Ontwerp- Uitvoeringsplan huishoudelijk en gelijkaardig bedrijfsafval Ronde door Vlaanderen

Transcriptie

1 Ontwerp- Uitvoeringsplan huishoudelijk en gelijkaardig bedrijfsafval Ronde door Vlaanderen Ann De Boeck, Piet De Baere, Annemie Andries, OVAM

2 Inleiding Mevrouw Henny De Baets, Administrateur-generaal OVAM

3 Inhoudstafel Inleiding Maatschappelijke context waarin we werken Beleidskader Doelstellingen De rol van lokale besturen Bedrijven en organisaties Preventie en hergebruik Specifieke stromen Eindverwerking Zwerfvuil en ontwijkgedrag Handhaving Socio-economische analyse Vooruitblik 26/01/2016 3

4 Inleiding Waarover gaat het? Huishoudelijke en gelijkaardige bedrijfsafvalstoffen Een uitvoeringsplan Hoe kwam dit plan tot stand? Geldig tot eind /01/2016 4

5 Maatschappelijke context waarin we werken Demografische studie en de studie rond innovatieve inzamelsystemen => nood aan maatwerk 26/01/2016 5

6 Beleidskader Europees kader Het Vlaamse materialenbeleid Een lokaal materialenbeleid Juridische verankering van het plan Maatwerk voor lokale besturen Taakverdeling publieke en private actoren 26/01/2016 6

7 Van één doelstelling naar Maatwerk 1 doelstelling Clusters van gelijkaardige gemeenten Sociaal-economische typologie van de gemeenten, ontwikkeld door Belfius-Bank gemeenten met vergelijkbare sociaal-economische kenmerken 150 variabelen: o.a. vergrijzing, sociaal-economische positie van de bevolking, verstedelijking, centrumfunctie, toerisme, tertiaire activiteit, industrieel karakter en demografie (natuurlijk en migratie) => ook bepalend voor afvalbeleid 16 clusters 26/01/2016 7

8 11 doelstellingen voor restafval Cluster Gemiddelde mediaan (kg/inw) Extra voor bedrijfsafval (kg/inw) Som (kg/inw) Nieuwe doelstelling (kg/inw) Woongemeenten in de stadsrand 110,03 6, Woongemeenten in landelijke zones 133,68 7, Erg landelijke gemeenten met sterke vergrijzing 135,86 8, Landelijke en landbouwgemeenten met industriële activiteit 131,96 7, Middelgrote steden 128,74 10, Weinig verstedelijkte gemeenten met demografische achteruitgang 123,80 6, Sterk verstedelijkte gemeenten met lage inkomens 139,69 7, Steden en agglomeratiegemeenten met industriële activiteit 139,35 8, Kleine landbouwgemeenten 120,84 7, Agglomeratiegemeenten met tertiaire activiteit 140,52 8, Residentiële randgemeenten met hoge inkomens 150,43 7, Landelijke of verstedelijkte plattelandsgemeenten met sterke demografische groei 114,27 7, Verstedelijkte plattelandsgemeenten met industriële activiteit en demografische groei 116,60 8, Regionale steden 140,74 10, Grote en regionale steden 184,08 12, Kustgemeenten 239,65 18, Vlaanderen /01/2016 8

9 Doelstellingen huishoudelijk restafval 26/01/2016 9

10 Doelstelling huishoudelijk restafval Vergelijkbaar bedrijfsafval: niet meer af te splitsen Correctie-factor: afgeschaft Opvolging : via enquête bij gemeenten Aanbod dwz geen PMD-residu geen nasortering 26/01/

11 Doelstelling totaal huishoudelijk afval Totale hoeveelheid huishoudelijk afval in 2022 = gemiddelde hoeveelheid in 2012, 2013 en kg/inw/jaar in 2022 tov 522 kg/inw/jaar Verdere ontkoppeling afvalproductie en consumptieniveau 26/01/

12 Doelstelling bedrijfsrestafval 15% minder bedrijfsrestafval tov 2013 Nulmeting : ton Opvolging Voortgang wordt tweejaarlijks gemeten Geen nasortering 26/01/

13 Lokale besturen: maatwerk Doelstelling: effectieve beleid op terrein wordt beoordeeld Visitaties en begeleiding minst scorende gemeenten Oa ook via SV Werken op maat van lokale besturen: Set van acties met als doel : gemeenten leren uit ervaringen van andere gemeenten. 26/01/

14 De burger Inzamelsystemen en in te zamelen stromen Huis aan huisinzameling kan vervangen worden door brengsysteem op korte afstand: gemeente kiest Recyclagepark: norm 90% van inwoners woont op maximaal 5 kilometer vogelvlucht van recyclagepark Uitbouw minirecyclageparken in stedelijke kernen 26/01/

15 Stromen Huis-aan-huis of brengmethode* (korte afstand) Minirecyclageparken kleinschalige inzameling te voet of met fiets bereikbaar Grote recyclageparken (< 5km in vogelvlucht ) huisvuil om de 2 weken of korte afstand verbod verbod Papier en karton maandelijks of korte afstand ja PMD om 3 weken of korte afstand glas maandelijks of set glasbollen wit/gekleurd minstens 1 per 1000 inwoners Snoeihout op afroep min. 4 maal per jaar (in groenregio) ja Gft OBA om 2 weken of korte afstand, in gft regio's grof vuil op afroep, min 2 maal per jaar) ja textiel 4 maal per jaar of containers minstens 1 per 1000 inwoners ja ja AEEA ja, draagbaar ja metalen ja, draagbaar ja hout (type B) ja, draagbaar ja kringloopgoederen op afroep (continu) ja, draagbaar ja vlak glas ja harde kunststoffen ja, draagbaar ja KGA ja frituurvet- en olie ja ja Zuiver steenpuin Ander bouw- & sloopafval ja ja Hechtgebonden asbestcement boomstronken fijn tuinafval 26/01/ ja ja ja

16 De burger Kwaliteit van de in te zamelen stromen Communicatie door lokale besturen Afvalkalender Reglementering en prijszetting containerpark: onvoldoende gekend Bij bepaalde doelgroepen: belang persoonlijke communicatie Samenwerking en ondersteuning vanuit de OVAM Samenwerkingsverbanden OVAM-portfolio Subsidies Rol van de distributiesector : vrijwillige terugname 26/01/

17 Bedrijven en organisaties Ondersteunen voor beter materialen beheer E-grondstoffentool, symbiose platform, materialenscans Sensibiliseringsacties verder zetten Gerichte communicatieacties, sector specifieke aanpak Verder professionaliseren inzameling bedrijfsrestafval Potentieel KBS onderzoeken Collectieve inzamelsystemen van selectieve fracties stimuleren I.s.m. bedrijventerreinverenigingen/beheerders 26/01/

18 Preventie en hergebruik Deeleconomie Hergebruik Doelstelling: : 7 kg/inw hergebruik (verkoop in de kringloopwinkels) tegen 2022 door de erkende kringloopcentra Monitoring optimaliseren Versterken lokaal hergebruik: uitgaande van verschillen in hergebruik Opmaak actieplannen Financiering kringloopsector Opmaak modelovereenkomst faire vergoeding Onderzoek naar alternatieve vergoeding, bv hergebruikvergoeding ingebed in UPV s Hergebruik bij bedrijven stimuleren Versterken verkoopskanalen 26/01/

19 Preventie en hergebruik Duurzaam aankoopbeleid Stimuleren afzetmarkt, door expertise over materialen te verspreiden Stimuleren gebruik gerecycleerd materiaal in bestekken + verbod op uitsluiten van gerecycleerd materiaal Circulair aankopen verkennen en uitrollen Materiaalketen luiers optimaliseren Evenementenbeleid Sensibiliseren 26/01/

20 Vragen deel I? 26/01/

21 Koffiepauze 26/01/

22 Organisch-biologische stroom Huishoudelijk Voedselverlies bestrijden : ondersteunen lokale besturen Thuiskringlopen: tekst biomassa-actieplan (in bijlage) Verhogen participatiegraad gft inzameling in gft gemeenten Uitbreiding gft met keukenafval in gft regio s Groenregio's: combinatie van thuiskringlopen en intensievere selectieve inzameling van groenafval 26/01/

23 Organisch-biologische stroom Bedrijfsafval Sensibilisering selectieve inzameling Na 2 jaar : indien economisch interessant : verplichte selectieve inzameling in 2 fases (grootste producenten middelgrote producenten) Proefproject selectieve inzameling kleinere producenten Afzet: actieprogramma 11.3 van plan Biomassa(rest)stromen 26/01/

24 Verpakkingen Nieuwe erkenning Val-I-Pac Premies gerichter inzetten Aandacht voor preventie Sectorgerichte communicatie Nieuwe erkenning Fost Plus : Algemene inzameling van restplastics, rekening houdend met resultaten van proefprojecten Eenvoudige sorteerboodschap Bijkomende acties door Fost Plus Basisprogramma out of home: doel selectieve Inzameling buitenhuis promoten 26/01/

25 Kunststoffen Huishoudelijk: verplichte inzameling harde kunststoffen via recyclagepark Bedrijfsafval: verplichte selectieve inzameling harde kunststoffen en folies, EPS te bekijken Afzet van kunststoffen 26/01/

26 Textiel Sorteeranalyse : veel textiel in restafval (7,79 kg/inwoner tov 7,6 kg/inw selectieve inzameling) Verduidelijken sorteerboodschap 2016: samenbrengen actoren uit de textielketen 2017: welk instrument best geschikt (code van goede praktijk, UPV, ) 26/01/

27 Grof vuil Maatwerk voor gemeenten die minst scoren op vlak van grof vuil UPV matrassen : bij positieve resultaten MIP-studie => invoering UPV 2018 Meubelen: 2016 traject om te onderzoeken welk instrument het best geschikt is om uitdagingen aan te pakken meest geschikte instrumentenmix wordt ingevoerd => UPV of ander instrument 26/01/

28 Eindverwerking: verbranden Uitgangspunt: regeerakkoord Wat valt onder aanbod: het brandbaar huishoudelijk en bedrijfsrestafval dat wordt gestort; het huishoudelijk en bedrijfsrestafval dat wordt verbrand; het huishoudelijk en bedrijfsrestafval dat wordt uitgevoerd voor uitsortering met het oog op verbranding of voor rechtstreekse verbranding ; het RDF (Refuse-derived fuel) dat ontstaat na de uitsortering en/of verwerking van de hoger vernoemde afvalstoffen; de sorteer- en recyclageresidu s die ontstaan bij de sortering en verwerking van huishoudelijk en gelijkaardig bedrijfsafval; het vast niet-risicohoudend medisch afval. Wat niet: gescheiden ingezamelde of uitgesorteerde biomassa-afvalstoffen; gevaarlijk afval (zoals pasteuze of vloeibare gevaarlijke afvalstoffen); dierlijk afval (dierlijke vetten en dierenmeel); (organisch) slib (RZWI, voedingsindustrie, textielindustrie,...); shredder- en post-shredderresidu RDF voor uitvoer naar centmentovens: hoeveelheid wordt wel opgevolgd Risicohoudend medisch afval 26/01/

29 Eindverwerking: verbranden 2013 Tonnage verbrand Tonnage gestort Huisvuil, grofvuil, gemeentevuil (*) Niet-gevaarlijke hoogcalorische bedrijfsafvalstoffen (*) Niet-gevaarlijke laagcalorische bedrijfsafvalstoffen (*) (*) Vast niet-risicohoudend medisch afval (*) Recyclageresidu s (*) (*) Uitvoer (**) Totaal /01/

30 Eindverwerking: verbranden kton (2013) Huisvuilverbrandingsinstallaties Specifieke verbrandingsinstallaties voor bedrijfsafval De huisvuilverbrandingsinstallaties vertegenwoordigen samen een theoretische capaciteit van kton/jaar bij een calorische inhoud van 10 GJ/ton. Sleco Het gaat slechts om twee derde van de totale vergunde capaciteit (466 kton) ,00 316,00 Biostoom Het gaat om de volledige theoretische capaciteit. Stora Enso Het gaat om een derde van de theoretische capaciteit (300 kton). 180,00 100,00 Vergunde, maar nog niet operationele capaciteit Netto bijkomende capaciteit van nieuwe installatie van Bionerga in Beringen (200 kton) 110,00 Optimalisatie bestaande verwerkingscapaciteit Niet bekend (maar een surplus ) xx Totaal /01/

31 Eindverwerking: verbranden Balans aanbod-capaciteit (2013) 1941,60 kton aanbod versus 2021 kton aan capaciteit Vergunning voor nieuwe capaciteit? Gelet op huidige evenwicht: enkel bij afbouw bestaande capaciteit Ontwikkelen instrument voor ondersteuning afbouw 26/01/

32 Eindverwerking: verbranden Milieuperformantie: bij (her)vergunning vereisten BREF Energieperformantie: bij (her)vergunning vereisten BREF nieuwe installaties 26/01/

33 Eindverwerking: storten Kritische evaluatie van formulering stortverboden Indien nodig aanpassing stortverboden Zelfvoorziening voor storten blijft behouden Aanpassen voorwaarden tijdelijke opslag Storten moet duurder zijn dan verbranden 26/01/

34 Zwerfvuil en ontwijkgedrag 26/01/

35 Zwerfvuil Doelstelling : tegen 2022 neemt hoeveelheid zwerfvuil significant af Score netheidsindex voor 3 slechtste doelplaatsen + 10% Andere doelplaatsen blijven gelijk De totale hoeveelheid zwerfvuil daalt met 20 gewichtsprocent tov 2014 ( ton in 2022 tov in 2013) Eind 2017: evaluatie en indien nodig bijsturen beleid 26/01/

36 Zwerfvuil Strategie: Preventie, (selectieve) inzameling, opruimen Gedragsverandering burger Elke schakel in keten aanspreken: producenten, distributie, consumenten en burgers, lokale besturen, domeinbeheerders en handhavers Operationalisering via integrale 5-pijleraanpak, aangevuld met aandacht voor preventie Versterkte ondersteuning lokale besturen Alle strategische luiken: uit te werken in operationeel plan 26/01/

37 Zwerfvuil Strategie Monitoring Preventie Producenten en verdelers gestimuleerd om innovatieve oplossingen te vinden, bv via productdesign Kwaliteitsvolle infrastructuur Onderzoek en beleidsontwikkeling Productspecifieke aanpak Ontwerp van producten Uittesten/innovatie Inzichten en kennis uittesten op terrein Met focus op preventie 26/01/

38 Zwerfvuil Strategie Actief verspreiden goede praktijken Via netwerkmomenten, infosessies, maar ook financiering Ondersteuning partners Samenwerking, uitwisseling, ondersteuning Modules op maat om thema s aan te pakken Samenwerkingsverbanden en partnerschappen Creëren van een bredere aanpak door andere betrokkenen mee te nemen Doelplaatsen en doelgroepenaanpak Aanpak op maat van doelplaatsen en doelgroepen 26/01/

39 Sluikstorten Studie gestart naar hoeveelheid, kostprijs, samenstelling en daderprofielen Op basis hiervan doelstellingen Nulmeting 26/01/

40 Handhaving Handhaving collectieve inzameling huishoudelijk afval Handhaving selectieve inzameling bedrijfsafval Handhaving op plan 26/01/

41 Analyse socio-economische effecten Kosten extra inzameling en verwerking lokale besturen Kosten inzameling gelijkaardig bedrijfsafval Kosten voor het Vlaams Gewest Economische effecten : werkgelegenheid 26/01/

42 Vragen deel II 26/01/

43 Vooruitblik Openbaar onderzoek 11 januari- 10 maart Opmerkingen : plan@ovam.be of per brief naar de OVAM Nieuw plan : goedkeuring VR mei /01/

44 Dank voor uw aandacht Zijn er nog vragen? Vlaamse overheid Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij Stationsstraat Mechelen T: F: