Goed belicht. Diafragma, sluitertijd en ISO-waarde
|
|
- Ivo Molenaar
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Goed belicht Diafragma, sluitertijd en ISO-waarde INLEIDING Voor fotograferen heb je licht nodig. Licht dat via de lens op een beeldsensor valt. (Heel lang geleden, toen er nog geen sensors waren, moest dat licht op een lichtgevoelige film vallen. Straks vertel ik daar nog wat meer over als ik het over ISO-waarden heb). Dit principe geldt voor iedere fotocamera, of dat nu een eenvoudige compactcamera, een smartphone of een dure spiegelreflexcamera is. Hoe meer licht er op de sensor valt hoe lichter de foto zal zijn. Het omgekeerde is natuurlijk ook het geval. Dat betekent dat je als fotograaf de juiste belichting moet kiezen om te voorkomen dat de foto overof onderbelicht wordt. Bij onderbelichting kun je natuurlijk voor extra licht zorgen door bij te lichten met een flitser of andere lichtbronnen. Als dat niet kan of mag, of omdat je gewoon het aanwezige licht wilt gebruiken, zul je iets anders moeten doen. Die mogelijkheid heb je, namelijk door de juiste combinatie van sluitertijd, diafragma en ISO-waarde te kiezen. Sommige apparaten (smartphones bijvoorbeeld, of de eenvoudigste camera s) hebben geen mogelijkheid om de belichting handmatig in te stellen. Die doen dat automatisch. Zo n automatische stand zit op alle fototoestellen (ook de dure spiegelreflexcamera s), maar serieuze fotograferen bepalen zelf de juiste instellingen. Voordat ik het verband tussen de drie instellingen toelicht, zal ik deze eerst in het kort afzonderlijk beschrijven. Daarbij merk ik op, dat diafragma-instellingen en de keuze van een bepaalde sluitertijd ook op andere wijze van invloed zijn op de foto. Ze worden ook gebruikt voor het instellen van de scherptediepte of voor het voorkomen of juist veroorzaken van bewegingsonscherpte. Deze aspecten laat ik hier verder buiten beschouwing. DIAFRAGMA De diafragma-instelling bepaalt hoe groot de opening is, waardoor het licht op de beeldsensor valt. Hoe groter de opening, hoe meer licht er binnenkomt. De diafragmainstelling wordt aangegeven door een getal, bijvoorbeeld F/8.0 of F/22. Je ziet ook aanduidingen als F8.0 of f8.0. Belangrijk om te weten is dat hoe groter het F-getal, hoe kleiner de lensopening is. Een lens met een diafragma van F/1.4 noemt men dan ook een lichtsterke lens. Een diafragma van F/8.0 heeft een twee maal zo grote opening als een diafragma van F/16 en laat dus ook twee keer zoveel licht door. In onderstaande afbeelding zie je een voorbeeld van de diafragmawaarden, die je zou kunnen tegenkomen op jouw camera:
2 Er zit een bepaalde logica in deze reeks. Sterker nog, in dit geval is er sprake van twee reeksen: Als je de getallen van de bovenste reeks bekijkt, zie je dat het volgende getal steeds het dubbele is van zijn voorganger. De grootte van de lensopening bij het lagere diafragmagetal is dan ook exact twee keer zo groot als bij het volgende getal. Voor de onderste reeks geldt precies hetzelfde. Als je een camera met verwisselbare lenzen hebt zul je zien dat iedere lens zijn eigen diafragmabereik heeft. Ook de tussenliggende waardes kunnen per lens verschillen. Maar het principe is ieder keer hetzelfde: een verdubbeling van de waarde betekent een halvering van de lensopening. SLUITERTIJD De sluitertijd bepaalt gedurende hoeveel tijd er licht op de sensor mag vallen. Sluitertijden kunnen variëren van lang (bijvoorbeeld 10 seconden) tot heel kort (bijvoorbeeld 1/4000 seconde). In het algemeen kun je zeggen, dat hoe meer licht aanwezig is, hoe korter de sluitertijd kan zijn. Natuurlijk kunnen er redenen zijn om bij voldoende licht toch te kiezen voor een langere sluitertijd (bijvoorbeeld om stromend water te fotograferen), maar daar ga ik hier niet verder op in. Op het moment dat je de ontspanknop van je camera indrukt gaat de lensopening open. De ingestelde (of berekende) sluitertijd bepaalt vervolgens wanneer de lensopening weer dicht gaat. Duurdere camera s hebben in het algemeen een groter bereik tussen de kortste en de langste sluitertijd. Belangrijk om te weten is, dat bij een sluitertijd van 1/200 seconde precies twee keer zoveel licht de sensor bereikt als bij een sluitertijd van 1/400 seconde. Als je een camera met verwisselbare lenzen hebt, is dat bereik onafhankelijk van de lens die je gebruikt. De sluitertijd is een instelling van de camerabody en niet van de lens. ISO-WAARDE De ISO-waarde was vroeger, toen foto s nog op een fotorolletje werden gemaakt, een aanduiding voor de gevoeligheid van de film. Door een andere chemische samenstelling van de lichtgevoelige filmlaag was de ene film gevoeliger dan de andere. Een filmrolletje van ISO400 was twee keer zo gevoelig als een rolletje van ISO200, oftwel het had de helft minder licht nodig voor een zelfde
3 belichting van de foto. Wel was het zo, dat met het toenemen van de ISO-waarde ook de korreligheid van de foto toenam. Met de intrede van de elektronische beeldsensor bleef de ISO-instelling gehandhaafd, hoewel de technische werking natuurlijk anders werd. In vergelijking met een ISO200-opname wordt bij een ISO400-opname het door de sensor opgevangen licht elektronisch versterkt met een factor twee. Een bijkomend, nadelig effect van deze versterking is dat ruis ook versterkt wordt. Om die reden worden hoge ISO-waarden het beste vermeden. Bij ISO400 heb je dus de helft minder licht nodig als bij ISO200 om toch dezelfde belichting te verkrijgen. De ISO-waarde is, net als de sluitertijd, een instelling op de camera (en niet op de lens). Ook nu geldt dat de ISO-waardes die je op je camera kunt instellen een regelmatige reeks vormen, waarin de factor 2 een rol speelt, bijvoorbeeld: (Strikt genomen verandert de hoeveelheid licht op de beeldsensor niet als je de ISOwaarde wijzigt.) COMBINEREN VAN DIAFRAGMA, SLUITERTIJD EN ISO Samenvattend hebben we dus drie variabelen om de belichting te regelen: diafragma, sluitertijd en ISO. In principe kun je elke mogelijke diafragmawaarde met elke mogelijke sluitertijd en elke mogelijke ISO-waarde combineren. Elke combinatie van deze drie resulteert in een bepaalde belichting van de foto. Bij alle drie speelt de factor 2 een grote rol. En dat is een interessant gegeven, dat je de mogelijkheid biedt om slimme combinaties te maken. Als je door de omstandigheden gedwongen wordt om de ene factor te veranderen, kun je dat compenseren door een andere factor in tegengestelde richting te veranderen. Stel, dat je in verband met de gewenste scherptediepte voor een bepaald diafragma (bijvoorbeeld F5.6) hebt gekozen. Een sluitertijd van 1/500 seconde en ISO200 levert dan dezelfde belichting op als een sluitertijd van 1/1000 seconde en ISO400. Immers, door de halvering van de sluitertijd halveert ook de hoeveelheid licht dat op de sensor valt. Dat wordt dan goedgemaakt met een verdubbeling van de gevoeligheid van de sensor door de ISO-waarde te verdubbelen.
4 Een ander voorbeeld waarbij je de ISO-waarde niet wilt veranderen. Een sluitertijd van 1/250 seconde en een diafragma van F/5.6 resulteert in eenzelfde belichting als een diafragma van F/2.8 en een sluitertijd van 1/500 seconde. De sluitertijd halveert de hoeveelheid licht, maar het grotere diafragma verdubbelt die hoeveelheid licht weer, waardoor je uiteindelijk dezelfde belichting bereikt. Hieronder nog enkele voorbeelden, die per regel dezelfde belichting opleveren. In de gearceerde cellen staat de waarde, die ongewijzigd blijft. sec F ISO sec F ISO 1/ / / / / / / / AV, TV EN M-STAND Zoals gezegd hebben alle fotocamera s een automatische stand, waarbij de camera zelf de instellingen bepaalt aan de hand van de hoeveelheid licht. De meeste camera s (met uitzondering van smartphones, tablets en sommige compactcamera s) bieden daarnaast de mogelijkheid om zelf instellingen te kiezen. In het algemeen heb je dan drie mogelijkheden: 1. Je kiest voor de diafragma-voorkeuze, hetgeen betekent dat jij als fotograaf een bepaald diafragma kiest. De camera berekent vervolgens op basis van de gemeten lichthoeveelheid welke sluitertijd nodig is om een goed belichte foto te krijgen. Daarbij houdt de camera ook rekening met de ingestelde ISO-waarde. De diafragma-voorkeuze wordt op Canon-camera s aangegeven met de aanduiding Av; op Nikon-camera s is dat de A-stand. Deze letter aanduiding komt van het Engelse woord aperture wat lichtopening betekent. 2. Je kiest voor de sluitertijd-voorkeuze, waarbij je kiest voor een zelf in te stellen sluitertijd. De camera berekent dan de gewenste diafragmagrootte om de foto juist te belichten. Op Canon-camera s kies je dan de Tv (van time ), op Nikon-toestellen is dat de S-stand (van shutter = sluiter). 3. Je kiest voor de volledig handmatige stand, waarbij jezelf zowel de sluitertijd als het diafragma gaat instellen. Je bent dan ook zelf helemaal verantwoordelijk voor een juiste belichting. Op vrijwel alle camera s kies je dan voor de M-stand ( manual ). Deze stand biedt je maximale vrijheid in het kiezen van de gewenste instellingen. Bij de eerste twee opties ben je in beginsel zeker van een goed belichte foto. Immers, zelf heb je gekozen voor een ISO-waarde en één van de andere twee instellingen; de camera berekent de juiste waarde voor de derde instelling. Uiteraard voorzover dat past binnen de mogelijke waarden van de camera of het objectief. Met de informatie hierboven kun je in principe aan de slag om goed belichte foto s te maken. Alle basisingrediënten ken je nu. Wat hierna nog volgt zijn wat verdiepings punten die je kunt gebruiken om je belichting te verbeteren of te verfijnen.
5 Goed belicht Aanvullende informatie DIAFRAGMA-AANDUIDING OP OBJECTIEVEN In elke modelaanduiding van een objectief staat een aanwijzing van de diafragma-mogelijkheden. Bij prime-lenzen (dat zijn lenzen met een vaste brandpuntsafstand) kan dat er bijvoorbeeld zo uitzien: Tamron SP 90mm F2.8 Di VC USD 1:1 Macro Dit is een lens met een vast brandpunt van 90 mm. De aanduiding F2.8 geeft aan dat het grootste diafragma (dus de kleinste diafragmawaarde) F/2.8 is. Op lenzen staat vrijwel nooit de andere uiterste waarde vermeld (dus die voor de kleinste diafragma-opening, bijvoorbeeld F/32). Op een zoomlens (dus een lens met een variabele brandpuntsafstand) staat een iets andere vermelding, bijvoorbeeld: Sigma mm f/ DC Macro OS HSM Deze aanduiding geeft aan dat bij een brandpuntsafstand van 18 mm het grootste diafragma F/3.5 is. Bij een brandpuntsafstand van 250 mm is het maximale diafragma F/6.3. Ook hier vind je geen aanduiding van het kleinste diafragma. BELICHTINGSSTOP Bij belichting wordt vaak de term stop gebruikt. Ik verlaag de belichting met 1 stop, of ik moest 2 stops overbelichten. Een stop kun je zowel in diafragma als in sluitertijd of ISO-waarde aanpassen. Eén stop komt dan overeen met een wijziging van 1/100 seconde in 1/200 seconde, of van ISO100 naar ISO200. Een diafragma-verandering van F/2.8 naar F/5.6 is ook één stop. Oftewel: 1 stop komt overeen met een aanpassingsfactor 2. Merk op, dat 1 stop over-/onderbelichting niet betekent dat je twee aan elkaar grenzende waarden (voor sluitertijd, ISO of diafragma) kiest. Als jouw objectief diafragma s van 2.8, 4, 5.6, 8.0, 11, 16 en 22 aankan, is een wijziging van 5.6 naar 8.0 niet een onderbelichting van 1 stop. EV-AANPASSING Stel dat je een foto wilt maken in een besneeuwd landschap of in een situatie met een heel heldere lucht. In dit soort situaties wil je misschien wel overbelichten of onderbelichten om uiteindelijk een goed resultaat te krijgen. In de Av/A-stand en in de Tv/S-stand lukt dat dan waarschijnlijk niet omdat de camera bij de door jou gekozen waarden zelf de derde waarde berekent.
6 Je kunt uiteraard voor de M-stand kiezen, zodat je alle instellingen handmatig doet, maar je kunt de camera ook vertellen dat hij moet onder- of overbelichten. Dat doe je met de EV-instelling. Daarmee geef je aan hoeveel stops de camera moet afwijken van de berekende waarde. EV staat voor exposure value. Bijvoorbeeld: Bij ISO200 en een door jou ingesteld diafragma van F/8.0 (Av/A-stand) zou de camera in een bepaalde siutatie een sluitertijd van 1/1000 seconde hebben berekend. Uit ervaring weet je dat in die situatie de belangrijkste onderwerpen op de foto onderbelicht zullen worden. Het diafragma wil je op F/8.0 houden in verband met de gewenste scherptediepte. De ISO-waarde veranderen heeft geen zin, omdat de automaat van de camera die wijziging toch weer zou compenseren en er alsnog een onderbelichte foto zou worden gemaakt. De enige manier is om de camera te vertellen dat de belichtingstijd langer moet zijn. Dat doe je door de EV-instelling met één of twee stops te verhogen. Hierdoor weet de camera dat de sluitertijd van 1/1000 seconde moet worden verlaagd naar 1/500 (= 1 stop) of 1/250 seconde (= 2 stops). De meeste camera s hebben overigens de mogelijkheid om de EV-instelling te wijzigen met telkens 1/3 stop. In de Av/A-stand heeft een aanpassing tot gevolg dat de sluitertijd wordt aangepast. In de Tv/S-stand wordt de diafragmawaarde gecorrigeerd. In de M-stand heeft een EV-aanpassing geen nut, omdat je daar sowieso alle instellingen zelf bepaalt. ND-FILTERS Soms loop je wat belichting betreft tegen de begrenzingen van je apparatuur aan. Dat hoeft niets te maken te hebben met het feit of je dure of eenvoudige apparatuur hebt. Het kan ook een gevolg zijn van het resultaat dat je met je foto wilt behalen. Stel je voor, dat je een landschapsfoto wil maken. In dat landschap bevindt zich een waterval of een meertje, waarop kleine golven te zien zijn. In jouw foto wil je het water van de waterval als een witte sluier laten zien, of je wilt de golven op het weer neutraliseren. Een veel gebruikte methode daarvoor is het gebruik van een langere sluitertijd. Daardoor zullen de bewegende delen in je foto (de waterval of de golven) bewegingsonscherpte gaan vertonen. En dat is eigenlijk precies wat je wilt bereiken. Een vervelende bijkomstigheid bij deze aanpak is dat door de langere sluitertijd veel meer licht op de sensor zal vallen dan eigenlijk nodig is voor een goede belichting. Je wilt echter ook geen kleiner diafragma kiezen (in verband met de gewenste scherptediepte) en de ISO-waarde is al zo laag mogelijk ingesteld. Meer mogelijkheden op je camera heb je niet. De enige oplossing die er dan nog overblijft is het gebruik van een zogenaamd ND-filter. ND is de afkorting van neutral density. De Nederlandse benaming is grijsfilter. Dit filter houdt een bepaalde hoeveelheid ligt tegen zonder de andere eigenschappen van het licht (zoals kleur en polarisatie) aan te tasten. Grijsfilters zijn verkrijgbaar in verschillende gradaties, aangeduid met een getal dat het aantal lichtstops bepaalt. Onderstaande tabel geeft aan hoeveel licht een bepaald filter tegenhoudt:
7 Aanduiding verhouding lensopening F- stops lichtdoorlatendhid % ND.2 1/2 1 50% ND.4 1/4 2 25% ND.8 1/8 3 12,5% ND.16 1/16 4 6,25% ND.32 1/32 5 3,125% ND.64 1/64 6 1,563% enz. enz. enz. enz. Stel, je zou voor een waterval normaal gesproken bij een gegeven diafragma en ISO-waarde een sluitertijd van 1/125 seconde nodig voor een goed belichte foto. Als je omwille van het sluiereffect naar een sluitertijd van 0,5 seconde zou willen gaan, dan zou dat resulteren in een overbelichting van 6 stops. Om daar tegen te compenseren zou je een ND.64 grijsfilter moeten gebruiken. LICHTMEETMETHODE Tegenwoordig maken camera s gebruik van een interne lichtmeting: de camera meet hoeveel licht er op de sensor valt en past daar op de belichting aan. Bij een externe lichtmeting meet je met een losse lichtmeter hoeveel licht er op het te fotograferen (hoofd-)onderwerp valt. Bij die interne meting kun je kiezen uit verschillende mogelijkheden, die je in het camera-menu kunt kiezen. Canon-camera s hebben bijvoorbeeld de mogelijkheden, zoals in deze afbeelding. Andere merken hebben vergelijkbare opties. De keuze die je maakt, bepaalt over welk deel van de beelduitsnede door de interne lichtmeter de lichthoeveelheid wordt gemeten. Dat gebied kan variëren van het gehele zoekerbeeld tot een enkel punt in het beeld. Welke methode je kiest is afhankelijk van omstandigheden en soort foto. Uiteraard is deze instelling niet van belang bij fotograferen in de M-stand. Voor meer informatie over deze lichtmeetmethodes kun je het beste de handleiding van je camera raadplegen.
Welkom op de avond Basistechniek camera. Gerrit Valkenwoud
Welkom op de avond Basistechniek camera Gerrit Valkenwoud 1 Basistechniek camera Nodig om je te onderscheiden van de kiekjesmaker Geeft beter voorspelbare foto s Alleen te leren door veel te doen Lees
Nadere informatiefotografie Aquarium Er E n r ö ö Dob Do ro r n o yi 23-1-2014 1
Aquarium fotografie Ernö Dobronyi 23-1-2014 1 Onderwerpen Hardware Welke camera Welke objectief Welke flitser Welke hulpmiddelen De theorie Beeldvorming Witbalans Reflectie Compositie Pauze De praktijk
Nadere informatieFotograferen op P, Av, Tv of M? Welke stand wanneer?
Fotograferen op P, Av, Tv of M? Welke stand wanneer? Je camera heeft een aantal voorkeuze modi waarmee je de camera op verschillende manier kunt laten werken. De P, Av, Tv en M standen zijn hierbij de
Nadere informatieBELICHTING(SDRIEHOEK)
BELICHTING(SDRIEHOEK) Wat je moet weten om foto s te maken Objectief, vereniging voor vrijetijdsfotografie 19 september 2017, Paul van der Zwan 2 INHOUD Werking camera Diafragma Sluitertijd ISO De belichtingsdriehoek
Nadere informatieDiafragma, hoe werkt het
Diafragma, hoe werkt het DOOR KENNETH VERBURG IN BASISCURSUS - 172 REACTIES Onderdeel van de serie 1. Basiskennis Starten met een spiegelreflexcamera Diafragma, hoe werkt het De beste sluitertijd kiezen
Nadere informatieFotografie Basiskennis! 13 september 2005 Door Augustijn Buelens & Jeff Ceuppens
Fotografie Basiskennis! 13 september 2005 Door Augustijn Buelens & Jeff Ceuppens Fotografie de basiskennis! Waarom? Analoog of digitaal blijft gelijk! Basiskennis is onontbeerlijk! Beter inzicht in wat
Nadere informatieDe voordelen van de belichtingsregelingen onder creatief gebruik zijn in de meeste gevallen een juist belichte en creatievere foto.
Belichtingsregelingen: Creatief gebruik Dit tweede deel, over het programmakeuzewiel, behandelt het creatief gebruik van belichtingsregelingen. Deze geavanceerde belichtingsregelingen zijn tegenwoordig
Nadere informatieFotografie Pro 1 SCHERPTEDIEPTE
centrum voor VOLWASSENENONDERWIJS Heusden - Zolder Fotografie Pro 1 SCHERPTEDIEPTE Uitgegeven door het CVO Heusden-Zolder Auteur: Rebecca Dekleermaeker Copyright 2010 CVO - All rights reserved http://www.cvohz.be
Nadere informatieHANDMATIG FOTOGRAFEREN
W W W. K L E I N E D R O M E R S. N L 2 0 1 8 K L E I N E D R O M E R S EBOOK HANDMATIG FOTOGRAFEREN Ligt jouw camera ook meer stof te verzamelen dan foto s? Dan wordt het tijd voor verandering, want die
Nadere informatieBASIS FOTOGRAFIE BASISBEGRIPPEN
BASIS FOTOGRAFIE In fotografie draait alles om 2 eenvoudige zaken: het beschikbare licht (dat je wil vastleggen als foto op je film of sensor) de lens die je gebruikt om dit licht te manipuleren. Bij het
Nadere informatieFlitsfotografie. begrippen. Basis
Flitsfotografie begrippen Basis Enkele begrippen Belichtingswaarde/lichtwaarde(LW) (Exposure value EV in het Engels) Dit is een maat die aangeeft hoeveel licht er nodig is om een goed belichte
Nadere informatieWorkshopvoorbereiding
Het klikt in de natuur e-book natuurfotoworkshop Workshopvoorbereiding www.natuurfotoworkshop.nl Voorbereiding op de workshop natuurfotografie Bij het geven van de natuurfotoworkshops merken we dat er
Nadere informatieInstellingen. Afbeelding 3.1 Boven op een spiegelreflexcamera. draaiknop waarmee de M-stand kan worden ingesteld.
Instellingen 3 Hoe geavanceerd de camera ook is, met mondfotografie zijn de beste resultaten te bereiken door manueel te werken. Dit hoofdstuk zal dat duidelijk maken. Omdat de instelling van de verschillende
Nadere informatieISO. Diafragma. Sluitertijd. Scherptediepte
En toen was er licht! deel 2 ISO Diafragma Sluitertijd Scherptediepte 1 Er zijn 4 voorwaarden welke bepalen hoeveel licht er uiteindelijk op de camera-sensor (analoog-film) terecht komt, namelijk: 1) Hoeveelheid
Nadere informatieDigitale fotografie onder water
Digitale fotografie onder water Digitale fotografie wordt meer en meer bereikbaar voor de gewone duiker (Jan-met-de- Cap). Dit komt omdat veel camera merken goed geprijsde onderwaterhuizen leveren voor
Nadere informatieDiafragma - sluitertijd - ISO-waarde
Inleiding Het woord fotografie betekent letterlijk schrijven met licht. Vertaald naar de camera betekent dit, dat we een bepaald moment vastleggen op een sensor. *) We drukken op een knopje en de foto
Nadere informatieWorkshopvoorbereiding
Het klikt in de natuur e-book natuurfotoworkshop Workshopvoorbereiding www.natuurfotoworkshop.nl Voorbereiding op de workshop natuurfotografie Bij het geven van de natuurfotoworkshops merken we dat er
Nadere informatieBelichting. Bepaal je ISO-waarde altijd nadat je de diafragma en sluitertijd hebt bepaald.
Belichting Sluitertijd 1/4 1/8 1/15 1/30 1/60 1/125 1/250 1/500 Diafragma 2.8 4 5.6 8 11 16 22 32 ISO ruis geen ruis 3200 1600 800 400 200 100 lichter donkerder Bepaal je ISO-waarde altijd nadat je de
Nadere informatieFotograferen in de Berry
Fotocursus op camping le Bonhomme met dank aan de HCC versie feb 2008 Deel 1 blad 1 Inleiding Iedereen schiet weleens een plaatje, maar het resultaat is niet altijd zoals verwacht. De foto is onscherp,
Nadere informatieHET DIAFRAGMA. Voor iedereen die er geen gat meer in ziet. Algemeen
HET DIAFRAGMA Voor iedereen die er geen gat meer in ziet. Algemeen Allemaal gebruiken wij het, maar toch blijkt uit regelmatig terugkerende vragen op het forum dat dit gebruiken soms iets anders is dan
Nadere informatieWelkom op deze Fotocursus
Welkom op deze Fotocursus 1 DIGITALE FOTOCURSUS Fons Strijbosch www.footoos.nl fons@footoos.nl 0653 847682 2 LESONDERDELEN 3 LESONDERDELEN Camera techniek (instellingen) 3 LESONDERDELEN Camera techniek
Nadere informatieBasisbegrippen in de fotografie
Basisbegrippen in de fotografie Met betrekking tot belichting Aanleiding: De aanleiding voor het houden van deze presentatie zijn de verzoeken die gedaan zijn tijdens de introductie op de eerste clubdag
Nadere informatieScherptediepte. Scherpte diepte wordt dikwijls weergegeven als 'DOF' (DepthOf Field)
Scherptediepte. Scherpte diepte wordt dikwijls weergegeven als 'DOF' (DepthOf Field) Eerst en vooral een kleine herhaling: Het Diafragma of Lensopening. Als je de technische specs van je lens bekijkt,
Nadere informatieRuud Gort www.zienwateris.nl contact@zienwateris.nl 06-24670522
Het 5 stappenplan voor het gebruik van Nikon D3100 spiegelreflex camera: Bij elke camera is er een onderverdeling van hoofdonderdelen en aanvullingen. In deze handleiding wil ik in 5 stappen de basis,
Nadere informatie8 tips voor lichtmeting
8 tips voor lichtmeting met de camera Han Sieveking Whitepapers 2014 Fotoacademie MISSION STATEMENT De Fotoacademie leidt op inspirerende wijze een student op tot een bewuste, zelfstandige (beroeps)fotograaf
Nadere informatieAlgemene Camera techniek
Mei 2010 Algemene Camera techniek Een camera zonder geheimen G.van Koppen Wat komt er aan bod... De camerafamilie Compact vs. Spiegelreflex (DSLR) Invloed van sluiter, diafragma en ISO Scherptediepte Lichtmeting
Nadere informatieWelkom bij Foto van Beloois. Uitgangspunten. Werkwijze lessen van 2 uur. Oefeningen na elke les
Welkom bij Foto van Beloois Auteur: Frank van Beloois Bedrijf: Foto van Beloois Copyright 2015 Foto van Beloois, KvK 51968673 Alle rechten voorbehouden www.foto.vanbeloois.nl www.academy.vanbeloois.nl
Nadere informatieMacrofotografie Wanneer is Macro Macro? Hulpmiddelen: Opdracht: Onderwerp Tip
Wanneer is Macro Macro? Een macrofoto heeft een vergrotingsfactor van 1:1. In de praktijk betekent dit dat het gefotografeerde object ongeveer even groot is als de sensor. In de andere gevallen wordt het
Nadere informatieE-pages van Beterelandschapsfoto
E-pages van Beterelandschapsfoto Waarom E-pages Omdat wij vinden dat het volgen van een workshop alleen wat weinig is. Omdat wij vinden dat de E-pages een toevoeging aan de workshops zijn. Afhankelijk
Nadere informatieMinicursus Digitale fotografie
Minicursus Digitale fotografie De zomer is in aantocht: de periode waarin je digitale camera overuren draait. Omdat niet iedereen weet wat je allemaal kunt met een digitale camera, geeft het NTI je deze
Nadere informatieCamerafuncties de basics
Camerafuncties de basics INLEIDING De huidige camera s zijn echte staaltjes van techniek, of het nu een spiegelreflexcamera, een systeemcamera of een hybridcamera is. Ze zijn volgepakt met talloze functies
Nadere informatieFOTOGRAFIE BASIS. Jelmer de Haas
FOTOGRAFIE BASIS Jelmer de Haas LES 4 - LICHT Licht meten Belichten Oefening Histogram Belichtingscompensatie Thuisopdracht Profiel: Erwin Olaf ESSAY Plannen / ideeen / vragen? LICHT METEN / BELICHTEN
Nadere informatieOPDRACHTKAART. Thema: AV-technieken. Fotografie 2. De fotocamera AV-01-02-01. Voorkennis: Geen
OPDRACHTKAART AV-01-02-01 De fotocamera Voorkennis: Geen Intro: We kunnen fotocamera s verdelen in twee grote groepen, namelijk analoge camera s en digitale camera s. Door middel van deze opdracht krijg
Nadere informatie7 supertips over SCHERPTE & DIEPTE. voor natuurfoto s met een WOW-factor. Fotograferen in de natuur.nl. Toine Westen
7 supertips over SCHERPTE & DIEPTE voor natuurfoto s met een WOW-factor Fotograferen in de natuur.nl Toine Westen HOI! Superleuk dat je dit e-book hebt gedownload via www.fotograferenindenatuur.nl/tips.
Nadere informatieWelkom workshop Portretfotografie
Welkom workshop Portretfotografie Agenda dag 1 10.00 uur 10.30 uur Ontvangst 10.30 uur 12.00 uur Kennismaking voorstelronde + Theorie deel 1 12.00 uur 13.00 uur Lunch 13.00 uur 14.00 uur Theorie deel 2
Nadere informatieNachtfotografie. de nacht geeft haar geheimen prijs. G. van Koppen
Nachtfotografie de nacht geeft haar geheimen prijs G. van Koppen Nachtfotografie? Bij nachtfotografie wordt het onderwerp niet door direct zonlicht verlicht. Het tijdstip is vanaf het moment dat de zon
Nadere informatieExtra Thema: Manueel fotograferen De M-stand
Extra Thema: Manueel fotograferen De M-stand Diafragmavoorkeur (A/Av) Hebben we tot nu toe gebruikt om stilstaande onderwerpen te fotograferen Halfautomatisch: jij het f-getal, camera berekent nodige sluitertijd
Nadere informatieOnderstaande werkwijze geldt zeker voor mensen die een spiegelreflex camera hebben maar is ook van toepassing op de meeste compact camera s.
Avondfotografie Tijdens de fototocht in het arboretum te Kalmthout zijn vragen gesteld over de op handen zijnde avondfotografie in de binnenstad van Breda (zondag 26 februari, 17:00u Haven). Ik heb beloofd
Nadere informatieM A C R O fotografie
Macrofotografie M A C R O fotografie wat is macrofotografie welke lens sluitertijd diafragma en bokeh scherpte/diepte verlichting A F S P R AA K negatief = beeldsensor = full frame full frame (ff) = 24
Nadere informatieNatuurfotografie. Kijken, zien en dán pas fotograferen. Luc Hoogenstein
Natuurfotografie Kijken, zien en dán pas fotograferen Luc Hoogenstein Wat is een natuurfotograaf? Een natuurfotograaf is iemand die natuur fotografeert, met respect voor de natuur. Hoe doe je dat? Begrijp
Nadere informatiePersonen bij weinig licht
Personen bij weinig licht Camera in auto-stand: van zodra er iets minder licht is, klapt de interne flits open en gaat deze af Flitslicht is soms nuttig (zie volgend thema), maar vaak krijg je betere resultaten
Nadere informatieVerbeter jezelf met deze handige tips!
Verbeter jezelf met deze handige tips! Het hart van elk fotografisch systeem is de lens. Gedurende ons fotografische leven kunnen we bergen met geld en tijd spenderen aan het kopen en gebruiken van lenzen
Nadere informatieClose-up Techniek avond. Filmen met fotocamera
Close-up Techniek avond Filmen met fotocamera Beelden van toen 35 mm kleinbeeld film 8 mm film Geschiedenis Camcorder 1995 Digitale video band 1983 Analoge Videoband 2000 Flash memory Traditioneel Alternatieve
Nadere informatieFotografie: van opname tot archivering deel 1. Bruno Vandermeulen
Fotografie: van opname tot archivering deel 1 Bruno Vandermeulen 6 7 8 9 10 11 12 1 3 Wat is een camera? Zwarte doos: camera obscura Sensor Sluiter Objectief Diafragma Sensor Pixels Grootte 15 16 Camera
Nadere informatieStraatfotografie. Op jacht naar alledaagse maar bijzondere taferelen en mensen.
Straatfotografie www.welmanstudio.nl Op jacht naar alledaagse maar bijzondere taferelen en mensen. welmanstudio cursussen en workshops fotografie, photoshop en fotoreizen www.welmanstudio.nl Thema kiezen!2
Nadere informatieDigitale fotografie. 7 juni 2010. Gezinsbond Kieldrecht en Luc Bosmans
Digitale fotografie 7 juni 2010 Gezinsbond Kieldrecht en Luc Bosmans Zoek het niet te ver! Digitale fotografie Je moet niets noteren (maar je mag het wel). Stuur een mail naar: bosmans.luc@skynet.be en
Nadere informatieScherptediepte. Inleiding
Inleiding In ieder objectief vinden we een diafragma. Het diafragma bestaat uit een aantal lamellen, die tesamen openingen met verschillende diameters kunnen vormen. Doordat het diafragma deze verschillende
Nadere informatieMacro fotografie De eerste is de scherpstelafstand van de lens De tweede belangrijke waarde is de reproductiefactor
Macro fotografie is volgens velen één van de moeilijkst uit te voeren vormen van fotografie doordat je zo dicht op je onderwerp zit en dat je diafragma ver open is je slechts enkele millimeters hebt om
Nadere informatieEn toen was er licht! deel 1
En toen was er licht! deel 1 Begrippen als ISO, Diafragma en Sluitertijd en hoe dit allemaal samenwerkt in een camera zijn voor veel beginners lastig te doorgronden. Om dit te verklaren, gaan we zelf een
Nadere informatieLicht Belichting Lichtmeting
Licht Belichting Lichtmeting PUNTJES VOORAF 29 april 2015 Kees van Gageldonk 2 Inhoud Licht Algemene inleiding Belichting Inleiding Conclusie Correctiemogelijkheden Lichtmeting Inleiding Dynamisch bereik
Nadere informatieFOTOGRAFIE
www.beeldvlak.nl info@beeldvlak.nl FOTOGRAFIE Sluitertijd De sluiter heeft als oorspronkelijke bedoeling de belichtingstijd te regelen. Door de belichtingstijd te veranderen kun je de lichthoeveelheid
Nadere informatieINVULFLITS. Niet zo geslaagd hé!
Als u tijdens de vakantie in zonnige oorden fotografeert, zult u met enige regelmaat met contrasten te maken krijgen die voor onze beeldsensor niet meer te overbruggen zijn. De beste remedie is natuurlijk
Nadere informatieFO TOGRAFIE Word je digitale camera de baas en maak die perfecte foto!
INZICHT IN FO TOGRAFIE Word je digitale camera de baas en maak die perfecte foto! SEAN T. McHUGH San Francisco Voor de Engelse uitgave: Originele titel: Understanding Photography: Master Your Digital Camera
Nadere informatieReader 37. Workshop Fotografie. September 2007 Mediatheek Moller Tilburg
Reader 37 Workshop Fotografie September 2007 Mediatheek Moller Tilburg 2 Inhoudsopgave 1 Theorie van fotografie.. 4 1.1 Diafragma en sluitertijd. 4 1.2 Pixels. 8 1.3 Bestandgrootte.. 9 1.4 Scherpte/diepte.
Nadere informatieDe belichtingsdriehoek
Workshop Dick Jeukens Leren en doen (LED) De uiteindelijke belichting op de foto van een scène, hoe donker of licht, wordt bepaald door een samenspel van het DIAFRAGMA, de SLUITERTIJD en de ISO LICHTGEVOELIGHEID.
Nadere informatieLeerdoelen. Techniek van de flitser en camera onder de knie krijgen met als doel betere flitsfoto s
FLITSFOTOGRAFIE Leerdoelen Techniek van de flitser en camera onder de knie krijgen met als doel betere flitsfoto s Leren dat je diafragma de hoeveelheid licht op je hoofdonderwerp bepaalt Leren dat je
Nadere informatieSCHERPTEDIEPTE EN EXPOAPERTURE 2
SCHERPTEDIEPTE EN EXPOAPERTURE 2 Inleiding Een aantal factoren speelt een rol bij het maken van een goede foto. In de eerste plaats het onderwerp en dan vooral de manier waarop het onderwerp is ingekaderd.
Nadere informatieTien tips voor vuurwerk fotograferen
Tien tips voor vuurwerk fotograferen maandag 28 december 2015, 13:31 door Nando Harmsen 5198x gelezen 4 reacties Met het inluiden van het nieuwe jaar zal er weer veel vuurwerk afgeschoten worden. Van simpel
Nadere informatieFotografie basics. Ektor Tsolodimos
Fotografie basics Ektor Tsolodimos Inhoud Introductie & kennismaking Belichting: sluitertijd, diafragma & ISO Advies m.b.t. apparatuur Eindhoven Glow YouTube channels Introductie Programma 17:00-18:00
Nadere informatieHDR- FOTOGRAFIE. Inleiding. Het digitale beeld - Bijlage
HDR- FOTOGRAFIE Inleiding Wanneer je door de zoeker van je al dan niet spiegelreflex camera kijkt en een prachtige scène hebt waargenomen en vastgelegd, dan is er naderhand soms enige teleurstelling wanneer
Nadere informatieCursus fotografie les 4. De computer les
Cursus fotografie les 4 De computer les Wat bepaalt de belichting? ISO Belichtingstijd Diafragma Extra (flits) licht 2 Verband ISO-Belichtingstijd-Diafragma ISO Diafragma Belichtingstijd 3 Voorbeeld van
Nadere informatie7 stappen naar een onscherpe achtergrond
7 stappen naar een onscherpe achtergrond Door gebruik te maken van een onscherpe achtergrond kun je de aandacht in je beeld volledig op het onderwerp leggen. Het is een veel gebruikte methode onder fotografen
Nadere informatieFlitslicht zorgt voor de belichting van het onderwerp dichtbij Sluitertijd zorgt voor de belichting van de achtergrond veraf
Over flitslicht Flitslicht = licht dat heel kort een onderwerp belicht (korter dan 1/1000 e sec) Kan afkomstig zijn van interne flitser, van een opzetflitser of van flitskop in studioflitser Hoofdlicht
Nadere informatieFOTOGRAFIE BASIS. Jelmer de Haas
FOTOGRAFIE BASIS Jelmer de Haas LES 2 - DE CAMERA Historie De Camera Programmastanden Bespreken portretopdracht Huiswerkopdracht Profiel: Annie Leibovitz DE CAMERA DE CAMERA 1826 Camera Obscura - belichting
Nadere informatieFototechniek. www.welmanstudio.nl. Vuurwerk foto s Hoe krijg je mooie vuurwerkfoto s van een paar vuurpijlen met Oud en Nieuw.
Fototechniek www.welmanstudio.nl Vuurwerk foto s Hoe krijg je mooie vuurwerkfoto s van een paar vuurpijlen met Oud en Nieuw. Wat heb je nodig 2 Vuurwerkfoto s Het maken van vuurwerkfoto s is in principe
Nadere informatieHet doel. is om een eerste inzicht te geven in de basis van de digitale fotografie.
De Basis 1 Het doel is om een eerste inzicht te geven in de basis van de digitale fotografie. Hoe je het juiste objectief moet kiezen, op welke wijze je de basisfuncties van je camera optimaal kan instellen.
Nadere informatiethema sport Sportfotografie Hoe doe
thema sport Sportfotografie Hoe doe 1 Sportfotografie is een vorm van fotografie die niet door zo heel veel amateurfotografen wordt beoefend. En dat is jammer, want het is erg leuk om te doen. Heeft u
Nadere informatieCreatieve fotografie. fotogroep Sluiterke juni Anita, Betty, Peter, Truus
Creatieve fotografie fotogroep Sluiterke juni 2016 Anita, Betty, Peter, Truus Creatieve fotografie Wat is een goede foto: onderwerp duidelijk, scherp, goed belicht Wat is een creatieve foto? Bevat een
Nadere informatieLenzen. Welke lens moet ik kiezen en voor welk doel?
Lenzen Welke lens moet ik kiezen en voor welk doel? Soorten lenzen Zoom lenzen (b.v. 24-70mm) Superzooooom lenzen (b.v. 18-300mm) Vast lenzen (b.v. 50mm) Soorten lenzen Macro lenzen (b.v. 100mm) (Super)
Nadere informatieGEBRUIK VAN EEN REPORTAGE FLITSER
JM 2013 GEBRUIK VAN EEN REPORTAGE FLITSER Introductie Wanneer gebruik je een flitser? Bij weinig licht, licht toevoegen Contrasten verlagen Voor meer creatieve mogelijkheden zoals: Onderwerp bevriezen
Nadere informatieSENSOR op stof en vlekken controleren
SENSOR op stof en vlekken controleren Camera: Jpeg. Om sneller te kunnen kijken op de computer. ISO op 100. Brandpuntsafstand 50 mm of meer. Scherpinstelling op handmatig (MF). a. Effen wit vel: Scherpstelling
Nadere informatieBARCODE SCANNERS EN CMOS/CCD-SCANNERS
DEPTH OF FIELD (SCHERPTEDIEPTE) BIJ BARCODE SCANNERS EN CMOS/CCD-SCANNERS WAT IS DEPTH OF FIELD? (DOF) beter bekend als scherptediepte verwijst naar het gebied van aanvaardbare scherpte dat zich uitstrekt
Nadere informatieOPDRACHTKAART. Thema: AV-technieken. Fotografie 7. Beweging AV-01-07-01. Voorkennis: Je hebt de opdracht De fotocamera afgerond.
OPDRACHTKAART AV-01-07-01 Beweging Voorkennis: Je hebt de opdracht De fotocamera afgerond. Intro: Bij het fotograferen van een beweging is de sluitertijd erg belangrijk. Je kunt de beweging vastleggen
Nadere informatieBETER FOTOGRAFEREN Sluitertijden
BETER FOTOGRAFEREN Sluitertijden Heeft u wel eens problemen met het vinden van de juiste sluitertijd? Dan kan dit artikel u mogelijk verder helpen. Sommige situaties vereisen nu eenmaal dat u een bepaalde
Nadere informatieFotograferen met extreem lange sluitertijden
Fotograferen met extreem lange sluitertijden Bigstoppers laten je toe leuke effecten te creëren en zelfs bij minder goede licht- of weersomstandigheden toch bijzondere landschapsfoto s te maken. We moeten
Nadere informatieFOTOBEWERKING 112 Welke app? 114 Filters 117. OVER FOTOGRAFIE & SMARTPHONES 6 Kijken en zien 9 De voor- en nadelen 12
OVER FOTOGRAFIE & SMARTPHONES 6 Kijken en zien 9 De voor- en nadelen 12 DE BASIS 16 Schrijven met licht 18 Ruis 18 Zoek het licht op 18 Hard zonlicht 20 Schone lens 24 Ban de zoom 24 Horizontaal recht
Nadere informatieUitgebreid naslagwerk bij. Fotografie Workshop. door. Boukje Canaan
Uitgebreid naslagwerk bij Fotografie Workshop door Boukje Canaan Inzoomen/dichtbij halen Weinig mensen realiseren zich dat ze met een zoom een prachtig instrument in handen hebben voor het maken van portretten.
Nadere informatieSTOF OP DE SENSOR WAT NU.
STOF OP DE SENSOR WAT NU. SAMENVATTING AANLEIDING - INLEIDING HOE KOMT STOF OP DE SENSOR TIPS HOE KAN IK STOF OP DE SENSOR CONSTATEREN HOE KRIJG IK HET STOF ERAF REINIGINGSMETHODEN CONCLUSIES KINDERDIJK
Nadere informatieConsequent scherpe foto's in 3 stappen
Consequent scherpe foto's in 3 stappen Veel fotografen worstelen ermee: hoe maak je consequent scherpe foto's bij elke fotoshoot? Ikzelf ook. Soms kreeg ik een haarscherpe, perfecte foto en soms waren
Nadere informatieFOTO- OPDRACHT 7. NatGeoFoto
NatGeoFoto LANDSCHAPSFOTOGRAFIE FOTO- OPDRACHT 7 LANDSCHAPSFOTOGRAFIE is een van de populairste genres van de fotografie. Het lijkt makkelijk: er ontrolt zich een mooi landschap voor je ogen en je maakt
Nadere informatieCursus Fotografie Les 2. Nu aan de slag
Cursus Fotografie Les 2 Nu aan de slag 1 Wat hebben we ook al weer gedaan... Verschillende standen Witbalans Grootst mogelijk? 2 Opdracht van de vorige keer Invullen vragenlijst 5 foto s maken met verschillende
Nadere informatieinleiding 07 de 10 gulden regels de 45 beste tips
4 inleiding 07 de 10 gulden regels Krijg grip op het fotografische proces 10 Doorgrond de betoverende werking van licht 12 Oefening baart kunst 14 Vooronderzoek en planning 16 Ontwikkel een vaste routine
Nadere informatieoplossen. Door meerdere belichtingen te maken en ze samen te voegen in Photoshop vergroot je de dynamiek in je foto.
Een DRI maken: Hoofdstuk 1: Wat is een DRI DRI staat voor dynamic range increase en is een techniek om meer dynamiek in je foto aan te brengen. Een normale foto rechtstreek uit je (digitale of analoge)
Nadere informatieFotoclub OPTIKA. Zwijndrecht. Macrofotografie. 1. Wat is macrofotografie? OPTIKA Zwijndrecht 9 november 2012
1. Wat is macrofotografie? komt neer op het nemen van foto s van kleine voorwerpen zodat we op de foto s details zien die we met het blote oog niet zouden opmerken. Je ontdekt een nieuwe wereld waar je
Nadere informatieWorkshop Macrofotografie
Workshop Macrofotografie Waar staat Macro voor? Wat is nu eigenlijk macrofotografie? Vaak wordt het in één adem genoemd met close-up fotografie. Dat komt ook wel door het feit dat er veel lenzen worden
Nadere informatieNatuur en landschapsfotografie
Natuur en landschapsfotografie Dirk Claes Natuurfotografie is een zeer populaire vorm van fotografie. Je hoeft heus niet ver te gaan om te kunnen genieten van de natuur. Je eigen tuin, een park in de stad,
Nadere informatieHet gebruik van filters bij landschapsfotografie. Myriam Vos
Het gebruik van filters bij landschapsfotografie Waarom zijn er filters nodig? Het dynamisch bereik van een camera is de verhouding van het felste licht tot het zwakste licht dat nog kan worden waargenomen.
Nadere informatieFotografie tips voor betere landschapsfoto's
Fotografie tips voor betere landschapsfoto's Dit artikel geeft je 10 praktische fotografie tips omtrent compositie, camera instellingen en belichting, die je zullen helpen betere landschapsfoto's te maken.
Nadere informatieBij de meeste camera s is de keuze van de belichtingsregelingen met een zogenaamd programmakeuzewiel
Belichtingsregelingen: Basisgebruik Bij de meeste camera s is de keuze van de belichtingsregelingen met een zogenaamd programmakeuzewiel I uitgevoerd. De uitleg over functies wordt in twee delen gebracht,
Nadere informatieEbook FOTOGRAFIE VOOR BEGINNERS. gratis. Alles wat je moet weten over fotografie MHILARIUSTUTORIALS 1
gratis Ebook FOTOGRAFIE VOOR BEGINNERS Alles wat je moet weten over fotografie MHILARIUSTUTORIALS 1 01 Hey you! Wat super leuk dat je dit ebook gedownload hebt! Dat betekent dat je meer wilt leren over
Nadere informatieAv (camera stand) Av staat voor Aperture Value. Beeldhoek
http://www.fotografiebegrippen.nl/ae De afkorting AE staat voor Automatic Exposure (Automatische belichting). Op veel digitale spiegelreflexcamera's is deze knop aanwezig met de letters AE-L. In dit geval
Nadere informatieFiguur 1: gekleurde pixels op een digitale sensor
Wat zijn megapixels en waarom moet ik mij daar druk om maken? De afgelopen jaren zijn alle camera fabrikanten bezig geweest met een zogenaamde Megapixel oorlog. De ene fabrikant adverteerde met de nieuwste
Nadere informatieGebruik hyperfocale afstand
Gebruik hyperfocale afstand Hyperfocale afstand wordt veel gebruikt door landschapsfotografen. Het gaat over een scherpstelafstand waarbij een zo groot mogelijke scherptediepte behaald wordt. De scherpstelafstand
Nadere informatieFOTOGRAFIE BASIS. Jelmer de Haas
FOTOGRAFIE BASIS Jelmer de Haas LES 3 - OBJECTIEF & SCHERPTE Maken van een foto Objectief Oefening Bespreken thuisopdracht Scherpte Toevoegen: vertekening groothoek Check dubbeling met les 2 over objectief
Nadere informatieScherptediepte in de praktijk
Basiscursus Scherptediepte in de praktijk Scherptediepte is een belangrijke fotografische eigenschap, die echter maar matig begrepen wordt. Vooral voor landschapsfotografen is een goed begrip van scherptediepte
Nadere informatiePortretfotografie. Portretfotografie. Scherptediepte. Tips & Trucs portretfotografie
Portretfotografie Tips & Trucs portretfotografie Tips & Trucs Ronnie Dankelman ReisReporterborrel 18 april 2009 Portretfotografie Camera instellingen Compositie Contact Er zijn drie aspecten waar je op
Nadere informatie