Raadsleden College van Burgemeester en Wethouders Toegankelijkheid nieuwbouwwoningen Culemborg. Saskia Bosman, Ingrid Wevers, Christine Dolman

Transcriptie

1 Informatienotitie AAN VAN ONDERWERP DATUM 4 juli 2012 KOPIE AAN BIJLAGE 1 REGISTRATIENUMMER /4364 Raadsleden College van Burgemeester en Wethouders Toegankelijkheid nieuwbouwwoningen Culemborg Saskia Bosman, Ingrid Wevers, Christine Dolman De bevolking vergrijst, en door de extramuralisering ontstaat er een toenemende vraag naar woon zorgarrangementen in Culemborg. Zorgbehoevenden willen in de toekomst langer zelfstandig blijven wonen. In mei 2008 is een analyse gemaakt van de ontwikkeling van de behoefte aan wonen met zorg in relatie tot het beschikbare aanbod voor wonen met zorg. Op welke manier kan Culemborg er voor zorgen dat de woningvoorraad voor de doelgroep op een juiste manier geschikt wordt gemaakt en bereikbaar is? Woonvisie 2010 Uit de analyse, verwerkt in de Woonvisie kwam naar voren dat er nog een grote opgave is om woningen met zorg (verzorgd wonen, zelfstandig) te bouwen Relevant in dit kader zijn de diverse projecten die in het kader van wonen welzijn zorg en de WMO op stapel staan (onder andere gericht op inrichting en toegankelijkheid openbare ruimte, bereikbaarheid en veiligheid van wijken, accommodaties voor ontmoeting, sociale cohesie, et cetera). Afstemming en verbinding van acties met betrekking tot woning en woonomgeving met de voorgestane ontwikkelingen in het kader van de WMO zijn cruciaal. Indien we deze opgave volledig en alleen in de nieuwbouw proberen weg te zetten laten we veel kansen liggen waarmee we de wensen en eisen van onze inwoners om langer zelfstandig te kunnen blijven wonen in de eigen buurt en wijk negeren. Opplussen In augustus 2011 zijn we samen met KleurrijkWonen en Bloeii, financieel ondersteund door de provincie, gestart met het project opplussen. De eerste fase van het project is het inventariseren van onze woningvoorraad. De gehele huurvoorraad en een deel van de particuliere voorraad wordt gecontroleerd op toegankelijkheid. We willen in kaart brengen welke mogelijkheden de bestaande voorraad ons biedt om deze geschikt te maken voor bewoning voor mensen met een beperking. Met een breed gezelschap hebben we er in Culemborg voor gekozen om als basis het systeem in Tiel te hanteren, maar wel een betere en meer integrale versie te ontwikkelen. Overleg met medewerkers van de WMO, KleurrijkWonen, WACC, en de ANBO, Senioren & Gehandicapte raad heeft geleid tot een nieuw Culemborg Toegankelijkheidssysteem waarbij de woning op veel meer aspecten wordt geclassificeerd. Daarnaast omvat het systeem ook meer actuele zaken die toekomstige ontwikkelingen zoals Domotica meeneemt. Gemeente Culemborg Ridderstraat 250 Postbus AC Culemborg Tel Fax Info@culemborg.nl

2 Vervolgblad Informatienotitie Pagina 2 De verschillende woningen in Culemborg worden gerangschikt in 4 toegankelijkheidscategorieën. 1 ster: Rollator toegankelijke woning/appartement 2 sterren: Rollator toe en doorgankelijke woning/appartement 3 sterren: Rolstoel toegankelijke en rollator toe en doorgankelijke woning/appartement 4 sterren: Rolstoel toe en doorgankelijke woning/appartement De lijst is een checklist geworden met technische gegevens die betrekking hebben op de toegankelijkheid naar de woning (buitenruimte), van een complex (centrale hal, lift), en door de woning (slaapkamer, keuken, badkamer etc). De inventarisatie moet ons inzicht geven voor welke woningen het met een geringe aanpassing mogelijk is deze woning op te plussen naar een hogere sterrenclassificatie. Daarnaast wordt voor Culemborg ook inzichtelijk waar de toegankelijke woningen zich bevinden ten opzichte van voorzieningen en nieuwbouwprojecten. Op deze manier kan efficiënter worden ingespeeld op de vraag naar woningen en de instandhouding van voorzieningen. WMO Op het gebied van huren is KleurrijkWonen onze partner als het gaat om de kwaliteit van de huurwoningvoorraad. Voor de particuliere voorraad zal in de tweede fase met name ingezet gaan worden op het bewustwordingsproces; Wat kan ik zelf doen om mijn huis geschikt te maken voor de toekomst. Zowel de aanpassingen die KleurrijkWonen, al dan niet Complexgewijs, doet aan het huurbestand, en de aanpassingen in het particuliere bestand moeten er ook voor zorgen dat er in de toekomst minder aanvragen zullen komen voor WMO voorzieningen. Nieuwbouw Niet alles is op te lossen in de bestaande bouw. Ook in de nieuwbouw moeten we ervoor zorgen dat de woningen die gerealiseerd worden al een basis niveau hebben zodat ze niet na oplevering alsnog met WMO voorzieningen geschikt gemaakt dienen te worden. Vandaar dat de lijst die gebruikt wordt om de bestaande woningvoorraad te inventariseren is uitgebreid en aangepast zodat deze voor Culemborg gebruikt kan worden. Bijgevoegd is een lijst met toegankelijkheidseisen voor 4 verschillende categorieën woningen. Voor Culemborg zullen we in de toekomst inzetten voor nieuwbouw voor de doelgroep op 3 en 4 sterren woningen. 3 sterren: Rolstoel toegankelijke en rollator toe en doorgankelijke woning/appartement 4 sterren: Rolstoel toe en doorgankelijke woning/appartement Voor woningbouwprojecten waarbij de insteek is om voor een zorgbehoevende doelgroep te bouwen, of een doelgroep die in de nabije toekomst zorgbehoevend zal worden, wordt geadviseerd de eisen met betrekking tot de 3 en 4 sterren toegankelijkheid te verplichten. Op deze manier zorgt Culemborg in de toekomst voor een beter toegankelijke woningvoorraad.

3 1 ster: Rollator toegankelijke woning A. Omgeving / bereikbaarheid A.1 Bereikbaarheid Voetpaden en trottoirs 1500 mm breed Toegangspad woning 1200 mm breed Goede toegangsroutes vanaf de openbare weg naar de woningen / het woongebouw Goede routes, inclusief oversteekplaatsen, van woning naar halte openbaar vervoer, winkels en postkantoor of bank Overzichtelijkheid in de directe woonomgeving A.2 Zichtbaarheid Alle toegangen dienen goed zichtbaar te zijn vanaf openbaar gebied of woningen A.3 Parkeren Parkeerplaatsen in de open lucht zijn goed bereikbaar met korte looproute vanaf de entree A.4 Verlichting Verlichting van de directe woonomgeving B. Woning B.1 Ligging woonvertrekken Woonkamer, keuken, slaapkamer, badkamer/ toilet gelijkvloers Traplift Indien er een traplift aanwezig is dienen alle overige vertrekken, die zich niet gelijkvloers bevinden, met deze traplift bereikbaar te zijn. B.2 Woonvertrekken Niveauverschillen/drempels van alle buitendeuren maximaal 20 mm hoog (conform Bouwbesluit) binnen de woning drempelvrij Vrije doorgang deuren minimaal 85 cm (conform Bouwbesluit) B.3 Badkamer Afmetingen: min x 1800mm, indien opstelplaats wasmachine: +2m2 Antisliplaag B.4 Hoofdslaapkamer Afmetingen: min x 3000mm B.5 Keuken B.6 Toilet Standaard toiletpot min. 400 mm

4 1 ster: Rollator toegankelijk appartement A. Omgeving / bereikbaarheid A.1 Bereikbaarheid Voetpaden en trottoirs 1500 mm breed Toegangspad woongebouw 2000 mm breed Hellingbanen/toegangspaden: - Vlak en verhard. Materialen met KOMOkeur - Vrije breedte 1200 mm - Openingen 20 mm (sleuven, roosters) - Hellingshoek overdwars 1:50 Hellingbaan bij niveauverschil 185 mm in principe altijd in combinatie met een trap; zie A.7 Goede toegangsroutes vanaf de openbare weg naar de woningen / het woongebouw Goede routes, inclusief oversteekplaatsen, van woning naar halte openbaar vervoer, winkels en postkantoor of bank Niveauverschillen/drempels van alle buitendeuren maximaal 20 mm hoog (conform Bouwbesluit) A.2 Zichtbaarheid Alle toegangen dienen goed zichtbaar te zijn vanaf openbaar gebied of woningen A.3 Parkeren Parkeerplaatsen in de open lucht zijn goed bereikbaar met korte looproute vanaf de entree Bij winkels en voorzieningen het aantal algemene invalidenparkeerplaatsen 2% van het totaal (aantal naar boven afronden). Bij woongebouwen, bij voorkeur gesitueerd nabij de entree, een algemene invalidenparkeerplaats aanleggen Afmetingen algemene invalidenparkeerplaatsen tenminste 3500 mm breed met een lengte van 5000 mm bij haaksparkeren en een lengte van 6000 mm bij langsparkeren A.4 Verlichting Verlichting van de directe woonomgeving Lichtpunten in en om het woongebouw A.5 Opklimmen Het opklimmen van een galerij op de begane grond of de eerste etage is niet mogelijk (PKM) C. Appartement C.1 Bereikbaarheid in woongebouw Zonder traplopen bereikbaar: op begane grond of lift aanwezig Gang in woongebouw mininmaal 2000mm breed Hellingshoeken max, 1:12, indien hoogteverschil meer dan 250mm max. 1:16 C.2 Lift Afmetingen min x 1050mm; luisterverbinding in de lift en zitje en/of leuning C.3 Ligging woonvertrekken Woonkamer, keuken, slaapkamer, badkamer/ toilet gelijkvloers Traplift Indien er een traplift aanwezig is dienen alle overige vertrekken, die zich niet gelijkvloers bevinden, met deze traplift bereikbaar te zijn. C.4 Woonvertrekken Niveauverschillen/drempels van alle buitendeuren maximaal 20 mm hoog (conform Bouwbesluit) binnen de woning drempelvrij Vrije doorgang deuren minimaal 850 mm (conform Bouwbesluit) C.5 Badkamer Afmetingen: min x 1800mm, indien opstelplaats wasmachine: +2m2 Antisliplaag C.6 Hoofdslaapkamer Afmetingen: min x 3000mm C.7 Keuken C.8 Toilet Standaard toiletpot: 400 mm

5 2 sterren: Rollator toe- en doorgankelijke woning A. Omgeving / bereikbaarheid A.1 Bereikbaarheid Voetpaden en trottoirs 1500 mm breed Toegangspad woning 1200 mm breed Goede toegangsroutes vanaf de openbare weg naar de woningen / het woongebouw Goede routes, inclusief oversteekplaatsen, van woning naar halte openbaar vervoer, winkels en postkantoor of bank Overzichtelijkheid in de directe woonomgeving A.2 Zichtbaarheid Alle toegangen dienen goed zichtbaar te zijn vanaf openbaar gebied of woningen A.3 Parkeren Parkeerplaatsen in de open lucht zijn goed bereikbaar met korte looproute vanaf de entree A.4 Verlichting Verlichting van de directe woonomgeving B. Woning B.1 Ligging woonvertrekken Woonkamer, keuken, slaapkamer, badkamer/ toilet gelijkvloers Traplift Indien er een traplift aanwezig is dienen alle overige vertrekken, die zich niet gelijkvloers bevinden, met deze traplift bereikbaar te zijn. B.2 Woonvertrekken Niveauverschillen/drempels van alle buitendeuren maximaal 20 mm hoog (conform Bouwbesluit) binnen de woning drempelvrij Vrije doorgang deuren minimaal 900 mm B.3 Badkamer Afmetingen: min x 1800mm, indien opstelplaats wasmachine: +2m2 Antisliplaag B.4 Hoofdslaapkamer Breedte min 3000mm, oppervlakte minimaal 13,50 m2 B.5 Keuken B.6 Toilet Verhoogde toiletpot: 460 mm B.7 Bergingen Elke woning is voorzien van een goed en makkelijk bereikbare berging Oppervlakte van minimaal 6 m2 Inwendige breedte van de berging minimaal 2000 mm Elke berging is voorzien van een oplaadpunt t.b.v. een scootmobiel

6 2 sterren: Rollator toe- en doorgankelijk appartement A. Omgeving / bereikbaarheid A.1 Bereikbaarheid Slipwaarde pad/gang Deurdrangers Hoofdtoegang Balustrades Galerijbreedte Lift Hellingshoek in looprichting Leuning Trap Voetpaden en trottoirs 1500 mm breed Toegangspad woongebouw 2000 mm breed Hellingbanen/toegangspaden: - Vlak en verhard. Materialen met KOMOkeur - Vrije breedte 1200 mm - Openingen 20 mm (sleuven, roosters) - Hellingshoek overdwars 1:50 Hellingbaan bij niveauverschil 185 mm in principe altijd in combinatie met een trap; zie A.7 Goede toegangsroutes vanaf de openbare weg naar de woningen / het woongebouw Goede routes, inclusief oversteekplaatsen, van woning naar halte openbaar vervoer, winkels en postkantoor of bank Zonder traplopen bereikbaar: op begane grond of lift aanwezig Gang in woongebouw minimaal 2000mm breed Hellingshoeken max, 1:12, indien hoogteverschil meer dan 250mm max. 1:16 Antisliplaag in galerijen waar weersinvloeden mee spelen Max. 30 Newton met vertraging Slot boven handgreep plaatsen Helder doorzichtig, draad- of veiligheidsglas in de deur Aan de buitenkant geen deurkruk maar handgreep, aan drie zijden goed omgrijpbaar Bovenkant handgreep op 1050 mm boven vloerniveau Balustrades en hekken zijn doorzichtig Opklimmen, en overstappen naar hogere of naastgelegen balkons niet mogelijk 1200 mm Afmetingen min x 1050mm; luisterverbinding in de lift en zitje en/of leuning Voelbare markering met kleurcontrast aan begin en eind van een helling - Vrije ruimte aan begin en eind van de helling 1500x1500 mm - Helling tot 100 mm hoogteverschil 1:10 - Helling boven 100 mm hoogteverschil volgens de formule: Lengte = [(hoogte-0,1)x11,1+10] x hoogte (lengte en hoogte in meters) - Helling boven 1000 mm hoogteverschil: hellingshoek 1:25 Bij niveauverschil 250 mm aan weerszijde een leuning: hoogte = mm boven hellingvlak; diameter = mm; tenminste 50 mm vrij omvatbaar; aan begin en eind van de hellingbaan 300 mm horizontaal doorlopend; geen openingen 500 mm; Niveauverschillen/drempels van alle buitendeuren maximaal 20 mm hoog (conform Bouwbesluit) Rechte steektrap met stootborden Stootbordhelling ca. 15º Optrede 150 mm Aantrede 300 mm Treden met KOMOkeur of gelijkwaardige antislip voorziening Vrije breedte 1200 mm Contrastmarkering aan begin en eind van de trap Voelbare markering aan begin en eind van de trap Vrije ruimte (in de looprichting) aan begin en eind 1200 mm

7 A.2 Zichtbaarheid A.3 Parkeren A.4 Verlichting A.5 Opklimmen Bij niveauverschil 250 mm aan weerszijde een leuning: hoogte = mm boven voorkant trede; diameter = mm; tenminste 50 mm vrij omvatbaar; aan begin van de voorzijde van de eerste en laatste trede 300 mm horizontaal doorlopend Alle toegangen dienen goed zichtbaar te zijn vanaf openbaar gebied of woningen Parkeerplaatsen in de open lucht zijn goed bereikbaar met korte looproute vanaf de entree Bij winkels en voorzieningen het aantal algemene invalidenparkeerplaatsen 2% van het totaal (aantal naar boven afronden). Bij woongebouwen, bij voorkeur gesitueerd nabij de entree, een algemene invalidenparkeerplaats aanleggen Afmetingen algemene invalidenparkeerplaatsen tenminste 3500 mm breed met een lengte van 5000 mm bij haaksparkeren en een lengte van 6000 mm bij langsparkeren Verlichting van de directe woonomgeving Lichtpunten in en om het woongebouw Het opklimmen van een galerij op de begane grond of de eerste etage is niet mogelijk (PKM) C. Appartement C.1 Voordeur Ligging woonvertrekken Traplift C.2 Woonvertrekken C.3 Badkamer Breedte deur 900 mm Slot boven handgreep Aan de buitenkant geen deurkruk maar handgreep, aan drie zijden goed omgrijpbaar Woonkamer, keuken, slaapkamer, badkamer/ toilet gelijkvloers Indien er een traplift aanwezig is dienen alle overige vertrekken, die zich niet gelijkvloers bevinden, met deze traplift bereikbaar te zijn. Niveauverschillen/drempels van alle buitendeuren maximaal 20 mm hoog (conform Bouwbesluit) binnen de woning drempelvrij Vrije doorgang deuren minimaal 900 mm (conform Bouwbesluit) Afmetingen: min x 1800mm, indien opstelplaats wasmachine: +2m2 Antisliplaag C.5 Hoofdslaapkamer Afmetingen: min x 3000mm C.6 Keuken C.7 Bergingen Elke woning is voorzien van een goed en makkelijk bereikbare berging Oppervlakte van minimaal 6 m2 Inwendige breedte van de berging minimaal 2000 mm Elke berging is voorzien van een oplaadpunt t.b.v. een scootmobiel C.8 Toilet Vehoogde toiletpot: 460 mm

8 3 sterren: Rolstoel toegankelijke en rollator toe- en doorgankelijke woning A. Omgeving / bereikbaarheid A.1 Bereikbaarheid Voetpaden en trottoirs 1500 mm breed Toegangspad woning 1200 mm breed Goede toegangsroutes vanaf de openbare weg naar de woningen / het woongebouw Goede routes, inclusief oversteekplaatsen, van woning naar halte openbaar vervoer, winkels en postkantoor of bank Overzichtelijkheid in de directe woonomgeving A.2 Zichtbaarheid Alle toegangen dienen goed zichtbaar te zijn vanaf openbaar gebied of woningen A.3 Parkeren Parkeerplaatsen in de open lucht zijn goed bereikbaar met korte looproute vanaf de entree A.4 Verlichting Verlichting van de directe woonomgeving B. Woning B.1 Ligging woonvertrekken Woonkamer, keuken, slaapkamer, badkamer/ toilet gelijkvloers B.2 Hoofdtoegang Voordeur breedte min. 930mm Hoofdtoegang drempelvrij Binnen de woning alles drempelvrij. Slot boven handgreep Aan de buitenkant geen deurkruk maar handgreep, aan drie zijden goed omgrijpbaar Woonvertrekken Niveauverschillen/drempels van alle buitendeuren maximaal 20 mm hoog (conform Bouwbesluit) binnen de woning drempelvrij Vrije doorgang deuren Woonkamer Keuken Badkamer Hoofdslaapkamer Buitenruimte minimaal 930 mm, overige deuren min. 900 mm Vrije doorgang overige deuren minimaal 900 mm Draaicirkel Achter de voordeur; Vrije draaicirkel voor rolstoel min. 1200mm d.w.z. vrije opstelruimte van 1200 x 1200 mm voor de naar de gebruiker toe draaiende deur zonder belemmeringen zoals radiotoren etc. Breedte gang 1200mm Haakse bocht In verband met het draaien van rolstoelen: som van de breedte van verkeerstroken (gangen e.d.) voor en na een haakse bocht min. 1950mm zonder belemmeringen zoals radiatoren etc. Wandcontactdozen Wandcontactdozen situeren op een hoogte van 900 tot 1200 mm boven de vloer en verder dan 350 mm uit een inwendige hoek Elke ruimte voorzien van loze leidingen, tevens boven de toegangsdeur van de woning een loze leiding aanbrengen, en onder de trap voor een eventuele traplift Meterkast Voldoende extra ruimte voor het plaatsen van een server t.b.v. Domotica voorzieningen in de woning, 2100x1500x310mm B.3 Badkamer Oppervlak min x 2700 mm of 2150 x 2150 mm met voldoende ruimte voor plaatsing douche, wastafel en 2e toilet Antisliplaag Wanden moeten ter plaatse van bevestigingspunten van o.a. toilet en een douchezitje voldoende draagkrachtig zijn Gesitueerd grenzend aan de hoofdslaapkamer met een extra toegangsdeur via deze slaapkamer Thermostaatkraan ± 300 mm buiten waterstraal douche Naar buiten draaiende deur. B.4 Hoofdslaapkamer Breedte min 3000mm, oppervlakte minimaal 13,50 m2

9 B.5 Keuken B.6 Woonkamer B.7 Toilet B.8 Balkon / buitenruimte B.7 Bergingen Een tweede slaapkamer dient een oppervlak te hebben van tenminste 7 m2 met minimaal een vrije breedte van 2100 mm Vrije hoogte mag ter plaatse van de vereiste oppervlakten nergens minder bedragen dan 2600 mm Vloeroppervlak minimaal 2100 x 2700 mm Kooktoestel aansluitend aan aanrechtblad Naast kooktoestel aan beide zijden tenminste 300 mm afzetruimte Draaicirkel, diameter 1500 mm Vrije gebruiksruimte zitfunctie minimaal 3400 x 3000 mm waarvan 3400 mm evenwijdig aan de gevel Vrije gebruiksruimte eetfunctie minimaal 2500 x 2500 mm Verhoogd toilet 460 mm Wanden moeten ter plaatse van bevestigingspunten van o.a. toilet en beugels voldoende draagkrachtig zijn Tenminste 600 mm ruimte tussen voorkant toiletpot en tegenoverliggende wand/wand Balkons en loggia's voorzien van een vrij oppervlak van tenminste 1500 x 1500 mm Drempel naar buitenruimte min. 20 mm Elke woning is voorzien van een goed en makkelijk bereikbare berging Oppervlakte van minimaal 6 m2 Inwendige breedte van de berging minimaal 2000 mm Elke berging is voorzien van een oplaadpunt t.b.v. een scootmobiel Ontsluitingsgangen op afstanden van max. 15 meter voorzien van een draairuimte van 2000 x 2000 mm

10 3 sterren: Rolstoel toegankelijk en rollator toe- en doorgankelijk appartement A. Omgeving / bereikbaarheid A.1 Bereikbaarheid Slipwaarde pad/gang Deurdrangers Hoofdtoegang Opklimmen Balustrades Galerijbreedte Lift Hellingshoek in looprichting Voetpaden en trottoirs 1500 mm breed Toegangspad woongebouw 2000 mm breed Hellingbanen/toegangspaden: - Vlak en verhard. Materialen met KOMOkeur - Vrije breedte 1200 mm - Openingen 20 mm (sleuven, roosters) - Hellingshoek overdwars 1:50 Hellingbaan bij niveauverschil 185 mm in principe altijd in combinatie met een trap; zie A.7 Goede toegangsroutes vanaf de openbare weg naar de woningen / het woongebouw Goede routes, inclusief oversteekplaatsen, van woning naar halte openbaar vervoer, winkels en postkantoor of bank Zonder traplopen bereikbaar: op begane grond of lift aanwezig Gang in woongebouw mininmaal 2000mm breed Hellingshoeken max, 1:12, indien hoogteverschil meer dan 250mm max. 1:16 Antisliplaag in galerijen waar weersinvloeden mee spelen Max. 30 Newton met vertraging Automatische deuropeners Slot boven handgreep plaatsen Helder doorzichtig, draad- of veiligheidsglas in de deur Aan de buitenkant geen deurkruk maar handgreep, aan drie zijden goed omgrijpbaar Bovenkant handgreep op 1050 mm boven vloerniveau Hoofddeur, 1500 mm Aanwezig is een Bellenplateau met duidelijk leesbare naambordjes, een intercom of videofoon en brievenbussen zijn aanwezig Zitgelegenheid voor tenminste 2 personen bij de hoofdtoegang Hoofdtoegang is drempelvrij Het opklimmen van een galerij op de begane grond of de eerste etage is niet mogelijk (PKM) Balustrades en hekken zijn doorzichtig Opklimmen, en overstappen naar hogere of naastgelegen balkons niet mogelijk 1200 mm Afmetingen min x 2100mm; luisterverbinding in de lift en zitje en/of leuning Lift binnen 10 meter en zichtbaar vanaf de hoofdentree Vrij vloeroppervlak voor liftdeur minimaal 2000x2000 mm waarvan 500 mm naast sluitzijde Voldoen aan eisen van bedieningsknoppen, alarmering, spiegels, stopnaukeurigheid, spleetbreedte en ondersteuning Voelbare markering met kleurcontrast aan begin en eind van een helling - Vrije ruimte aan begin en eind van de helling 1500x1500 mm - Helling tot 100 mm hoogteverschil 1:10 - Helling boven 100 mm hoogteverschil volgens de formule: Lengte = [(hoogte-0,1)x11,1+10]xhoogte (lengte en hoogte in meters) - Helling boven 1000 mm hoogteverschil: hellingshoek 1:25

11 Leuning Bij niveauverschil 250 mm aan weerszijde een leuning: hoogte = mm boven hellingvlak; diameter = mm; tenminste 50 mm vrij omvatbaar; aan begin en eind van de hellingbaan 300 mm horizontaal doorlopend; geen openingen 500 mm; Niveauverschillen/drempels van alle buitendeuren maximaal 20 mm hoog (conform Bouwbesluit) Trap Rechte steektrap met stootborden Stootbordhelling ca. 15º Optrede 150 mm Aantrede 300 mm Treden met KOMOkeur of gelijkwaardige antislip voorziening Vrije breedte 1200 mm Contrastmarkering aan begin en eind van de trap Voelbare markering aan begin en eind van de trap Vrije ruimte (in de looprichting) aan begin en eind 1200 mm Bij niveauverschil 250 mm aan weerszijde een leuning: hoogte = mm boven voorkant trede; diameter = mm; tenminste 50 mm vrij omvatbaar; aan begin van de voorzijde van de eerste en laatste trede 300 mm horizontaal doorlopend Tenminste één trappenhuis is gesitueerd binnen 10 meter en zichtbaar vanaf de hoofdentree Trap moet voldoen aan eisen van breedte en helling geschikt voor minder validen Bij lange galerijen elke 30 meter een keerruimte van 2000 x 2000 mm voor een scootmobiel A.2 Zichtbaarheid Alle toegangen dienen goed zichtbaar te zijn vanaf openbaar gebied of woningen A.3 Parkeren Parkeerplaatsen in de open lucht zijn goed bereikbaar met korte looproute vanaf de entree Bij winkels en voorzieningen het aantal algemene invalidenparkeerplaatsen 2% van het totaal (aantal naar boven afronden). A.4 Verlichting Bij woongebouwen, bij voorkeur gesitueerd nabij de entree, een algemene invalidenparkeerplaats aanleggen Afmetingen algemene invalidenparkeerplaatsen tenminste 3500 mm breed met een lengte van 5000 mm bij haaksparkeren en een lengte van 6000 mm bij langsparkeren Verlichting van de directe woonomgeving Lichtpunten in en om het woongebouw Lichtpunten in en om het woongebouw automatisch bediend d.m.v. bewegingsmelders C. Appartement C.1 Toegang woning Doorgang woning Draaicirkel Breedte gang Voordeur breedte minimaal 930 mm Hoofdtoegang drempelvrij Slot boven handgreep Aan de buitenkant geen deurkruk maar handgreep, aan drie zijden goed omgrijpbaar Vrije doorgang deuren Woonkamer Keuken Badkamer Hoofdslaapkamer Buitenruimte minimaal 930 mm, overige deuren min. 900 mm Binnen de woning alles drempelvrij. Vrije draaicirkel voor rolstoel min. 1200mm d.w.z. vrije opstelruimte van 1200 x 1200 mm voor de naar de gebruiker toe draaiende deur zonder belemmeringen zoals radiotoren etc mm

12 Haakse bocht C.2 Ligging woonvertrekken In verband met het draaien van rolstoelen: som van de breedte van verkeerstroken (gangen e.d.) voor en na een haakse bocht min. 1950mm zonder belemmeringen zoals radiatoren etc. Woonkamer, keuken, slaapkamer, badkamer/ toilet gelijkvloers Niveauverschillen/drempels van alle buitendeuren maximaal 20 mm hoog (conform Bouwbesluit) binnen de woning drempelvrij C.3 Gebruik Wandcontactdozen situeren op een hoogte van 900 tot 1200 mm boven de vloer en verder dan 350 mm uit een inwendige hoek Wandcontactdozen Elke ruimte voorzien van loze leidingen, tevens boven de toegangsdeur van de woning een loze leiding aanbrengen, en onder de trap voor een eventuele traplift Meterkast Voldoende extra ruimte voor het plaatsen van een server t.b.v. Domotica voorzieningen in de woning, 2100x1500x310mm C.4 Badkamer Oppervlak minimaal 1700 x 2700 mm of 2150 x 2150 mm met plaatsingsruimte voor douche, wastafel en 2e toilet Antisliplaag Wanden moeten ter plaatse van bevestigingspunten van o.a. toilet en een douchezitje voldoende draagkrachtig zijn Gesitueerd grenzend aan de hoofdslaapkamer met een extra toegangsdeur via deze slaapkamer Thermostaatkraan ± 300 mm buiten waterstraal douche Naar buiten draaiende deur. C.5 Hoofdslaapkamer Breedte min 3000mm, oppervlakte minimaal 13,50 m2 Een tweede slaapkamer dient een oppervlak te hebben van tenminste 7 m2 met minimaal een vrije breedte van 2100 mm Vrije hoogte mag ter plaatse van de vereiste oppervlakten nergens minder bedragen dan 2600 mm C.6 Keuken Vloeroppervlak minimaal 2100 x 2700 mm Kooktoestel aansluitend aan aanrechtblad Naast kooktoestel aan beide zijden tenminste 300 mm afzetruimte C.7 Woonkamer Vrije gebruiksruimte zitfunctie minimaal 3400 x 3000 mm waarvan 3400 mm evenwijdig aan de gevel Vrije gebruiksruimte eetfunctie minimaal 2500 x 2500 mm C.8 Toilet Verhoogd toilet 460mm Wanden moeten ter plaatse van bevestigingspunten van o.a. toilet en beugels voldoende draagkrachtig zijn Tenminste 600 mm ruimte tussen voorkant toiletpot en tegenoverliggende wand/wand C.9 Balkon / buitenruimte Balkons en loggia's voorzien van een vrij oppervlak van tenminste 1500 x 1500 mm Drempel naar buitenruimte min. 20 mm C.10 Bergingen Elke woning is voorzien van een goed en makkelijk bereikbare berging Oppervlakte van minimaal 6 m2 Inwendige breedte van de berging minimaal 2000 mm Elke berging is voorzien van een oplaadpunt t.b.v. een scootmobiel Ontsluitingsgangen op afstanden van max. 15 meter voorzien van een draairuimte van 2000 x 2000 mm

13 A. Omgeving / bereikbaarheid A.1 Bereikbaarheid Voetpaden en trottoirs 1500 mm breed Toegangspad woning 1200 mm breed Goede toegangsroutes vanaf de openbare weg naar de woningen / het woongebouw Goede routes, inclusief oversteekplaatsen, van woning naar halte openbaar vervoer, winkels en postkantoor of bank Overzichtelijkheid in de directe woonomgeving A.2 Zichtbaarheid Alle toegangen dienen goed zichtbaar te zijn vanaf openbaar gebied of woningen A.3 Parkeren Parkeerplaatsen in de open lucht zijn goed bereikbaar met korte looproute vanaf de entree A.4 Verlichting Verlichting van de directe woonomgeving B. Woning 4 sterren: Rolstoel toe- en doorgankelijke woning B.1 Toegang woning B.2 Ligging woonvertrekken B.3 B.4 Doorgang woning Draaicirkel Breedte gang Haakse bocht Gebruik Wandcontactdozen Bediening Meterkast Badkamer Voordeur breedte minimaal 930 mm Hoofdtoegang drempelvrij Slot boven handgreep Aan de buitenkant geen deurkruk maar handgreep, aan drie zijden goed omgrijpbaar Spionnetje, raampje of verticale sleuf in voordeur voorzien van glas, 1000mm vanaf de vloer, doorlopend tot 1600mm of een extra toevoeging op deze hoogte. Vrije doorgang deuren Woonkamer Keuken Hoofdslaapkamer Badkamer Buitenruimte minimaal 930 mm, overige deuren min. 900 mm Binnen de woning alles drempelvrij. Vrije draaicirkel voor rolstoel min. 1200mm d.w.z. vrije opstelruimte van 1200 x 1200 mm voor de naar de gebruiker toe draaiende deur zonder belemmeringen zoals radiotoren etc mm In verband met het draaien van rolstoelen: som van de breedte van verkeerstroken (gangen e.d.) voor en na een haakse bocht min. 1950mm zonder belemmeringen zoals radiatoren etc. Woonkamer, keuken, slaapkamer, badkamer/ toilet gelijkvloers Niveauverschillen/drempels van alle buitendeuren maximaal 20 mm hoog (conform Bouwbesluit) binnen de woning drempelvrij Wandcontactdozen situeren op een hoogte van 900 tot 1200 mm boven de vloer en verder dan 350 mm uit een inwendige hoek Elke ruimte voorzien van loze leidingen, tevens boven de toegangsdeur van de woning een loze leiding aanbrengen, en onder de trap voor een eventuele traplift Tussen 900 mm en 1200 mm boven de afgewerkte vloer en verder dan 350mm uit een inwendige hoek Bediening voor verlichting, mechanische ventilatie, intercom, bel, lift op ma mm boven de afgewerkte vloer. Voldoende extra ruimte voor het plaatsen van een server t.b.v. Domotica voorzieningen in de woning, 2100x1500x310mm Oppervlak minimaal 1700 x 2700 mm of 2150 x 2150 mm met plaatsingsruimte voor douche, wastafel en 2e toilet (bij toilet aan 1-zijde minimaal 900mm vrije ruimte, min,: 6,6 m2 bij aanwezigheid wasmachine. Antisliplaag

14 B.5 Hoofdslaapkamer B.6 Keuken B.7 Woonkamer B.8 Toilet B.9 Balkon / buitenruimte B.10 Bergingen Wanden moeten ter plaatse van bevestigingspunten van o.a. toilet en een douchezitje voldoende draagkrachtig zijn Gesitueerd grenzend aan de hoofdslaapkamer met een extra toegangsdeur via deze slaapkamer Thermostaatkraan ± 300 mm buiten waterstraal douche Naar buiten draaiende deur. Breedte min 3000mm, oppervlakte minimaal 13,50 m2 Een tweede slaapkamer dient een oppervlak te hebben van tenminste 7 m2 met minimaal een vrije breedte van 2100 mm Vrije hoogte mag ter plaatse van de vereiste oppervlakten nergens minder bedragen dan 2600 mm Vloeroppervlak minimaal 2100 x 2700 mm Kooktoestel aansluitend aan aanrechtblad Naast kooktoestel aan beide zijden tenminste 300 mm afzetruimte Voldoende draagkrachtige muur voor het plaatsen van een in hoogte verstelbare keuken Vrije gebruiksruimte zitfunctie minimaal 3400 x 3000 mm waarvan 3400 mm evenwijdig aan de gevel Vrije gebruiksruimte eetfunctie minimaal 2500 x 2500 mm Standaard + 60 mm verhoogd toilet Wanden moeten ter plaatse van bevestigingspunten van o.a. toilet en beugels voldoende draagkrachtig zijn Tenminste 600 mm ruimte tussen voorkant toiletpot en tegenoverliggende wand/deur Tenminste aan 1 zijde naast de toiletpot ook ruimte van minimaal 600 mm Balkons en loggia's voorzien van een vrij oppervlak van tenminste 1500 x 1500 mm Drempelvrij bereikbaar Elke woning is voorzien van een goed en makkelijk bereikbare berging Oppervlakte van minimaal 6 m2 Inwendige breedte van de berging minimaal 2000 mm Elke berging is voorzien van een oplaadpunt t.b.v. een scootmobiel Ontsluitingsgangen op afstanden van max. 15 meter voorzien van een draairuimte van 2000 x 2000 mm

15 4 sterren: Rolstoel toe- en doorgankelijk appartement A. Omgeving / bereikbaarheid A.1 Bereikbaarheid Slipwaarde pad/gang Deurdrangers Hoofdtoegang Opklimmen Balustrades Galerijbreedte Lift Hellingshoek in looprichting Voetpaden en trottoirs 1500 mm breed Toegangspad woongebouw 2000 mm breed Hellingbanen/toegangspaden: - Vlak en verhard. Materialen met KOMOkeur - Vrije breedte 1200 mm - Openingen 20 mm (sleuven, roosters) - Hellingshoek overdwars 1:50 Hellingbaan bij niveauverschil 185 mm in principe altijd in combinatie met een trap; zie A.7 Goede toegangsroutes vanaf de openbare weg naar de woningen / het woongebouw Goede routes, inclusief oversteekplaatsen, van woning naar halte openbaar vervoer, winkels en postkantoor of bank Zonder traplopen bereikbaar: op begane grond of lift aanwezig Gang in woongebouw mininmaal 2000mm breed Hellingshoeken max, 1:12, indien hoogteverschil meer dan 250mm max. 1:16 Antisliplaag in galerijen waar weersinvloeden mee spelen Max. 30 Newton met vertraging Automatische deuropeners Slot boven handgreep plaatsen Helder doorzichtig, draad- of veiligheidsglas in de deur Aan de buitenkant geen deurkruk maar handgreep, aan drie zijden goed omgrijpbaar Bovenkant handgreep op 1050 mm boven vloerniveau Hoofddeur, 1500 mm Aanwezig is een Bellenplateau met duidelijk leesbare naambordjes, een intercom of videofoon en zijn brievenbussen aanwezig Op een vanuit zithouding bereikbare brievenbussen hoogte Zitgelegenheid voor tenminste 2 personen bij de hoofdtoegang Hoofdtoegang is drempelvrij Alle toegangsdeuren tot aan de woning dienen automatisch geopend te kunnen worden. Het opklimmen van een galerij op de begane grond of de eerste etage is niet mogelijk (PKM) Balustrades en hekken zijn doorzichtig Opklimmen, en overstappen naar hogere of naastgelegen balkons niet mogelijk 1200 mm Afmetingen min x 2100mm; luisterverbinding in de lift en zitje en/of leuning Lift binnen 10 meter en zichtbaar vanaf de hoofdentree Vrij vloeroppervlak voor liftdeur minimaal 2000x2000 mm waarvan 500 mm naast sluitzijde Voldoen aan eisen van bedieningsknoppen, alarmering, spiegels, stopnaukeurigheid, spleetbreedte en ondersteuning Voelbare markering met kleurcontrast aan begin en eind van een helling - Vrije ruimte aan begin en eind van de helling 1500x1500 mm - Helling tot 100 mm hoogteverschil 1:10 - Helling boven 100 mm hoogteverschil volgens de formule: Lengte = [(hoogte-0,1)x11,1+10]xhoogte (lengte en hoogte in meters) - Helling boven 1000 mm hoogteverschil: hellingshoek 1:25

16 Leuning Bij niveauverschil 250 mm aan weerszijde een leuning: hoogte = mm boven hellingvlak; diameter = mm; tenminste 50 mm vrij omvatbaar; aan begin en eind van de hellingbaan 300 mm horizontaal doorlopend; geen openingen 500 mm; Niveauverschillen/drempels van alle buitendeuren maximaal 20 mm hoog (conform Bouwbesluit) Trap Rechte steektrap met stootborden Stootbordhelling ca. 15º Optrede 150 mm Aantrede 300 mm Treden met KOMOkeur of gelijkwaardige antislip voorziening Vrije breedte 1200 mm Contrastmarkering aan begin en eind van de trap Voelbare markering aan begin en eind van de trap Vrije ruimte (in de looprichting) aan begin en eind 1200 mm Bij niveauverschil 250 mm aan weerszijde een leuning: hoogte = mm boven voorkant trede; diameter = mm; tenminste 50 mm vrij omvatbaar; aan begin van de voorzijde van de eerste en laatste trede 300 mm horizontaal doorlopend Tenminste één trappenhuis is gesitueerd binnen 10 meter en zichtbaar vanaf de hoofdentree Trap moet voldoen aan eisen van breedte en helling geschikt voor minder validen Bij lange galerijen elke 15 meter een keerruimte van 2000 x 2000 mm voor een scootmobiel Noodstroom aggregaat Indien een appertementencomplex gerealiseerd wordt met als doel de huisvesting van Rolstoelgebruikers dan dient het gebouw voorzien te zijn van een noodstroomaggregaat zodat ten alle tijden het complex en de woningen bereikbaar zijn. A.2 Zichtbaarheid Alle toegangen dienen goed zichtbaar te zijn vanaf openbaar gebied of woningen A.3 Parkeren Parkeerplaatsen in de open lucht zijn goed bereikbaar met korte looproute vanaf de entree Bij winkels en voorzieningen het aantal algemene invalidenparkeerplaatsen 2% van het totaal (aantal naar boven afronden). A.4 Verlichting Bij woongebouwen, bij voorkeur gesitueerd nabij de entree, een algemene invalidenparkeerplaats aanleggen Afmetingen algemene invalidenparkeerplaatsen tenminste 3500 mm breed met een lengte van 5000 mm bij haaksparkeren en een lengte van 6000 mm bij langsparkeren Verlichting van de directe woonomgeving Lichtpunten in en om het woongebouw Lichtpunten in en om het woongebouw automatisch bediend d.m.v. bewegingsmelders voldoende verlichtingsniveau boven centrale toegangsdeur en in centrale ruimten C. Appartement C.1 Toegang woning Voordeur breedte minimaal 930 mm Hoofdtoegang drempelvrij Slot boven handgreep Aan de buitenkant geen deurkruk maar handgreep, aan drie zijden goed omgrijpbaar

17 Doorgang woning C.2 Ligging woonvertrekken C.3 C.4 Draaicirkel Breedte gang Haakse bocht Gebruik Wandcontactdozen Bediening Meterkast Badkamer Spionnetje, raampje of verticale sleuf in voordeur voorzien van glas, 1000mm vanaf de vloer, doorlopend tot 1600mm of een extra toevoeging op deze hoogte. Vrije doorgang deuren Woonkamer Hoofdslaapkamer Keuken Badkamer Buitenruimte minimaal 930 mm, overige deuren min. 900 mm Binnen de woning alles drempelvrij. Vrije draaicirkel voor rolstoel min. 1200mm d.w.z. vrije opstelruimte van 1200 x 1200 mm voor de naar de gebruiker toe draaiende deur zonder belemmeringen zoals radiotoren etc mm In verband met het draaien van rolstoelen: som van de breedte van verkeerstroken (gangen e.d.) voor en na een haakse bocht min. 1950mm zonder belemmeringen zoals radiatoren etc. Woonkamer, keuken, slaapkamer, badkamer/ toilet gelijkvloers Niveauverschillen/drempels van alle buitendeuren maximaal 20 mm hoog (conform Bouwbesluit) binnen de woning drempelvrij Wandcontactdozen situeren op een hoogte van 900 tot 1200 mm boven de vloer en verder dan 350 mm uit een inwendige hoek Elke ruimte voorzien van loze leidingen, tevens boven de toegangsdeur van de woning een loze leiding aanbrengen, en onder de trap voor een eventuele traplift Tussen 900 mm en 1200 mm boven de afgewerkte vloer en verder dan 350mm uit een inwendige hoek Bediening voor verlichting, mechanische ventilatie, intercom, bel, lift op ma mm boven de afgewerkte vloer. Voldoende extra ruimte voor het plaatsen van een server t.b.v. Domotica voorzieningen in de woning, 2100x1500x310mm Oppervlak minimaal 1700 x 2700 mm of 2150 x 2150 mm met plaatsingsruimte voor douche, wastafel en 2e toilet (bij toilet aan 1-zijde minimaal 900mm vrije ruimte, min,: 6,6 m2 bij aanwezigheid wasmachine. Antisliplaag Wanden moeten ter plaatse van bevestigingspunten van o.a. toilet en een douchezitje voldoende draagkrachtig zijn Gesitueerd grenzend aan de hoofdslaapkamer met een extra toegangsdeur via deze slaapkamer Thermostaatkraan ± 300 mm buiten waterstraal douche Naar buiten draaiende deur. C.5 Hoofdslaapkamer Breedte min 3000mm, oppervlakte minimaal 13,50 m2 Een tweede slaapkamer dient een oppervlak te hebben van tenminste 7 m2 met minimaal een vrije breedte van 2100 mm Vrije hoogte mag ter plaatse van de vereiste oppervlakten nergens minder bedragen dan 2600 mm C.6 Keuken Vloeroppervlak minimaal 2100 x 2700 mm Kooktoestel aansluitend aan aanrechtblad Naast kooktoestel aan beide zijden tenminste 300 mm afzetruimte Voldoende draagkrachtige muur voor het plaatsen van een in hoogte verstelbare keuken C.7 Woonkamer Vrije gebruiksruimte zitfunctie minimaal 3400 x 3000 mm waarvan 3400 mm evenwijdig aan de gevel Vrije gebruiksruimte eetfunctie minimaal 2500 x 2500 mm C.8 Toilet Standaard + 60 mm verhoogd toilet

18 Wanden moeten ter plaatse van bevestigingspunten van o.a. toilet en beugels voldoende draagkrachtig zijn Tenminste 600 mm ruimte tussen voorkant toiletpot en tegenoverliggende wand/deur Tenminste aan 1 zijde naast de toiletpot ook ruimte van minimaal 600 mm C.9 Balkon Balkons en loggia's voorzien van een vrij oppervlak van tenminste 1500 x C.10 Bergingen 1500 mm Elke woning is voorzien van een goed en makkelijk bereikbare berging Oppervlakte van minimaal 6 m2 Inwendige breedte van de berging minimaal 2000 mm Elke berging is voorzien van een oplaadpunt t.b.v. een scootmobiel Ontsluitingsgangen op afstanden van max. 15 meter voorzien van een draairuimte van 2000 x 2000 mm