een ernstig probleem

Transcriptie

1 Veilig opgroeien; ons aller zorg Herman Baartman 6/ een ernstig probleem Wat is kindermishandeling Voor het kind Voor de samenleving Voor de praktijk Voor de overheid Herman Baartman 2 1

2 een ernstig probleem Wat is kindermishandeling Voor het kind Voor de samenleving Voor de praktijk Voor de overheid Herman Baartman 3 geen bone fragility maar home fragility Herman Baartman 4 2

3 Een klinisch beeld bij jonge kinderen die ernstig fysiek mishandeld zijn. (Kempe e.a., 1962; The battered child syndrome) Herman Baartman 5 geweld Kindermishandeling Verwaarlozing seksueel misbruik exploitatie fysiek verbaal prenataal fysiek affectief educatief pedagogisch blootstelling aan partnergeweld kinderarbeid seksuele uitbuiting schending van zelfbeschikking Munchausen by proxy eergerelateerd geweld gedwongen uithuwelijken indoctrinatie vgv Herman Baartman 6 3

4 oprekking aan twee kanten Horizontale verruiming Verbale mishandeling Verwaarlozing Seksueel misbruik Vrouwelijke genitale verminking Getuige zijn van partnergeweld Kinderarbeid Pesten Environmental neglect Munchausen by proxy Verticale verruiming Slaan Overbelasting van kind Overbescherming Pedagogische verwaarlozing Matige emotionele mishandeling: De ouder disciplineert het kind door middel van bangmakerij (Baeten & Willems, 2004). Herman Baartman 7 Begrip kindermishandeling is steeds meer verbreed door toenemende sensitiviteit voor psychologische kwetsbaarheid van kind en voor Rechten van het Kind Privé geweld, publieke zaak Herman Baartman 8 4

5 kindermishandeling is Volgens de Wet op de Jeugdzorg (2001) Elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel. Mijn voorstel: Het doen en laten van ouders of anderen in een soortgelijke positie ten opzichte van een kind dat een ernstige bedreiging vormt voor diens veiligheid of welzijn. Herman Baartman 9 kern van het probleem veiligheid en welzijn van een kind worden bedreigd in juist die relatie waar een kind het het meest van hebben moet; de spanning in de praktijk tussen zorg voor (continuïteit van) die relatie en zorg voor de veiligheid van een kind; Herman Baartman 10 5

6 een ernstig probleem Wat is kindermishandeling Voor het kind Voor de samenleving Voor de praktijk Voor de overheid Herman Baartman 11 gevolgen 0-4-jarigen Neurologische beschadigingen Failure to thrive Verstoorde gehechtheid Botbreuken etc. Hersentrauma s Blindheid Herman Baartman 12 6

7 gevolgen 4-12-jarigen Psychosomatische klachten Leerproblemen Gedragsproblemen Concentratieproblemen Herman Baartman 13 gevolgen jarigen Verslavingen Antisociaal gedrag Tienerzwangerschappen Depressies Herman Baartman 14 7

8 gevolgen volwassenen Psychiatrische problemen criminaliteit Relatieproblemen Hart- en vaatziekten Kindermishandeling Herman Baartman 15 een ernstig probleem Wat is kindermishandeling Voor het kind Voor de samenleving Voor de praktijk Voor de overheid Herman Baartman 16 8

9 Geschatte omvang en kosten Leids onderzoek (2007): kinderen per jaar (3% van alle kk tussen 0 en 18) VU-onderzoek (2007): kinderen per jaar Kosten: meer dan per jaar (Meerding, 2003) De jeugd van vandaag is de samenleving van morgen Herman Baartman 17 een ernstig probleem Wat is kindermishandeling Voor het kind Voor de samenleving Voor de praktijk Voor de overheid Herman Baartman 18 9

10 Complexiteit in het kindveiligheidsstelsel 1.onzekerheid over aanpak (ten onrechte niet/wel ingrijpen) 2.moeilijk verenigbare maatschappelijke waarden (rechten van ouders/rechten en van kinderen; bemoeizorg/zelfbeschikking) 3.complexe professionele omgeving (tal van instituten en regels) 4.meervoudige en complexe problematiek (onveiligheid veelal deel van omvattender problematiek) Herman Baartman 19 Complexiteit in het kindveiligheidsstelsel 5.meerduidige signalen (letsels; gedragsveranderingen; info van derden) 6.onzekerheid over betrouwbaarheid van verklaringen (buren, ex-en, ouders, kinderen) 7.tijdsdruk (jong, kwetsbaar kind, beperkte informatie, toch snel beslissen) 8.emotionele belasting (werken met angst) (De Onderzoeksraad voor Veiligheid, Over de fysieke veiligheid van het jonge kind, 2010) Herman Baartman 20 10

11 Evenwicht tussen Ondersteunen van de hand die koestert en beschermen tegen de hand die bezeert Herman Baartman 21 Kinderen eerst!? Uw hoofdtaak is niet het redden van kinderen, maar het ondersteunen van ouders om de ouder te kunnen zijn die ze willen zijn. Herman Baartman 22 11

12 Wat valt u hier op?? Uit serious case reviews blijkt the high price of failures in interprofessional communication for both children and practitioners working with families with mental health problems (Stanley a.o. 2003). Herman Baartman 23 de ouders vergeten Uit serious case reviews blijkt the high price of failures in interprofessional communication for both children and parents and for practitioners working with families with mental health problems (Stanley a.o. 2003). Herman Baartman 24 12

13 Ellende is t, je wilt het niet weten, liever niet.. De wens van professionals om te kunnen geloven dat wat zij onder ogen krijgen geen geval van kindermishandeling is volstrekt begrijpelijk. Accepteren dat het wel zo is maakt hen persoonlijk betrokken bij conflict en emotioneel zeer, en levert hen over aan de chaos van moeilijk te hanteren emoties en reacties. Het is heel menselijk om niet gedwongen te willen worden zich in zo n situatie te begeven (Cooper, 2006). Herman Baartman 25 een ernstig probleem Wat is kindermishandeling Voor het kind Voor de samenleving Voor de praktijk Voor de overheid Herman Baartman 26 13

14 Als het om kindermishandeling gaat is en blijft de overheid probleemeigenaar (Dries van Dantzig) Herman Baartman 27 IVRK, Artikel 18, lid 1 en 2 Ouders. hebben de eerste verantwoordelijkheid voor de opvoeding en de ontwikkeling van het kind. Het belang van het kind is hun allereerste zorg. Om de toepassing van de genoemde rechten te waarborgen en te bevorderen verlenen de staten passende ondersteuning aan ouders bij de uitoefening van hun verantwoordelijkheden en waarborgen ze de ontwikkeling van instellingen, voorzieningen en diensten van kinderzorg Herman Baartman 28 14

15 IVRK, Artikel 19, lid 1 De Staten nemen alle passende wettelijke en bestuurlijke maatregelen en maatregelen op sociaal en opvoedkundig gebied om het kind te beschermen tegen alle vormen van (samengevat) kindermishandeling, terwijl het kind onder de hoede is van de ouder(s), wettige voogd(en) of iemand anders die de zorg voor het kind heeft. Herman Baartman 29 het gaat om meer dan een stelsel; complexiteit vraagt kwaliteit 1.onzekerheid over aanpak (ten onrechte niet/wel ingrijpen) 2.moeilijk verenigbare maatschappelijke waarden (rechten van ouders/rechten en van kinderen; bemoeizorg/zelfbeschikking) 3.complexe professionele omgeving (tal van instituten en regels) 4.meervoudige en complexe problematiek (onveiligheid veelal deel van omvattender problematiek) 5.meerduidige signalen (letsels; info van derden; gedragsveranderingen) 6.onzekerheid over betrouwbaarheid van verklaringen (buren, ex-en, ouders, kinderen) 7.tijdsdruk (jong, kwetsbaar kind, beperkte informatie, toch snel beslissen) 8.emotionele belasting (werken met angst) Herman Baartman 30 15

16 gespierde taal Er mogen geen onduidelijkheden bestaan over de normen die gehanteerd worden ten aanzien van het al dan niet ingrijpen in het gezin en de verantwoordelijkheid die een ieder daarbij heeft. (De Minister van Justitie; brief aan 2e Kamer, maart 2005) Herman Baartman 31 Werken met onzekerheid De belangrijkste factor bij uitstek om zo min mogelijk fouten te maken is toegeven dat je misschien ongelijk hebt (Munro, 2002). Herman Baartman 32 16

17 een houvast in tijden van transitie Conclusie uit Engelse serious case reviews: We believe that the key aims of training are to arm practitioners with knowledge, skills and the capacity to think (Reder & Duncan, 2004). Herman Baartman 33 Sterkte en Succes! 34 17

18 Voor wie meer wil Baartman, H. (2006). Zorg voor veiligheid van kinderen en de menselijke factor. Tijdschrift Ouderschap & Ouderbegeleiding, 9, Baartman, H. (2009). Het begrip kindermishandeling; pleidooi voor een herbezinning en voor bezonnen beleid, Driebergen: Augeo Foundation. Baartman, H. (2010). Werken met angst, Ouderschapskennis, 13, Baartman, H. (2011). Compassie en controle in de Jeugdzorg, Ouderschapskennis, 13, Gezondheidsraad (2011). Behandeling van de gevolgen van kindermishandeling. Cooper, A. (2006). Oppervlakte- en diepteniveau in het onderzoeksrapport Victoria Climbié, Ouderschap & Ouderbegeleiding, 9, Turnell, A. & S. Edwards (2009). Veilig opgroeien, Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Turnell, A. & S. Essex (2010). Als er niets aan de hand is; een oplossingsgerichte methode bij ontkenning van kindermishandeling, Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. an 35 18