Introductie lichthinder. Friedel Pas, Preventie Lichthinder vzw
|
|
- Peter Verhoeven
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Introductie lichthinder Friedel Pas, Preventie Lichthinder vzw
2 Europa s nachts
3 Vlaanderen s nachts
4 Definities Het verschil tussen lichthinder en lichtvervuiling Lichthinder is de overlast veroorzaakt door kunstlicht, als regelrechte verblinding, als verstorende factor bij het verrichten van avondlijke of nachtelijke activiteiten, of als bron van onbehagen. Een bijzonder gevoelige groep voor lichthinder zijn de astronomen. Ook dieren ondervinden lichthinder door versnippering en beïnvloeding van hun leefgebied en verstoring van hun bioritme. Voor planten werden weinig of geen nadelige effecten vastgesteld met uitzondering van vorstschade door het langer vasthouden van de bladeren in de herfst.
5 Definities Lichtvervuiling volgens MIRA: is de verhoogde helderheid van de nachtelijke omgeving door overmatig en verspillend gebruik van kunstlicht. Lichtvervuiling wetenschappelijk: Is een wijziging van lichtniveau s in de buitenlucht als gevolg van kunstmatige verlichting. Lichtvervuiling volgens UNESCO: Elke introductie van licht door de mens, direct of indirect, van kunstmatig licht naar de omgeving
6 Definities
7 Lichtkoepel
8 Lichtkoepel
9 Verblinding (glare)
10 Doorbraak (tresspass)
11 Verspilling
12 Duidelijk en veilig?
13 Gevolgen voor onze omgeving Mensen, Dieren, Planten en Energiegebruik.
14 300% meer hemelgloed Meer onderdrukking melatonine productie zoogdieren Meest verstoring van uitwassen smog Meest impact op insecten Meer verblinding Beter perifeer zicht Nauwelijks impact op trekvogels Meest impact op trekvogels Minst impact op vleermuizen Minst impact op hemelgloed.
15 Lichamelijk
16 Woman Breast Cancer rates (per 100,00) Lichamelijk: endocriene kankers Positieve correlatie tussen nachtelijke lichtintensiteit (satellietfoto's) en aantal borstkankergevallen in 147 Israëlische steden R 2 = light intensity (micro-lux)
17 Organen en klieren beïnvloed door licht Pijnappelklier (epifyse) Hypofyse Schildklier Thymus Longen Bijschildklier Melkklier Hart Lever Milt Bijnieren Pancreas Eierstokken Baarmoeder A. Wunsch, Licht 11-12/2007
18 Melkweg weg!
19 Cultureel
20 Cultureel Properties relating to astronomy stand as a tribute to the complexity and diversity of ways in which people rationalised the cosmos and framed their actions in accordance with that understanding. This includes, but is by no means restricted to, the development of modern scientific astronomy. This close and perpetual interaction between astronomical knowledge and its role within human culture is a vital element of the outstanding universal value of these properties. These material testimonies of astronomy, found in all geographical regions, span all periods from prehistory to today.
21 Het verdwijnen van de sterrenhemel Contrast Contrast Contrast Deze letters zijn moeilijk te lezen zoals de sterren in een lichtvervuilde hemel. Deze letters zijn makkelijk te lezen, zoals sterren in een donkere hemel. Contrast
22
23
24 Schema dat de relatieve bijdrage van een verlichtingstoestel tot de lichtkoepel op een afstand van 10 km toont. A E B C D A : kritisch voor lichtvervuiling in bebouwde regio s maar optioneel minder lichtvervuilend in landelijke regio s. B : draagt significant bij tot lichtvervuiling, vooral in landelijke regio s waar het licht niet gehinderd wordt door obstakels. C : Zeer kritische zone voor lichtvervuiling en lichtkoepels waargenomen op 10km (in landelijke gebieden) waar het sterk het gevolg is van verstrooiing in de atmosfeer. D : draagt significant bij tot de lichtvervuiling op grotere afstand, als gevolg van reflectie. Het gereflecteerde licht zal wek vaak gehinderd worden door gebouwen, bomen en andere obstakels. E : Ideale verdeling van het licht.
25 Lage druk Natrium(SOX) Simulatie van de hemelgloed bij verschillende soorten lichtbronnen Hoge druk natrium(son) Lichtgebolde lichtkap Wit licht - licht gebolde lichtkap Hoge druk natrium (SON) Volledig horizontaal afgeschermd (Vlakke lichtkap) Wit licht - Volledig horizontaal afgeschermd (Vlakke lichtkap)
26 Natuurlijke habitat
27 Insecten, aantrekking
28 Insecten, aantrekking
29 Impact van lichtvervuiling op vleermuizen Straatlampen en andere verlichting Sommige vleermuizen worden aangetrokken Andere vleermuizen vermeiden verlichting Soorten licht Wit licht heeft de meeste impact (insecten & vleermuizen) Geel licht heeft de minste impact.
30 Trekvogels
31 Zangvogels Verstoord zanggedrag. Gebrek aan slaap. Verstoord bioritme Verstoorde BMI (metabolisme) Verstoorde broedcyclus. Verstoord paargedrag Alex Pollard, Cardiff University(2006) / Bart Kempeneers, Max Plank Instituut (2010)
32 Wanneer?
33 Vorstschade
34 Landbouw
35
36 Verspilling = extra energie
37 Aandeel van verschillende doelgroepen in de hoeveelheid buitenverlichting handel & diensten 27,5 % overig 2,4 % bevolking 2,9 % industrie 8,0% landbouw 0,5% verkeer & vervoer 58,7 %
38 Het armatuur
39 Slecht afgeschermd armatuur
40 Goed afgeschermd armatuur
41 Minder verblinding, betere zichtbaarheid Nieuw (FCO) Oud Ljubljana, Tivolska road
42 Slechte plaatsing
43 Plaatsing in de bomen
44 Meer licht, meer veiligheid?
45 Verlicht niet meer dan nodig!
46 dark/day accidents Hoeveel licht en veiligheid Fördergemeinschaft Gutes Licht publicatie 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, ,5 1 1,5 2 road illuminance [cd/m²] Hargroves & Scott, 1979: Measurements of road lighting and accidents - the results Public lighting, Dec. 1979,
47 Hoe moet er verlicht worden Wat we nodig hebben
48 Principes van goed verlichten Respecteren van de 20 -regel Volledig vermijden van RECHTSTREEKS OPWAARTSE LICHTSTROOM Beperken van WEERKAATST OPWAARTS LICHT Minimum doelgebied Minimale luminantie en maximale uniformiteit. Minimum gebruiksperiode. ACTIEF LICHTBEHEER Dimming. Logische actieve schakeling
49 Principe neerwaartse lichtstroom een overzicht van verschillende mogelijke straatverlichtingen. Het onderscheid tussen goede en slechte keuzes ligt voor de hand. Op de foto zie je waarom verlichting met "bollen" gewoonweg af te raden valt: onder de lantaarnpaal - waar het licht juist moet komen - is er een donkere zone. De aanpalende huizen krijgen daarentegen de volle laag: het licht dringt de kamers ongewenst binnen.
50 Lichtkap
51 Interne louvres of High Defenition Grids
52 Voor en na
53 Het gebruik van lichtkappen. Verlichtingsoplossingen met vergelijking voor masten van of 10 m Voorbeeld met de faciteiten voor hoofdstraten ( EN 13201, klasse ME2) Lichtkap type diep glas (PMMA / PC) Gebogen glas (ESG) Vlak glas (ESG) vlak glas met antireflex- coating met Graad van efficientie 78 % 76% 74 % 79 % L m = 1,5 cd/m² U o = 0,4 U L = 0,7 T i 10 LB T i Maximale afstand % % % % Dichtbij 10,58 dichtbij 9,7 Dichtbij 8,46 Dichtbij 9,75 veraf 3,87 veraf 3,8 veraf 3,62 veraf 4,28 52 m 49 m 48 m 52 m
54 Decoratieve verlichting
55 Decoratieve verlichting
56 Lichtbronnen Type Ra Efficiëntie Lage Druk Na lm/w Hoge Druk Na lm/w CDO > lm/w CPO > lm/w Inductie > lm/w LED > 80 < 105 lm/w
57 Alternatieven Openbare Verlichting
58 Verspilt verbruik Verbruik straatverlichting: 550 GWh Opgestraald vermogen: 35 MW Branduren/jaar: 4200 Verspilt verbruik: 147 GWh > 25% Jaarverbruik gezinnen: CO 2 uitstoot: ton
59 Een kerktoren?
60 Klemtoonverlichting De brug of de hemel verlicht?
61 Stadhuis of de hemel?
62 Neerwaarts verlichten
63 Afschermen
64 Afschermen en niet hele nacht!
65 Principe neerwaartse lichtstroom Bij alle toepassingen moet zoveel mogelijk neerwaarts verlicht worden. Geen enkel deel van de lichtbundel mag hoger dan het horizontale vlak door het lichtpunt waarneembaar zijn, en liefst niet boven 10 onder dit vlak. Dit noemt men het "Full Cutoff Systeem", volledige afsnijding boven het horizontale vlak.
66 Inkapselen
67 Een voetbalveld in Sinaai
68 Sportterreinen Sinaai(oktober 2003)
69 Sportterreinen Sinaai(oktober 2003)
70 Hoe terreinverlichting degelijk aanpakken. VOORKEUR sterk asymmetrische reflectortoestellen full cutoff uitvalshoek gladde of gesatineerde reflector, geen gehamerde aanvullende deflector of paralumen montage steeds horizontaal.
71 Principe van de neerwaartse lichtstroom Projectoren voor terreinverlichting VERMIJDEN zwak asymmetrische reflectortoestellen uitvalshoek t.o.v. de loodlijn op het frontglas slechts geschikt: paalhoogte/terreinbreedte 1/1 tot 1/2 Monteren met beperkte inclinatie zodat geen doorstraling hoger dan 10 onder het HVT ontstaat
72 Principe van de neerwaartse lichtstroom Projectoren voor terreinverlichting ABSOLUUT TE VERMIJDEN symmetrische open projectoren zowel met als zonder deflector boven de brander
73 Wat verhoogt de veiligheid?
74 Vermijd verblinding
75 Vermijd verblinding 90
76 Vermijd Verblinding 70
77 Vermijd verblinding 50
78 Vermijd verblinding 20
79 Lancering in de mist?
80 Neerwaarts en tijdschakeling
81 Verspilt verbruik Verbruik Buitenverlichting: 1030 GWh Opgestraald vermogen: 80 MW Branduren/jaar: 4200 Verspilt verbruik: 336 GWh > 30% Jaarverbruik gezinnen: CO 2 uitstoot: ton
82 Lichthinder in Vlarem II En hoe de milieu-inspectie daar mee om gaat.
83 Regelgeving Vlarem II Deel 4: Algemene milieuvoorwaarden voor ingedeelde inrichtingen. Hoofdstuk 4.6 Beheersing van hinder door licht Deel 6: Milieuvoorwaarden voor nietingedeelde inrichtingen. Hoofdstuk 6.3 Beheersing van hinder door licht. Beiden hebben zelfde artikelen Alle artikels rond lichthinder zijn voor iedereen van toepassing
84 Regelgeving Vlarem II.0.1: De exploitant treft de nodige maatregelen om lichthinder te voorkomen
85 Regelgeving Vlarem II.0.2: Het gebruik en de intensiteit is beperkt tot de noodwendig-heden inzake uitbating en veiligheid;
86 MI en lichthinder Hierbij hanteert MI volgende principes: Bij activiteit: het gebruik van de intensiteit van de lichtbronnen in open lucht zijn beperkt tot de noodwendigheden inzake uitbating en veiligheid. De verlichting is dermate geconcipieerd dat nietfunctionele lichtoverdracht naar de omgeving maximaal wordt beperkt; Bij non-activiteit: geen licht.
87 MI en lichthinder De term veiligheid in de wetgeving verwijst in deze context echter naar de bescherming van de integriteit van personen en niet naar beveiliging tegen inbraak (citaat antwoord minister leefmilieu op parlementaire vraag). Anti-diefstalverlichting behoort dus niet tot de noodwendigheden inzake veiligheid.
88 MI en lichthinder Verbazingwekkend dat bedrijven Door verzekeringsmaatschappijen Door reguliere politiediensten. Verplicht worden om overvloedig te verlichten ter bescherming van hun eigendommen (tegen de wet) Beter gebruik van naderingsverlichting.
89 Regelgeving Vlarem II.0.2: niet functionele lichtoverdracht naar de omgeving wordt beperkt
90 Regelgeving Vlarem II.0.3: Klemtoonverlichting wordt enkel op de inrichting gericht
91 Sky-Tracer = klemtoonverlichting
92 Regelgeving Vlarem II.0.4: Lichtreclame mag de intensiteit van de openbare verlichting niet overtreffen
93 MI en lichthinder Openbare verlichting eveneens onderhevig aan VLAREM.
94 Controle Voor klasse I bedrijven: Milieu Inspectie Al de rest: De gemeente. Milieudienst en/of milieu politie mee betrekken bij verlichtingsprojecten.
95 Regelgeving art Wegcode Bestuurders niet verblinden of in dwaling brengen Verkeersborden (zelfs gedeeltelijk) voorstellen of nabootsen Binnen 75 m van verkeerslichten op minder dan 7 m boven de grond rode of groene tint geven aan reclameborden, uithangborden of inrichtingen
96 Wegcode en lichthinder
97 Meer informatie wetgeving Brochures Ministerie van de Vlaamse gemeenschap: Publiciteit zonder lichtvervuiling Openbare wegverlichting zonder lichthinder
98 De toestand is niet hopeloos
99 Meer informatie
100
Wat is lichthinder. Friedel Pas, Preventie Lichthinder vzw
Wat is lichthinder Friedel Pas, Preventie Lichthinder vzw De wereld s nachts Europa s nachts Vlaanderen s nachts Provincie West-Vlaanderen s nachts Definities Het verschil tussen lichthinder en lichtvervuiling
Nadere informatieLichthinder in de wetgeving. Friedel Pas, Preventie Lichthinder vzw
Lichthinder in de wetgeving Friedel Pas, Preventie Lichthinder vzw Agenda Decreet betreffende de openbare dienstverplichting opgelegd aan DNB s Lichthinder in VLAREM Soortenbesluit en lichthinder Verkeerscode
Nadere informatieInhoud cursus. De wereld s nachts. Les 1 - Inleiding. Vlaanderen s nachts. Europa s nachts. Cursus kadervorming lichthinder
Cursus kadervorming lichthinder Preventie Lichthinder vzw & Natuurpunt Educatie met de steun van Tandem en de Vlaamse overheid Les 1 Inhoud cursus Les 1 (Preventie Lichthinder vzw) Inleiding Probleemstelling
Nadere informatieLichthinder. Stijn Vanderheiden. Preventie Lichthinder vzw
Lichthinder Stijn Vanderheiden Preventie Lichthinder vzw Wat is lichthinder? Welke gevolgen? Is er wetgeving? Zijn er oplossingen? The World at Night Europe by Night definitie Lichthinder is de overlast
Nadere informatieWorld Space Week 2016
World Space Week 2016 World Space Week Internationale organisatie Wereldwijd activiteiten Nut en noodzaak van onderzoek in ruimtevaart en sterrenkunde tonen Jaarlijks thema In partnerschap met andere lokale
Nadere informatieDoorlichting van monumentverlichting 2 cases in Blankenberge en Oostkamp
Doorlichting van monumentverlichting 2 cases in Blankenberge en Oostkamp Kennisplatform Openbare Verlichting Brugge, 26 november 2013 Presentatie van en uitgevoerd door Stijn Vanderheiden Regelgeving Vlarem
Nadere informatieGemeenteraadsverkiezingen 2012 MEMORANDUM PREVENTIE LICHTHINDER
Gemeenteraadsverkiezingen 2012 MEMORANDUM PREVENTIE LICHTHINDER Inleiding Lichthinder en lichtvervuiling is een milieuproblematiek die momenteel nog erg miskent wordt. Daar verlichting vooral een bevoegdheid
Nadere informatieDoorlichting van monumentverlichting 2 cases in Hooglede en Avelgem
Doorlichting van monumentverlichting 2 cases in Hooglede en Avelgem Kennisplatform Openbare Verlichting Brugge, 15 oktober 2013 Presentatie van en uitgevoerd door Stijn Vanderheiden Regelgeving Vlarem
Nadere informatieBeperkende maatregelen lichthinder
Beperkende maatregelen lichthinder In dit onderdeel bekijken we hoe dat we lichthinder en lichtvervuiling tot een minimum kunnen beperken zodat ook de gevolgen van lichtvervuiling tot een minimum beperkt
Nadere informatie$ %% %% &' "" () *+ 22 januari 2009 Cursus kadervorming lichthinder 6. 22 januari 2009 1 "%0"123 + + + " )4,*5*6 2 )4,475&$ 3 :" " " 9 % -%%
!! # $ &' () *+,--. 22 januari 200 1 22 januari 200 Cursus kadervorming lichthinder 2 /#, + + + 0123 22 januari 200 Cursus kadervorming lichthinder 3 22 januari 200 Cursus kadervorming lichthinder 4 )4,*5*6
Nadere informatie+ ( '4,4), " 5,%+,%/1124
!" #! " # $ & '() &* " +,-.,# + - /0/112 3 ') ( Johan Vandewalle, Preventie Lichthinder vzw, Hollandstraat 7, 2060 Antwerpen + ( ',), " 5,+,/112 "$ &'()! "$ &'()! 1 *+"&", 2 667 2 6/. 3 -+$ ($ "&. /6+
Nadere informatieLichthinder in de wetgeving
Lichthinder in de wetgeving In dit onderdeel van de syllabus gaan we kijken wat in Vlaanderen reeds terug te vinden is om lichthinder te beperken. Omdat er in diverse codes en vormen wel dingen zijn terug
Nadere informatieAudit lichthinder in de gemeente Putte
Audit lichthinder in de gemeente Campagne Verlichten zonder hinder een organisatie van het Platform Lichthinder partners: Eindrapport Met de steun van de Vlaamse Overheid In opdracht van de gemeente Met
Nadere informatieInhoud cursus. Les 3 Beperken van Lichtvervuiling en lichthinder vanuit de ontwerp fase. Lichtvervuiling en lichthinder.
Cursus kadervorming lichthinder Preventie Lichthinder vzw & Natuurpunt Educatie met de steun van Tandem en de Vlaamse overheid Les 3 Inhoud cursus Les 1 (Preventie Lichthinder vzw) Inleiding Probleemstelling
Nadere informatieInventarisatie lichthinder in de Oudlandpolder Handleiding
Inventarisatie lichthinder in de Oudlandpolder Handleiding Campagne Verlichten zonder hinder een organisatie van het Platform Lichthinder partners: Met de steun van de Vlaamse Overheid In opdracht van
Nadere informatieLichtplan Herentals April
DOELSTELL IINGEN PR IIOR IITE IITEN Lichtplan Herentals April 2003 30 Coheren tt iie me tt h e tt mob ii ll ii tte ii ttsp ll an Het voorgestelde lichtplan zal trachten deel te nemen aan de acties die
Nadere informatieNotitie Verlichting sportvelden langs Park Randenbroek te Amersfoort: randvoorwaarden vanuit de vleermuisbescherming
Postbus 365 4100 AJ Culemborg tel: 0345-512710 fax: 0345-519849 www.buwa.nl Gemeente Amersfoort Postbus 4000 3800 EA Amersfoort datum: 6 september 2011 ons kenmerk: 11-290/11.12915/MarVa auteur: M. van
Nadere informatieLED OP HET LICHT OP STRAAT. Openbare verlichting voor veiligheid maar houdt ook rekening met nachtdieren
LED OP HET LICHT OP STRAAT Openbare verlichting voor veiligheid maar houdt ook rekening met nachtdieren Met de diverse belangengroeperingen uit de gemeente Hardenberg is uitgebreid gediscussieerd over
Nadere informatieWat is lichthinder en lichtvervuiling
Wat is lichthinder en lichtvervuiling Probleemstelling: Als u vanuit de ruimte s nachts naar de aarde kijkt, valt Vlaanderen meteen op als een lichtende witte driehoek. Dit is omdat Vlaanderen de best
Nadere informatieLichtvervuiling boven Amsterdam. Publieksrapport
Lichtvervuiling boven Amsterdam Publieksrapport -2- AMSTERDAM DUURZAAM Amsterdam heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan en neemt daarom verschillende maatregelen om energie te besparen. Een van de
Nadere informatieCursus Kadervorming Lichthinder. Syllabus
Cursus Kadervorming Lichthinder in het kader van de Nacht van de Duisternis voorjaar 2009 Syllabus Preventie Lichthinder vzw & Natuurpunt Educatie met de steun van Tandem en de Vlaamse overheid Kadervorming
Nadere informatieLicht en duisternis. Eindhoven 18 februari 2015 1
Licht en duisternis Eindhoven 18 februari 2015 1 Aarde op 11 000 000 000 km Eindhoven 18 februari 2015 2 Aarde op 385 000 km Eindhoven 18 februari 2015 3 Eindhoven 18 februari 2015 4 Eindhoven 18 februari
Nadere informatieCentraal bij de Nacht van de Nacht staat het genieten van de duisternis en het belang van duisternis voor mens, dier en plant. Als mensen tijdens een
Centraal bij de Nacht van de Nacht staat het genieten van de duisternis en het belang van duisternis voor mens, dier en plant. Als mensen tijdens een avondactiviteit de schoonheid van de nacht beleven
Nadere informatieSlimme openbare verlichting Tips voor Drentse provincie en gemeente
Slimme openbare verlichting Tips voor Drentse provincie en gemeente Colofon: Uitgave van: Natuur en Milieufederatie Drenthe Tekst: Natuur en Milieufederatie Drenthe Foto s: Sotto le Stelle, Wim Schmidt
Nadere informatiePreventie Lichthinder vzw
De Poort Avelgem Evaluatie van de monumentverlichting INLEIDING De vrijwilligers van Preventie Lichthinder vzw bezoeken de omgeving van het monument wanneer de verlichting ontstoken is. Met behulp van
Nadere informatieElke dag verdient een Nacht van de Nacht! Bewonersinitiatief. Alleen licht op straat, niet in de lucht, in groengebieden en boven water.
Elke dag verdient een Nacht van de Nacht! Bewonersinitiatief. Alleen licht op straat, niet in de lucht, in groengebieden en boven water. 40 natuurbeschermingsorganisaties roepen in hun 10-puntenplan onder
Nadere informatieKlimaat(les)marathon. Leren voor en over het klimaat
Klimaat(les)marathon Leren voor en over het klimaat KOM JE MEE NAAR DE DONKERE ZIJDE? DE TOENEMENDE LICHTVERVUILING. LICHTVERVUILING ALS SYMPTOOM VAN ONS GEDRAG Stijn Vanderheiden, Astropolis 20 maart
Nadere informatieLichtvisie voor Vlaamse autosnelwegen
Lichtvisie voor Vlaamse autosnelwegen Erik De Bisschop, Eva Van den Bossche, Ethel Claeyssens 11/09/2013 Voor de lichtvisie Doorgaande verlichting on-off op basis van een vast uurrooster Behalve R0, R1
Nadere informatieLichtplan Gent gemeten en gewogen
Lichtplan Gent gemeten en gewogen Gent investeerde de voorbije jaren flink in een lichtplan voor het Gentse stadscentrum. Het ontwerp van Roland Jéol wordt geprezen en is een lust voor het oog, daar is
Nadere informatieHet Gemeentehuis Beernem
Het Gemeentehuis Beernem Evaluatie van de verlichting van het gemeentehuis en van de openbare verlichting in de omgeving van het gemeentehuis Het gemeentehuis, met gedoofde gevelverlichting op 15 augustus.
Nadere informatieGaan de sterren weer stralen dankzij energiebesparing op verlichting?
Gaan de sterren weer stralen dankzij energiebesparing op verlichting? Een verzoek en aanbevelingen van Stichting Platform Lichthinder aan de Taskforce Verlichting Inleiding Wat is Platform Lichthinder?
Nadere informatieHet Gemeentehuis Avelgem
Het Gemeentehuis Avelgem Evaluatie van de gebouwverlichting Het terreinbezoek Voorafgaande info De vrijwilligers van Preventie Lichthinder vzw bezoeken de omgeving van het monument wanneer de verlichting
Nadere informatieBESTEMMINGSPLAN. Mettegeupel - Oost - Oss Bijlage 5: Lichthinderrapport
BESTEMMINGSPLAN Mettegeupel - Oost - Oss - 2016 Bijlage 5: Lichthinderrapport Gemeente Oss Raadhuislaan 2 5341 GM Oss T: 14 0412 F: 0412 642605 www.oss.nl A. Hak Zuid B.V. Postbus 101 5460AC Veghel Lage
Nadere informatieArtificial Light in the environment the royal commission on environmental pollution
Artificial Light in the environment the royal commission on environmental pollution Samenvatting Inleiding. Door overmaat van kunstmatige verlichting kunnen de meeste mensen geen sterren meer onderscheiden.
Nadere informatieSTRAAT- en TUNNEL VERLICHTING
STRAAT- EN TUNNEL VERLIcHTING Straat- en Tunnelverlichting LED - de nieuwe generatie duurzame straat- en Tunnelverlichting Aanvankelijk werd LED voornamelijk toegepast in signaalverlichting. Kort daarna
Nadere informatieBlauw licht: the fake news en de nuttige toepassingen. Peter Bracke Cluster manager Groen Licht Vlaanderen Gent, 12 september 2017
1 Blauw licht: the fake news en de nuttige toepassingen Peter Bracke Cluster manager Groen Licht Vlaanderen Gent, 12 september 2017 2 3 4 Wat is een te hoge blootstelling? Overdag: de mens is aangepast
Nadere informatieOpenbare verlichting en verkeersveiligheid Compromis tussen zichtbaarheid, prestaties en het verwijderen van obstakels langs de weg
Openbare verlichting en verkeersveiligheid Compromis tussen zichtbaarheid, prestaties en het verwijderen van obstakels langs de weg Ing J. Stommen ir N. Leroy 11/09/2013 Direction des Equipements Electromécaniques
Nadere informatieOmgaan met lichtverstoring bij vleermuizen
Omgaan met lichtverstoring bij vleermuizen Herman Limpens Eindhoven 21-03-2013 vleermuis vleermuis jaarcyclus Een netwerk van deelleefgebieden met verschillende functies verblijfplaatsen + vliegroutes
Nadere informatieOpenbare verlichting in Heuvelland
Openbare verlichting in Heuvelland Jean-Pierre Geelhand de Merxem Schepen van Milieu Jeanpierre.geelhanddemerxem@heuvelland.be Caroline Oost Milieuambtenaar Caroline.oost@heuvelland.be Project doven openbare
Nadere informatieDe Paravang Blankenberge
De Paravang Blankenberge Evaluatie van de monumentverlichting Het terreinbezoek Voorafgaande info De vrijwilligers van Preventie Lichthinder vzw bezoeken de omgeving van het monument wanneer de verlichting
Nadere informatie!!!! " #$%&'( ) *! +!$%&$, )!!+#! *!! $%&'(! $%&$, -! $%&'(!*# $%&$, *!.$%&'(!!# $%&$, * *! **!!! #. % 1!!2 1 ) #+2! 2!
" #$%&'( ) * +$%&$, ) +# * $%&'( $%&$, - $%&'( *# $%&$, *.$%&'( # $%&$, * /$%&'( # - 00 )+- #* * ** # $%&'( #. % 1 2 1 ) #+2 2 . $%&$, # * 3 3 #* )$%&4& + - * #. 0* * 0)$%&$, +.* # 56 # * ) + # - ** #
Nadere informatieElke dag verdient een Nacht van de Nacht! Bewonersini6a6ef. Alleen licht op straat, niet in de lucht, in groengebieden en boven water.
Elke dag verdient een Nacht van de Nacht! Bewonersini6a6ef. Alleen licht op straat, niet in de lucht, in groengebieden en boven water. 40 natuurbeschermingsorganisa6es roepen in hun 10- puntenplan onder
Nadere informatieterreinverlichting ClearFlood BVP650 Voordelen
Lighting ClearFlood LEDoplossing voor sport en terreinverlichting ClearFlood BVP650 Philips ClearFlood is een serie schijnwerpers die u in staat stelt exact het aantal lumen te kiezen die u nodig hebt
Nadere informatieLichtplan Gent JENTE DE MUYTER
Lichtplan Gent JENTE DE MUYTER 1 Algemene informatie In 1998 voerde de stad Gent een nieuw integraal lichtplan in. Met dit nieuwe lichtplan worden monumenten, toegangspoorten, handelsstraten, verkeersassen,
Nadere informatieOpenbare verlichting in de gemeente Oss Veiligheid Verkeer Sociale veiligheid.
Openbare verlichting in de gemeente Oss Gemeente Oss zorgt ervoor dat de openbare ruimte in Oss verlicht is. We gebruiken hiervoor verschillende soorten verlichting. Hieronder leest u waarom en wanneer
Nadere informatieLigt u wakker van lichthinderproblemen? Preventie Lichthinder vzw helpt u vooruit
Ligt u wakker van lichthinderproblemen? Preventie Lichthinder vzw helpt u vooruit Preventie Lichthinder vzw is een vereniging die hulp biedt om lichthinder te voorkomen en te bestrijden. Preventie Lichthinder
Nadere informatieVerlichting PREBES 04/12/2018. Enkele begrippen Wetgeving en normen Metingen Noodverlichting Blue Light Hazard
PREBES 04/12/2018 Enkele begrippen Wetgeving en normen Metingen Noodverlichting Blue Light Hazard PREBES 04/12/2018 - situering PREBES 04/12/2018 - begrippen Fotometrische grootheden PREBES 04/12/2018
Nadere informatieWEL lichtschuw. NIET lichtschuw. lichtverstoring bij vleermuizen. Herman Limpens & Kamiel Spoelstra Amsterdam
lichtverstoring bij vleermuizen Herman Limpens & Kamiel Spoelstra Amsterdam 27-11-2015 foerageren Shields & Bildstein 1979 Furlonger et al. 1987 Rydell 1991; 1992 Catto 1993 Blake et al. 1994 en veel ander
Nadere informatiecode van goede praktijk LICHTVISIE WEST-VLAAMS PLATTELAND basisopleiding openbare verlichting module 3 dec. 2011
code van goede praktijk LICHTVISIE WEST-VLAAMS PLATTELAND basisopleiding openbare verlichting module 3 dec. 2011 studie lichtvisie. 4 partners: provincie, wvi, leiedal, vlm. ruime begeleidingsgroep met
Nadere informatieOpleiding 2013 Duurzaam Gebouw
Opleiding 2013 Duurzaam Gebouw Gezondheid en comfort Leefmilieu Brussel ZORGEN VOOR VISUEEL COMFORT Magali BODART UCL Architecture & Climat 7 maart 2013 Opleiding tot stand gebracht door de Stadswinkel
Nadere informatiePUBLICITEIT ZONDER LICHTVERVUILING
PUBLICITEIT ZONDER LICHTVERVUILING Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap PUBLICITEIT ZONDER LICHTVERVUILING Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Publiciteit zonder lichtvervuiling Inhoud 1. Inleiding
Nadere informatieBeoordeling van de Lichthinder Project: SC Valburg
A. Hak Zuid B.V. Afdeling Verlichtingstechniek Postbus 101 5460 AC Veghel Lage Landstraat 6 5462 GJ Veghel T 0413-362 926 F 0413-362 929 I www.a-hak.nl K.v.K. nr. 16029034 ING Bank rek. nr. 67.72.94.948
Nadere informatieSlimme straatverlichting voor de stad van morgen
Slimme straatverlichting voor de stad van morgen Organisatie van technologisch geïnspireerde bedrijven in België Aeronautics, Space, Security & Defence industries 1800 lidbedrijven in 6 industrieën Building,
Nadere informatieNotitie. 1 Inleiding. 2 Kassen (assimilatieverlichting) in relatie tot de omgeving
Notitie Referentienummer Datum Kenmerk GM-0084263 16 december 2013 PN 321679 Betreft Lichthinderonderzoek Glasparel+ 1 Inleiding Binnen het plangebied zijn bestaande woningen aanwezig en is ruimte gereserveerd
Nadere informatieRelighting LED. Technologische verkenning voor een case study. Arnaud Deneyer. 22 oktober 2014
Relighting LED Technologische verkenning voor een case study Arnaud Deneyer 22 oktober 2014 Laboratorium Licht Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf Relighting LED : Technologische
Nadere informatieIP 66 IK 08 Klasse I Klasse II
Kegel Serie IP 66 IK 08 Klasse I Klasse II De basis van de Kegel-serie wordt gevormd door de Kegel 2000. Een tijdloos en algemeen aanvaard concept waarvan al meer dan één miljoen exemplaren zijn geïnstalleerd.
Nadere informatieInhoud cursus. Gevolgen voor mensen
Cursus kadervorming lichthinder Preventie Lichthinder vzw & Natuurpunt Educatie met de steun van Tandem en de Vlaamse overheid Les 2 Inhoud cursus Les 1 (Preventie Lichthinder vzw) Inleiding Probleemstelling
Nadere informatieterreinverlichting ClearFlood BVP650 Voordelen
Lighting ClearFlood LEDoplossing voor sport en terreinverlichting ClearFlood BVP650 Philips ClearFlood is een serie schijnwerpers die u in staat stelt exact het aantal lumen te kiezen die u nodig hebt
Nadere informatieLED-pilootsite Bevingen-centrum
LED-pilootsite Bevingen-centrum Dirk Van Kerckhoven Infrax dirk.vankerckhoven@infrax.be Oktober 2011 Inhoud 1. Voorstelling van de site 2. Keuze van de site en het concept 3. Onderzoeksmethodiek 4. Meetresultaten
Nadere informatieAutoservice Klumpers, Nieuwenkampsmaten Goor
Autoservice Klumpers, Nieuwenkampsmaten Goor 5-1-2012 21:10:55 Sterk verlicht gebouw, met opvallend wit licht. Luminantie tussen 15 en 28 cd/m². Waar het licht precies vandaan komt is niet duidelijk te
Nadere informatieBELEIDSPLAN OPENBARE VERLICHTING 2013 2017 BIJLAGE 2 VERLICHTINGSTECHNIEK
BELEIDSPLAN OPENBARE VERLICHTING 2013 2017 BIJLAGE 2 VERLICHTINGSTECHNIEK INHOUDSOPGAVE 1 TECHNIEK VERLICHTING... 3 2 DAGLICHT EN KUNSTLICHT... 3 3 ENKELE TECHNISCHE BEGRIPPEN... 4 3.1 Lichtstroom... 4
Nadere informatieterreinverlichting ClearFlood BVP650 Voordelen
Lighting ClearFlood LEDoplossing voor sporten terreinverlichting Philips ClearFlood is een serie schijnwerpers die u in staat stelt exact het aantal lumen te kiezen die u nodig hebt voor uw toepassing.
Nadere informatieterreinverlichting ClearFlood BVP650 Voordelen
Lighting ClearFlood LEDoplossing voor sport en terreinverlichting ClearFlood BVP650 Philips ClearFlood is een serie schijnwerpers die u in staat stelt exact het aantal lumen te kiezen die u nodig hebt
Nadere informatievoordeel van philips in lighting
monumentverlichting _ 19 juni 2012 voordeel van philips in lighting volledig proces in handen aanbieden van alle onderdelen totaal oplossingen: van kantoor tot volledige citybeautification (wegverlichting,
Nadere informatieLichtindruk en veiligheidsgevoel verbonden aan openbare verlichting in stad. Experimenteren in het mesopisch domein.
Lichtindruk en veiligheidsgevoel verbonden aan openbare verlichting in stad. Experimenteren in het mesopisch domein. Bénédicte COLLARD (Sibelga) Thomas CONNIASSELLE (Laborelec) 11 Date septembre 2013 Het
Nadere informatieLichthinder in Nederland. Henk Stolk NSVV 17/10/2017
Lichthinder in Nederland Henk Stolk NSVV 7/0/207 Lichtemissie Opname Andre Kuipers januari 202 2 Geschiedenis 995-996 oprichting NSVV commissie lichthinder 998 AMVB Staatsblad 322 Besluit horeca- sport-
Nadere informatieSint-Niklaas belicht. dinsdag 22 november Filip Brokken diensthoofd landbouw - patrimonium
Sint-Niklaas belicht dinsdag 22 november 2005 Filip Brokken diensthoofd landbouw - patrimonium Programma A. Inleiding: bevoegheidsverdeling B. Enkele kencijfers C. Stedelijk beleid D. Praktische werkwijze
Nadere informatieNotitie. Project: Sporthal Alblasserdam Betreft: Rapportage lichthinderonderzoek. kenmerk b1440/1116
Laarseweg 24-1, 8171 PR Vaassen (T) 0578-76 90 60 KvK 082 04 400 www.sainadvies.nl info@sainadvies.nl Notitie Project: Sporthal Alblasserdam Betreft: Rapportage lichthinderonderzoek Kenmerk: -0b1440/1116
Nadere informatieAGRILED pro Serie AL2007 Serie. Volledig geautomatiseerde verlichting voor uw rundvee
AGRILED pro Serie AL2007 Serie Volledig geautomatiseerde verlichting voor uw rundvee Better light, better life Welzijn en rendement Als veehouder bent u dagelijks bezig met het welzijn en de productie
Nadere informatieNovember 2003 Platform Lichthinder www.platformlichthinder.nl
November 2003 Platform Lichthinder www.platformlichthinder.nl Voorwoord Dit rapport is voor zover bekend de eerste poging om de totale hoeveelheid licht die s nachts buiten kunstmatig wordt geproduceerd
Nadere informatieLibra. IP 65 IP 66 IK 08 IK 09 Klasse I Klasse II
IP 65 IP 66 IK 08 IK 09 Klasse I Klasse II (CBT) (CBT) (Armatuur) (Afscherming) (Optie) De elegante Libra-serie is een speciaal concept voor moderne energiezuinige compacte fluorescentie lampen. De Libra-serie
Nadere informatieProduct naam: MM05239
Product naam: MM05239 Specificaties MM05239: Levensduur: 35000u Lengte: 45 mm Wattage: 6.00W Diameter: 50 mm Kleur: 2800-1800K (Dim to WARM) Gewicht: 54 gr Lumen: 500 lu Spanning: 18 V Cd: 1100 cd Beschermingsklasse:
Nadere informatieProduct naam: MM03712
Product naam: MM03712 Specificaties MM03712: Groep LED Levensduur L90 50.000u Wattage 42W Spanning 220-240V Lichtkleur 3000 Wit Lampsoort T8 Fitting G13 Dimbaar NEE Lumen 3300 lm Lumen/Watt 79.00 lm/watt
Nadere informatieLUX op energiezuinige stand
Seminaire Duurzame gebouwen LUX op energiezuinige stand 5 maart 2015 Leefmilieu Brussel De uitdagingen op verlichtingsvlak Ingrid VAN STEENBERGEN, Zaakvoerder Adviesbureau voor verlichting ODID Vervangen
Nadere informatieDuurzame openbare verlichting: praktijkgetuigenis stad Aalst
Duurzame openbare verlichting: praktijkgetuigenis stad Aalst Steven Ghysens, directeur cluster Facility, stad Aalst Sven Linthout, industrieel ingenieur, stad Aalst 1 Inhoud Deel 1: Openbare verlichting
Nadere informatieLichtindruk en veiligheidsgevoel in stad. Experimenteren in het mesopisch domein
Lichtindruk en veiligheidsgevoel in stad Experimenteren in het mesopisch domein Lichtindruk en veiligheidsgevoel in stad 1. Het witte licht een nieuwe uitdaging 2. Test-site Implementatie Doelstelling
Nadere informatie1 Inventaris monumentenverlichting en sportveldenverlichting in de gemeente Kruibeke (Kruibeke, Bazel, Rupelmonde).
1 Inventaris monumentenverlichting en sportveldenverlichting in de gemeente Kruibeke (Kruibeke, Bazel, Rupelmonde). Quickscan: Leden AW Mercator (V.Heyman, I.Demeulenaere, S. Kleber, K. Schoeters, J. Pauwels)
Nadere informatieTuinpaal LED buiten design grafiet of zilver 7W LED IP65 ARM-243 Hoogte : 400mm Breedte : 100mm Diepte : 50mm IP Waarde : IP 65
Tuin en opritverlichting laatste update 11/12/2015 Tuinverlichting kan een mooie, intieme sfeer creëren. Met een minimum aan licht geeft u uw tuin al een heel andere uitstraling. Met een timer kan u de
Nadere informatieVerlichtingskunde 2009 Verlichtingskunde 2009 7S630
7S630 Laurens Zonneveldt Mariëlle Aarts Doel van het college Gereedschap bieden om via een doordacht PvE tot het gewenste doel te komen Opzet Hoe kom je tot eisen, wat speelt een rol Zoeken naar oplossingen
Nadere informatieWegdekreflectoren. Innovatieve toepassingen en praktijkervaringen. Chris van Wylick, Directeur Van Wylick Wegdek-reflecoren B.V.
Wegdekreflectoren Innovatieve toepassingen en praktijkervaringen Chris van Wylick, Directeur Van Wylick Wegdek-reflecoren B.V. Wegdekreflectoren zijn er in uiteenlopende soorten en maten. Veel van jullie
Nadere informatieOptiFlood - compact en compleet
Lighting OptiFlood - compact en compleet OptiFlood Mini MVP504 Goede verlichting voorkomt ongecontroleerd strooilicht en lichtverspilling buiten de begrenzing van de ruimte die verlicht moet worden, zodat
Nadere informatieDuurzaamheid, Energie en Milieu
Duurzaamheid, Energie en Milieu In de uitvoeringsagenda duurzaamheid van de gemeente staat: Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van huidige generaties zonder de mogelijkheden
Nadere informatieInitiatiefvoorstel. Van licht naar donker, reguleren van lichtemissie bij stallen en bewaken van donkerte in natuurgebieden.
Initiatiefvoorstel Van licht naar donker, reguleren van lichtemissie bij stallen en bewaken van donkerte in natuurgebieden Wietse Martens 20 juni 2014 (Foto gemeente Tytsjerksteradiel) Inleiding De nacht
Nadere informatieya / scala / ma ea cit
citea / maya / scala citea / maya / scala KENMERKEN VERLICHTINGSTOESTELLEN Dichtheid optisch blok: IP 66 Sealsafe (*) Dichtheid voorschakelapparatuurruimte: IP 44 (*) Schokweerstand: - glas IK 08 (**)
Nadere informatieUITBREIDING GLASCONCENTRATIEGEBIED TANGBROEK ONDERZOEK LICHTHINDER
UITBREIDING GLASCONCENTRATIEGEBIED TANGBROEK ONDERZOEK LICHTHINDER TRITIUM ADVIES BV 4 januari 2013 076866700:A - Concept B02015.000079.0100 Inhoud 1 Inleiding...4 1.1 Aanleiding...4 1.2 Wettelijk kader...4
Nadere informatieHuidige situatie, Reden van verzoek tot aanpassen/wijziging, Gewenste situatie, Conclusie. Visser Elektrotechniek - Havenstraat NP Beverwijk
Wijzigen c. q aanpassen van het kunstmatig verlichten van delen van het trainingscentrum van Golfcentrum Amsteldijk aan de Ringdijk Boven Polder 4 te Amstelveen. Huidige situatie, Reden van verzoek tot
Nadere informatieKennissessie Lichttechniek
Kennissessie Lichttechniek Inhoudsopgave Inleiding Nieuwe ontwikkelingen Hoeveel licht heb ik nodig? Nieuwe richtlijn NPR13201:2015 Gezichtsherkenning Toepassen nieuwe optieken Overzicht nieuwe optieken
Nadere informatieDynamische LED Panelen. Dynamische verlichting van de (werk) omgeving. Pagina 1 van 10
Dynamische LED Panelen Dynamische verlichting van de (werk) omgeving Pagina 1 van 10 Waarom voor dynamische verlichting kiezen? Scientific discovery has established a link between environmental light and
Nadere informatieRaadsmededeling - Openbaar
Raadsmededeling - Openbaar Nummer : 13/2014 Datum : 16 januari 2014 B&W datum : 16 januari 2014 Portefeuillehouder : J. Teeuwsen Onderwerp : Openbare verlichting Aanleiding Naar aanleiding van toezeggingen
Nadere informatieU5 Optimale manier voor perfect verlichten
U5 Optimale manier voor perfect verlichten MINDER ARMATUREN, MEER COMFORT EN FLEXIBILITEIT De beste reflector op de markt Armaturen moeten het licht richten waar het nodig is, het afschermen waar het stoort,
Nadere informatie13 oktober Natuur en Archeologie
MEMO Onderwerp: Lichteffect AFC Dinteloord Den Bosch, 13 oktober 2009 Van: teunissena Afdeling: Natuur en Archeologie Aan: Marjolein Fick Projectnummer: Opgesteld door: teunissena Kopieën aan: Arjan Schoenmakers
Nadere informatieMilieurapport Vlaanderen MIRA. Themabeschrijving. Lichthinder
Milieurapport Vlaanderen MIRA Themabeschrijving Lichthinder Milieurapport Vlaanderen MIRA Themabeschrijving Lichthinder mei 2013 1 Auteur Myriam Bossuyt, MIRA, VMM Laatst bijgewerkt: mei 2013 2 mei 2013
Nadere informatieBeleid in hoofdpunten Licht in de Openbare Ruimte in de gemeente Dronten
Beleid in hoofdpunten Licht in de Openbare Ruimte in de gemeente Dronten 1. Inleiding Op het gebied van licht zijn er veel ontwikkelingen, zoals de opkomst van led. Daarnaast bepalen steeds meer niet-gemeentelijke
Nadere informatieMet de komst van led is de G klasse achterhaalt en niet meer bruikbaar
Met de komst van led is de G-klasse achterhaalt en niet meer bruikbaar. De G klasse voor het beperken van de hoeveelheid licht ter vermindering van lichtvervuiling en verblinding wordt vaak, in de huidige
Nadere informatieNIVEAU 2: OBSERVATIE
SOBANE methode: Verlichting NIVEAU 2: OBSERVATIE INLEIDING Expertise PREVENTION Doelstellingen Bestuderen van de situatie in het algemeen en op de werkvloer, voor wat betreft: de arbeidsomstandigheden
Nadere informatieAGRILED pro Serie. Volledig geautomatiseerde verlichting voor uw rundvee
AGRILED pro Serie Volledig geautomatiseerde verlichting voor uw rundvee Better light, better life Welzijn en rendement Als veehouder bent u dagelijks bezig met het welzijn en de productie van uw vee. De
Nadere informatieVerlichtingsklasse P
Verlichtingsklasse P Balans in perfecte uitvoering Samenvatting Kenniscafé 9 februari 2017 1 DOELSTELLING Balans = Behoudt verlichtingskwaliteit + Energiebesparing met LED-verlichting P uitvoering = Beperken
Nadere informatieInitiatiefvoorstel. Van licht naar donker, reguleren van lichtemissie bij stallen en bewaken van donkerte in natuurgebieden.
Initiatiefvoorstel Van licht naar donker, reguleren van lichtemissie bij stallen en bewaken van donkerte in natuurgebieden Wietse Martens 20 juni 2014 (Foto gemeente Tytsjerksteradiel) Inleiding De nacht
Nadere informatieOntwikkelen. Beleidsplan. Openbare verlichting. Gemeente Haren
Ontwikkelen Beleidsplan Openbare verlichting Gemeente Haren Programma 15/20 januari 2015: 19.30 uur: Welkomstwoord wethouder M. Sloot 19.35 uur: Presentatie Henk Ensing 20.05 uur: Pauze/invullen enquête
Nadere informatie