Ter Hoffsteedeweg bij 3

Transcriptie

1 Ter Hoffsteedeweg bij 3 Straat en huisnummer : Ter Hoffsteedeweg bij 3 Postcode en plaats : 2051 EN Bloemendaal Kadastrale aanduiding : A4918 Complexonderdeel : Lindenheuvel Naam object : Bouwjaar : 1901 Architect : A. Salm Bouwstijl : neorenaissance-trant met invloed van de Chaletstijl Oorspronkelijke functie : tuinmanswoning en toegangspoort Huidige functie : woning en toegangspoort Datum foto :

2 Inleiding Het landgoed Lindenheuvel ligt in de binnenduinrand tussen Bloemendaal en Overveen. De ontginning van de duingronden tot landgoed dateert uit de tweede helft van de 18 de eeuw. In de loop van de jaren verschijnen er stallen, een koetshuis, een koetsierswoning met aangebouwde oranjerie, portier- en tuinmanswoningen en een ijskelder. Het in 1840 gebouwde hoofdhuis wordt in 1900 gesloopt en vervangen door een nieuw, door architect A. Salm ontworpen landhuis dat de naam Lindenheuvel krijgt. Het landgoed wordt in deze periode verfraaid met een tuinaanleg naar ontwerp van L.A. Springer. Veel historische bebouwing is inmiddels verdwenen. Het hoofdhuis is in 1979 gesloopt en door nieuwbouw vervangen. Het complex Lindenheuvel kent twee rijksmonumenten te weten Bloemendaalseweg 150 en 162. Ter Hoffsteedeweg bij 3 is vrijstaand gelegen aan de noordzijde van de weg. Tezamen met het markante inrijhek aan de oostzijde vormt het de monumentale entree tot Lindenheuvel. Het pand is in 1901 ontworpen als portierswoning van Lindenheuvel 5. Architect A. Salm tekende voor het ontwerp. De plaats van de entree is geheel georiënteerd op het naastgelegen inrijhek. De architect van dit hek is niet bekend maar gezien de architectonische stijlkenmerken van de pijlers is het ook door Salm ontworpen. Het woonhuis is opgetrokken in neorenaissancestijl met traptoren, trapgevel, speklagen, segmentbogen met sluitstenen. Hierdoor is aangesloten bij de Hollandse Renaissance. De gepleisterde waterlijsten, hoek- en neggeblokken versterken de rijke contrastwerking van de gevels en sorteren een schilderachtig effect. Invloed van de Chaletstijl is zichtbaar in de asymmetrische opzet en de combinatie van brede dakoverstekken met houten consoles van het tentdak van de traptoren. Het woonhuis is exemplarisch voor de ontwikkeling van villabouw rond 1900 in Bloemendaal. Vooral rond de eeuwwisseling was de combinatie van neorenaissancistische en Chaletstijlmotieven zeer populair. In 1909 is de woning aan de westzijde vergroot met een éénlaags, plat afgedekte aanbouw. In 1980 en 1986 zijn intern wijzigingen uitgevoerd. De oorspronkelijke, hoog opgemetselde schoorsteen nabij de traptoren is verdwenen. Beschrijving Woonhuis 5 Gemeente Bloemendaal, bouwarchief, Ter Hoffsteedeweg bij 3, dossiernr. 770

3 Het pand heeft een onregelmatige plattegrond en is opgebouwd uit één bouwlaag en een zolderverdieping onder een samengesteld schilddak dat met leien is gedekt. De voorgevel heeft een naar voren springend rechter bouwdeel dat afgesloten wordt door een steekkap met trapgevel. De trapgevel wordt ter weerszijden geflankeerd door hardstenen pijnappelvormige elementen. Natuurstenen driehoekige frontonnetjes bekronen de geveltrappen. Op de linker zijgevel (west) sluit een, iets terugliggende, éénlaags, plat afgedekte aanbouw aan. Aan de rechter zijgevel (oost) is een uitgebouwde, rechthoekige traptoren opgemetseld. Deze traptoren wordt afgesloten door een met leien gedekt tentdak met een uitgezwenkte kapvoet. De brede dakoverstekken worden onderkraagd door decoratief gesneden houten consoles. De rechter en linker zijgevel bezitten een smalle dakkapel met een raam met vijfruitsmotief. Deze dakkapellen zijn gedekt door een met leien gedekt tentdakje met licht uitgezwenkte kapvoet waarvan de overstekken door gesneden consoles worden onderkraagd. Alle nokken worden bekroond door zinken pirons waarvan die op het tentdak de vorm van een windvaan heeft. De gevels zijn gemetseld in rode baksteen in kruisverband. De plint is gepleisterd. Boven de getoogde bovendorpels van de vensters zitten strekken. Ter hoogte van de onderdorpels van de vensters is een gepleisterde, geprofileerde waterlijst aangebracht. De gepleisterde sierband in de gevelafsluiting gaat over in een geprofileerde houten daklijst met houten bakgoot daarboven. Gevels bezitten gepleisterde hoekblokjes. Vensters zijn versierd met gepleisterde neggeblokjes en sluitstenen. De traptoren heeft in de gevelafsluiting een sierlijst met een gepleisterd geometrisch blokpatroon en een waterlijst er onder. Een geometrisch siermotief is ook aanwezig in de top van de trapgevel in de voorgevel. De voorgevel heeft in het naar voren springende bouwdeel met trapgevel op de begane grond een dubbel openslaand tweeruits raam met vijfruits bovenlicht en getoogde bovendorpels. Hierboven, op de verdieping, zit een vierruits paneeldeur die toegang geeft tot een uitkragend, rechthoekig balkon. Dit balkon bezit geprofileerde houten balusters en decoratief gesneden hoekbekroningen. Een overeenkomstig vormgegeven balkonhek is aangebracht boven de plat afgedekte éénlaags aanbouw links van de hoofdmassa. In het bouwdeel links van het naar voren springende trapgeveldeel en in de aangrenzende plat afgedekte aanbouw zitten eveneens een dubbel openslaand tweeruits raam met vijfruits bovenlicht en getoogde bovendorpel. De entree bevindt zich rechts in de voorgevel, in het terugspringende bouwdeel. Een gemetselde trap leidt naar de entree onder een luifel die op de hoek versierd is met een hardstenen pijnappelvormig element en onderkraagd wordt door decoratief gesneden korbelen. De entree wordt gevormd door een zesruits paneeldeur met drieruits bovenlicht en getoogde bovendorpel. In het muurvlak haaks hierop bevindt zich een éénruits raam met éénruits bovenlicht. De rechter zijgevel (oost) heeft tussen entree en uitgebouwde traptoren een dubbel openslaand tweeruits raam. De traptoren heeft op de begane grond een klein tweeruits raam en op de verdieping een rond oeil de boeuf omgeven door rollagen en vier gepleisterde sluitstenen. De voortuin wordt van de straat gescheiden door een smeedijzeren sierhekwerk. Inrijhek Ten oosten van de woning, op een terugliggende rooilijn en iets gedraaid ten opzichte van de weg, staat het inrijhek dat toegang geeft tot het landgoed Lindenheuvel. Het bestaat uit twee forse gemetselde, min of meer vierkante, pijlers op hardstenen basementen. De schacht bezit enkele natuurstenen, al dan niet geprofileerde, lijsten. De

4 afdekking bestaat uit een natuurstenen bekroning met driehoeks- en pijnappelvormige motieven. De verschijningsvorm van deze decoratieve afdekking komt overeen met de trapgevel van het woonhuis. Meteen onder de afdekking zit in het natuursteen een uitsparing met opschrift. Het opschrift op de pijlers luidt Linden (links) en Heuvel (rechts). Tussen de pijlers zit een dubbel openslaand ijzeren sierhekwerk met spijlen en sierspeerpunten. Motivering voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst De monumentale waarden van het complex Lndenheuvel zijn gelegen in de bijzondere complexmatige samenhang. Een complex bestaat uit verschillende elementen, veelal in één periode tot stand gekomen die met elkaar een ensemble vormen. De karakteristiek wordt gevormd door het samenspel van en de samenhang tussen elementen: stedenbouwkundig plan, gebouwen, objecten, (semi)openbare ruimte, landschappelijke aanleg en beplanting. De voormalige portierswoning met de op het inrijhek georiënteerde entree en het inrijhek zelf bezitten cultuurhistorische waarde als complexmatig onderdeel van het landgoed Lindenheuvel. Tezamen met de andere monumentale relicten op het landgoed vormen ze een markant historisch ensemble dat, hoewel het hoofdhuis uit 1900 is gesloopt, de herinnering aan het oude landgoed levend houdt. De woning en het inrijhek bezitten stedenbouwkundige en situationele waarden vanwege de prominente en vrijstaande ligging. Als gaaf bewaard gebleven representant van een vroeg 20 ste eeuwse villa uitgevoerd in neorenaissancestijl met invloed van de Chaletstijl bezit het woonhuis architectuurhistorische waarde. Deze architectuurstijl is exemplarisch voor de ontwikkeling van villabouw rond 1900 in Bloemendaal toen de combinatie van neorenaissancistische en Chaletstijlmotieven zeer populair was. Het pand en het inrijhek zijn voorts van belang binnen het oeuvre van architect A. Salm. De woning en het inrijhek zijn grotendeels gaaf in hoofdvorm en in detaillering. Beschermenswaardig zijn alle in de bovenstaande beschrijving omschreven onderdelen tenzij aangeduid als niet beschermenswaardig.

5 Voorgevel Inrijhek