. Kamiel Jansen 16 april 2013 Bussummergrindweg 1b 1406 NZ Bussum T 035 694 82 33 W www.nibe.org 1
Nadere informatieVerwarming in functie van het monument of van zijn gebruikers?
Verwarming in functie van het monument of van zijn gebruikers? Marc Vanderauwera Ir. architect, Ms in conservation Bestuurder Architectenvennootschap Studio Roma Inleiding Monumentenzorg en duurzaamheid
Nadere informatieICN advies over de klimaateisen in de oudbouw van het Dordrechts Museum
Nr. PM/2.007/tV?o ICN advies over de klimaateisen in de oudbouw van het Dordrechts Museum Datum 14-6-2007 Status Projectnummer 2007.040 Opdrachtgever P.J. Schoon Directeur Auteur Doorkiesnummer Auteur
Nadere informatieItho Daalderop Energiezuinig en comfortabel klimaatsysteem. uw nieuwe. woning
Itho Daalderop Energiezuinig en comfortabel klimaatsysteem uw nieuwe woning Water/water warmtepomp: - Verwarming in koude maanden door gebruik van bodemwarmte - Koeling in warme maanden door gebruik van
Nadere informatieKlimatiseren van grote monumentale ruimten en BaOpt
Henk Schellen Edgar Neuhaus Klimatiseren van grote monumentale ruimten en BaOpt Inhoud lezing Luchtverwarming en schade aan monumentale interieurs, zoals orgels Mogelijke innovatieve oplossingen: Verlagen
Nadere informatieHet verwarmen van grote, monumentale kerken
Henk Schellen Edgar Neuhaus Het verwarmen van grote, monumentale kerken Inhoud lezing Luchtverwarming en schade aan monumentale interieur, zoals orgels Mogelijke innovatieve oplossingen: Verlagen Archimedesgetal
Nadere informatie--------------------------------------------------------------------------------------------------------
17 maart 2014 Efficiënt verwarmen zonder thermische isolatie De thermische isolatie van een gebouw wordt fundamenteel geacht voor een efficiënt verwarmingssysteem. Dat is echter alleen maar zo als een
Nadere informatieRapportage Klimaatonderzoek Gemeentehuis Drimmelen Archiefruimte
Rapportage Klimaatonderzoek Gemeentehuis Drimmelen Archiefruimte Datum: 11-11-2014 Projectnummer: 125003A Versie: 02 Opgesteld door: Klictet Advies bv Postbus 470 5140 AL Waalwijk 0416 66 99 99 0416 33
Nadere informatieSTEK. airconditioning. airconditioning. warmtepompen. vullen met koudemiddel
Als specialist werken wij samen met u als Installateur. Een logische combinatie. warmtepompen computerruimtekoeling Koeltechnisch handelen Vacumeren Luchtbehandeling DRUKPBEPROEVING vullen met koudemiddel
Nadere informatieKlimaatbeheersing in monumentale kerken
Klimaatbeheersing in monumentale kerken 2 Klimaatbeheersing in monumentale kerken Foto voorzijde: Interieur van de Evangelisch-Lutherse Kerk te Ede 1. 2. 3. 4. 1. Gecorrodeerde vloerverwarmingsbuis 2.
Nadere informatieElga WINNAAR De kracht van de combinatie
Elga WINNAAR 2010 innovatieve Hybride module voor hr ketels De kracht van de combinatie E T E De Elga DE Elga steekt minder energie in de bestaande bouw Techneco ontwikkelde een oplossing die even simpel
Nadere informatieBewonersinformatie Rosmalen. Aandachtspunten voor uw vernieuwde woning
Bewonersinformatie Rosmalen Aandachtspunten voor uw vernieuwde woning 2 Voorwoord Afgelopen periode heeft BAM Woningbouw in opdracht van de eigenaar van uw woning, a.s.r., uw woning verbeterd. Bij de woningverbetering
Nadere informatieResultaten monitoring
RenoseeC: renovaties met sociale, ecologische en economische meerwaarde via collectieve aanpak Resultaten monitoring Afdeling Bouwfysica KU Leuven / EnergyVille Evi Lambie & Dirk Saelens Cayman 1 Uitgevoerde
Nadere informatieDuurzame energie. uitgestoten in vergelijking met een conventioneel verwarmingssysteem, bijvoorbeeld een CV ketel.
Duurzame energie Er wordt tegenwoordig steeds meer gebruik gemaakt van duurzame energiesystemen in gebouwen. Hiermee wordt op een natuurlijke wijze duurzame energie gewonnen om de woningen te verwarmen
Nadere informatieVaillant & rendement. Technisch Project Advies
Vaillant & rendement Technisch Project Advies meer rendement van uw project? Begin bij Vaillant Technisch Project Advies tijdige inschakeling TPA Uw winst Hoe blijven we samen aan de voortdurend aangescherpte
Nadere informatieIsolatie en klimaatbeheersing van monumenten. Henk Schellen
Isolatie en klimaatbeheersing van monumenten Henk Schellen Inhoud Inleiding Thermische behaaglijkheid Energiegebruik gebouwen Noodzaak bouwfysische aanpassingen Isolatie gevel, isolatie vensters, zonwering,
Nadere informatieClimateBooster Handleiding
ClimateBooster Handleiding Meer comfort met minder energie. Inleiding Energie besparen Met de ClimateBooster kunt u de aanvoertemperatuur van uw verwarmingsinstallatie verlagen en bespaart u ca. 10% energie
Nadere informatieRapport. Bouwkundig. Onderzoek. 7 maart Onderzoek naar oorzaak van de vochtschade in de hoekwoning aan de Oude Molenweg 83 te Nijmegen
514554 Trition BV Bouwkundig en Bouwfysisch Onderzoeksbureau Rapport Bouwkundig Onderzoek Onderzoek naar oorzaak van de vochtschade in de hoekwoning aan de Oude Molenweg 83 te Nijmegen T. 0497-386122 F
Nadere informatieONDERZOEKSOPDRACHT KCNR DECEMBER 2016 Klimaat-adaptieve gevel
ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR DECEMBER 2016 Thema: Klimaat-adaptieve gevel Titel van de opdracht (Kort en krachtige weergave van het onderwerp) Het ontwerpen en testen van een klimaat-adaptieve gevel voor utiliteitsgebouwen
Nadere informatieHandleiding Comfort Mat
Handleiding Comfort Mat Het toppunt van comfort. Het toppunt van eenvoud. Elektrische vloerverwarming Inleiding In deze handleiding van de elektrische vloerverwarming beschrijven wij stapsgewijs waar u
Nadere informatieBinnenklimaat onderzoek Voorbeeld Locatie 1
ONDEZOEK LUCHTKWALITEIT Voorbeeld Locatie: Schoolstraat 23 4105 GH Zwaag Projectnummer : 2016.23 Versie : 1.0 Status : Definitief Datum : 5-12-2016 Auteur : ing. A den Hartog Binnenklimaat onderzoek Voorbeeld
Nadere informatieLage temperatuur verwarming. Low-H2O DBE t.o.v. Staalpaneel radiator Live test LTV The Netherlands
Lage temperatuur verwarming Low-H2O DBE t.o.v. Staalpaneel radiator Live test LTV The Netherlands 13-03-2007 Live test Lage temperatuur verwarming - Visualisatie van de energieprestatie van Low-H2O - Vergelijk
Nadere informatieEfficiënt energiebeheer in monumentale kerken. noodzaak en maatwerk Felix Kusters adviseur verduurzaming ERM. Inhoud presentatie
Inhoud presentatie Efficiënt energiebeheer in monumentale kerken noodzaak en maatwerk ERM Stappenplan energetische verduurzaming kerkgebouwen Adviseurs en uitvoerende partijen Felix Kusters adviseur verduurzaming
Nadere informatieHerontwikkeling van monumenten
Herontwikkeling van monumenten (PhD) Maarten C. Vieveen MSc. m.c.vieveen@pl.hanze.nl 14 mei 2014 Introductie PhD onderzoek Achtergrond: eerder onderzoek Benadering uitwerken Resultaten Sint Petruskerk
Nadere informatieVan meten tot weten. Totaaloplossingen voor werkplek en ruimtemanagement
Van meten tot weten Totaaloplossingen voor werkplek en ruimtemanagement werkplekbezettings- en ruimtebenuttings Detectie In traditionele kantoor- en schoolomgevingen, waar iedereen een eigen werkplek of
Nadere informatie7 redenen om permanent het klimaat in een museum te bewaken
Bewaakt permanent het binnenklimaat van gebouwen Evalueert van op afstand de werking van de installaties Optimaliseert samen met u het energieverbruik 7 redenen om permanent het klimaat in een museum te
Nadere informatieEvaluatie, Leerpunten en Plannen Perfecte Roos Energiezuinig geteeld. 31-10-2014, Arie de Gelder
Evaluatie, Leerpunten en Plannen Perfecte Roos Energiezuinig geteeld 31-10-2014, Arie de Gelder Opmerkingen vooraf De genoemde punten staan open voor discussie Er is geen prioriteit in de volgorde Als
Nadere informatiejadewerkwijze voor particuliere opdrachtgevers
jadewerkwijze voor particuliere opdrachtgevers ZELF (VER)BOUWEN? Zelf bouwen of verbouwen? JADE architecten biedt hiervoor reeds sinds 2010 een laagdrempelige service. Wij zijn gespecialiseerd in het ontwerpen
Nadere informatieWitte Dakcoating Höften Strakschilders
Witte Dakcoating Höften Strakschilders Eindrapport In opdracht van: Enschede, 25 mei 2012 Avante Consultancy www.avanteconsultancy.nl Colofon Opdrachtgever Pioneering Mevr. J. Bults M.H. Tromplaan 28 7513
Nadere informatieDe nieuwe airco s van AGPO Ferroli. Een koud kunstje
De nieuwe airco s van AGPO Ferroli Een koud kunstje Airco s van AGPO Ferroli Heerlijk, die zomers. Ze worden steeds warmer. Maar in uw huis is die zomerse warmte vaak niet gewenst. AGPO Ferroli heeft voor
Nadere informatieKlimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk: achtergronden en verbeteringen. 29 september 2011 Linda Deutz & Jaap de Knegt
: achtergronden en verbeteringen 1 Linda Deutz & Jaap de Knegt Onderwerpen van deze presentatie Aanleiding van het onderzoek Het gebouw: kenmerken en installaties Functionele inspectie & bevindingen Plan
Nadere informatieGEZOND GROEN OP DE WERKPLEK. Gezondheidseffecten van planten op de werkplek
GEZOND GROEN OP DE WERKPLEK Gezondheidseffecten van planten op de werkplek Droge keel? Branderige ogen? Vaak hoofdpijn? Verbeter het werkklimaat met planten! Binnenklimaat Het is niet makkelijk om op kantoor
Nadere informatie12 duurzaamheidstips voor monumenten. Tips voor het verlagen van uw energiegebruik en het verbeteren van het comfort.
12 duurzaamheidstips voor monumenten Tips voor het verlagen van uw energiegebruik en het verbeteren van het comfort. 1 12 duurzaamheidstips voor monumenten Woont u in een monument of ander karakteristiek
Nadere informatieSystemen voor buitenluchttoevoer
Systemen voor buitenluchttoevoer Voor elk gewas en elke kas een oplossing Peter van Weel Wat willen we bereiken? 20-50% energiebesparing op warmte door het meer isoleren met schermdoeken Geen vochtafvoer
Nadere informatieBespaar meer energie. met uw luchtgordijn
Bespaar meer energie met uw luchtgordijn Doe nu de entreecheck! Entreecheck Test uw eigen luchtgordijn installatie Vul indien A het best past in uw situatie 10 punten, B: 5 punten en C: 1 punt in de desbetreffende
Nadere informatieProjectplan Frisse scholen
Schoonderbeek Klimaat Techniek Projectplan Frisse scholen Schoonderbeek Klimaat Techniek Installatietechniek met een groen randje Het groene randje is de franje voorbij Steeds meer opdrachtgevers willen
Nadere informatieSteek Energie in je huis
Steek Energie in je huis 9 oktober 2012 Breda 1 Bouwbedrijf Boot B.V. Bouwbedrijf Boot is actief in de woningbouw (particulier, ontwikkeling), zorg huisvesting en utiliteit (scholen, kantoren, bedrijfsgebouwen).
Nadere informatie~omazo... l'v Ambachte'ß. j\ Hoofdbedrijfs(hap. TNO: "Zonwering al in bouwontwerp meenemen"
~omazo..... j\ Hoofdbedrijfs(hap l'v Ambachte'ß -c TNO: "Zonwering al in bouwontwerp meenemen" AUTOMATISCHE ZONWERING BESPAART ENERGIE EN VERBETERT BINNENKLIMAAT Automatische zonwering kan op kantoor en
Nadere informatieVochtregulatie in het Katwijks museum
School: Bedrijf: Titel project: 1. De opdracht Vochtregulatie in het Katwijks museum Opdrachtgever Het Katwijks museum te Katwijk. De opdrachtgevers zijn Mevr. A. Kingsmans en Dhr. J. Theelen Het Katwijks
Nadere informatieLage temperatuur verwarming. Low-H2O DBE t.o.v. Vloerverwarming
Lage temperatuur verwarming Live test 13-03-2007 Vloerverwarming Low-H2O DBE t.o.v. Live test Lage temperatuur verwarming - Visualisatie van de energieprestatie van Low-H2O - Vergelijking met vloerverwarming.
Nadere informatieLuchtvochtigheid en temperatuur
Luchtvochtigheid en temperatuur Een plant moet groeien. Voor die groei heeft de plant onder meer voedingszouten en water nodig uit de bodem of het substraat. De opname van voedingszouten en water gebeurt
Nadere informatieA l d e c h a r m e v a n d o o r d a c h t w o o n c o m f o r t
A l d e c h a r m e v a n d o o r d a c h t w o o n c o m f o r t LUCHTVERWARMING zalig, zuiver wonen Echt comfortabel wonen realiseert u perfect met luchtverwarming: ze is de ideale combinatie van doordacht
Nadere informatieb a l a n s in e n e r g i e z u i l 1 minimumeis: Sluitende balans op de gebouwtemperatuur. Doel
2014 11 26 b a l a n s in e n e r g i e z u i l 1 Een gebouw moet behaaglijk zijn: s winters warm, s zomers koel. Als je het overschot aan warmte of koude kan opslaan en later gebruiken kan er een balans
Nadere informatieMeer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp
Meer wooncomfort en minder energieverbruik door een warmtepomp voltalimburg.nl/warmtepomp Tip! Vraag subsidie aan bij de aanschaf van een warmtepomp. Het subsidiebedrag voor een warmtepomp van 5 kw is
Nadere informatieBespaar meer energie met uw luchtgordijn
Bespaar meer energie met uw luchtgordijn Doe nu de test! Luchtgordijnen zijn een vertrouwde verschijning in winkelentrees en zorgen ervoor dat het binnenklimaat van het buitenklimaat wordt gescheiden.
Nadere informatieEQ concept. Duurzame installatie voor een woning van 100 m2 met een EPC van 0,4
EQ concept Duurzame installatie voor een woning van 100 m2 met een EPC van 0,4 ZONNEPANELEN Een woning kan niet zonder elektriciteit. Deze EQ woning voorziet deels in zijn eigen elektriciteitsvoorziening
Nadere informatieComfortabel én milieuvriendelijk wonen. Met Nuon Stadswarmte en ComfortKoeling
Comfortabel én milieuvriendelijk wonen Met Nuon Stadswarmte en ComfortKoeling Comfortabel koel of warm met oog voor het milieu Gefeliciteerd! Uw nieuwe woning kunt u zeer eenvoudig en comfortabel verwarmen
Nadere informatieAT TEC WARMTEPOMPEN AARDWARMTEPOMP 4-18 KW TECHNEA WARMTEPOMPEN HOGE COP & SUPER STIL MODULEREND ONLINE (STEM)BEDIENING INTELLIGENTE REGELING
TECHNEA duurzaam AARDWARMTEPOMP 4-18 KW HOGE COP & SUPER STIL MODULEREND ONLINE (STEM)BEDIENING INTELLIGENTE REGELING Specialist duurzame installatietechniek 058-288 47 39 info@technea.nl www.technea.nl
Nadere informatieParket en Vloerverwarming
Parket en Vloerverwarming Parket en vloerverwarming een goede combinatie In de toekomst zullen steeds meer woningen worden voorzien van vloerverwarming. Dit kan zijn voor zowel hoofd- of als bijverwarming.
Nadere informatieMES - Drukdauwpunt. Voorblad. 1 Algemeen. 2 Absolute en Relatieve vochtigheid
Voorblad MES - Drukdauwpunt 1 Algemeen Atmosferische lucht bevat verscheidene verontreinigingen zoals roet, pollen, stof, organische verbindingen maar vooral waterdamp. Gezien een compressor atmosferische
Nadere informatieENERGOTECH INFRAROOD VERWARMING. Zwarte Goorderweg 1 E Profort Import bv PD Stoutenburg-Noord (A foort)
ENERGOTECH INFRAROOD VERWARMING terrasverwarming EnergoInfra is een all-round, aanvullende of algemene verwarming voor serres, balkons, terrassen en is ook effectief als een plaatselijke (spot-verwarming)
Nadere informatieIsolatie en Klimaatbeheersing van het Nieuwe Rijksmuseum WTA studiedag 26 november 2004
Henk Schellen Isolatie en Klimaatbeheersing van het Nieuwe Rijksmuseum WTA studiedag 26 november 2004 Inhoud lezing Inleiding Klimaateisen aan collectie en gebouw Mogelijke conflicten Situatie in het oude
Nadere informatieMijn vloer geeft mij energie
Mijn vloer geeft mij energie met Speedheat elektrische verwarming Geeft uw vloer u ook energie? Echte warmte komt van binnen. Daar kan zelfs onze vloerverwarming niet tegenop. Maar als het aankomt op individueel
Nadere informatieDanfoss radiatorthermostaten
Gebruikershandleiding RA2000 RAE en RAE-K RA-X RA 5060 Danfoss radiatorthermostaten Inleiding Met de Danfoss radiatorthermostaten beschikt u over een kwaliteitsregeling voor uw verwarmingsinstallatie.
Nadere informatieNatuurlijke ventilatie van leslokalen
Natuurlijke ventilatie van leslokalen Seminar Actiflow - CFD in de bouw 20 mei 2011 ir. Henk Versteeg Inhoud presentatie Introductie LBP SIGHT Binnenmilieu basisscholen Ventilatie basisschool De Schakel
Nadere informatieBOUWDROGING door BELFOR DRYING SOLUTIONS
BOUWDROGING door BELFOR DRYING SOLUTIONS In critical situations you should know exactly where to put your fingers first 00:00:00 00:01:00 00:02:00 00:03:00 00:04:00 Impact Emergency Aid 00:00:00 00:01:00
Nadere informatieKlimaat onderzoek Mobiliteitsbranche 2010
Definitief Klimaat onderzoek Mobiliteitsbranche 2010 De heer M. Bakker, senior consultant/arbeidshygiënist: projectleider Paraaf Datum: februari 2011 KeurCompany Postbus 10.000 1970 CA IJmuiden Telefoonnummer
Nadere informatie26/05/2010. Materiaal Gebruik Bewaring
Behoud en beheer van figurentheaterelementen. Hoe garandeer ik mijn figuren, rekwisieten, decors en documenten een lang leven? Op een lang leven voorbereid? Materiaal Gebruik Bewaring 1 Eigenschappen van
Nadere informatieInterieur klimaatanalyse
Interieur klimaatanalyse 2 en 3 maart 2015 in Amersfoort Uitgevoerd door: Prof. Dr. Ing. Peter Marx, Beuth Hochschule, Berlin Dipl. Ing. Matthias G. Bumann, DIMaGB, Berlin S A M EN V A T T I N G EN C O
Nadere informatieDUBO. Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht
1 Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht 2 Voor het energiegebruik zijn de belangrijke punten: - Beperk energieverliezen - Voorkom onnodig energiegebruik - Gebruik zoveel mogelijk oneindige
Nadere informatieKlomps Bouwbedrijf Duurzaam en Energieneutraal Bouwen SBR Bouwlokalen. 23-04-2013 Klomps Bouwbedrijf
Klomps Bouwbedrijf Duurzaam en Energieneutraal Bouwen SBR Bouwlokalen 1 Familiebedrijf sinds 1956 Platte organisatiestructuur met ca. 65 medewerkers Utiliteit- en woningbouw, restauratie Omzet: 15.300.000,-
Nadere informatieBrochure verwarmen en koeling Noorderlicht
Brochure verwarmen en koeling Noorderlicht In uw appartementencomplex bevindt zich een centrale techniekruimte. Vanuit deze ruimte wordt verwarming of koeling geleverd aan uw woning. In elke kamer in uw
Nadere informatieREWACIEL TEMPERATUURREGULERENDE BINNENPLEISTER. Phase change materials (PCM) Rewah Bouwchemie BV Hanzeweg MC Lochem
REWACIEL TEMPERATUURREGULERENDE BINNENPLEISTER Rewah Bouwchemie BV Hanzeweg 65 7241 MC Lochem technologies inside T : 0573 222 646 E : info@rewah.nl W : www.rewah.nl Phase change materials (PCM) REWACIEL,
Nadere informatieGefeliciteerd met uw vernieuwde woning!
Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! Verbeteringen aan uw woning Condens aan de buitenkant: Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! De verbeteringen die we hebben doorgevoerd verschillen per woning,
Nadere informatieENERGIECONCEPTEN. Advies op maat. vandorp.eu
ENERGIECONCEPTEN Advies op maat ENERGIE- KOSTEN Stelt u zich eens voor dat u 1,- per m 2 aan energiekosten kunt besparen in een pand van 5.000 m 2. In een tijd van stijgende energiekosten zal dit in 10
Nadere informatieHet Varken als kachel. I r. M a u r i c e O r t m a n s
Het Varken als kachel I r. M a u r i c e O r t m a n s Hoeveel warmte produceren varkens? Vo e lbare w a rmteproductie: B ig 23 kg: 4 2 Wa t t Vleesva rken 11 0 k g: 1 2 7 Wa t t K raamzeug: 3 7 5 Wa t
Nadere informatieDuurzame energie. Warmte- en koudelevering door Cogas. www.cogas.nl
Duurzame energie Warmte- en koudelevering door Cogas www.cogas.nl Duurzame energie Stelt u zich eens voor: een woning die u warmte biedt in de winter, heerlijke verkoeling in de zomer en dat zelfs op milieuvriendelijke
Nadere informatieGoed Voorbeelden boekje
Goed Voorbeelden boekje Tien tips om je historische woning energiezuiniger te maken gagoed.nl 2 Woon jij in een historische 3 woning en wil je Goed omgaan met energie? Tegenwoordig stellen we nieuwe eisen
Nadere informatieVermogen en diversiteit Zehnder Stana & Zehnder Stana Neo. Ventilatie
Vermogen en diversiteit Zehnder Stana & Zehnder Stana Neo Verwarming Koeling Ventilatie Luchtzuivering Als u op zoek bent naar een universele verwarmingsoplossing. Elk bouwproject is uniek. Daarom waardeert
Nadere informatieWhitepaper. De kracht van pinch-technologie in de voedingsmiddelenindustrie WWW.VANBEEK.COM
Whitepaper De kracht van pinch-technologie in de voedingsmiddelenindustrie Inleiding De voedingsmiddelenindustrie kan nog verder energie besparen door intern warmte te gaan hergebruiken. Pinch-technologie
Nadere informatieErvaringen gedeeld: wonen in een PCM huis
Ervaringen gedeeld: wonen in een PCM huis Ervaringen gedeeld: wonen in een PCM huis Ervaringen gedeeld: wonen in een PCM huis Hoe ervaart iemand het wonen met PCM in de vloer? Wat zijn de ervaringen in
Nadere informatieVan inspanningsverplichting naar prestatiecontract nieuwbouw MFG Kaatsheuvel
Bijlage 1 Van inspanningsverplichting naar prestatiecontract nieuwbouw MFG Kaatsheuvel Door Sunburst B.V. Ing. Joost de Roij en Ing. Joost Vermeer januari 2014 Inhoudsopgave Blz Inleiding 3 1. Van inspanningsverplichting
Nadere informatieOorzaken hoog warmteverbruik
Eneco - Nesselande Januari 2009 Oorzaken hoog Hans van Wolferen Onderwerpen Warmteverbruik Opzet onderzoek Resultaten onderzoek 2 Warmteverbruik Warmteverbruik voor twee functies: Verwarming Warmtapwater
Nadere informatieDe initiële investering en installatie van onze infrarood panelen zijn laag in vergelijking met conventionele verwarmingssystemen.
Here comes the Over Onze Producten Onze infrarood panelen behoren kwalitatief tot de absolute wereldtop en geven duurzame energie een extra dimensie. De filosofie achter deze energiebesparende producten
Nadere informatieBrochure isolatie. oktober 2014. Oktober 2014 Woonstichting VechtHorst
oktober 2014 Inleiding Misschien staat u er niet bij stil, maar het is heel goed mogelijk om in uw bestaande woning uw muren, dak en vloeren te isoleren. Welk comfort deze isolatie met zich meebrengt vertellen
Nadere informatieStookinstructie voor het gebruik van de verwarmingsinstallatie voor 322 woningen aan de Berliozhof, Edvard Grieghof en Diepenbrockstraat
Stookinstructie voor het gebruik van de verwarmingsinstallatie voor 322 woningen aan de Berliozhof, Edvard Grieghof en Diepenbrockstraat Comfort en behaaglijkheid Comfort en behaaglijkheid zijn niet alleen
Nadere informatieGevelherstel project De Rode Driehoek. Uitgangspunten, eisen en ervaringen. www.mitros.nl
Gevelherstel project De Rode Driehoek Uitgangspunten, eisen en ervaringen Inhoud Introductie Mitros Uitgangspunten De Rode Driehoek Eisen renovatie Vraagstelling Uitwerking Resultaat Aandachtspunten Afsluiting
Nadere informatieEnergiescan. van: De Brink 6 te: 9999 DM Ons Dorp op: 15 maart 2014 door: Matthes Advies
Energiescan van: De Brink 6 te: 9999 DM Ons Dorp op: 15 maart 2014 door: Matthes Advies Energiescan voor woningen in opdracht van: de heer E. Scanner Straat en nr. gekeurde woning: De Brink 6 Postcode:
Nadere informatieWKO scan TivoliVredenburg Utrecht
WKO scan TivoliVredenburg Utrecht WKO scan Begin 2016 gezamenlijk bezoek TivoliVredenburg. Interessant project voor de WKO scan. Er is een WKO systeem geïnstalleerd. In bedrijf vanaf eind 2013. Nog geen
Nadere informatieGoede middag, Met dezepresentatiewilikprobereneen getalsmatiginzichttegevenin verdampingen ontvochtiging en het energieverbruik dat daarmee gemoeid
Goede middag, Met dezepresentatiewilikprobereneen getalsmatiginzichttegevenin verdampingen ontvochtiging en het energieverbruik dat daarmee gemoeid is. 1 Alswe kijkennaar de totaleenergiebalansvan een
Nadere informatieWanneer is het te warm om te werken?
Bewaakt permanent het binnenklimaat van gebouwen Evalueert van op afstand de werking van de installaties Optimaliseert samen met u het energieverbruik Wanneer is het te warm om te werken? METIZ T. +32
Nadere informatieHoutenvloeren op Vloerverwarming
Houtenvloeren op Vloerverwarming www.martijndewitvloeren.nl 2 3 HOUT OP VLOERVERWARMING Hout op vloerverwarming: lange tijd was dit in Nederland ondenkbaar, maar inmiddels is het voor ons de normaalste
Nadere informatieCondensatie op mijn ramen
1-5 De vorming van condensatie op je ramen is niet altijd te wijten aan een fout aan je ramen, het kan het gevolg zijn van een natuurlijk fenomeen. Hoe ontstaat condensatie? Lucht kan, volgens zijn temperatuur,
Nadere informatieEQ concept. Duurzame installatie voor een woning van 100 m2 met een EPC van 0,4
EQ concept Duurzame installatie voor een woning van 100 m2 met een EPC van 0,4 ZONNEPANELEN Een woning kan niet zonder elektriciteit. Deze EQ woning voorziet deels in zijn eigen elektriciteitsvoorziening
Nadere informatieEnergie besparen door een correcte regeling van de verwarmingsinstallatie: praktijkvoorbeeld in een secundaire school
Energie besparen door een correcte regeling van de verwarmingsinstallatie: praktijkvoorbeeld in een secundaire school 1. INLEIDING Veel verwarmingsinstallaties in schoolgebouwen draaien op volle toeren,
Nadere informatieWarmteTerugWinning voor optimale diergezondheid en een beter bedrijfsresultaat. Ir. Maurice Ortmans
WarmteTerugWinning voor optimale diergezondheid en een beter bedrijfsresultaat Ir. Maurice Ortmans Waarom WarmteTerugWinning? 1. WarmteTerugWinning verhoogt het rendement van de intensieve veehouderij:
Nadere informatieNUL-OP- DE-METER. FidesWonen maakt uw huis weer als nieuw Comfortabel & duurzaam
NUL-OP- DE-METER FidesWonen maakt uw huis weer als nieuw Comfortabel & duurzaam IEDEREEN OP GOEREE-OVERFLAKKEE VERDIENT EEN VEILIG, COMFORTABEL, DUURZAAM EN BETAALBAAR HUIS. Dat geldt natuurlijk ook voor
Nadere informatieEneco WarmteWinner. Eneco Smart Energy. Postbus BA Rotterdam EBE.CSM.WARMTEWINNER.10/17
Eneco WarmteWinner Eneco Smart Energy Postbus 1014 3000 BA Rotterdam www.eneco.nl/warmtewinner EBE.CSM.WARMTEWINNER.10/17 Inhoud Introductie Introductie 3 De Eneco WarmteWinner 4 Werkingsprincipe 7 Hybride
Nadere informatieLekkagePartner L E K D E T E C T I E
Datum onderzoek 31 januari 2018 Bezoekadres Huygenstraat 85, 5171 EP Kaatsheuvel Opdrachtgever K. Rijpma Telefoon 06-38641447 Contactpersoon E-mail rijpma-post@home.nl Schadenummer n.n.b. Opdracht omschrijving
Nadere informatieOnderzoek Groep energieke restauratie
Onderzoek Groep energieke restauratie Energie Karakteristieken Boerderijen en Kerken Advies rapport Kerk Thema: 4.3 /4.4 Afstuderen Project: Energieke restauratie Opdrachtgever: B. Boschma Datum: 4-6-2012e
Nadere informatieWAAROM ALLES-IN-HUIS?
WAAROM ALLES-IN-HUIS? ONTWIKKELD VOOR JOU Het Alles-in-Huis pakket is ontwikkeld met jou, de bewoner, als uitgangspunt. Een voorbeeld, wij weten dat veel mensen s nachts slapen met hun raam open. Daarom
Nadere informatieVragen. Groeien en bloeien
Groeien en bloeien Kamerplanten staan langer in de huiskamer dan een boeket of bloemstuk. Een plant heeft bepaalde zaken nodig om goed te kunnen groeien en bloeien. Om een goed advies te kunnen geven moet
Nadere informatieIs er een maximumbreedte of dikte voor de vloerplanken? Kies het juiste verwarmingssysteem
Een Lalegno meerlagenparket is door zijn opbouw en samenstelling beter geschikt voor gebruik met vloerverwarming dan massief parket. Een parketvloer opgebouwd uit twee of meer lagen is immers stabieler
Nadere informatieMag ik mij even voorstellen. Johan Pot
Mag ik mij even voorstellen Johan Pot De Geschiedenis van De Hallen De Geschiedenis van De Hallen De Geschiedenis van De Hallen Initiatief In het voorjaar van 2010 hebben buurtbewoners, toekomstige gebruikers,
Nadere informatie