SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

Transcriptie

1 SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO Graad: tweede graad Jaar: eerste en tweede leerjaar Studiegebied: Bouw FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s): Bouw- en houtkunde Vak(ken): PV Praktijk bouw/hout 4 lt/w Vakkencode: IT-b Leerplannummer: 2002/064 (vervangt 98056) Nummer Inspectie: 2002/262//1/Q/SG/1/II/ /D/

2 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 1 INHOUD Visie...2 Beginsituatie...2 Algemene doelstellingen...2 Leerplandoelstellingen / leerinhouden...3 Bouw...3 Hout...5 Pedagogisch-didactische wenken en timing...8 Bouw...8 Hout...9 Minimale materiële vereisten Evaluatie Bibliografie... 23

3 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 2 VISIE De gebruikte gereedschappen en machines worden besproken evenals hun specifiek gebruik. Het juiste gereedschap kiezen, het onderhoud en het veilig werken met deze gereedschappen en machines zal eveneens aandacht krijgen. Door de praktijkoefeningen zullen de leerlingen tot een dieper inzicht komen van de theoretische cursussen en ook de praktische verwezenlijking van het bouwen enigszins ervaren. Er dient minder belang te worden gehecht aan het kunnen uitvoeren dan aan de kennis van goede werkmethode en het uitoefenen van controle. Een belangrijk element in de opleiding is de werkmethode. Veel aandacht wordt besteed aan orde, netheid, sociale vaardigheden als groepswerk, verantwoordelijkheid en respect voor anderen BEGINSITUATIE In het tweede gemeenschappelijk leerjaar hebben de leerlingen voornamelijk inzicht gekregen van de inhoud van de opleiding alsook een eerste contact gehad met de meest elementaire basisvaardigheden aangaande materialen, gereedschappen en uitvoeringsmethodes. Deze opgedane initiële ervaring laat de leerlingen toe de geschiktheid voor de discipline hout en bouwkunde te ontdekken. De vakgerichte opleiding in bouw- en houtkunde die in de tweede graad een aanvang neemt dient vanaf de basis te worden opgebouwd. ALGEMENE DOELSTELLINGEN Het leerplan bouw- en houtkunde is opgesteld in de vorm van leerinhouden en verwerking die samen de vakdoelstellingen vormen. Het is de bedoeling te streven naar een zo hoog mogelijk niveau van verwerking per leerinhoud. De basisdoelstellingen zijn zeer breed. Daaruit blijkt dat er weinig ruimte is voor uitbreiding, alhoewel elke leerkracht bijkomende leerinhouden kan opnemen, wanneer het niveau van de klas dit toelaat. De volgorde van de leerinhouden is niet bindend zodat bepaalde projecten globaal kunnen aan bod komen over de vakkenindeling heen. Bij het aanleren van nieuwe handelingen zijn de 4 niveaus in volgorde te verwerken: Waarnemen Inoefenen Nabootsing Beheersen Naarmate de opleiding vordert worden het inoefenen en begrijpend kennen belangrijker. Hoewel het motorische essentieel is aan PV moet men steeds meer deze vorm van opleiding als geïntegreerd beschouwen. PV houdt evenzeer in: denken, toepassen van theoretische kennis, verwerken van gegevens en bijkomende planning en organisatie.

4 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 3 LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN BOUW B B U B B/U De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN 1 De bouwplaats verantwoord inrichten. De mortel oordeelkundig samenstellen. 2 Mortelspecie spreiden en aantrekken. De volgende metseloefeningen in halfsteensverband nauwgezet waterpas, in het lood en maatvast uitvoeren. Een muurtje met vallende tand en rechte beëindiging Een haakse hoek Constructie met twee haakse hoeken Een holle kolom en / of penant Een ontmoeting Een kruising Dezelfde oefeningen in kruisverband (B.S.) uitvoeren. Een drietal van voormelde oefeningen in staand verband uitvoeren Vochtwerende isolatie passend en nauwkeurig verwerken in een te metselen fragment van een spouwmuur. Een gevelfragment voorzien van een raamopening (met dorpel, rolluikuitsparingen, latei en rollaag) metselen. 3 Een eenvoudige balkbekisting maatvast, vakkundig en methodisch uitvoeren LEERINHOUDEN Voorbereidende werken Metselen Bekisten U Een kolombekisting uitvoeren, nauwgezet kunnen positioneren en vormvast kunnen verankeren.

5 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 4 B/U De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN B 4 Beugels maatvast plooien. De wapeningsstaven en de geplooide beugels stevig en methodisch kunnen vlechten ten behoeve van de voormelde bekisting. Ijzervlechten U Een wapeningskorf ten behoeve van een eenvoudige kolom kunnen samenstellen.

6 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 5 HOUT B/U De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN B 1 Afschrijfgereedschappen nauwgezet kunnen gebruiken. Zaag- en steekoefeningen De rugzaag nauwkeurig en methodisch kunnen hanteren. Een steekbeitel zowel dwars, schuin als in de richting van de vezels kunnen gebruiken. Het onderscheid tussen snijdend en niet snijdend gereedschap kunnen bepalen. U Een machinaal gezaagd stuk hout vlak, haaks en op maat kunnen schaven. De werktekening van een werkstuk zelfstandig kunnen maken. B 2 De werkvolgorde bepalen en nauwgezet opvolgen. Halfhoutverbindingen Onder leiding een houtstaat opmaken. Kruisverbinding De te paren zijde bepalen. Trekzwaluwstaartverbinding De onderdelen inzichtelijk en methodisch afschrijven. U De werktekening van een werkstuk zelfstandig maken. Een kruisverbinding onder een niet haakse opgelegde hoek maatvast uitvoeren. Het samengestelde werkstuk vlak en van scheluwte zuiver schaven. B 3 Inzien dat de gatbreedte bepalend is om de pendikte te afschrijven. Oordeelkundig een gat en een pen afschrijven. Methodisch en doeltreffend een gat kappen. Een pen met de juiste spanning zagen. Kappen van gaten en zagen van pennen Doorgaande gaten Niet doorgaande gaten Open gaten Enkelvoudige pennen

7 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 6 B/U De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN U De uitvoering analyseren en een objectieve zelfevaluatie kunnen opstellen. LEERINHOUDEN B U Een meervoudige pen zagen. 4 De onderdelen inzichtelijk afschrijven. Methodisch en nauwkeurig de verbinding uitvoeren en samenstellen tot een geheel. Een vlak raamwerk met verschillende basisverbindingen maatvast uitvoeren. Het raamwerk haaks en van scheluwte opsluiten. Het passende schuurmiddel kiezen in functie van het werk Een gat en penverbinding onder een niet haakse hoek uitvoeren. Een vlak raamwerk met groef, sponning en lijst maatvast uitvoeren. Samenstellingen met gat- en penverbindingen Open gat en pen Gesloten gat en pen Blinde en zichtbare spatpen Raamwerk met getekende verbindingen B 5 Eén van de drie deuren maken met: werkhuistekening houtstaat werkmethode kostprijsberekening Deuren Binnendeuren Paneeldeur Glas-paneeldeur Vlakke deur Buitendeuren Beplanting, recht, schuin Met bovenlicht Met panelen U Prijs voor het nodige materiaal aanvragen bij leveranciers van de school.

8 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 7 B U B/U De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN 6 Eén van de drie deuren maken met: werkhuistekening houtstaat werkmethode kostprijsberekening Informatie van eindafwerkingen zoals houtbescherming door drenking, spuiten, borstel opzoeken Informatie over lijmen voor buiten- en binnengebruik opzoeken. Prijs aanvragen voor ijzerbeslag van buitenschrijnwerk. Ramen Vast raam Enkeldraaiend raam Dubbeldraaiend raam Draaikipraam LEERINHOUDEN B 7 Een binnendeurslot, knooplenen en inbouwpaumellen vakkundig plaatsen. Plaatsen van hang- en sluitwerk U In een bestaande constructie knooplenen en / of een binnendeurslot vakbekwaam vervangen. De noodzakelijke handelingen precies, om aan een dwingende, openvallende of afhangende binnendeur te kunnen verhelpen, uitvoeren. Kleine beschadigingen aan deuromlijstingen herstellen. B 8 De nodige aandacht aan de houtstructuur en kleurschakering besteden. Utilitair werkstuk Het werkstuk kwaliteitswaardig uitvoeren en perfect opzuiveren. Het afwerkingsproduct egaal en streepvrij aanbrengen. U Zelfstandig de juiste oppervlaktebehandeling en handelingstechniek kiezen. Het afwerkingsproduct met het juiste verdunningsmiddel een correcte verwerkbaarheid geven.

9 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 8 PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING BOUW Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing 1 Verwijzen naar veiligheidseisen. Het helpen van elkaar stimuleren 2 Metseloefeningen met behulp van waterpas en metselaarsrei laten uitvoeren. Enkele oefeningen laten voegen. Het spouwmuur- en gevelfragment gedeeltelijk tussen profielen laten uitvoeren. Blijvend benadrukken van: Het rationeel aanwenden van de grondstoffen Het belang van een ergonomische houding Het hygiënisch en veilig werken Het belang van het nauwgezet opvolgen van de uitvoeringsvolgorde 3 Werfbezoeken organiseren 4 Werfbezoeken organiseren

10 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 9 HOUT Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing 1 Machinaal geschaafde stukken ter beschikking stellen. Afschrijven dient op de werktekening te gebeuren. Voorbereidende praktijkopdrachtbladen ter beschikking stellen, bevattend de schematische voorstelling van de afgeschreven stukken waarop de overeenstemmende nummers van de afschrijvings- en uitvoeringsvolgorde moeten aangevuld worden. 2 Het veilig hanteren en behandelen van gereedschappen beklemtonen. De ergonomische werkhouding benadrukken. Uitvoeringen voortonen. Aanmoedigen van de integrale kwaliteitszorg (zelfevaluatie) 3 Altijd eerst de gaten laten maken, dan pas de pennen. Laten inzien dat de pen moet worden aangepast aan het gat 4 Vooraf kwaliteitsvolle criteria vastleggen. De vormgeving van de werkstukken dient esthetisch verantwoord te zijn 5 Machinaal geschaafde stukken ter beschikking stellen. Afschrijven dient op de werktekening te gebeuren. Voorbereidende praktijkopdrachtbladen ter beschikking stellen, bevattend de schematische voorstelling van de afgeschreven stukken waarop de overeenstemmende nummers van de afschrijvings- en uitvoeringsvolgorde moeten aangevuld worden. 6 Machinaal geschaafde stukken ter beschikking stellen. Afschrijven dient op de werktekening te gebeuren. Voorbereidende praktijkopdrachtbladen ter beschikking stellen, bevattend de schematische voorstelling van de afgeschreven stukken waarop de overeenstemmende nummers van de afschrijvings- en uitvoeringsvolgorde moeten aangevuld worden. 7 De overtollige lijnen bij het afschrijven vermijden. Enkel echt nuttige herstellingen laten uitvoeren. Benadrukken van de noodzaak van de nauwkeurigheid. De methode van uitvoering voortonen. Ervaring tips meegeven 8 Utilitair werkstuk na elk hoofdstuk. Esthetische vormgeving nastreven. Controle op juistheid en efficiëntie. Demonstratief de juiste techniek en / of aanbrengmethodes aantonen. De hygiëne, het stofvrije en de veiligheidsvoorschriften benadrukken De timing is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de leraar vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en / of uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet er steeds over gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.

11 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 10 MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: - Codex - ARAB - AREI - Vlarem Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: - de uitrusting en inrichting van de lokalen; - de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat: - duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; - alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; - de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; - de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist. Ten geleide Lijsten uitrusting Kaderend in een vakonderdeel- of vakoverschrijdende benadering en daar uitrusting van technische aard bijna nooit vak-beperkt is opgevat wordt deze slechts één maal in het leerplan opgenomen, dus niet per vak of vakonderdeel. Teneinde een degelijk gestructureerde, verantwoorde bestedingsplanning aan de directie te kunnen voorleggen (vakgroepwerking in coördinatie met de bevoegde werkplaatsleider/werkmeester) en in een streven naar het rationeel aanwenden van beschikbare middelen is het opvolgen van de lijsten uitrusting noodzakelijk. In een streven naar duidelijkheid werd geopteerd om de uitrusting schematisch en in alfabetische rangorde (ook de items) voor te stellen, zoals vervat in de rubrieken: DIDACTISCHE HULPMIDDELEN GEREEDSCHAPPEN APPARATUUR HANDGEREEDSCHAP INFRASTRUCTUUR ONDERHOUD LABO-UITRUSTING MACHINES VEILIGHEIDSVOORZIENINGEN Studierichtingen Teneinde een totaalbeeld te kunnen verwerven van de noodzakelijke uitrusting over de graden heen van de binnen ARGO organiek programmeerbare studierich-tingen werden ze (1 ste graad niet inbegrepen) per onderwijsvorm (TSO) en volgens de meest verantwoorde rangorde opgenomen (optimale opbouw van curriculum door leerling), deze benadering houdt in dat de onderliggende en/of overeenstemmende studierichtingen (i. f. v. 2 de en 3 de graad en/of 7 de jaren) onvolledig zijn! Vanaf de 2 de graad wordt het selectief (& fragmentair gespreid over de graden heen) aankopen van persoonlijke benodigdheden door de leerling aanbevolen.

12 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 11 Terminologie De invulling van de rubrieken wordt als volgt gedefinieerd: B = Basisuitrusting, waarvan mag worden verwacht dat ze in de afdeling van de school aanwezig is, opgesplitst in drie verschillende benaderingen: Basisuitrusting in de Afdeling aanwezig (min. 1exemplaar), gemeenschappelijk aanwendbaar over studierichtingen heen (1 ste en/of 2 de en/of 3 de graad). Basisuitrusting waarover de Leerling individueel beschikt. Basisuitrusting in de Studierichting aanwezig (min. 1 exemplaar), gemeenschappelijk aanwendbaar door verscheidene leerlingen. E = Extra uitrusting, is niet noodzakelijk in de afdeling van de school aanwezig of in het bezit van de leerling, opgesplitst in vier verschillende benaderingen: Extra uitrusting ten behoeve van de Afdeling, doch wordt sterk aanbevolen; E/E Extra uitrusting, Extern aanwendbaar (bv. in ARGO-dienstencentrum of bedrijf ), indien de school of scholengemeenschap er niet over beschikt. E/L Extra uitrusting ten behoeve van de Leerling, doch wordt sterk aanbevolen; Extra Uitrusting die door de studierichting(en) van de afdeling binnen de school aanwendbaar moet zijn. Let wel! De items voorzien van een * moeten gelezen worden als : bij een basisoptie in de 1 ste graad zonder bovenbouw, zoals opgenomen in de organieke structuur van een autonome middenschool. DIDACTISCHE HULPMIDDELEN bordenpasser met zuignappen camcorder (video) computer(s) diaprojector didactische modellen (specifiek voor ) fotoapparaat LCD-apparaat (liquid cristal display) mediatheek modelstatief (3-vlaksprojectiebord) Overheadprojector printer en/of plotter projectiescherm software (CAD-tekenen) software (specifiek didactisch)

13 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 12 software (tekstverwerker) software (visueel rekenblad) tekendriehoeken (bordtekeningen 30 en 45 ) tekengerief (conventioneel tekenen) tekenpennen (volgens normering... ) tekensjablonen (letterhoogte... ) tekentafel TV en video vakbibliotheek E/L GEREEDSCHAPPEN-APPARATUUR Afzetapparaat slijpmolen (beitels en boren slijpen) Betonmolen (elektrisch) Boorhamer Compressor (mobiel) Dubbel prisma Elektrische handboor-machine Elektrische schroeven-draaier met bitsen + en - Haakse steenzaag (groot draagbaar model) Handbandschuurmachine (klein model) Handbovenfreesmachine Handcirkelzaagmachine Handtrilschuurmachine Handwipzaagmachine Lamellenfreesmachine Lasapparaat voor dich-tingen Machineklemmen (klemmen voor mallen) Mortelkuipen Pneumatische boorappa-raat Strijkijzer

14 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 13 HANDGEREEDSCHAP Aanzetstaal (enkel voor schraapstaal) wetstenen (profielstenen) wetsteen (vlakke steen) beitels 12 20mm (gutsen) beitels 8 12mm (kap- of schietbeitels) beitels 4 30mm (steekbeitels) beslagkalibers booromslag met ratel boorrasp boren (steenboren) borenset (metaalboren) breekmes centerpons diamantrol of -stift (om slijpstenen te reinigen) draad en priemen (muurpriemen) dubbele vouwmeter duwpotlood (met stifthouder) emmer (bouwplaatsemmer) gereedschapskoffer (persoonlijke) hamer (bankhamer) hamer (fineerhamer) hamer (houten blokhamer) hamer (klauwhamer) hamer (zware hamer) handkitpistool houtboor (centerboor/verstelbaar) houtboor (klokboor) houtboren (irwinboren) houtboren (slangen-/torsieboren) houtboren

15 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 14 (spiraalboren) houtboren (verdiep-/verzinkboren) houtrasp houtvijl kaderspanner koevoet krasnaald kruishout kruiwagen lijmknechten in T-vorm lijmtangen (groot en klein) lijmverdeler (kam, rol en borstel) metalen bankschroef mortelschop nageldrijvers (verscheidene diameters) passer (diktepasser) passer (steek-/boogpasser) passer (stokpasser) passer (veerpasser) passer (voetjes-/binnenpasser) plakspaan (groot plamuur-mes met handvat) plooimaat (wapeningsstaven) plooi-ijzer (wapeningsstaven) potlood (schrijnwerkerspotlood) priem profielklemmen (muurhaken) regel (rijlat) schaaf (blokschaaf) schaaf (grondschaaf) schaaf (overzijdeschaaf) schaaf (sponningschaaf) schaaf

16 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 15 (tandschaaf) schaaf (zoolschaaf) schaar schietlood schraapstaal schroevendraaierset (gleufkop) schroevendraaierset (kruiskop/posidriv +) schuifmaat schuurblokje sleutelset (inbussleutels/zeskant) sleutelset (potsleutels) sleutelset (steeksleutels) sleutelset (ringsleutels) smetkrijt smetlijn spaarbord (handpalet) spanschroeven spuitpistool (elektrisch of pneumatisch) staalschaar steenbeitel (baksteen paramentbeitel) steenbeitel (platte beitels groot/klein) steenbeitel (puntbeitel) stelhouten en wiggen tang (tang met verschuif-bare bekken/gastang) tang (trektang) tang (universele tang) tang (vlechttang) tang/waterpomptang ( vise-grieppe ) telescopische meter truweel (groot) truweel (kattetong) truweel

17 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 16 (klein) veerklemmen (platte- en puntvorm) verf- en vernisborstels (ook poriënvullen... ) verlengsnoer verstekbakje (enkel of dubbel) verstekblok verstekhaak vijlborstel vijlen (driekant) vijlen (halfrond) vijlen (plat) voegspijkers (voegijzers) waterpas (conventioneel) waterpas (flesjeswaterpas) winkelhaak (bouwhaak) winkelhaak (grote tekenwinkelhaak) winkelhaak (handmodel) zaag (handzaag) zaag (fineerzaag) zaag (metaalzaag) zaag (met hardmetalen tanden) zaag (rugzaag) zaag (steek-/puntzaag) zaag (toffelzaag) zaag (verstekzaag op voet) zaagvijlklem zaagzettang zeef (zandzeef) zwaaihaak

18 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 17 INFRASTRUCTUUR-ONDERHOUD berging voor afgewerkte producten brandblusapparaat droogrek (spuiten) hout- en gereedschaps-magazijn kleedruimte met wasgele-genheid (kleerkast ) machinezaal magazijn (stapelruimte) onderhoudsmaterieel (borstels) onderhoudsmaterieel (handborstel) onderhoudsmaterieel (stalen borstel) onderhoudsmaterieel (stofzuiger) persluchtinstallatie schoolmeubilair (bord, stoelen ) schragen spuitlokaal met afzuiging spuitwand mobiel (water of koolstoffilter) stofafzuiging (gecompartimenteerd) vaklokaal (technologie en tekenen) werkbank en/of -tafel (met houten bankschroef) werkruimte (metseloefeningen) werkruimte (monteren en bankwerk) E/E LABO-UITRUSTING dia s + foto s determinatie van/en materiaalmonsters droogoven houtvochtigheidsmeter koelkast (met diepvriesvak) kookplaat loep

19 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 18 loepmicrometer luchtvochtigheidsmeter meetklok micrometer microscoop (met objectieven) microtoom (houtsnede) stereomicroscoop (met reliëfweergave) weegschaal (labomodel) MACHINES Bovenfreesmachine op voet met toebehoren Cirkelzaagmachine met Radiale arm Elektrische dubbele slijp-molen Elektrische slijpsteen met Water Formaatzaagmach + toeb. (hor. of vert. paneelzaag) Gatensteekmachine (met boor in steekbeitel) Houtdraaibank Met toebehoren Kettingfreesmachine Met toebehoren Kolomboormachine Met toebehoren Langgatboormachine Met toebehoren Lasapparaat voor Lintzagen Lintzaagmachine Met toebehoren Lintzaagslijpmachine Pennenmachine Met toebehoren Raampers Met toebehoren Tafelschuurmachine met en schuurbandstand Universele lange band-schuurmachine + toeb. Vandikteschaafmachine met toebehoren Vandikteschuurmachine Met toebehoren Verticale freesmachine met toebehoren

20 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 19 Vlakschaafmachine Met toebehoren VEILIGHEIDS-VOORZIENINGEN draagklemmen voor houtplaten EHBO-kast gehoorbescherming hand-palettruck (transpalet) hefijzer (grote hefboom met of zonder wieltjes) huidbeschermingshand-schoenen ( bv. kleuren) intern oproepsysteem (bv. telefoon) koevoet (grote uitvoering) koolstofmasker (spuitwerkzaamheden) ladder pictogrammen (bv. i.v.m. veiligheid) platenkarretje stofmasker trapladdertje veiligheidsbril veiligheidshandschoenen veiligheidshelm veiligheidsinstructiekaar-ten van machines veiligheidskaarten van gevaarlijke producten veiligheidsschoenen werkkledij zaklamp E/L E/L

21 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 20 EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt welke de verschillende stappen zijn; welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn; welke fouten kunnen gemaakt worden. Afhankelijk van het resultaat van feedback-momenten (evaluaties na elke opdracht of deelopdracht) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester...). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen bereikt heeft. Elke evaluatie dient te vertrekken vanuit duidelijke en operationele doelstellingen. Zowel het proces als het product moeten op een zo objectief mogelijke manier geëvalueerd worden. De evaluatie steunt altijd op een vaardigheids- en werkanalyse die het verloop, de verantwoording en de criteria weergeeft van de opdracht. Proces- en productgericht evalueren kan vier aspecten omvatten: de denkactiviteit (bijvoorbeeld instructies lezen, aantekeningen maken, ). de motorische handelingen (bijvoorbeeld verbindingen maken, ). de praktijk-attitudes (bijvoorbeeld nauwkeurig werken, scherp waarnemen, ). de uitvoeringstijd, waarbij gestreefd wordt naar een haalbaarheid voor 90 % van de leerlingen. Bij de evaluatie zal er in ieder geval rekening gehouden worden met het feit dat het om leerlingen gaat. Onnauwkeurig werken, kleine fouten maken, moet in zekere mate aanvaardbaar zijn. Belangrijk is de evolutie. Daarom zal de lerares/leraar voortdurend de vorderingen van de leerlingen controleren. Indien nodig zal zij/hij meteen remediërend optreden. Bij het begin van iedere praktijkopdracht zal de lerares/leraar (indien nodig aan alle leerlingen afzonderlijk) meedelen welke (sub)doelstellingen tijdens die les moeten bereikt of nagestreefd worden: iedere leerling moet bij het begin van iedere les weten wat van hem tijdens die les verwacht wordt. In het evaluatieproces kunnen 3 stappen onderscheiden worden: registreren (door middel van een evaluatieschema), interpreteren (door middel van een vierpuntenschaal), rapporteren. Registreren Om zo objectief mogelijk te kunnen registreren, wordt voor elke praktijkopdracht (met de daarbij horende gedragsvaardigheden) een evaluatieschema opgesteld. Zo n schema bevat alle doelstellingen (met de daarbij horende subdoelstellingen) en attitudes die bij de opdracht zullen geëvalueerd worden. Het is niet noodzakelijk om bij alle opdrachten steeds alle mogelijke subdoelstellingen te evalueren. Sommige subdoelstellingen kunnen eventueel weggelaten worden als ze vroeger reeds vaker aan bod kwamen of later ruimschoots aan bod zullen komen. De selectie van de attitudes en de wijze van registratie, wordt in vakgroep overlegd.

22 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 21 Bepaalde aspecten zijn objectief meetbaar (bijvoorbeeld een buis op lengte zagen binnen een aangegeven tolerantie), andere aspecten zijn subjectief waarneembaar (bijvoorbeeld een geschikte kleurcombinatie kiezen). De mate waarin een objectief waarneembare doelstelling bereikt werd, kan in het schema aangeduid worden door middel van een twee-puntenschaal: + : doelstelling bereikt - : doelstelling niet bereikt Voor niet objectief meetbare doelstellingen wordt geadviseerd om te werken met een drie puntenschaal: + : doelstelling bereikt ± : doelstelling niet helemaal bereikt - : doelstelling niet bereikt Door het evaluatieschema samen met de opgave ter beschikking van de leerling te stellen, kan de zelfevaluatie bij de leerling sterk aangemoedigd worden. Interpreteren Door middel van het evaluatieschema controleert de lerares/leraar bij het einde van iedere les in welke mate de leerlingen de vooropgestelde lesdoelstellingen bereikten. Dit wordt kort met iedere leerling individueel besproken. Aan de registraties in het evaluatieschema kunnen verschillende interpretaties gegeven worden. Enkele voorbeelden: + (doel bereikt) niveau is voldoende nagenoeg foutloos nagenoeg correct ± (doel niet helemaal bereikt) voldoende maar leemten voor verbetering vatbaar aanvaardbare tekorten aanvaardbaar aantal lichte of detailfouten of leerproces fouten - (doel niet bereikt) niveau onvoldoende onaanvaardbaar niveau schadelijke fouten onvergeeflijke fouten zware inbreuken volledig kleine tekorten onvolledig zware tekorten behoorlijk, zinvol storingen, fragmentarisch onlogische uitvoering kan het en doet het vrijwel altijd, spontaan en zonder aarzelen kan het en doet het af en toe, zonder overtuiging, wisselvalling kan het niet, doet het niet of nooit, afwijzend en met tegenzin Om eenvormigheid te bekomen in verband met de gebruikte interpretatie, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk. Rapportering Na iedere les (liefst uiterlijk bij het begin van de volgende les) worden de resultaten van het evaluatieschema omgezet op een vierpuntenschaal. Die quotatie wordt in de agenda van de leerling genoteerd, waarbij uiteraard voldoende aandacht moet besteed worden aan een eventueel noodzakelijke remediëring. De omzetting van de (eventueel gewogen) evaluaties kan op verschillende manieren gebeuren. Om eenvormig te kunnen omzetten, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk. Hoe de omzetting zal gebeuren moet in ieder geval vooraf vastgelegd worden. Dit kan bijvoorbeeld als volgt gebeuren.

23 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 22 Heel goed meer dan 80% van de sub-vaardigheden, subdoelstellingen zijn bereikt (nagenoeg) foutloos, uitstekend, enkel + codes volledig zelfstandig uitgevoerd vlotte uitvoering, met overtuiging, belangstelling, Goed 60 à 80 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel + en weinig ± codes aanvaardbare kwaliteitsverschillen aanvaardbare proces-leerfouten geen schadelijke fouten zichtbare vorderingen Zwak 50 à 60 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt alleen een deel van de subdoelen zijn bereikt weinig + en veel ± codes veel onnodige leerfouten soms zware schadelijke fouten geen zichtbare vorderingen Niet goed minder dan 50% van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel ± codes of alleen maar ± codes en - codes veel schadelijke of onvergeeflijke fouten, onlogisch handelingen Het rapportcijfer Naar het rapport toe moeten alle quotaties (vierpuntenschaal resultaat van remediëring) omgezet worden naar een cijfer. Ook die omzetting moet overlegd worden binnen de vakwerkgroep. Alle ernstige tekorten (cf. diverse evaluatieschema s) worden steeds vermeld in de rubriek commentaar, waarbij er steeds een duidelijk geformuleerde remediëring moet voorzien worden (geen algemene opmerkingen).

24 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 23 BIBLIOGRAFIE Normen Belgisch instituut voor normalisatie Brabantçonnelaan Brussel NBN 189 NBN 199 NBN 202 NBN 208 NBN 210 Hout, afwijkingen, gebreken en fouten Namenlijst der voornaamste in België gebruikte houtsoorten Terminologie Vensteropeningen en ramen Kubering van rondhout, voor werkhout bestemd NBN Gezaagd hout. Het meten 02 Gezaagd hout. Belgisch naaldhout. Nominale afmetingen 03 Gezaagd hout. Ingevoerd Noords naaldhout. Nominale afmetingen 04 Gezaagd hout. Naaldhout. Afwijkingen en krimp NBN 225 NBN 272 NBN 471 NBN 544 NBN 638 NBN 661 NBN Technologisch instituut K.V.I.V. Beproevingsmethodes voor kwaliteitsbepaling Sortering naar uitzicht van ongesorteerd Noords naaldhout Leidraad voor de houtbescherming Sortering naar uitzicht van Belgisch naaldhout Isolatieplaten op basis van houtvezels of houtspanen en cement of gips 01, 02, 03 Spaanplaten (beproevingsmethodes) Weerstand tegen brand van bouwelementen Commissie technisch tekenen onderwijs industrie Jan van Rijswijcklaan Antwerpen Richtlijnen normen Deel I Deel II Deel III Inleiding tot het technisch tekenen Richtlijnen Bouwkundig tekenen (+ bijlage) Nationale maatschappij voor huisvesting Breydelstraat Brussel Technische bladen en typebestekken STS STS 23 STS STS 52 Hout-bouw Timmerwerk dakschrijnwerk Houten buitenschrijnwerk vensters, vensterdeuren en lichte gevels Technisch blad 6 Houten kapspanten in A-vorm 7 Houten kapspanten in A-vorm. Plans en berekeningen. 8 Houten kapgebinten. Nagelverbindingen 8b Houten kapgebint. Verbindingen 17 Vensteropeningen en ramen

25 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde Houten kapspanten in delta-vorm 28 Binnendeuren openingen en lateien 29 Binnendeuren bekleding van de openingen 33 Houten kapspanten rechte schilddaken 42 Dakdruiplijn dakvorm A of delta betonnen zoldervloer hanggoot 56 Dakdruiplijn dakvorm A of delta betonnen zoldervloer hanggoot 57 Dakdruiplijn dakvorm A of delta betonnen zoldervloer hanggoot 58 Dakdruiplijn dakvorm A of delta betonnen zoldervloer hanggoot Publicaties van het Nationaal houtvoorlichtingsbureau Koningsstraat Brussel Tijdschrift Houtnieuws Map Hout Sleuter voor houtdeterminatie met de loep van in België beschikbare houtsoorten uit de gematigde en tropische streken De belangrijke bijdrage van de nieuwe norm DIN 1052 tot de berekening van houtconstructies Spant- skeletsysteem Publicaties van het Technisch centrum voor de houtnijverheid Steenweg op Alsemberg Brussel (Ukkel) De duurzaamheid van hout Houtaantasting door zwammen Houtaantasting door insecten De lijmen A en B Fineerplaten, Vezelplaten, Spaanderplaten Volumieke massa van het hout Zwelling en krimp van het hout Blijvende vervorming ingeval de zwelling of de krimp verhinderd wordt Mechanische eigenschappen van massief hout Het drogen van gezaagd hout Houtbescherming Vlakke deuren Gelijmd gelamelleerde constructies Leidraad voor het goede gebruik van spaanplaten Nederland: publicaties van het Centrum hout te Naarden Te verkrijgen in: Nationaal houtvoorlichtingsbureau Koningsstraat Brussel 1A grip hoekankers B4A Lijmsoorten voor houtverbindingen

26 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 25 CHR Brochure 77-1 Rekenregels voor geveltimmerwerk CHR Brochure 78-2 Houtverbindingen Betimmering thuis Leidraad hout VI Triplex Tabellen en grafieken voor houtconstructies Houtverbindingen met hechtplaten Houtverbindingen met plaatstalen schoenen Publicaties van het Centre Technique du bois Paris Publicaties van Arbeitsgemeinschaft Hoz Düsseldorf Publicaties van Lignum Union suisse en faveur du bois Zürich Te verkrijgen in: Nationaal houtvoorlichtingsbureau Koningsstraat Brussel Publicaties van het Commissariaat-Generaal voor de Bevordering van de Arbeid Belliardstraat Brussel Veiligheid en hygiëne in de houtindustrie o o o o Handboeken Hinder en risico s voor beroepsziekten Veilig werken met houtbewerkingsmachines Inrichting van de werkplaats en veiligheidsvoorwaarden Reglementaire bepalingen Goederenbehandeling en vervoer in de onderneming Veiligheidssignalering De bestelling van werktuigmachines Gevaarlijke stoffen en preparaten. Herken ze, bescherm u. Praktische handleiding voor etikettering DEPECKER, VANDENBERGHE, WAUTERS, INGELS, Polyvalenten opleiding houtbewerking. Delen 1, 2a, 2b, 2c, De Sikkel DIETENS, RITZEN, Bouwmaterialen Deel 6 Hout, Story-Scienta VANDEWEYER, Moderne houtbewerking, Standaard Deel 1: Algemene constructie Deel 2: Deuren Deel 3: Ramen Deel 4: Trappen Deel 5: Dakconstructiesi N.A.V.A.S.T., Handleiding schrijnwerker, Vyncke (Gent) VAN DIJCK, VISSER, Kennis van de bouwstoffen. Deel 1: Hout, Kluwer LOMBAERT, Houtgereedschappen, De Sikkel RAUWERDA, Machinale houtbewerking, Simon-Stevin KORFKER, Modern construeren met hout, Simon-Stevin

27 TSO 2de graad optie Bouw- en houtkunde 26 VAN DELFT, VAN GEER, Gereedschapsleer Machinale houtbewerking, Plantijn (Deurne) CORNEL, Praktijk der mechanische houtbewerking in de kleinindustrie en onderhoud der gereedschappen, Standaard MERTENS, Tappen, De Techniek (Antwerpen) SPRANGERS, Hout als materiaal en grondstof, Kluivers (Deventer) VANDEREYDEN, Houtbewerking, Standaard VAN AS, WIEDIJK, Het hout, soorten, herkomst, handel, Kluwer (Deventer) GEERINCKX, Schrijnwerk, vergeten kunst, Lannoo CLARYSSE, Technologie Houtbewerking. Gereedschappen en constructies. Deel 1. Materialen en constructies. Deel 2 JACKSON, DAY, Gereedschapshandboek, Kluwer SCOTT, AALDERS, Houtbewerking in de praktijk