Natuur en landschapsfotografie

Transcriptie

1 Natuur en landschapsfotografie Dirk Claes Natuurfotografie is een zeer populaire vorm van fotografie. Je hoeft heus niet ver te gaan om te kunnen genieten van de natuur. Je eigen tuin, een park in de stad, of misschien woon je niet ver van een natuurgebied waar het fijn vertoeven is. Zelf woon ik vlakbij een natuurgebied (Prinsenpark Retie) waar ik al vele uren heb doorgebracht. Hier heb ik al veel verrassende ontmoetingen gehad zoals het baltsgedrag van futen, het paringsritueel van knobbelzwanen, het voederen van een koekoeksjong door een kleine karekiet, etc. Het liefst wandel ik in deze bosrijke omgeving tijdens de ochtend. Meermaals heb ik dan een ontmoeting gehad met reeën, die in de open velden tussen de bossen, staan te grazen. Hier kan je je dan lekker uitleven als natuurfotograaf. In deze uiteenzetting over natuurfotografie wil ik vooral het aspect landschappen naar voren brengen. We gaan verschillende thema s bekijken zoals soorten camera s, compositie, witbalans, histogram, etc. 1. De camera: Elke camera is geschikt voor het nemen van landschapsfoto s. Een compactcamera is veelzijdig, voordelig, klein, licht en dus makkelijk mee te nemen. Ook heb je op deze toestellen uiteenlopende programmastanden ( macro, landschap, sneeuw) waardoor je niet zelf instellingen hoeft te doen. Hiermee heb je dus een alles in één camera. Een megazoomcamera (bridgecamera) is veelzijdig met tal van mogelijkheden. De camera is wat groter dan een compactcamera met heel wat (manuele) instellingen. Met een aantal camera s kan je in de RAW modus fotograferen. Een systeemcamera zit tussen een compactcamera en een DSLR in. Ze vormen een goed betaalbaar alternatief als je geen zware spiegelreflexcamera met bijbehorende lenzen wilt meenemen, maar toch kwalitatief betere foto wilt maken dan met een compact- of bridgecamera. Deze camera s hebben de mogelijkheid om toch objectieven te wisselen. Tegenwoordig vind je zelfs systeemcamera s met full-frame sensor. Een spiegelreflexcamera (DSLR) biedt de meeste mogelijkheden. Deze toestellen bezitten een uitstekende beeldkwaliteit en je vind er een groot arsenaal aan lenzen. Het nadeel is de sensorreiniging ( stof door het verwisselen van de lenzen) en je hebt meer gewicht mee te nemen.

2 2. Compositie : Regel van derden: Eén van de bekendste compositieregels. Als je een beeld zowel horizontaal als verticaal met twee lijnen in drie gelijke vlakken verdeeld, dan ontstaan er vier snijpunten van die lijnen. De naam van de regel komt omdat die snijpunten steeds op een derde van de beeldranden liggen.

3 Ondanks het overtreden van de regel van derden komt onderstaande foto tot zijn recht doordat ik de nadruk wil leggen op de wolkenpartij. Hierdoor wordt de foto toch beter, ondanks de lage horizon. Diagonaalmethode: Hierbij trek je vier lijnen onder van 45 vanuit de hoeken van de foto. De belangrijkste punten van de foto moeten op zo n diagonaal vallen. Deze methode wordt minder bij landschapsfotografie toegepast.

4 Invoerende lijn: De invoerende lijn is een lijn in de foto die het oog van de toeschouwer als het ware meevoert door de foto heen. In onderstaande foto is dat het wandelpad, dat onderaan in het midden begint, en je via het pad meevoert naar midden in de foto. Ritmische herhaling: Als je dezelfde vorm een aantal keren in de foto ziet.

5 3. Histogram: Het histogram is een grafiek waarin je kunt zien hoe de lichte en donkere partijen in het beeld verdeeld zijn. De horizontale as bestaat uit 256 verschillende helderheden, variërend van zwartpunt (links) tot het witpunt (rechts). Daartussen liggen alle grijstinten. Zwart donkere partijen Onderbelicht: Juist belicht: middentonen lichte partijen wit

6 Overbelicht: Tip: zorg dat de hooglichten niet zijn uitgebeten. Uitgebeten hooglichten in foto s komen onnatuurlijk over. Tip: activeer de functie waarschuwing overbelichting in je menu-instelling. 4. Gebruik van filters: - Polarisatiefilter (circulair): Lineair gepolariseerd licht bestaat uit lichtgolven die maar in één richting vibreren. Dit is het meest voorkomende gepolariseerd licht in de natuur. Het komt bv voor door de weerkaatsing van licht op een wateroppervlak. Een polarisatiefilter kan dit gepolariseerd licht tegenhouden, terwijl het ongepolariseerd licht kan wel door de filter komen. De totale hoeveelheid licht wordt daarmee vermindert, dus voor het ongepolariseerd licht werkt het filter als een grijsfilter. Zonder polarisatiefilter - met polarisatiefilter Grijsverloopfilter: Bij zonnig weer is er veel contrast. In deze situatie is het bijna onmogelijk om zowel de lucht als het land goed belicht te krijgen; ofwel is de lucht overbelicht of de voorgrond is te donker. M.a.w. het lukt niet om alles binnen het dynamisch bereik van de sensor te houden. Hier kan het gebruik van een

7 grijsverloopfilter voor de oplossing zorgen. Een grijsverloopfilter is aan de bovenkant doorzichtig grijs en halverwege verloopt deze naar volledig transparant. Dit plaatje kan je in een filterhouder voor je lens plaatsen. Daarna schuif je de filter zodanig dat de lucht wordt afgedekt door het grijs, maar het land ongemoeid blijft. Je hebt filters met een geleidelijke overgang, maar ook filters met een harde overgang. Zonder grijsverloopfilter Met grijsverloopfilter

8 - Grijsfilter: Een grijsfilter is een egall grijs, semitransparant plaatje dat over de hele foto licht tegenhoudt. Hierdoor kun je overdag met langere belichtingstijden werken. Meestal wordt deze filter gebruikt om beweging te vervagen, vb stromend water, wuivend riet, etc Zonder grijsfilter Met grijsfilter 5. Witbalans: Voor RAW-foto s: Laat de camera ingesteld op automatische Witbalans. Achteraf kan je de kleur nog softwarematig aanpassen. Voor JPEG foto s: K omschrijving 1200 kaarslicht 2000 zonsopkomst/-ondergang 3200 halogeenlamp 3500 een uur na zonsopkomst 4200 mengsel van kunst- en daglicht 5000 fototoestelflitser, daglicht 5600 standaard daglicht 6000 middagzon 6500 wit/neutraal; standaardwaarde televisie of monitor Tip: gebruik de handmatige witbalans van je camera. Zorg steeds voor een wit papier in je cameratas dat je hiervoor kan gebruiken. (zie in je handleiding hoe je de witbalans handmatig kan instellen).

9 6. Scherpte en scherptediepte: Eenvoudig gesteld is scherptediepte het scherp gebied vóór en achter het onderwerp waarop is scherp gesteld. Voor het onderwerp 1/3 en na het onderwerp 2/3. Tip: probeer in landschapsfotografie alles in focus te krijgen (d.w.z. grote scherptediepte), tenzij je een onderwerp wil isoleren. Bij een groot diafragma opening (klein getal; F2,8) bekom je een kleine scherptediepte, bij een klein diafragma opening (groot getal; F22) bekom je een grote scherptediepte. Tip: gebruik steeds een statief om bewegingsonscherpte te voorkomen, zeker bij kleine diafragmaopeningen. Bewegingsonscherpte ontstaat nu doordat je met langere sluitertijden gaat werken. Gebruik eventueel een (draad) ontspanner en activeer de functie spiegel opklappen in je cameramenu.

10 7. Gebruik van hyperfocale afstand: De hyperfocale afstand is de scherpstel-afstand waarbij je de grootste scherpte-diepte bekomt bij een bepaald brandpuntafstand en diafragma. 8. Diffractie: Diafragma Sensor Diffractie: bij kleine diafragmaopeningen gaat het door de lens vallend licht niet als één bundel rechtdoor, maar buigt een deel af. Daardoor wordt een punt niet meer als een scherp punt weergegeven, maar als een vaag vlekje. Diffractie treed op bij alle openingen, maar hoe kleiner de opening, hoe groter het relatief gediffracteerd licht, en dus hoe onscherper het beeld. Men kan in het algemeen stellen dat de beste beeldkwaliteit bij toplenzen wordt bereikt bij F5.6. De kwaliteit van de beste prime lenzen is zo goed dat men zegt dat deze diffraction limited zijn en dat de optische eigenschappen beperkt zijn door diffractie. Bij kitlenzen en superzooms wordt het scherpste beeld bereikt bij F11, bij lichtsterkere openingen is de lenskwaliteit de beperkende factor, pas bij F11 wordt diffractie de limiterende factor. De ƒ-waarde is een relatieve waarde, geen absolute waarde (zoveel milimeter). Daarom zal diffractie sneller optreden bij kleinere optische systemen (sub compact fototoestel). Diffraction Limited Aperture (DLA) DLA is de diafragmaopening van een objectief waarbij, in combinatie met de pixelafmetingen van de gebruikte camera) de diffractie een rol begint te spelen. Deze DLA-waarden betekent niet dat er geen kleinere openingen kunnen gebruikt worden, maar wel dat de beeldscherpte vanaf deze waarde niet meer zal toenemen.

11 Voorbeeld van de invloed van sensorformaat en pixelgrootte op de maximale scherpte van een optisch systeem vind je in onderstaande tabel. Hoe kleiner de pixels, hoe eerder diffractie door diafragmeren ontstaat. Model FOVCF Sensor Pixel Size Pixels/Megapixels DLA Canon PowerShot G1 X 1.9x 18.7 x 14.0mm 4.3µm 4352 x f/6.9 Canon PowerShot G12 4.7x 7.4 x 5.6mm 2.7µm 3648 x f/4.3 Canon PowerShot G9 4.7x 7.6 x 5.7mm 2.5µm 4000 x f/4.0 Canon EOS M 1.6x 22.3 x 14.9mm 4.3µm 5184 x f/6.8 Canon EOS Rebel T4i / 650D 1.6x 22.3 x 14.9mm 4.3µm 5184 x f/6.8 Canon EOS Rebel T3i / 600D 1.6x 22.3 x 14.9mm 4.3µm 5184 x f/6.8 Canon EOS Rebel T2i / 550D 1.6x 22.3 x 14.9mm 4.3µm 5184 x f/6.8 Canon EOS Rebel T1i / 500D 1.6x 22.3 x 14.9mm 4.7µm 4752 x f/7.5 Canon EOS Rebel T3 / 1100D 1.6x 22.2 x 14.7mm 5.2µm 4272 x f/8.3 Canon EOS Rebel XSi / 450D 1.6x 22.2 x 14.8mm 5.2µm 4272 x f/8.3 Canon EOS Rebel XS / 1000D 1.6x 22.2 x 14.8mm 5.7µm 3888 x f/9.1 Canon EOS Rebel XTi / 400D 1.6x 22.2 x 14.8mm 5.7µm 3888 x f/9.1 Canon EOS Rebel XT / 350D 1.6x 22.2 x 14.8mm 6.4µm 3456 x f/10.2 Canon EOS 300D Digital Rebel 1.6x 22.7 x 15.1mm 7.4µm 3088 x f/11.8 Canon EOS 60D 1.6x 22.3 x 14.9mm 4.3µm 5184 x f/6.9 Canon EOS 50D 1.6x 22.3 x 14.9mm 4.7µm 4752 x f/7.5 Canon EOS 40D 1.6x 22.2 x 14.8mm 5.7µm 3888 x f/9.1 Canon EOS 30D 1.6x 22.5 x 15.0mm 6.4µm 3504 x f/10.2 Canon EOS 20D 1.6x 22.5 x 15.0mm 6.4µm 3504 x f/10.2 Canon EOS 10D 1.6x 22.7 x 15.1mm 7.4µm 3088 x f/11.8 Canon EOS 7D 1.6x 22.3 x 14.9mm 4.3µm 5184 x f/6.9 Canon EOS 6D 1.0x 35.8 x 23.9mm 6.54µm 5472 x f/10.5 Canon EOS 5D Mark III 1.0x 36.0 x 24.0mm 6.25µm 5760 x f/10.1 Canon EOS 5D Mark II 1.0x 36.0 x 24.0mm 6.4µm 5616 x f/10.2 Canon EOS 5D 1.0x 35.8 x 23.9mm 8.2µm 4368 x f/13.2 Canon EOS 1D X 1.0x 36.0 x 24.0mm 6.9µm 5184 x f/11.0 Canon EOS 1D Mark IV 1.3x 27.9 x 18.6mm 5.7µm 4896 x f/9.1 Canon EOS 1D Mark III 1.3x 28.1 x 18.7mm 7.2µm 3888 x f/11.5 Canon EOS 1D Mark II N 1.3x 28.7 x 19.1mm 8.2µm 3520 x f/13.2 Canon EOS 1D Mark II 1.3x 28.7 x 19.1mm 8.2µm 3520 x f/13.2 Canon EOS 1DS Mark III 1.0x 36.0 x 24.0mm 6.4µm 5632 x f/10.2 Canon EOS 1DS Mark II 1.0x 36.0 x 24.0mm 7.2µm 4992 x f/11.5