APB Andijker Nieuws Net Website Facebook Twitter. Andijker Persbureau Andijker Nieuws Net

Transcriptie

1 APB Andijker Nieuws Net Website Facebook Twitter Andijker Persbureau Andijker Nieuws Net

2 Sociale Kracht Monitor Deelrapportage

3 Sociale Kracht Monitor Inleiding Deze deelrapportage maakt onderdeel uit van de Sociale Kracht Monitor West- Friesland dat in april-augustus 2013 is uitgevoerd door I&O Research. Het onderzoek is gefinancierd door de provincie Noord-Holland. Doel van het onderzoek is om inzicht te krijgen in de eigen en sociale kracht van de inwoners van en als geheel. Ook is een inventarisatie gemaakt van algemene voorzieningen in de regio. De uitkomsten dienen concrete aanknopingspunten te geven voor de uitvoering van de Regionale Sociale Agenda gericht op het vergroten van de zelfredzaamheid van inwoners in. Deze factsheet beschrijft de belangrijkste uitkomsten voor. Ook is er een regionale rapportage ontwikkeld, waarbij veel meer resultaten zijn opgenomen. Tabel 1 Responsoverzicht enquête per gemeente benaderd respons web respons schriftelijk respons % Drechterland % Enkhuizen % Hoorn % Koggenland % % Opmeer % Stede Broec % totaal % Onderzoeksaanpak Het onderzoek is uitgevoerd door middel van deskresearch, een enquête en drie groepsgesprekken met inwoners. Feitelijke gegevens op gemeente, stads-, wijk- en soms ook buurtniveau zijn uit verschillende bronnen bijeengebracht. De voornaamste bronnen zijn de databases van het CBS, gemeentegidsen en diverse onderzoeksrapportages, waarvan een deel door I&O Research is uitgevoerd. Daarnaast is er een schriftelijke en online enquête uitgevoerd onder de inwoners in de West-Friese gemeenten. In totaal zijn inwoners uitgenodigd. Per gemeente zijn 65-plussers aangeschreven met het verzoek om deel te nemen aan het onderzoek. Daarnaast is het Westfries burgerpanel ingeschakeld. Ruim inwoners hebben de vragenlijst ingevuld, de totale respons komt daarmee op 34%. Voor een verdere verdiepingsslag van de uitkomsten zijn drie groepsgesprekken met in totaal 30 inwoners van gevoerd. Inventarisatie voorzieningen Bij de inventarisatie van de voorzieningen is gestreefd deze zo volledig mogelijk te maken, echter het kan zijn dat het beeld niet geheel compleet is. 2

4 Sociale Kracht Monitor in beeld In de gemeente wonen ruim inwoners verspreid over 16 verschillende dorpskernen. Het kleinste dorp is Lambertschaag met een inwonertal van circa 200. De opbouw van de bevolking in de gemeente lijkt in sterke mate op die van. Momenteel is 25% van de bevolking jonger dan 20 jaar en 16% is 65 jaar of ouder. Naar verwachting gaan deze verhoudingen verschuiven; het aantal 65-plussers gaat volgens prognoses toenemen, terwijl het aantal jongeren in de gemeente daalt. Al met al zal de bevolkingsomvang tot 2025 met circa 250 inwoners groeien (Bron: CBS). De gemiddelde huishoudengrootte in de gemeente bedraagt 2,4. telt ruim huishoudens. Dit aantal is de afgelopen jaren gestegen en zal dit naar verwachting blijven doen. Dit geldt voornamelijk voor de eenpersoonshuishoudens. Ruim een kwart van de huishoudens is alleenstaand, de rest is meerpersoons. Omdat het aantal huishoudens sneller groeit dan de bevolking, neemt de gemiddelde huishoudengrootte af. De inwoners met 52 weken inkomen (door arbeid, uitkering, pensioen) in hebben jaarlijks euro bruto te besteden. Dit ligt iets onder het West-Friese gemiddelde. Bij de groep gepensioneerden ligt het inkomen een stuk lager; namelijk euro. heeft verhoudingsgewijs even veel huishoudens met een laag inkomen dan in. Figuur 1 Aantal inwoners naar kern in Lambertschaag 191 Sijbekarspel 932 Abbekerk Wognum Twisk Twisk Benningbroek 738 Opperdoes Midwoud Nibbixwoud Zwaagdijk-West 604 Oostwoud 889 Hauwert 692 Onderdijk/Wervershoof Zwaagdijk-Oost Andijk Inwonertal per Huishoudens per Inkomen jaar 25% 24% jaar 59% 59% jaar 13% 13% 80 jaar en ouder 3% 3% Man 51% 50% Vrouw 49% 50% Gem. huishoudengrootte 2,4 2,4 Eenpers. huishouden 27% 31% Hh. zonder kinderen 33% 31% Hh. met kinderen 39% 38% Gem. persoonlijk inkomen van personen met een heel jaar inkomen (bruto) Gem. persoonlijk inkomen Gepensioneerden (bruto) Gem. besteedbaar inkomen per huishouden (netto) Aandeel huishoudens met laag inkomen (< ) % 36% 3

5 Sociale Kracht Monitor Eigen kracht Een belangrijke indicator voor iemands eigen kracht, is de mate waarin men in staat is zichzelf te redden. Over het algemeen verstaat men onder zelfredzaamheid het vermogen om algemene dagelijkse verrichtingen zelfstandig te kunnen doen. Twaalf procent van de volwassen kers redt zich matig tot slecht; waarvan de meeste buitenshuis. Vertaald naar de volwassen bevolking in de gemeente gaat het om circa inwoners. Er bestaat een sterke relatie tussen gezondheid en zelfredzaamheid. De helft van de personen met een matige of slechte fysieke gezondheid, redt zich zelf niet. Verder komen psychische problemen regelmatig voor; bijna drie op de tien personen die zichzelf binnen- of buitenshuis slecht of matig redt, kampt hiermee. Figuur 2 Percentage matig/slecht zelfredzame inwoners per gebied in Abbekerk/Lambertschaag/ Opperdoes/Twisk 8% 9% Onderdijk/Wervershoof 14% Andijk 12% Omdat gezondheid nauw samenhangt met leeftijd, is het niet verwonderlijk dat er een verband is tussen leeftijd en de zelfredzaamheid. Met name na het tachtigste levensjaar zien we een sterke daling van de zelfredzaamheid; zes op de tien 80- plussers functioneert nog zelfstandig. Het aandeel niet-zelfredzamen in deze leeftijdsgroep ligt lager dan gemiddeld in (38% vs. 46%). Daarnaast zien we dat onder de lagere inkomens en lagere opgeleiden het percentage niet-zelfredzaamheid relatief hoog is. Wognum 10% Hauwert/Nibbixwoud/Zwaagdijk 16% Niet-zelfredzaamheid 12% 10% jaar 3% 5% jaar 11% 7% jaar 20% 18% 80 jaar en ouder 38% 46% Niet-zelfredzaamheid 12% 10% Goede lich. gezondheid 3% 3% Slechte/matige lich. gezondheid 50% 43% Inkomen Opleiding Niet-zelfredzaam Niet-zelfredzaam Laag 34% 21% 25% 23% Midden 11% 14% 9% 10% Hoog 3% 6% 3% 5% 4

6 Sociale Kracht Monitor Hulp en ondersteuning Zes op de tien van de niet-zelfredzamen ontvangen hulp of ondersteuning. Daarbij gaat het vooral om hulp in het huishouden, hulp bij het invullen van formulieren of vervoer. De helft ontvangt mantelzorg. Behoefte aan hulp bij klussen in huis Bijna zes op de tien met of zonder hulp, heeft behoefte aan meer ondersteuning. De diensten waar personen met een beperkte zelfstandigheid vooral behoefte aan hebben zijn, hulp bij klusjes, hulp bij het invullen van formulieren, advies of hulp bij psychische problemen, en advies of hulp bij het vinden van werk. Verwachting dat hulp te duur is De voornaamste reden dat niet-zelfredzamen (nog) geen gebruik maken van hulp of ondersteuning, is omdat zij denken dat het (te) veel geld gaat kosten of niet weten waar zij terecht kunnen voor hulp. Schaamte om hulp te vragen staat op de derde plaats. Op 1 januari 2013 beschikten kers over een geldige indicatie voor AWBZ-zorg voor lichamelijke en/of psychische problematiek; dit is 4% van de gehele populatie en is gelijk aan het West-Friese gemiddelde (4%). De meesten ontvangen zorg op grond van somatische problematiek (ongeveer 685), dit zijn lichamelijke klachten waar geen lichamelijke oorzaak voor gevonden kan worden. Hiervan is 88% 65 jaar of ouder. Verder zijn in in Wmo-aanvragen ingediend. Daarbij gaat het vooral om hulp in de huishouding (568) en parkeerkaarten (277). Top 4 Behoeften aan ondersteuning 1 2 Hulp bij klusjes (29%) Hulp bij invullen formulieren (16%) Negen procent van de woning ongeschikt om op hoge leeftijd te bewonen Momenteel vindt de meerderheid van de niet-zelfredzamen de eigen woning geschikt om tot op hoge leeftijd te bewonen (eventueel na aanpassing), ook als de mobiliteit (verder) afneemt. Voor 9% is de woning echt niet geschikt en niet aan te passen. 3 4 Advies of hulp bij psychische problemen (15%) Advies of hulp bij vinden van werk (14%) Hulpbehoefte niet-zelfredzamen Ontvangt hulp, behoefte aan meer 30% 29% Ontvangt hulp, geen behoefte aan meer 29% 32% Ontvangt geen hulp, wel behoefte aan 27% 21% Ontvangt geen hulp, geen behoefte aan 14% 17% Geschiktheid woningen om op hoge leeftijd te bewonen Woning geschikt 24% 33% Woning geschikt na aanpassingen 51% 41% Woning geschikt na grote aanpassingen 16% 18% Woning niet geschikt 9% 9% 5

7 Sociale Kracht Monitor Sociale kracht De binding met de eigen buurt of dorp is groot in. Gemiddeld woont men al 25 jaar in hetzelfde dorp (; 23 jaar). Bijna vier op de tien (38%) van de inwoners voelt zich zeer betrokken bij de eigen woonbuurt. Dit aandeel is het hoogst in Wognum (48%). De sociale kracht in ligt op het West-Friese gemiddelde (zie tabel). Het indexcijfer sociale kracht is het gemiddelde percentage inwoners dat betrokken is bij de eigen buurt, participeert in de eigen buurt, lid is van een vereniging of club, mantelzorg of burenhulp verleent of vrijwilliger is. Het zijn vooral de inwoners van Wognum die het afgelopen jaar actief waren in het eigen dorp om bijvoorbeeld de leefbaarheid te vergroten of de sfeer te verbeteren, actief in het verenigingsleven of actief als vrijwilliger. Sociaal leven niet-zelfredzamen in : 23% is actief geweest om de leefbaarheid en/of veiligheid in buurt/dorp te verbeteren 18% is actief geweest om de sfeer en het onderlinge contact in dorp/buurt te vergroten 46% heeft deelgenomen aan leuke activiteiten in dorp/buurt 64% is betrokken bij een vereniging 44% is actief als vrijwilliger 17% is zelf actief als mantelzorger 42% vindt het eigen sociaal netwerk te beperkt Ruim twee op de tien inwoners van biedt mantelzorg aan een familielid of andere naaste die (chronisch) ziek of gehandicapt is. Hulp bieden aan buurtbewoners doet bijna tweederde van de kers. Dit ligt iets onder het West-Friese gemiddelde. Sociale kracht Participatie Vereniging Mantelzorg Burenhulp Vrijwilligerswerk Wognum 59% 75% 72% 19% 69% 58% Hauwert/Nibbixwoud/Zwaagdijk/Midwoud/Oostwoud 56% 71% 67% 23% 67% 52% Abbekerk/Lambertschaag/Opperdoes/Twisk/Benningbroek/Sijbekarspel 51% 63% 58% 22% 70% 45% Wervershoof/Onderdijk 50% 67% 60% 25% 57% 41% Andijk 49% 55% 55% 19% 71% 47% 45% 50% 51% 21% 56% 48% 52% 65% 60% 22% 65% 47% 52% 60% 60% 22% 69% 50% 6

8 Sociale Kracht Monitor Voorzieningen Algemene voorzieningen krijgen binnen de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) een steeds belangrijkere rol. Hierbij kan gedacht worden aan de huisarts, het wijkcentrum, verzorgings- of verpleeghuis of clubs en verenigingen. Wanneer de eigen en sociale kracht onvoldoende is, zou men in principe op de algemene voorzieningen moeten kunnen terugvallen. Voorzieningen op gebied van cultuur en ontspanning gemist De groep die meer medische voorzieningen in de buurt wenst, bedraagt in heel tien procent. De meeste behoefte is er aan voorzieningen op het gebied van ontspanning en cultuur. kent een heel rijk sportverenigingsleven: de gemeente telt circa 204 sportverenigingen. Dit is gemiddeld 4,7 per 1000 inwoners. Daarnaast zijn er 18 wijk- en buurtcentra; dat is 0,4 per inwoners. Zes op de tien inwoners bezocht het afgelopen jaar een wijk- en buurthuis. Ruim een derde vindt reizen naar voorzieningen geen bezwaar Reizen naar voorzieningen vindt ruim een derde van de kers geen probleem. Dit is vrijwel gelijk aan het gemiddelde in (37%). Veiligheid belangrijk om zelfstandig te blijven wonen Hetgeen volgens de inwoners van het meest belangrijk is om zelfstandig te kunnen blijven wonen, is een veilige leefomgeving. Dit komt ook duidelijk naar voren in de focusgroepen. Op de tweede plaats staat winkels voor dagelijkse boodschappen, gevolgd door een huisarts. telt 17 wijk- en buurtcentra: Cultura, Stichting Sport en Cultuur (Andijk) Dorpshuis Sarto (Andijk) Dorpshuis Centrum (Andijk) Ontmoetingscentrum t Trefpunt (Andijk) Dorpshuis De Vang (Benningbroek) Stichting dorpshuis De Nieuwe Haven (Abbekerk) Verenigingsgebouw Sint Pieter () Multifunctioneel centrum De Muiter () Dorpshuis Twisk (Twisk) MFA Over de Leek (Zwaagdijk Oost) Cultuur centrum Het Trefpunt (Wognum) Stichting dorpshuis De Werf (Hauwert) Stichting sociaal cultureel centrum De Schoof (Wervershoof) Dorpshuis De Onderdijk (Wervershoof) Stichting dorpshuis De Torenschouw (Opperdoes) Cultureel centrum Bessie (Nibbixwoud) Café de Post (Midwoud) Behoefte aan meer voorzieningen op het gebied van: Reizen geen probleem Zorg Ontspanning Sport Cultuur Ontmoeting 32% 16% 20% 3% 14% 13% Andijk 28% 11% 24% 6% 16% 19% Wervershoof/Onderdijk 25% 14% 22% 7% 25% 22% Wognum 27% 11% 15% 8% 14% 2% Abbekerk/Lambertschaag/Opperdoes/Twisk/Benningbroek/Sijbekarspel 40% 7% 18% 7% 27% 12% Hauwert/Nibbixwoud/Wijzend/Zwaagdijk/Midwoud/Oostwoud 48% 3% 16% 6% 26% 19% 35% 10% 20% 6% 22% 16% 37% 8% 20% 6% 20% 15% 7

9 Sociale Kracht Monitor Voorzieningen in Er zijn 15 huisartspraktijken in. telt 15 tandartspraktijken. Abbekerk/Lambertschaag/ Opperdoes/Twisk Wognum Onderdijk/Wervershoof Hauwert/Nibbixwoud/Zwaagdijk Andijk verklaring symbolen Winkels Gymzaal Huisartspraktijk Tandartspraktijk Fysiotherapie Apotheek Verpleeghuis Verzorgingshuis Buurthuis Zwembad Speciaal Basisonderwijs Basisonderwijs Voortgezet Onderwijs Fitnesscentrum/ sportschool Er zijn 13 fysiotherapeuten in. in zijn 3 apotheken. Er zijn 17 wijk- en buurthuizen in de gemeente. Er zijn 23 basisscholen. heeft 14 gymzalen/sporthallen, 203 sportverenigingen, 7 zwembaden en 6 fitnesscentra/sportscholen In de gemeente zijn 10 verzorgingshuizen (inclusief een woonzorgcentrum). 8 *De symbolen zijn met zorgvuldigheid ingepast in de geografische kaarten. Dit laat onverhoopt dat er bij enkele een afwijking mogelijk is.

10 Sociale Kracht Monitor Uitgave : I&O Research BV Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn Tel. (0229) Rapportnummer: Datum: november 2013 Opdrachtgever: Deze onderzoeksrapportage is tot stand gekomen met hulp van RSA-subsidie van de provincie Noord-Holland, onder leiding van projectleider F. Clabbers, gemeente Koggenland en in samenwerking met de 7 West-Friese gemeenten (Drechterland, Enkhuizen, Hoorn, Koggenland,, Opmeer en Stede Broec). Auteurs: drs. Bianca de Haan drs. Marion Holzmann Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld. 9