Spondylodese Operatie voor scoliose

Transcriptie

1 Spondylodese Operatie voor scoliose Subtitel voorpagina Spondylodese

2 1. Welkom 3 2. Wat is spondylodese? 3 3. De operatie 4 4. De voorbereiding 4 5. De ziekenhuisopname 5 6. Voor de operatie 5 7. Na de operatie 6 Kinder Intensive Care (PICU) 6 Verpleegafdeling 6 8. Complicaties 7 9. Hechtingen Instrumentarium Adviezen en leefregels Wanneer de arts waarschuwen Controles Contact 10 azm en UM werken samen onder de naam Maastricht UMC+

3 1. Welkom Welkom op de afdeling orthopedie van het academisch ziekenhuis Maastricht (azm) waar je onder behandeling bent of komt voor je scoliose (= een of meerdere zijwaartse krommingen in combinatie met draaiing in de wervelkolom). Krommingen in de rug tot 40º à 45º aan het einde van de groei worden over het algemeen niet geopereerd. Bij het ouder worden kunnen deze geleidelijk aan wel iets groter worden zonder dat er klachten ontstaan. Bij krommingen van 45 of groter kunnen wel klachten en/of functiebeperkingen ontstaan. Dit kan bijvoorbeeld aan longen, ruggenmerg, zenuwen en hart. Daarnaast bestaat de kans dat een kromme wervelkolom door een verkeerde belasting meer gaat slijten met functiebeperkingen en/of pijn in de rug als gevolg. Om de hierboven beschreven complicaties te beperken, wordt bij deze krommingen vaak het advies gegeven om je te laten opereren (deze operatie heet spondylodese). In deze folder vind je informatie over deze operatie. 2. Wat is spondylodese? Spondylodese staat voor het (operatief) vastzetten van een aantal wervels met als doel de kromming(en) in de wervelkolom te corrigeren en de wervelkolom te stabiliseren. 3

4 3. De operatie De operatie gebeurt altijd onder volledige narcose/verdoving. De wervels worden eerst vastgezet met behulp van staven, schroeven en haken. Vervolgens legt de orthopedisch chirurg bot langs de wervels om deze met elkaar te laten vergroeien. Dit kan eigen bot, donorbot en/of synthetisch bot zijn. Hoeveel wervels er worden vastgezet is van diverse factoren afhankelijk waaronder grootte, locatie, type en stugheid van de bocht(en). Meestal verloopt de operatie via de rugzijde (dorsale methode); soms via de buik en/of borstholte (ventrale methode). Een combinatie van beide technieken is ook mogelijk. De orthopedisch chirurg beslist, in overleg met jou en je ouders, voor welke operatietechniek hij kiest. Gemiddeld duurt de operatie vijf tot zes uur. 4. De voorbereiding Voor de operatie worden een aantal röntgenopnamen van de wervelkolom gemaakt, waaronder de zogenaamde buigopnamen. Deze laatste zijn nodig om een inschatting te kunnen maken van de correctiemogelijkheid van de kromming(en) in de wervelkolom tijdens de operatie. Daarnaast zullen de kinderneuroloog en kinderlongarts je onderzoeken. Dit gebeurt om het functioneren van zowel het zenuwstelsel en de longen goed in kaart te brengen. Ook wordt door deze dokters gekeken of het verantwoord is om de operatie in de gegeven omstandigheden uit te voeren. Voorafgaand aan iedere operatie word je door de anesthesist gezien. Deze onderzoekt of er in jouw situatie extra risico s van deze ingreep te verwachten zijn. Zo ja, zullen er aanvullende maatregelen genomen moeten worden. Tijdens het kindercarrouselspreekuur, in principe altijd op de derde woensdagmiddag van de maand, kunnen al deze onderzoeken min of meer tegelijkertijd plaatsvinden. Je krijgt dan een afspraak bij de volgende specialisten: kinderlongarts, de kinderneuroloog, de anesthesist en de orthopedisch chirurg. Als jij ertoe in staat bent, wordt er diezelfde middag ook een longfunctieonderzoek (= blaastest) uitgevoerd. 4 Spondylodese

5 5. De ziekenhuisopname Gebruikelijk is dat je de dag voor de operatie in het ziekenhuis wordt opgenomen. Dit type operatie gebeurt meestal op maandag en kom je voor het weekend, op de vrijdagmiddag, naar het azm. Als je jonger dan 18 jaar bent ga je naar de verpleegafdeling B2. Ben je ouder ga je in principe naar de verpleegafdeling C4. Er wordt kan kennis gemaakt met de volgende disciplines: de verpleging voor een intake gesprek; soms wordt er bloed afgenomen; de kinderarts voor een lichamelijk onderzoek; de anesthesist voor uitleg over de narcose/verdoving; de fysiotherapeut voor uitleg over het oefenprogramma na de operatie; de pedagogisch medewerker om je mentaal voor te bereiden op de operatie. Deze zal met jou de intensive care (PICU) bezoeken waar je direct na de operatie naar toe gaat. Diezelfde dag mag je weer naar huis. Zondagavond of nuchter maandagochtend uiterlijk 7.15 uur kom je naar het azm voor de operatie. Het tijdstip van opname is mede afhankelijk van de reisafstand van jouw huis naar het ziekenhuis en de geplande operatietijd. 6. Voor de operatie Op de dag van de operatie ga je meestal eerst naar de afdeling Klinische Neurofysiologie. Op deze afdeling worden elektrodes op je armen, benen en hoofd geplakt. Dit gebeurt om tijdens de operatie het functioneren van je zenuwbanen te kunnen controleren. Voordat je naar de operatiekamer gaat, wordt er eerst nog een testje uitgevoerd. Hiervoor worden elektrodes op een van je polsen geplakt waarmee kortdurende elektrische stroompjes gegeven worden. De reactie (= spiercontractie) op deze stroompjes wordt met plakkers op je duimmuis gemeten. Deze informatie moet voor de operatie beschikbaar zijn. Deze test kan door jou als vervelend ervaren worden. 5

6 7. Na de operatie Kinder Intensive Care (PICU) Direct na de operatie ga je of naar de Recovery (uitslaapkamer) of, zolang als nodig is, naar de intensive care. De eerste 3 dagen zijn vaak moeilijk voor je. Dit komt door de pijn en/of misselijkheid. Daarna wordt het heel snel beter. Hoewel je aanvankelijk veel slaapt, zal je, min of meer bewust, de volgende handelingen meemaken: Beëindigen van de ademhalingsondersteuning door het verwijderen van het buisje uit je keel waarmee extra zuurstof wordt toegediend. Dagelijkse controle door kinder intensive care arts, de orthopedisch chirurg en/of assistent orthopedie. Toedienen van medicatie tegen de pijn. Zo nodig toedienen van medicatie tegen de misselijkheid. Verwijderen van de blaaskatheter. Deze is vlak voor de operatie ingebracht voor het opvangen van de urine. Dagelijks oefenen met de fysiotherapeut. De dag na de operatie wordt hiermee gestart; een eerste instantie voor ademhalingsoefeningen en het doorbewegen van armen en benen. Draaien in bed (van rugligging naar zijligging en omgekeerd). Dit gebeurt met hulp van de verpleging omdat het bekken en de schouders telkens op één lijn moeten blijven (het zogenaamde boomstamrollen). Verpleegafdeling Zodra het medisch verantwoord is (variërend van een dag tot een paar dagen), ga je naar de verpleegafdeling. Je mag, onder begeleiding van de fysiotherapeut, meer rechtop in bed gaan zitten en staan. Krijg je voor overdag, ter bescherming van de wervelkolom, een afneembaar korset (meestal van gips soms van kunststof). Hoelang je het korset moet dragen, hangt o.a. af van het vastgezette wervels en de oorzaak van de scoliose. Gemiddeld is het voor drie maanden. 6 Spondylodese

7 Het korset wordt aangemeten als je in staat bent om 20 minuten te staan. Als dit om welke reden dan ook niet lukt, gebeurt het aanmeten zittend of liggend. Tijdens het douchen en slapen mag het korset uit. Kan je met steun van het korset en hulp van de fysiotherapeut gaan lopen of in de rolstoel zitten. Geadviseerd wordt om de volgende artikelen mee te nemen naar het ziekenhuis: een strak zittend hemdje voor onder het korset; ruimvallende kleding in verband met het korset; degelijke schoenen (geen slippers) om mee te kunnen oefenen; zo nodig zorg dragen voor aanpassingen in de rolstoel. Dit betreft vooral voor de rugleuning omdat door de operatie de rug een andere vorm heeft gekregen. 8. Complicaties Elke operatie brengt risico s met zich mee. Algemene complicaties, die ook bij een spondylodese kunnen optreden, zijn: Bloedverlies Tijdens de operatie wordt het eigen bloed opgevangen met behulp van een apparaat een zogenaamde cell-saver en weer teruggegeven (autologe bloedtransfusie). Dat betekent dat je het verloren bloed direct terug krijgt. Als er onvoldoende eigen bloed beschikbaar is, kan het nodig zijn alsnog donorbloed (allogene transfusie) toe te dienen. Pijn Veel aandacht wordt besteed aan pijnbestrijding door de kinderanesthesist en het pijnteam. 7

8 Misselijkheid Dit kan behandeld worden met medicatie. Infectie van de wond Om het risico op infectie te verkleinen wordt tijdens en direct na de operatie per infuus antibioticum toegediend. Thrombose Om dit te voorkomen wordt zo nodig voor zes weken antistolling gegeven. Beschadiging van een huidzenuw Daardoor kan tijdelijk of blijvend een doof gevoel in een gedeelte van de huid optreden. Ontsierend litteken Een aantal zeldzamere complicaties die specifiek bij een spondylodese kunnen voorkomen zijn: Neurologische schade Kan optreden bij het plaatsen van instrumentarium en/of corrigeren van de bocht(en). Voorbeelden zijn verlies van hersenvocht (liquorlekkage), schade aan ruggenmerg en/of zenuw(en) met mogelijk verlamming van ledematen, verlies van controle over blaas en/of darmen en in het ergste geval een dwarslaesie. Om het risico hierop zoveel mogelijk te beperken, wordt de zenuwgeleiding tijdens de operatie permanent gecontroleerd met elektroden (neuromonitoring); Instrumentarium gerelateerd Dit is breuk, loslating en/of infectie van het osteosynthesemateriaal (staven, schroeven en/of haken); 8 Spondylodese

9 Pseudartrose Komt voor wanneer de wervels niet stevig met elkaar vergroeien. Crankshaft fenomeen Dit betekent dat tijdens de groei, de wervelkolom kan roteren (draaien) en in een afwijkende stand vergroeit. Dit komt vrijwel alleen voor bij kinderen die onder de tien jaar geopereerd worden. 9. Hechtingen Het sluiten van het litteken gebeurt in meerdere lagen. De diepe hechtingen lossen zes tot acht weken na de operatie vanzelf op. De oppervlakkige hechtingen (zwaluwstaartjes) worden drie weken na de ingreep tijdens de eerste controle op de polikliniek verwijderd. 10. Instrumentarium Hoewel het instrumentarium na verloop van tijd geen functie meer heeft, wordt dit in principe niet meer verwijderd, tenzij je er last van krijgt. 11. Adviezen en leefregels Douchen mag zodra de wond gesloten is (meestal na drie weken). Een bad is toegestaan als de oppervlakkige hechtingen verwijderd zijn en de wond volledig gesloten is (meestal na vijf weken). Door de dag adviseren we om regelmatig rust nemen. Naar school mag zodra je conditie dit toelaat. Het is raadzaam met een halve dag te starten en dit geleidelijk aan uit te breiden. Zodra het korset uit kan, mag er weer gefietst worden. Dit is meestal na drie maanden. Sport is niet eerder toegestaan dan een jaar na de operatie. Afhankelijk van de ingreep is het raadzaam contactsporten te mijden. 9

10 12. Wanneer een arts waarschuwen? In de volgende situaties is het verstandig om met de Polikliniek Orthopedie, telefoonnummer , contact op te nemen. Buiten kantooruren en in het weekend kunt u bellen met de Spoedeisende Hulp (SEH) van het academisch ziekenhuis Maastricht, telefoonnummer : De operatiewond gaat lekken, rood wordt en/of pijn gaat doen. Er uitvalsverschijnselen ontstaan in armen of benen. Er koorts optreedt van 38,5º C of meer. 13. Controles Na de operatie controleren we je regelmatig. Meestal worden er dan ook röntgenfoto s gemaakt. Tijdens de ziekenhuisopname komt er vanaf de eerste dag na de operatie dagelijks iemand van afdeling orthopedie iemand bij je langs. Daarna word je op vaste tijden (twee weken, acht weken, vijf maanden, een jaar, twee jaar en vijf jaar na de operatie) op de polikliniek orthopedie gezien. 14. Contact Als er na het lezen van deze brochure nog vragen zijn, dan beantwoorden we die uiteraard graag. U kunt van maandag tot en met donderdag telefonisch contact opnemen met de afdeling Orthopedie, telefoonnummer Meer informatie op 10 Spondylodese

11 Noteer hier uw aantekeningen en vragen 11

12 Bezoekadres: P. Debyelaan HX, Maastricht Postadres: Postbus AZ Maastricht T: (043) I: Patiëntencommunicatie: E : Patientenvoorlichting@mumc.nl Uitgave: januari