Maatschap Chirurgie / Afdeling Fysiotherapie. Nazorg bij verwijdering van de lymfeklieren uit de oksel en/of bestraling van de oksel
|
|
- Sofie Hendrickx
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Maatschap Chirurgie / Afdeling Fysiotherapie Nazorg bij verwijdering van de lymfeklieren uit de oksel en/of bestraling
2 Algemeen Deze informatie is bestemd voor patiënten die een operatie hebben ondergaan waarbij de lymfeklieren uit de oksel zijn verwijderd (okselklierdissectie), en voor patiënten bij wie de oksel is bestraald. Met behulp van deze folder willen wij u informeren over de werking van het lymfstelsel, u uitleggen wat lymfoedeem is, en hoe u het ontstaan van lymfoedeem zoveel mogelijk kunt voorkomen. De functie van het lymfstelsel Het lymfstelsel bestaat uit lymfebanen en lymfeklieren. Het lymfstelsel speelt een belangrijke rol in het afweersysteem. Net als het bloedvatenstelsel loopt het lymfsysteem door het hele lichaam. Grote en kleine lymfevaten vervoeren ongeveer 10 % van het lichaamsvocht terug naar de bloedbaan. De lymfeklieren reinigen het lymfevocht door schadelijke bacteriën te vernietigen en stoffen te verwijderen die niet in het lichaam thuishoren. Belangrijke lymfeklieren bevinden zich in de hals, oksels, liezen en de buik. Het ontstaan van lymfoedeem Als de lymfeklieren uit de oksel zijn verwijderd en de lymfevaten daar beschadigd zijn, kan dit de afvoer van het weefselvocht bemoeilijken. Er kan vochtophoping in de weefsels ontstaan. Deze ophoping wordt lymfoedeem genoemd. Lymfoedeem is dus iets anders dan wondvocht (seroom). Wondvocht ontstaat vlak na de operatie en wordt door het lichaam zelf weer opgeruimd of door middel van een punctie verwijderd. Lymfoedeem ontstaat doordat de lymfevaten onvoldoende in staat zijn om het vocht in het lichaamsweefsel af te voeren. Het evenwicht tussen productie en afvoer is verstoord. Omdat lymfe zeer eiwitrijk is, blijft er bij verminderde afvoer meer eiwit in het weefsel achter. Die toegenomen hoeveelheid eiwit is een goede voedingsbodem voor bacteriën en vergroot de kans op een infectie. Aanvullende bestraling geeft een hoger risico op lymfoedeem. Lymfoedeem kan echter ook ontstaan als gevolg van uitzaaiingen in de lymfeklieren. Het is daarom belangrijk na te gaan wat de oorzaak is van het ontstaan van lymfoedeem. Niet iedere patiënt die is bestraald of bij wie de okselklieren zijn verwijderd, krijgt lymfoedeem. De afvoer van lymfe zal namelijk voor een deel worden overgenomen door andere lymfbanen en door de bloedbaan. Wel is het belangrijk dat u een aantal voorzorgsmaatregelen in acht neemt om het ontstaan van lymfoedeem zoveel mogelijk te beperken en dat u beginnend lymfoedeem kunt herkennen. De klachten die kunnen ontstaan bij lymfoedeem zijn: vermoeidheid in de arm; gespannen en zwaar gevoel van de arm; zwelling van de hand en of delen van de arm (ringen of horloge zitten strakker); beperkingen in bewegingen; (pijn). 2
3 Hoe sneller bij beginnend lymfoedeem met behandelen wordt gestart, hoe meer effect hiervan verwacht kan worden. Risicofactoren en voorzorgsmaatregelen Ondanks dat er (nog) geen wetenschappelijk bewijs is geleverd, lijken onderstaande regels het risico op lymfoedeem te verkleinen. Infectie Infecties in de arm kunnen het evenwicht verstoren en de kans op lymfoedeem vergroten. Probeert u zoveel mogelijk het ontstaan van wondjes aan de arm te voorkomen: Bescherm u handen tegen wondjes door bijvoorbeeld handschoenen te dragen bij het werken in de tuin, bij het werken met bijtende stoffen en het schoonmaken van rozen. Gebruik bij het ontharen van uw oksel een ontharingscrème, of een elektrisch scheerapparaat in plaats van een mesje. Probeer beten en krassen van uw huisdier te voorkomen. Aai bijvoorbeeld zoveel mogelijk met uw andere hand. Houd uw huid soepel met een bodylotion en handcrème om kloofjes te voorkomen. Gebruik een afweermiddel tegen insecten. Ontsmet de huid bij insectenbeten of wondjes met bijvoorbeeld sterilon, chloorhexidine 0,5% of jodiumtinctuur 1%. Krab de huid niet open. Na een wespensteek in de arm kunt u het beste onmiddellijk het gif uit de wond zuigen en er daarna een azijncompres opleggen (ongekleurde, schone azijn). Bij de apotheek is een pompje verkrijgbaar om insectengif te verwijderen. Als een wondje opzwelt of rood ziet, of als u hieraan twijfelt, neem dan contact op met uw huisarts (bij al bestaand lymfoedeem dezelfde dag). U zult eerder met antibiotica worden behandeld dan iemand bij wie geen operatie/bestraling of behandeling aan de lymfeklieren is uitgevoerd. Beweegadvies en overbelasting Spierbewegingen in de armen stimuleren de afvoer van lymfe. Het is goed om in beweging te blijven. Indien u echter merkt dat een bepaalde inspanning zwelling van uw arm of hand veroorzaakt, dient u die belasting te verminderen. Het is belangrijk om uw activiteiten rustig op te bouwen en uw grenzen hierin te leren kennen. Bewegen heeft een gunstig effect op uw herstel. De eerste 2 weken zal de nadruk liggen op herstel van de operatie. Tijdens deze periode mag u rustig uw dagelijkse activiteiten weer gaan oppakken, met uitzondering van zwaar huishoudelijk werk. Probeer elke dag even naar buiten te gaan om te wandelen en bouw ook daar de tijd en afstand rustig op. Na 2 weken kunt u uw normale bewegingspatroon weer oppakken. De Nederlandse norm gezond bewegen geeft aan dat 5 7 keer per week minimaal 30 minuten per dag matig intensief bewegen, een gunstig effect heeft op uw gezondheid. Matig intensief bewegen betekent dat uw hartslag 3
4 zover stijgt, dat u het warm krijgt en gaat zweten, maar nog wel een gesprek kunt voeren. Dit advies geldt ook tijdens uw eventuele nabehandeltraject. Stuwing Lymfevaten die nog wel goed functioneren mogen niet worden afgekneld. Vermijd knellende kleding en sieraden. Zorg voor een goed passende, steunende BH. Laat de bloeddruk bij voorkeur aan uw andere arm meten. Wanneer bij u aan beide kanten de okselklieren zijn verwijderd, kan de bloeddruk ook aan het been worden gemeten met een daarvoor bestemde manchet. Voor bloedafname en een infuus kan ook het been gebruikt worden. Extreme warmte Door warmte stroomt er veel bloed naar het weefsel. Als de afvoer niet goed is, kan er een ophoping van lymfe ontstaan. Door bijvoorbeeld de sauna of de zonnebank, maar ook door heet baden, kan lymfoedeem verergeren. Dit wil echter niet zeggen dat u de zonnebank of sauna niet meer mag bezoeken. Overleg dit met uw fysiotherapeut. Advies gewichtsbeheersing Naast bewegen is gezonde voeding erg belangrijk. Door gezonde voeding met voldoende eiwitten te eten, wordt spierafbraak voorkomen en houdt u uw lichaam fit en weerbaar. Als u gezond eet, kunt u de behandeling beter aan en herstelt u sneller. Het is vooral van belang om gevarieerd te eten, zodat u naast eiwitten ook voldoende vezels, vitamines en mineralen binnenkrijgt. Door de nabehandeling kan uw gewicht toenemen. Ook kan het zijn dat uw gewicht gelijk blijft, maar dat de verhouding tussen vet- en spierweefsel verstoord raakt. Zomaar afvallen is echter niet verstandig. Dat kunt u het beste onder begeleiding doen om te zorgen dat u uw vetweefsel kwijtraakt en uw spiermassa juist behoudt. Als u advies over voeding wilt, kunt u dit met een diëtist bespreken. Hij/ zij kan samen met u kijken naar een energiebeperkte voeding met voldoende eiwitten. Of misschien bent u tijdens de chemotherapie te misselijk of is uw smaak zo veranderd dat eten op zich een uitdaging is. De diëtist helpt u bij het zoeken naar andere mogelijkheden om zo volwaardig mogelijk te eten. Bij uw arts of verpleegkundig specialist kunt u om een verwijzing vragen. Mobiliteit Als gevolg van de borstoperatie, waarbij ook de lymfeklieren in de oksel verwijderd zijn, kan een beperking in de beweeglijkheid van uw schouder ontstaan. Om uw schouder en arm zo snel mogelijk weer goed te kunnen bewegen, raden we u aan een aantal keren per dag (3 keer per dag) schouderoefeningen te doen. In deze brochure vindt u informatie over deze oefeningen. U kunt het beste 5 tot 7 dagen na de operatie met de oefeningen beginnen. Tot die tijd kunt u de arm wel gewoon gebruiken; hiermee voorkomt u dat de schouder vast gaat zitten. Tot de eerste afspraak bij de fysiotherapeut adviseren wij om de arm niet verder dan tot schouderhoogte te bewegen. 4
5 Goede houding In het algemeen en bij de oefeningen in het bijzonder is het belangrijk dat u een goede houding aanneemt. Zo voorkomt u dat u krom gaat lopen, wat nadelig is voor een goede beweging van rug, schouder en arm. Sta en zit rechtop; Trek de schouders iets naar achteren en naar beneden, vooral aan de geopereerde kant; Probeer goed rechtop te lopen en uw armen losjes mee te laten zwaaien; Houd de arm vooral niet stijf, maar probeer hem zo normaal mogelijk te gebruiken. Adviezen bij het oefenen Probeer de oefeningen dagelijks 5 tot 10 keer uit te voeren; U hoeft niet bang te zijn dat door de oefeningen de wond opengaat of dat de hechtingen zullen loslaten; Het is beter om verschillende keren licht te oefenen dan één keer lang of intensief; Zorg dat u tijdens het oefenen geen pijn heeft, terwijl u wel maximaal beweegt; Een rek gevoel bij het oefenen is geen probleem, maar voorkom dat dit te pijnlijk wordt. Elke rek kunt u vier tot vijf tellen vasthouden, terwijl u rustig blijft doorademen; Als er in het wondgebied nog vocht zit, voert u de oefeningen wat rustiger uit; probeer dan het gevoel van rek te vermijden; Let op dat u bij de oefeningen niet met de armen gaat veren ; Ook na afloop van het oefenen mag u geen pijn hebben; is dit wel het geval, oefen dan de volgende keer minder intensief; Als u na enkele weken merkt u dat uw schouder en arm weer goed beweeglijk zijn, kunt u het oefenen afbouwen van dagelijks naar wekelijks; Twee tot drie maanden na de operatie kunt u de arm weer gebruiken als voorheen. U kunt dan het oefenen verder afbouwen. Wanneer u bent bestraald, is het zinvol om de oefeningen tot ruim een jaar na het afronden van deze behandeling regelmatig te herhalen. U kunt dan controleren of de beweeglijkheid gelijk blijft. Dit omdat de effecten van de bestraling nog doorwerken, terwijl de bestraling al lang is afgerond. 5
6 De oefeningen Oefening 1 Beweeg de armen gestrekt voorwaarts en weer terug. Oefening 2 Laat bij deze oefening uw armen naast uw lichaam hangen. Vervolgens een aantal keren uw schouders optrekken en weer ontspannen. Oefening 3 Uw handen achter u rug in elkaar houden. Vervolgens uw armen gestrekt omhoog brengen. Oefening 4 Leg uw handen zo laag mogelijk op uw rug en schuif ze langs uw rug naar boven. 6
7 Oefening 5 Uw handen in elkaar vouwen. Daardoor wordt uw arm aan de geopereerde kant gesteund. Uw armen zo ver mogelijk gestrekt omhoog brengen. Oefening 6 Leg uw handen achter uw oren tegen uw achterhoofd en strengel vervolgens uw vingers ineen. Houd uw ellebogen eerst ontspannen naar voren, en breng ze daarna zo ver mogelijk naar achteren. Oefening 7 Staande tegen de muur beide armen zijwaarts omhoog brengen, zo hoog u kunt. Uw handen blijven contact houden met de muur. 7
8 Oefening 8 Ga een stukje (15 cm) van de muur staan en krabbel met beide handen tegelijkertijd langs de muur naar boven. Fysiotherapie Uit onderzoek blijkt dat het verwijderen klieren invloed heeft op de beweeglijkheid van de schouder, zeker als er ook aanvullend is bestraald. U kunt hier in het dagelijks leven last van hebben. Het is daarom raadzaam om 5-7 dagen na een okselklierverwijdering naar een fysiotherapeut te gaan. Vaak zijn 5-12 behandelingen voldoende om de beweeglijkheid te verbeteren en bewegingsangst te voorkomen. Tevens zal de fysiotherapeut u voorlichting geven over het voorkomen van het ontstaan van lymfoedeem. Tot de eerste afspraak bij de fysiotherapeut adviseren wij om de arm niet verder dan tot schouderhoogte te bewegen, en daarna langzaam op geleide van de pijn de beweeglijkheid van de arm/schouder op te bouwen. Uw chirurg, verpleegkundig specialist of mammacare verpleegkundige zal een verwijzing voor u schrijven. U kunt zelf een afspraak maken met een fysiotherapeut die gespecialiseerd is in de behandeling van deze klachten. Een oedeem- en/of oncologietherapeut verdient de voorkeur. De afdeling Fysiotherapie van het Diaconessenhuis heeft een oefengroep waar vrouwen na een borstoperatie/amputatie met okselklierdissectie en of bestraling terecht kunnen. Deze groepsgewijze revalidatie vindt plaats in de oefenzaal van de afdeling Fysiotherapie (route 6) op vrijdagmiddag van uur tot uur. Deze revalidatie bestaat uit gemiddeld 8 behandelingen en richt zich met name op voorlichting, verbeteren van de beweeglijkheid van de geopereerde arm, en houdings- en bewegingsadvies. Voorafgaand aan deze training komt u eenmaal langs op de afdeling Fysiotherapie voor een individueel intakegesprek. Hierin wordt uw persoonlijke situatie in kaart gebracht en krijgt u uitleg over wat u verder kunt verwachten. 8
9 U kunt zelf bepalen of u hieraan wilt deelnemen of dat u er voor kiest om naar een gespecialiseerde fysiotherapeut bij u in de buurt te gaan. Een gespecialiseerde oedeemfysiotherapeut bij u in de buurt kunt u vinden op: De afdeling Fysiotherapie van het Diaconessenhuis Leiden is rechtstreeks bereikbaar op telefoonnummer: Heeft u nog vragen na het lezen van deze informatie, dan kunt u deze altijd stellen aan de verpleegkundig specialist mammacare, de mammacare verpleegkundige of de fysiotherapeut. Maatschap Chirurgie Telefoonnummer: / /DIA997 9
Maatschap Chirurgie / Afdeling Fysiotherapie. Nazorg en oefeningen na een borstamputatie
Maatschap Chirurgie / Afdeling Fysiotherapie Nazorg en oefeningen na een borstamputatie Algemeen U bent kort geleden geopereerd aan uw borst in verband met borstkanker. In deze folder informeren we u over
Nadere informatieLYMFOEDEEM Inleiding
lymfoedeem LYMFOEDEEM Inleiding Deze informatie is bestemd voor patiënten die een borstoperatie hebben ondergaan waarbij eveneens de lymfeklieren uit de oksel zijn verwijderd. Het kan ook zijn, dat u nog
Nadere informatieChirurgie / Nurse practitioners/ Fysiotherapie. Lymfoedeem. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Chirurgie / Nurse practitioners/ Fysiotherapie 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 De functie van het lymfestelsel 3 Hoe ontstaat lymfoedeem 4 Hoe kan het risico op het ontstaan van lymfoedeem
Nadere informatieArm en schouderoefeningen bij verwijderen van okselklieren
Arm en schouderoefeningen bij verwijderen van okselklieren Als uit het onderzoek van de schildwachtklier is gebleken dat deze uitzaaiingen heeft, dan is verwijdering van (een deel) van de okselklieren
Nadere informatieOefeningen en leefregels na het okselkliertoilet
Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Albert Schweitzer ziekenhuis april 2015 pavo 0342 Oefeningen Na de operatie kan uw schouder aan de geopereerde kant minder beweeglijk zijn. Door armoefeningen
Nadere informatieOefeningen en leefregels na het okselkliertoilet
Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Oefeningen Na de operatie kan uw schouder aan de geopereerde kant minder beweeglijk zijn. Door armoefeningen te doen, kunt u het herstel van de beweeglijkheid
Nadere informatieOefeningen voor de schouder
Oefeningen voor de schouder Tijdens de operatie zijn bij u de lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Door de operatie kan de beweeglijkheid van de schouder minder zijn, daarom worden schouderoefeningen
Nadere informatieBewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie.
5.10.2019 Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie. Naam patiënt: Geboorte datum: Informatie die voor u van belang is (omcirkeld): 1. Bewegen na SN en/of lumpectomie/ablatio 2. Bewegen na okselklierdissectie
Nadere informatieOefeningen voor de schouder na een okselkliertoilet
Oefeningen voor de schouder na een okselkliertoilet 1 Tijdens de operatie zijn bij u de lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Door de operatie kan de beweeglijkheid van de schouder minder zijn, daarom
Nadere informatieArmoefeningen na lymfklierverwijdering en/of een borstamputatie
Armoefeningen na lymfklierverwijdering en/of een borstamputatie U wordt of bent opgenomen in Gelre ziekenhuizen vanwege het verwijderen van lymfeklieren in de oksel en/of een borstamputatie. In deze brochure
Nadere informatieSchouderoefeningen. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Schouderoefeningen Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Als gevolg van de okseloperatie, waarbij de lymfeklieren verwijderd zijn, kan een beperking in de beweeglijkheid van uw schouder
Nadere informatieBorstzorg. richtlijnen en oefeningen. Paramedische Ziekenhuiszorg
Paramedische Ziekenhuiszorg Borstzorg richtlijnen en oefeningen Inleiding U heeft een van de volgende operaties ondergaan: De borst is verwijderd (ablatie) De lymfeklieren in de oksel zijn verwijderd (okselklierdissectie)
Nadere informatieOefeningen en leefregels na het okselkliertoilet
Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Oefeningen Na de operatie kan uw schouder aan de geopereerde kant minder beweeglijk zijn.
Nadere informatieArmoefeningen: na borstamputatie en/of het verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel. Het doel van de oefeningen
Armoefeningen: na borstamputatie en/of het verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel U wordt of bent opgenomen in Gelre ziekenhuizen vanwege een borstamputatie (eventueel in combinatie met een directe
Nadere informatieFysiotherapie na een okselklierdissectie
Fysiotherapie na een okselklierdissectie 1 U heeft een okselklierdissectie, eventueel gecombineerd met een borstoperatie, achter de rug. In deze folder krijgt u instructies en oefenadviezen. Belangrijk
Nadere informatieFysiotherapie na een okselklierdissectie
Fysiotherapie na een okselklierdissectie U heeft een okselklierdissectie, eventueel gecombineerd met een borstoperatie, achter de rug. In deze folder krijgt u instructies en oefenadviezen. Belangrijk bij
Nadere informatieFysiotherapie na een borstoperatie
Fysiotherapie na een borstoperatie Informatie voor patiënten F0759-3064 november 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieInleiding De kanker is bij u uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er is met u overlegd dat de lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd. Deze operatie n
Okselklieroperatie Inleiding De kanker is bij u uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er is met u overlegd dat de lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd. Deze operatie noemt men okselklieroperatie. Een
Nadere informatieLymfoedeem na een borstoperatie
Lymfoedeem na een borstoperatie Dit hoofdstuk krijgt u als bij uw borstoperatie ook de lymfklieren in de oksel zijn verwijderd. Een klein percentage van de patiënten krijgt, als de lymfeklieren in de oksel
Nadere informatieMammacare Arm- en schouderoefeningen na het verwijderen van de okselklieren
Mammacare Arm- en schouderoefeningen na het verwijderen van de okselklieren Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Arm en schouderoefeningen na het
Nadere informatiePatiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel
Patiënteninformatie Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Naast het systeem
Nadere informatieFysiotherapie na een okselkliertoilet
Kanker Instituut In deze folder vindt u informatie over preventie van lymfoedeem en oefentherapie met een aantal oefeningen. Preventie van lymfoedeem U heeft een operatie ondergaan waarbij klieren in de
Nadere informatieNa afloop van het oefenen mag u geen pijn hebben. Is dit wel het geval, oefen dan de volgende keer minder intensief.
U hebt een borstoperatie moeten ondergaan waarbij de lymfeklieren in de oksel zijn verwijderd. Als gevolg van deze operatie kan de beweeglijkheid van de schouder zijn verminderd. In deze folder staan oefeningen
Nadere informatieOkselklierdissectie. Operatief verwijderen van oksellymfeklieren. Chirurgie. Locatie Hoorn/Enkhuizen
Okselklierdissectie Operatief verwijderen van oksellymfeklieren Chirurgie Locatie Hoorn/Enkhuizen Oksellymfeklierdissectie Zijn er bij de echografie, punctie, MRI of schildwachtklierprocedure uitzaaiingen
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel FYSIOTHERAPIE
Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel FYSIOTHERAPIE Inhoud Inleiding... 3 Algemene informatie over oefenen voor de schouder na een borstamputatie... 3 Algemene informatie over oefenen voor
Nadere informatieFysiotherapie bij de behandeling van borstkanker. Afdeling Fysiotherapie
00 Fysiotherapie bij de behandeling van borstkanker Afdeling Fysiotherapie U wordt behandeld voor borstkanker. Als gevolg van de behandeling(en) is er mogelijk een risico op het krijgen van lymfeoedeem
Nadere informatieArm- en schouderoefeningen na een borstoperatie en/of het verwijderen van okselklieren
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Arm- en schouderoefeningen na een borstoperatie en/of het verwijderen van okselklieren z 1 In deze brochure vindt u adviezen
Nadere informatieAdviezen & bewegen na een borstoperatie
Adviezen & bewegen na een borstoperatie Inhoud Inleiding 3 1. Wondverzorging 3 2. Leefregels 4 3. Beweegadvies 6 4. Advies gewichtsbeheersing 6 5. Goede houding 7 6. Oefeningen 8 7. Complicaties 12 8.
Nadere informatieAfdeling Heelkunde, locatie AZU. Voorzorgsmaatregelen voor lymfoedeem
Afdeling Heelkunde, locatie AZU Voorzorgsmaatregelen voor lymfoedeem Na verwijdering of bestraling van lymfeklieren is er altijd een kans op lymfoedeem. Er zijn een aantal factoren die de kans op lymfoedeem
Nadere informatieLymfoedeem van de arm
Lymfoedeem van de arm In deze folder wordt u kort uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan ontstaan en wat u er zelf aan kunt doen om de kans op lymfoedeem zo klein mogelijk te maken. Bij het verwijderen
Nadere informatieLymfoedeem van de arm
Lymfoedeem van de arm In deze folder wordt kort uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan ontstaan en wat u er zelf aan kunt doen om de kans op lymfoedeem zo klein mogelijk te maken. Wat is lymfe Lymfe
Nadere informatieFysiotherapie na een okselklierdissectie. Afdeling Fysiotherapie
00 Fysiotherapie na een okselklierdissectie Afdeling Fysiotherapie U bent onder behandeling voor een okselklierdissectie. In deze folder staat informatie die voor u belangrijk is na de okselklieroperatie.
Nadere informatieEen okselklieroperatie
Binnen enkele weken wordt u geopereerd. Bij u worden dan de lymfeklieren uit de oksel weggehaald. Deze operatie wordt ook wel okselkliertoilet of okselklierdissectie genoemd. Met deze brochure willen we
Nadere informatieOncologie. Het voorkomen van lymfoedeem
Oncologie Het voorkomen van lymfoedeem 1 2 Het voorkomen van lymfoedeem Na het operatief verwijderen van de lymfklieren uit de oksel (het okselkliertoilet), bestaat een risico dat zich vocht ophoopt in
Nadere informatieHoe kunt u lymfoedeem voorkomen?
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Hoe kunt u lymfoedeem voorkomen? z Hoe kunt u lymfoedeem voorkomen? 1 Als u geopereerd bent vanwege borstkanker én de okselklieren
Nadere informatieLymfoedeem aan de arm. Mammapoli Route 10
00 Lymfoedeem aan de arm Mammapoli Route 10 Het lymfestelsel Het lymfestelsel betstaat uit lymfevaten, lymfeklieren en lymfeklierweefsel dat zich in verschillende organen bevindt. Het lymfestelsel speelt
Nadere informatieEen okselklieroperatie
Binnen enkele weken wordt u geopereerd. Bij u worden dan de lymfeklieren uit de oksel weggehaald. Deze operatie wordt ook wel okselkliertoilet of okselklierdissectie genoemd. Met deze brochure willen we
Nadere informatieMelanoom Okselklierdissectie. Poli Dermatologie Poli Chirurgie
00 Melanoom Okselklierdissectie Poli Dermatologie Poli Chirurgie In deze folder vindt u uitleg over een okselklierdissectie na behandeling voor een melanoom. Bij deze ingreep worden de lymfeklieren uit
Nadere informatieBewegen na een borstoperatie
Bewegen na een borstoperatie Informatie voor patiënten MB0004-1500 oktober 2014 Bronovo www.bronovo.nl Bronovolaan 5 2597 AX Den Haag Postbus 96900 2509 JH Den Haag 070 312 41 41 Medisch Centrum Haaglanden
Nadere informatieHet voorkomen van lymfoedeem
Oncologie Het voorkomen van lymfoedeem Boermarkeweg 60 7824 AA Emmen Postbus 30002 7800 RA Emmen Tel. 0591 69 19 11 MA 868 06-08 -1.00 H 12 1 Wat te doen als u toch klachten krijgt? Alle leefregels ten
Nadere informatieBijlage 2: Borstkanker: adviezen over bewegen en voorkomen/beperken van lymfoedeem
Bijlage 2: Borstkanker: adviezen over bewegen en voorkomen/beperken van lymfoedeem Kortgeleden is bij u een borstoperatie en/of een operatie van de lymfeklieren in de oksel uitgevoerd. Met onderstaande
Nadere informatieRevalidatie na borstoperatie
Revalidatie na borstoperatie Secretariaat oncorevalidatie 057 35 73 80 Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper T: 057 35 35 35 info@yperman.net www.yperman.net 58.033N-160715 Diensthoofd Fysische
Nadere informatieInformatie en. adviezen. hernia-operatie. okselchirurgie. ZorgSaam
Informatie en adviezen oefeningen na een na okselchirurgie hernia-operatie ZorgSaam 1 2 U heeft een operatie ondergaan i.v.m. borstkanker, waarbij lymfklieren in de oksel zijn verwijderd. Als gevolg van
Nadere informatieWat is het lymfestelsel en welke functie heeft het?
Bij u zijn de lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Na het verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel kan het lymfevocht minder goed worden afgevoerd. Wanneer het vocht zich ophoopt in de arm, dan is
Nadere informatiePatiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over het verwijderen van lymfeklieren in de oksel terTER_
Patiënteninformatie Okselklierdissectie (OKD) Informatie over het verwijderen van lymfeklieren in de oksel 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 De operatie 5 Duur van de operatie 5 Duur
Nadere informatieOkselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker
Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker Uw chirurg heeft met u besproken dat binnenkort bij u een okselklierverwijdering plaatsvindt (ook wel okselklierdissectie of okselkliertoilet genoemd).
Nadere informatieBewegen na een borstoperatie
Bewegen na een borstoperatie HMC (Haaglanden Medisch Centrum) en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) werken intensief samen binnen het Universitair Kankercentrum Leiden - Den Haag (UKC). De belangrijkste
Nadere informatieBewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie.
Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie. Naam patiënt: Geboorte datum: Informatie die voor u van belang is: 1. Bewegen na SN (en/of lumpectomie/ablatio) 2. Bewegen na okselklierdissectie 3. Reconstructie
Nadere informatiefysiotherapie na een longoperatie
patiënteninformatie fysiotherapie na een longoperatie Binnenkort wordt u geopereerd aan uw long(en) of u heeft onlangs een operatie ondergaan. Waarom is fysiotherapie belangrijk na deze operatie? Hoe kunt
Nadere informatieFYSIOTHERAPEUTISCH OEFENSCHEMA NA EEN OPERATIE VAN DE BORST MET OKSELKLIERDISSECTIE
FYSIOTHERAPEUTISCH OEFENSCHEMA NA EEN OPERATIE VAN DE BORST MET OKSELKLIERDISSECTIE 602 Inleiding Het belangrijkste doel van oefenen na een borstoperatie is om te zorgen dat het schoudergewricht, armen
Nadere informatieBewegen na een borstoperatie
Bewegen na een borstoperatie Belangrijkste punten van deze folder: Deze folder geeft informatie over bewegen na een borstoperatie en het voorkomen van een dikke arm (lymfoedeem). Neem bij klachten contact
Nadere informatieOkselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Okselklierdissectie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Vooraf U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een operatie ondergaat in verband met borstkanker. Hierbij worden de
Nadere informatieLymfoedeem na okselklierdissectie
Lymfoedeem na okselklierdissectie Uw lymfeklieren zijn operatief verwijderd of bestraald. Het lymfestelsel kan hierdoor uit balans raken waardoor de lymfeklieren hun werk niet goed meer kunnen doen. Ze
Nadere informatieWat is het lymfestelsel en welke functie heeft het?
Voorkomen van lymfoedeem Bij u zijn de lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Of u wordt bestraald op de oksel. Na het verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel of bestraling kan het lymfevocht minder
Nadere informatieOkselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker
Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker Uw chirurg heeft met u besproken dat binnenkort bij u een okselklierverwijdering plaatsvindt (ook wel okselklierdissectie of okselkliertoilet genoemd).
Nadere informatieOkselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Okselklierdissectie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een operatie ondergaat in verband met borstkanker. Hierbij worden de lymfeklieren
Nadere informatieVERWIJDEREN VAN LYMFEKLIEREN IN DE OKSEL
VERWIJDEREN VAN LYMFEKLIEREN IN DE OKSEL Inleiding De borstkanker heeft zich bij u verspreid naar de lymfeklieren in de oksel. Vanuit deze klieren kan borstkanker zich verder in het lichaam uitzaaien.
Nadere informatieBewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie.
Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie. Naam patiënt: Geboorte datum: Informatie die voor u van belang is: 1. Bewegen na SN 2. Bewegen na okselklierdissectie 3. Reconstructie 4. Algemene informatie
Nadere informatieFYSIOTHERAPIE. Lymfoedeem voorkomen ADVIES
FYSIOTHERAPIE Lymfoedeem voorkomen ADVIES Lymfoedeem voorkomen Enkele dagen geleden hebt u een operatie ondergaan waarbij ook de lymfeklieren in uw oksel zijn verwijderd. Een zeer klein percentage van
Nadere informatieOefening na okselkliertoilet
Oefening na okselkliertoilet Om de kans op bewegingsbeperking in de schouder te verkleinen is het belangrijk dat u de dag na de operatie met arm- en schouderoefeningen begint. In de eerste 7 dagen na de
Nadere informatieVerwijderen van lymfeklieren in de oksel
Verwijderen van lymfeklieren in de oksel De borstkanker heeft zich bij u verspreid naar de lymfeklieren in de oksel. Vanuit deze klieren kan borstkanker zich verder in het lichaam uitzaaien. Daarom is
Nadere informatieLeefregels en oefeningen voor thuis. Leefregels na okselklierbehandeling om lymfoedeem te voorkomen
Leefregels na okselklierbehandeling om lymfoedeem te voorkomen Leefregels en oefeningen voor thuis Leefregels na okselklierbehandeling om lymfoedeem te voorkomen 1 Inleiding 3 2 Lymfoedeem 3 3 Leefregels
Nadere informatieOkselklieroperatie.
Okselklieroperatie Inleiding De kanker is bij u uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er is met u overlegd dat de lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd. Deze operatie noemt men okselklieroperatie. Een
Nadere informatieFysiotherapeutische basisoefeningen
Fysiotherapeutische basisoefeningen na een borstoperatie Na uw borstoperatie kunt u uw arm aan de geopereerde zijde wat minder goed bewegen. Dit kan vooral optreden als de lymfklieren uit uw oksel zijn
Nadere informatieBewegen en/ of oedeemvorming na een liesklieroperatie.
Bewegen en/ of oedeemvorming na een liesklieroperatie. 1. Bewegen na een liesklieroperatie Bewegen na een liesklieroperatie Door uw been zo vaak mogelijk hoog of rechtuit te leggen en dit af te wisselen
Nadere informatieHet verwijderen van de lymfeklieren van de oksel
Het verwijderen van de lymfeklieren van de oksel Okselklierdissectie Inleiding Bij een echogeleide punctie van een okselklier of uit onderzoek van de schildwachtklier is gebleken dat de kanker bij u is
Nadere informatiePATIËNTENINFO LYMFEOEDEEM AAN DE ARM
PATIËNTENINFO LYMFEOEDEEM AAN DE ARM REVALIDATIE INHOUD 1 Inleiding... 4 2 Wat is lymfeoedeem en hoe ontstaat het?... 4 3 Raadgevingen... 6 4 Oefenen van schouder en arm... 7 5 Lymfedrainage van de arm...
Nadere informatieverwijderen van de oksellymfeklier
patiënteninformatie verwijderen van de oksellymfeklier U wordt opgenomen voor een oksellymfeklierverwijdering. Dit heet ook wel okselklierdissectie. Hoe verloopt deze operatie? Wat kunt u verwachten na
Nadere informatieLeefregels na okselklierbehandeling
Leefregels na okselklierbehandeling Dit informatieblad is bedoeld om u te informeren en instrueren over de leefregels na een okselklierbehandeling. Het verwijderen van lymfeklieren in de oksel kan allerlei
Nadere informatieInformatiebrochure Lymfoedeem voor patiënten
Informatiebrochure Lymfoedeem voor patiënten Inhoud Lymfoedeem... 3 1 Omschrijving... 3 2 Preventieve maatregelen tijdens lymfoedeem... 4 2.1 Probeer infecties aan hand en arm te voorkomen... 4 2.2 Advies...
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel OKSELKLIERTOILET
Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel OKSELKLIERTOILET INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 Wanneer wordt een okselkliertoilet uitgevoerd?... 4 Wat houdt een okselkliertoilet in?... 4 Fysiotherapie...
Nadere informatieHet okselkliertoilet
Afdeling: Onderwerp: Chirurgie 1 Inleiding Borstkanker verspreidt zich doorgaans het eerst naar de lymfeklieren in de oksel (okselklieren). Vanuit deze klieren kan borstkanker zich verder in het lichaam
Nadere informatieOPERATIE VOOR BORSTKANKER
OPERATIE VOOR BORSTKANKER OPERATIE VOOR BORSTKANKER Algemeen Elke vrouw die te maken krijgt met borstkanker heeft haar eigen vragen en problemen. Deze informatie is bedoeld als algemene voorlichting; een
Nadere informatieBorstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma)
Borstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma) Uw chirurg heeft met u besproken, dat u in aanmerking komt voor een gehele verwijdering van de borst. In deze folder leest u hier meer over. Wanneer wordt
Nadere informatieZowel bij een borstsparende als een borstverwijderende operatie zal de chirurg de lymfeklieren uit de oksel verwijderen als:
Algemeen Bij een okselklierdissectie worden alle lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Lymfeklieren zijn te vergelijken met zuiveringsstations, die gezamenlijk het lymfestelsel vormen. Het lymfestelsel
Nadere informatieOefeningen na een okselklierdissectie
Oefeningen na een okselklierdissectie U heeft een borstoperatie gehad, waarbij de lymfeklieren uit uw oksel zijn verwijderd (okselklierdissectie). Mogelijk heeft u ook een borstamputatie ondergaan. In
Nadere informatieReconstructie na lumpectomie bij borstkanker
Reconstructie na lumpectomie bij borstkanker U bent door de chirurg verwezen naar de plastisch chirurg om te praten over een reconstructie van de borst. Bij u is borstkanker geconstateerd, de chirurg zal
Nadere informatieH Okselklierdissectie
H.323039.0416 Okselklierdissectie Inleiding Het lymfestelsel in ons lichaam bestaat uit lymfevaten en lymfeklieren. De lymfeklieren werken als een zuiveringsstation: ze maken bacteriën, virussen en andere
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Het voorkomen van lymfoedeem
Het voorkomen van lymfoedeem HET VOORKOMEN VAN LYMFOEDEEM INLEIDING Onlangs bent u aan borstkanker geopereerd. Het feit dat de lymfklieren zijn verwijderd, brengt het risico met zich mee dat zich vocht
Nadere informatieVerwijderen van de lymfeklieren uit de oksel
Verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U ondergaat binnenkort een operatie. Tijdens deze operatie worden de lymfeklieren
Nadere informatieH Okselklierdissectie
H.323039.0218 Okselklierdissectie Inleiding Het lymfestelsel in ons lichaam bestaat uit lymfevaten en lymfeklieren. De lymfeklieren werken als een zuiveringsstation: ze maken bacteriën, virussen en andere
Nadere informatieH.323039.1014. Okselklierdissectie
H.323039.1014 Okselklierdissectie Inleiding Het lymfestelsel in ons lichaam bestaat uit lymfevaten en lymfeklieren. De lymfeklieren werken als een zuiveringsstation: ze maken bacteriën, virussen en andere
Nadere informatieAdviezen en oefeningen na een halsklierdissectie. (verwijderen van de lymfeklieren uit de hals)
Adviezen en oefeningen na een halsklierdissectie (verwijderen van de lymfeklieren uit de hals) Inhoudsopgave A. Inleiding... 1 B. Verloop van het herstel... 2 C. Adviezen voor het dagelijks leven... 2
Nadere informatieLymfoedeem van het been
Afdeling: Onderwerp: Chirurgie Wat is lymfoedeem en hoe ontstaat het? Naast bloedvaten kent het lichaam ook lymfevaten. Door de lymfevaten wordt eiwitrijk weefselvocht (lymfe) teruggevoerd naar het bloedvaatstelsel.
Nadere informatieVerwijderen van de okselklier en lymfoedeem
Verwijderen van de okselklier en lymfoedeem Inleiding Uw behandelend arts heeft u verteld dat u bij een operatie aan uw borst vanwege een tumor misschien een zogenaamd okselklierdissectie krijgt. Borstkanker
Nadere informatieZorg Onder Een Dak ARMOEFENINGEN BIJ LYMFOEDEEM HUID-&OEDEEMPRATIJK C.O.L. VERMEIJDEN
Zorg Onder Een Dak HUID-&OEDEEMPRATIJK C.O.L. VERMEIJDEN Dit boekje is samengesteld door: Sara Ehteshamy Thessa Keereweer Lynn Kuijpers Kimberly Kuwas Kim van Polanen Natasha Snel Gulsum Tas ARMOEFENINGEN
Nadere informatieLymfoedeem Radboud universitair medisch centrum
Lymfoedeem Uw arts heeft lymfoedeem bij u geconstateerd. In deze folder zal worden uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan worden behandeld en wat u zelf kunt doen om er voor te zorgen dat u zo min mogelijk
Nadere informatieOkselklierdissectie. Mammapoli
00 Okselklierdissectie Mammapoli U wordt binnenkort opgenomen voor een okselklierdissectie, al dan niet in combinatie met een operatie aan de borst. De opname vindt plaats op afdeling Heelkunde, (4e etage).
Nadere informatieLeefregels na een okselklierdissectie
Leefregels na een okselklierdissectie 1 U hebt een okselklierdissectie ondergaan. In deze folder vindt u adviezen voor de eerste periode thuis. Wondverzorging De smalle hechtpleisters/steristrips die dwars
Nadere informatieHet verwijderen van lymfeklieren in de oksel
Patiënteninformatie Het verwijderen van lymfeklieren in de oksel Het verwijderen van lymfeklieren in de oksel 899985 Lymfeklieren in de oksel.indd 1 1 17-02-17 15:50 Het verwijderen van de lymfeklieren
Nadere informatieInformatie over de okselklierdissectie. (Het verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel)
Informatie over de okselklierdissectie (Het verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel) 2 De operatie aan de oksel De chirurg of verpleegkundig specialist heeft met u besproken dat u in aanmerking komt
Nadere informatieLeefregels na een borst besparende operatie en een okselklierdissectie
Leefregels na een borst besparende operatie en een okselklierdissectie U hebt een borstbesparende en een okselklierdissectie ondergaan. In deze folder vindt u adviezen voor de eerste periode thuis. Wondverzorging
Nadere informatieHalsklierdissectie Verwijderen van lymfeklieren uit de hals
Halsklierdissectie Verwijderen van lymfeklieren uit de hals De KNO-arts heeft met u besproken dat u een kwaadaardige tumor heeft in de lymfeklieren van de hals. In uw geval betekent dit dat u een operatie
Nadere informatieHoe krijgt u lymfoedeem? Welke vormen van lymfoedeem zijn er?
Lymfoedeem Wat is lymfoedeem? Lymfoedeem is een ophoping van lymfevocht. Dit kan ontstaan in bijvoorbeeld een arm of been. De arm of het been kan daardoor dik worden. Lymfevocht stroomt door de lymfevaten.
Nadere informatieOnderwerp Behandelmogelijkheden voor lymfoedeem na borstkanker
Onderwerp Behandelmogelijkheden voor lymfoedeem na borstkanker voorstellen Inge Jansen Oedeemfysiotherapeute Opleiding Master oncologiefysiotherapie Praktijk voor Fysiotherapie in Terborg 18-11- 14 Inhoud
Nadere informatieBorstverwijdering Ablatio mamma
Borstverwijdering Ablatio mamma Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven De arts heeft met u besproken dat u voor een borstverwijdering in aanmerking komt. Wanneer wordt voor een borstverwijdering
Nadere informatieOkselklieroperatie Bestelnummer: Versie: februari 2018
Okselklieroperatie Bestelnummer: 3739 Versie: februari 2018 www.borstkanker-zorg.nl Inleiding De borstkanker is bij u uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er is met u overlegd dat de lymfeklieren uit de oksel
Nadere informatieOperatief verwijderen van alle okselklieren
Operatief verwijderen van alle okselklieren Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC-Havenziekenhuis U wordt behandeld in het Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC - Havenziekenhuis. In deze folder
Nadere informatieVoorbereiding op de operatie Wij vragen u om uw oksel niet meer te ontharen vanaf het moment van bericht van opname tot aan de operatie.
BORSTAMPUTATIE Inleiding Uw chirurg heeft met u gesproken over een borstamputatie. Bij een dergelijke operatie verwijdert de chirurg de gehele borst met tepel. In deze folder vindt u meer informatie over
Nadere informatieLeefregels na een borstamputatie
Leefregels na een borstamputatie U hebt een borstamputatie en een okselklierdissectie ondergaan. In deze folder vindt u adviezen voor de eerste periode thuis. Wondverzorging De smalle hechtpleisters/steristrips
Nadere informatie