Kerkplein 2. : Neorenaissancetrant Oorspronkelijke functie : Pastorie. Datum foto :

Transcriptie

1 Kerkplein 2 Straat en huisnummer : Kerkplein 2 Postcode en plaats : 2061 JC Bloemendaal Kadastrale aanduiding : F73 Complexonderdeel : Nederlands Hervormde Kerk Bloemendaal Naam object : Bouwjaar : 1875 Architect : A. van der Steur Bouwstijl : Neorenaissancetrant Oorspronkelijke functie : Pastorie Huidige functie : Pastorie Datum foto :

2 Inleiding Het complex Nederlands Hervormde Kerk Bloemendaal is gesitueerd op het Kerkplein. Tot het complex behoort, naast de pastorie, de centraal op het plein gesitueerde Nederlands Hervormde Kerk uit De dorpskerk met omringend kerkhof en hekwerk staat geregistreerd als rijksmonument. De pastorie van de Nederlands Hervormde Kerk is vrijstaand gelegen aan de noordzijde van het plein, pal tegenover de kerk. Aan de achterzijde grenst de pastorie aan het parkachtige landgoed van de voormalige buitenplaats Wildhoef. Het pand is gebouwd als pastorie. Het ontwerp uit 1875 is van de hand van de Haarlemse architect A. van der Steur ( ). De pastorie is uitgevoerd in een stijl die verwant is aan de neorenaissance hetgeen vooral zichtbaar is in de symmetrische gevelopbouw en de ornamentiek van de tuitgevel in de centrale as. Het raam op de verdieping in de oostgevel dateert uit Beschrijving De pastorie heeft een vrijwel rechthoekige plattegrond, is deels onderkelderd en bestaat uit twee bouwlagen met zolderverdieping onder een afgeplat schilddak. Het dak is gedekt met gesmoorde, geglazuurde Verbeterde Hollandse pannen. De twee hoeken van het voordakschild zijn versierd met decoratieve zinken pirons. Het achterdakvlak heeft drie (niet beschermwaardige) Veluxramen. De centrale, risalerende middenas met entree, feitelijk een Vlaamse Gevel, wordt beëindigd door een tuitgevel met een zadeldak dat aangrijpt op de dakrand van het afgeplatte schilddak. De tuit zelf wordt beëindigd door decoratieve, geprofileerde gepleisterde lijsten en een pleisterwerk sierelement. Daarboven bevindt zich een boven de kap uitstekende sierbekroning met smeedijzeren windvaan. Links en rechts van de Vlaamse Gevel zit een ovaal oeil de boeuf met segmentboogvormige beëindiging. Het oeil de boeuf is gevuld met een ovaalvormig éénruits raam. De gevels zijn gemetseld in rode baksteen in kruisverband. De voorgevel heeft opmerkelijk smalle lint- en nog smallere stootvoegen (snijvoegen). Boven de vensters van de voorgevel zitten gele baksteen strekken die afgewisseld worden met rode baksteen strekken als aanzet- en sluitsteen. De strekken boven de gevelopeningen in de portiekentree bezitten wit geschilderde, gepleisterde sluitstenen. De voorgevel bezit op de hoeken van de begane grond en ter weerszijden van de centrale entree bakstenen 1 Gemeente Bloemendaal, bouwarchief Kerkplein 2, dossiernr. 1879

3 pilasters met een patroon waarbij om de zeven lagenmaten een terugliggende lagenmaat wordt geteld. Boven de begane grond zit een wit geschilderde, gepleisterde geprofileerde waterlijst. De verdieping wordt afgesloten door een geprofileerde houten lijst die samen met de uitkragende bakgoot als het ware een hoofdgestel vormt. Dit hoofdgestel zet zich over de zij- en achtergevels voort. De voorgevel is symmetrisch. Centraal in deze voorgevel zit een, meerdere verdiepingen tellend, portiek met entree. De ingangspartij wordt door een rondboog met gepleisterde sluitsteen beëindigd. De centrale entree wordt bereikt via een hardstenen stoep. De éénruits paneeldeur, voorzien van een decoratief deurrooster, bezit boven het kalf een éénruits bovenlicht met ijzeren levensboom. De paneeldeur is gevat in een houten kozijn met, ter weerszijden, pilastervormig gesneden zijstukken. Boven de entree bevindt zich een door gepleisterde, wit geschilderde consoles onderkraagd balkon dat voorzien is van een oorspronkelijk gietijzeren balkonhekwerk met een geprofileerde balkonleuning. Dubbel openslaande éénruits balkondeuren met tweeruits bovenlicht geven toegang tot het balkon. Boven het balkon bevindt zich een tweeruits raam met éénruits rondboog bovenlicht. De entreepartij wordt geflankeerd, zowel op de begane grond als op de verdieping, door twee tweeruits schuiframen met tweeruits bovenlichten. Ramen hebben relatief diepe neggen. De hoeken van de vensteromlijsting zijn voorzien van oren. Alle vensters in de voorgevel zijn voorzien van persiennes. Ter weerszijden van de entree hangt een decoratieve lantaarn met smeedijzeren arm. De linker zijgevel heeft op de begane grond links twee vensters en op de verdieping een T-schuifraam met tweeruits bovenlicht. De rechter zijgevel (oost) heeft een éénlaags plat afgedekte aanbouw met een lichte risaliet waarin drie verticaal gelede gekoppelde éénruits ramen zitten die met glas-inlood zijn bezet. In de voorgevel van deze aanbouw zit een dubbel openslaande tuindeur met vierruits bovenlicht. Deze gevel wordt afgesloten door een licht uitkragende bakgoot die een voortzetting vormt van de waterlijst van de hoofdmassa. Boven het platte dak is de zijgevel van de hoofdmassa zichtbaar. Centraal zit een uitgebouwde, gemetselde schoorsteen die door de daklijst heen steekt. Links zijn dubbel openslaande balkondeuren met bovenlichten aangebracht. Het rechter geveldeel van de hoofdmassa is aan het zicht onttrokken door een hoog opgemetseld rechthoekig balkon met, op de buitenste hoek, een rechthoekige, hoog opgemetselde schoorsteen. De pastorie wordt door een tuin omgeven. De zijtuin (west) is met enkele forse bomen beplant. Deze zij- en achtertuin en ook de zij- en achtergevel van de pastorie worden aan het zicht onttrokken door een hoge, gemetselde tuinmuur die een overgang vormt van het Kerkplein en de Donkerelaan. De tuinmuur staat pal in de zichtlijn van de Donkerelaan. De muur is gemetseld in helderrode verblendsteen en wordt afgesloten door een uitkragende rollaag met een tandlijst eronder. Links in deze tuinmuur bevindt zich een gemetselde rondboog waarin een houten rondboog tuindeur is geplaatst. De voortuin wordt van de straat gescheiden door haag en een smeedijzeren sierhek met draaihek. Het draaihek is geplaatst tussen balustervormige, gietijzeren kolommen. Het terrein rechts (oost) heeft als erfafscheiding een stalen sierhekwerk. Motivering voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst De monumentale waarden van het complex Nederlands Hervormde Kerk Bloemendaal zijn gelegen in de bijzondere complexmatige samenhang. Een complex bestaat uit verschillende elementen, al dan niet in één periode tot stand gekomen die met elkaar

4 een ensemble vormen. De karakteristiek wordt gevormd door het samenspel van en de samenhang tussen elementen: stedenbouwkundig plan, gebouwen, objecten, (semi)openbare ruimte, landschappelijke aanleg en beplanting. De pastorie van de Nederlands Hervormde Gemeente uit 1875 bezit cultuurhistorische waarden als typologisch voorbeeld van een nog vrijwel geheel in oorspronkelijke staat verkerende pastorie op het Kerkplein nabij de Nederlands Hervormde Kerk. De pastorie heeft stedenbouwkundige waarde vanwege de massawerking aan de noordzijde van het Kerkplein. Het gebouw met aangrenzende tuinmuur vormt als het ware de noordgevel van het plein. Het pand is beeldbepalend gesitueerd. Tezamen met de hekwerken, tuinmuur, de tegenovergelegen dorpskerk met bijbehorend kerkhof en hekwerk en bomen vormt de pastorie een waardevol dorps ensemble. De pastorietuin heeft landschappelijke waarde vanwege de ruimtelijke relatie met het parkachtige landgoed Wildhoef waar het ruimtelijk-landschappelijk gezien deel van uitmaakt. De pastorietuin met de monumentale bomen vormt als het ware een geheel met de monumentale tuin van Wildhoef. Een ruimtelijk-landschappelijke relatie bestaat ook met de tegenovergelegen begraafplaats rondom de Nederlands Hervormde Kerk. Het pand heeft architectuurhistorische waarde vanwege kwaliteit van het in neorenaissancestijl uitgevoerde ontwerp. De pastorie is daarnaast van belang binnen het veelzijdig oeuvre van de Haarlemse architect A. van der Steur. De pastorie is gaaf in hoofdvorm en in detaillering. Beschermenswaardig zijn alle in de bovenstaande beschrijving omschreven onderdelen tenzij aangeduid als niet beschermenswaardig.

5 Tuinmuur