Info-books. Toegepaste Informatica. Inform 5-6. Deel A3: Systeembeheer (Win XP), communicatie en internet. Handel Secretariaat-talen.

Transcriptie

1 Info-books HA1c Inform 5-6 Toegepaste Informatica Handel Secretariaat-talen Deel A3: Systeembeheer (Win XP), communicatie en internet J. Gils E. Goossens

2 Hoofdstuk 5 Met diskettes en harde schijven werken 5.1 Probleemstelling Gegevens worden op diskettes en op harde schijven bewaard. Hoe moet je diskettes en harde schijven klaarmaken voor gebruik en hoe worden de gegevens erop aangebracht? 5.2 Een diskette kopiëren Werkwijze: Open de VERKENNER; Klik op het pictogram van de diskette die je wilt kopiëren; Roep het snelmenu op met de RECHTERMUISKNOP; Selecteer DISKETTE KOPIËREN; Klik op het station vanwaar je wilt kopiëren en op dat waar je naar wilt kopiëren, ingeval je twee diskettestations zou hebben; Klik ten slotte op BEGINNEN. TIPS Meestal heb je maar één diskettestation. Dan zal KOPIËREN VAN en KOPIËREN NAAR verwijzen naar hetzelfde diskettestation. Je zult dan eerst de brondiskette in het station plaatsen, daarna de doeldiskette. De diskettes moeten van hetzelfde type zijn, bijvoorbeeld 1,44 MB. Je kunt op deze manier niet kopiëren van een diskette naar de harde schijf. De bestaande informatie op de doeldiskette wordt verwijderd en vervangen door de informatie die je van de brondiskette kopieert. Ook via DEZE COMPUTER kun je diskettes kopiëren. 50 Windows XP J. Gils E. Goossens

3 Opdracht 1. Maak een reservekopie van de werkdiskette. TIP Hoe kun je een volle diskette over twee andere diskettes verdelen als je toch maar één diskettestation hebt? maak een nieuwe map op je harde schijf; bijvoorbeeld de map diska, kopieer de inhoud van de diskette naar de map diska, neem een lege geformatteerde diskette, selecteer de te kopiëren bestanden in de map diska en kopieer ze naar de diskette. (Best slepen met de rechtermuisknop!) neem de volgende diskette, selecteer de rest van de bestanden en kopieer ze ook naar de diskette. 5.3 Wat is formatteren? Formatteren is het indelen van de schijf volgens het bestaande besturingssysteem. Je kunt dat vergelijken met het klaarmaken van een blanco schrift door op elk blad een bladnummer en lijntjes te zetten en vooraan een ruimte te voorzien voor de inhoudstafel. Voor iemand van het eerste leerjaar moeten dat dubbele lijntjes zijn, voor iemand van het zesde leerjaar enkele lijntjes en voor iemand van 5BI ruitjes. Ook het besturingssysteem heeft zijn eigen formaat. DOS, WINDOWS XP, UNIX, NOVELL, MAC,... hebben elk hun specifieke indeling. Vroeger had zelfs elk merk van computers zijn eigen indeling. Vandaar dat er toen geen geformatteerde floppy s verkocht werden. Een nieuwe harde schijf is meestal nog niet geformatteerd, floppy s daarentegen wel. Tijdens het formatteren worden op de schijf concentrische ringen, sporen, getrokken. De sporen worden verder in nog kleinere opslageenheden onderverdeeld: de sectoren. Een sector bestaat uit 512 bytes. Zowel de bovenkant als de onderkant is beschrijfbaar. Een 1,44 MB diskette bevat 80 sporen met elk 18 sectoren. De totale opslagcapaciteit is (het aantal sporen: 80) x (het aantal sectoren: 18) x (het aantal bytes per sector: 512) x (het aantal kanten: 2) ofwel 80 x 18 x 512 x 2 = bytes of 1,44 MB. Een harde schijf bestaat uit meerdere schijven die netjes boven mekaar liggen. Elke schijf is voorzien van twee lees- en schrijfkoppen. De overeenkomstige sporen van de onder mekaar liggende schijven vormen samen een cilinder. Gegevens worden weggeschreven in clusters. De cluster is de kleinste eenheid om gegevens weg te schijven: het is een schrijfeenheid. De grootte van een cluster is afhankelijk van de grootte van de schijf. Een cluster bestaat uit één of meer sectoren. J. Gils E. Goossens Windows XP 51

4 Grote bestanden gebruiken meerdere clusters. Die clusters liggen niet noodzakelijk naast mekaar. Men spreekt dan van fragmentatie. Hoe meer die clusters naast mekaar liggen hoe sneller er van de schijf gelezen kan worden. Een defragmentatieprogramma, te bereiken met PROGRAMMA S, BUREAU-ACCESSOIRES, SYSTEEMWERKSET, DEFRAGMENTATIE, zorgt er voor dat de clusters van één bestand opnieuw netjes naast mekaar komen te liggen. Lost clusters zijn clusters die als in gebruik genoteerd staan, maar die niet meer bij een bepaald bestand horen omdat de verwijzing naar dat bestand verbroken is (omwille van stroomuitval, ). Deze clusters kunnen niet meer gebruikt worden tenzij ze terug vrijgemaakt worden via PROGRAMMA S, BUREAU-ACCESSOIRES, SYSTEEMWERKSET, SCHIJFCON- TROLE of SCANDISK onder DOS. 5.4 Formatteren onder Windows Werkwijze: Plaats de diskette in het diskettestation. Formatteren kun je zowel via de VERKENNER als via deze DEZE COMPUTER. Selecteer het diskettestation, roep het snelmenu op en kies dan FORMATTEREN ofwel selecteer je in de menubalk BESTAND, 3,5-INCH DISKETTESTATION, FORMATTEREN. TIP Als er toevallig een document, bijvoorbeeld een Word-document, op de floppy geopend is, kun je die floppy niet formatteren en krijg je de volgende foutboodschap: Opdrachten 2. Formatteer je werkdiskette en geef haar je voornaam als label. TIP Een schijf formatteren houdt in dat alle gegevens van de schijf verwijderd wo r- den. TIP In plaats van schijf gebruikt men soms beter het woord volume. 3. Maak een MS-DOS-opstartdiskette en start hiermee de computer op. Kom je hiermee in Windows terecht? 52 Windows XP J. Gils E. Goossens

5 BESTANDSSYSTEEM Windows XP ondersteunt drie bestandssystemen: FAT, FAT32 en NTFS. FAT (File Allocation Table) is het meest geschikt voor diskettes en kleine harde schijven die niet groter zijn dan 2 MB. Gezien de huidige capaciteit van de harde schijven zal dit niet meer gebruikt worden. FAT is ook het bestandssysteem dat door DOS gebruikt wordt. FAT32 is een bestandssysteem dat schijven tot 32 GB kan ondersteunen. Het werd voor het eerst geï ntroduceerd met Windows 95 Service Release 2. Alle vorige besturingssystemen kunnen FAT32 volumes niet herkennen. NTFS is een bestandssysteem dat beschikt over functies als machtigingen, codering, compressie en herstelmogelijkheden. Windows ME en de lagere Windowsversies kunnen dit bestandssysteem niet lezen. Windows NT, Windows 2000 en Windows XP maken er gebruik van. CLUSTERGROOTTE Alle bestandssystemen die door deze versie van Windows gebruikt worden, organiseren de vaste schijf op basis van clustergrootte. Hoe kleiner de clustergrootte die je gebruikt, hoe effectiever de gegevens op de schijf opgeslagen worden. SNEL FORMATTEREN In dit geval worden alle bestanden van de schijf verwijderd zonder dat de schijf op beschadigde sectoren gescand wordt. Je mag deze optie alleen maar kiezen als je zeker bent dat de schijf niet beschadigd is en als de schijf al eerder geformatteerd is. COMPRESSIE INSCHAKELEN Deze optie is alleen maar mogelijk op een NTFS-station. Hiermee geef je op dat het volume moet geformatteerd worden zodat mappen en bestanden in het volume gecomprimeerd worden. EEN MS-DOS-OPSTARTDISKETTE MAKEN In dat geval worden opstartbestanden op de diskette gezet zodat je de computer ermee in DOS kunt opstarten. De computer hiermee in Windows opstarten is niet mogelijk. Een NTFS-schijf is hiermee niet toegankelijk. J. Gils E. Goossens Windows XP 53

6 Besluit Naast alleen maar bestanden kun je ook volledige diskettes kopiëren. De inhoud van de doeldiskette wordt dan volledig overschreven door die van de brondiskette. Als de doeldiskette niet geformatteerd is, dan gebeurt dat automatisch tijdens het kopiëren. Daardoor worden alle oorspronkelijke gegevens op de doeldiskette verwijderd. Tijdens het formatteren wordt de schijf volgens het gebruikte besturingssysteem ingedeeld. Op de schijf wordt een structuur van concentrische ringen, de sporen, aangebracht. De sporen worden verder in sectoren van 512 bytes opgesplitst. Een aantal sectoren vormen samen een cluster. Een cluster is de minimale schrijfeenheid. Harde schijven bevatten meerdere schijven boven mekaar. De overeenkomstige sporen van de onder mekaar liggende schijven noemt men een cilinder. Sluiten de clusters van een bestand niet bij mekaar aan, dan spreekt men van fragmentatie. Defragmentatieprogramma s kunnen de clusters van een bestand weer netjes naast mekaar krijgen. Lost clusters zijn clusters die als in gebruik genoteerd staan, maar die nergens meer bijhoren. Ze worden met programma s zoals scandisk verwijderd. Wat je moet kennen en kunnen: diskettes formatteren en kopiëren; opstartfouten herkennen en er gepast op reageren; problemen i.v.m. schijffragmentatie en lost clusters herkennen en oplossen. Opdrachten 4. Verklaar de begrippen spoor, sector, cluster en cilinder. 5. Verklaar hoe een schijf gefragmenteerd kan raken. 54 Windows XP J. Gils E. Goossens