Calibris BPV - Barometer AG

Transcriptie

1 Calibris BPV - Barometer AG Najaar 2010 KENNISCENTRUM VOOR LEREN IN DE PRAKTIJK IN ZORG, WELZIJN EN SPORT

2 BPV Barometer AG december 2010 Onze indruk is dat het aanbieden van een stageplek niet de hoogste prioriteit heeft. Tekorten stageplaatsen vooral bij doktersassistent Bij de vorige peiling onder onderwijsinstellingen naar de beschikbaarheid van stageplaatsen voor AG-studenten bleek er sprake te zijn van grote knelpunten in de stage-opleidingspraktijk van met name de doktersassistent. Vooral in het 1e en 2e leerjaar was het lastig om voor de studenten een stageplaats te vinden. De huisartsenzorg is terughoudend in het verlenen van stage plaatsen aan eerstejaars studenten omdat die veel begeleiding nodig hebben en (nog) niet productief genoeg zijn. Ook bij de apothekers spelen vergelijkbare factoren een rol. In mindere mate dan bij de doktersassistenten, maar het is wel een aandachtspunt. Het aantal apotheken met stagiairs neemt af. Ook apotheken hebben vaak geen tijd om studenten of stagiairs op te leiden. Voor de tandartsassistenten is het beeld duidelijk gunstiger. De meeste studenten komen op tijd aan een stageplaats. De vraag is nu of en zo ja in hoeverre de beschikbaarheid van stageplaatsen voor AG-studenten is verbeterd, een half jaar na de vorige peiling onder de onderwijsinstellingen. Tabel 1 Vergelijking van de ontwikkeling van aantallen studenten en stageplaatsen in de periode Opleidingen Ontwikkeling ontwikkeling aantal aantal studenten stageplaatsen Apothekersassistent 12% 20% Doktersassistent -8% 12% Tandartsassistent 14% 27% Bronnen: Studentenaantallen: CFI; schooljaren 2008/2009 en 2009/2010 Stageplaatsen: Leerbedrijvenregister Calibris; peildata: juli 2009 en juli 2010 Stageplaats voor doktersassistent nog steeds moeilijk te vinden Ondanks de duidelijk toename van het aantal stage plaatsen, meer dan de toename van het aantal studenten, is er nog steeds sprake van een groot knelpunt voor de doktersassistent. Voor vrijwel alle regio s geldt dat het vinden van een stageplaats nog steeds een grote opgave is en vaak niet lukt. Onderwijsinstellingen zoeken manieren om hiermee om te gaan, soms door in het eerste jaar geen stages te laten lopen of door studentenstops in te voeren. Regionale verschillen Kans op stage Beschikbare AG-stageplaatsen toegenomen Het aantal studenten in opleiding voor Dokters- en Tandartsassistent is aanzienlijk toegenomen. Daardoor is ook de behoefte aan stageplaatsen toegenomen. Daarentegen heeft zich bij de opleiding tot Apothekersassistent de dalende trend van het aantal studenten, zoals deze zich in de afgelopen jaren heeft voorgedaan, voortgezet (-8 procent). Het aantal studenten in opleiding is momenteel lager dan ooit. Bij deze cijfers moeten wij wel de kanttekening maken dat Calibris geen goed zicht heeft op het aantal studenten dat een particuliere opleiding volgt. Naast de verschillende ontwikkelingen van het aantal studenten, heeft het aantal stageplaatsen zich het afgelopen jaar voor alle AG-opleidingen wel in dezelfde richting ontwikkeld. Alle drie laten een duidelijke stijging zien. In het overzicht zien we voor de vier werkgebieden van Calibris, per UWV-regio, de gesignaleerde knelpunten voor de opleidingen. Uit deze tabellen wordt duidelijk in welke regio s het zoeken van geschikte stageplekken een probleem vormt. Soms is het probleem zo ernstig dat studenten worden geweigerd of studenten op niet geschikte stageplekken terechtkomen. NoordOost In Noordoost is de situatie voor de doktersassistent sinds de vorige peiling niet veranderd. In alle regio s is het moeilijk om voor studenten een stageplaats te vinden. De grootste problemen doen zich voor in de twee noordelijke regio s. In het noorden zijn er voor alle studenten die een opleiding Assisterende Gezondheidszorg doen, tekorten aan stageplaatsen. Alleen de tandartsassistent in Friesland 1 Dit zijn alleen beroepsopleidende leerweg (BOL) plaatsen. 2

3 stageaanbod assisterenden GEZONDHEIDSZORG ROC A apothekersassistent doktersassistent Tandartsassistent per regio Rapportage regio niveau 4 niveau 4 niveau 4 Friesland Noordoost Groningen Drenthe IJsselvechtstreek Twente Stedendriehoek Noord-Kennemerland/ West-Friesland Noordwest Zaanstreek-Waterland Zuid-Kennemerland Groot-Amsterdam Gooi- en Vechtstreek Oost-Utrecht Midden-Utrecht Flevoland Holland-Rijnland Zuidwest Haaglanden Midden-Holland Drechtsteden Rijnmond West-Brabant Zeeland Midden-Gelderland Achterhoek Zuidoost Zuid-Gelderland Rivierenland Noordoost-Brabant Midden-Brabant Zuidoost-Brabant Noord- en Midden-Limburg Zuid-Limburg Nijpend tekort > Studenten geweigerd / instroom roc aangepast, studenten uiteindelijk geplaatst op niet passende stages. Stages uitgesteld of gaan niet door. Tekort Evenwicht Voldoende Witte tabel > Stages pas te vinden na intensief zoeken, en vaak te laat. > Studenten op tijd geplaatst op passende plaatsen. > Stages makkelijk te vinden, zelfs een klein overschot. > Geen gegevens beschikbaar of niet van toepassing. 3

4 kan met gemak een stageplaats vinden. Op het moment van de peiling (oktober 2010) waren er ruim 100 studenten DA zonder stageplaats, waarvan de meesten (ruim 80%) in Friesland (50) en IJsselvechtstreek (37). In Twente (15) en de Stedendriehoek (14) zijn de tekorten eveneens nijpend. De tekorten doen zich vooral voor bij eerste- en tweedejaars studenten: leerbedrijven geven de voorkeur aan studenten die makkelijker inzetbaar zijn in de praktijk. Wanneer we de resultaten van de inventarisatie bij de onderwijsinstellingen overzien, kunnen we concluderen dat de knelpunten zich vooral voordoen bij de opleiding Doktersassistent. Dit wil niet zomaar zeggen dat er te weinig stageplaatsen worden aangeboden. Het kan een verklaring zijn, maar het kan ook zo zijn dat de huidige aangeboden stageplaatsen niet allemaal benut worden door studenten. NoordWest In het werkgebied Noordwest is het beeld vergelijkbaar met dat van de andere werkgebieden. Alle regio s hebben in meerdere of mindere mate te maken met tekorten voor hun studenten DA. Voor de andere AG-opleidingen zijn behalve in Zuid-Kennemerland geen noemenswaardige problemen. Op het moment van de peiling waren er in het werkgebied een kleine 100 studenten zonder stageplaats, waarvan zo n 45% in Amsterdam. In de andere regio s zijn er minder studenten zonder stageplaats. In Noord- Kennemerland en West-Friesland 20. In Zuid-Kennemerland 24 en Stedendriehoek 8. Het gaat ook hier vrijwel allemaal om eerste- en tweedejaars. Zuidwest In Zuidwest zijn er ook problemen met het vinden van stageplaatsen voor studenten DA. De meeste studenten zijn in opleiding in de regio Rijnmond (378). Hoewel de tekorten hier niet nijpend zijn, is het voor de DA-studenten wel moeilijk om tijdig een geschikte plaats te vinden. Op het moment van de peiling waren er in deze regio ongeveer 80 studenten zonder stageplaats. Opvallend is dat het hier vooral ouderejaars studenten betreft (ongeveer 3 op iedere 4 studenten). Zuidoost In het werkgebied Zuidoost is er in elk geval één regio in Nederland, Midden-Gelderland, waar het voor studenten DA makkelijk is om een stageplaats te vinden. In tegenstelling tot de regio s Zuid-Gelderland en Zuidoost-Brabant waar de tekorten voor DA studenten zelfs nijpend zijn. Op het moment van de peiling in oktober van dit jaar waren in het werkgebied als geheel ongeveer 150 studenten zonder stageplek. Dit waren vrijwel allemaal eersteen tweedejaars studenten. Stageplaatsen onvoldoende benut Uit een recente peiling onder een aantal huisartsenpraktijken naar de bezetting van de stageplaatsen door doktersassistenten in opleiding, is duidelijk geworden dat de huidge capaciteit maar voor ongeveer 60 procent wordt benut. Ditzelfde beeld is naar voren gekomen uit de gegevens van de verschillende zorgbranches, waarbij de be nutting varieerde tussen de 60 procent en 75 procent. Omdat het noodzakelijk is om de stagecapaciteit voor assisterenden de komende jaren uit te breiden, is het nodig dat de oorzaken voor de onderbezetting worden achterhaald 2. Kans op werk Doktersassistenten Er zijn ongeveer gediplomeerde doktersassistenten werkzaam in de huisartsenzorg en de ziekenhuizen. De gemiddelde vacaturegraad in de huisartsenzorg ligt ongeveer driemaal hoger dan het gemiddelde voor Zorg en Welzijn. Het aanbod van doktersassistenten is de komende jaren aan de krappe kant om in de verwachte vraag van de huisartsenzorg te voorzien. In sommige regio s moet men nu alle zeilen bijzetten om aan de vraag naar doktersassistenten te kunnen voldoen. Dit betekent dat wordt gezocht naar andere mogelijkheden om de instroom in de opleiding te vergroten. Zo heeft het Brancheservice-punt Zorg en Welzijn van Amersfoort aangegeven dat er in de kaartenbakken van het UWV meerdere potentiële kandidaten zitten voor de opleiding Doktersassistente. Dit zijn veelal cliënten die door de economische crisis werkeloos zijn geworden en daarom van baan/ beroep willen switchen. Cliënten van het UWV of de gemeente, kunnen een verkorte opleiding doen met behoud van een uitkering. 2 Niet alle stageplaatsen die bij Calibris geregistreerd staan, worden benut. Zo kan het in de praktijk zo zijn dat een student met geen mogelijkheid een stageplaats kan vinden, terwijl er in theorie voldoende stageplaatsen zijn. De redenen waarom de leerbedrijven af en toe geen stagiaire hebben of willen, verschillen. Dit varieert van te druk om een stagiaire te begeleiden tot de persoonlijke voorkeur van studenten richt zich op andere leerbedrijven. Daarnaast speelt reistijd een rol. Niet elke mbo er beschikt over een OV-jaarkaart. 4

5 Zij worden ontheven van sollicitatieplicht mits er sprake is van een baangarantie. Apothekersassistenten Er werken ongeveer werknemers in de apotheek branche, waarvan ongeveer als apothekersassistent in een openbare apotheek. In de afgelopen jaren is er sprake geweest van een geringe groei van de werkgelegenheid. Op dit moment is er sprake van een laag aantal vacatures. Een op de zes apotheken heeft teveel personeel in dienst in verhouding tot de omzet. Het is dan ook waarschijnlijk dat de werkgelegenheid in de komende jaren niet meer groeit. Een belangrijke oorzaak is het zogenaamde preferentiebeleid van de overheid. Hierdoor nemen de financiële middelen af en kunnen apothekers minder personeel aannemen. Tandartsassistenten De tandartsassistenten vormen binnen de Assisterenden Gezondheidszorg een aparte groep. De jaarlijkse instroom van nieuwe assistenten blijft ver achter bij de benodigde. Het merendeel van de tandartsen heeft assistenten in dienst met een andere achtergrond. Bij het aantrekken van jonge assistenten gaat de GRONINGEN voorkeur van de meeste tandartsen wel uit naar gediplomeerden met een mbo-opleiding Tandartsassistent. In Nederland zijn ongeveer tandartspraktijken. Het aantal werkzame tandartsassistenten ligt op circa De werkgelegenheid voor tandartsassistenten is volgens onderzoek (Stichting Fonds Tandartsassistenten, 2008) uitstekend. Beroepenvoorlichting voorkomt schooluitval! Schooluitval in het mbo is nog steeds een hot item. Schooluitval wordt zelfs het zorgenkindje van het beroepsonderwijs genoemd. Voor studenten in het voortgezet onderwijs is voorlichting over de kans op een baan van de verschillende opleidingen van groot belang. Goede beroepsvoorlichting verkleint de kans op vroegtijdig schoolverlaten. Het is belangrijk de noodzakelijke instroom in het beroepsonderwijs te bevorderden en het stageaanbod hierop af te stemmen. SIGNALEN uit de PRAKTIJK Weinig bpv plekken bij de huisarts/groepspraktijk. Deze geven aan een periode geen tijd te hebben voor begeleiding vanwege reorganisaties, de doktersassistent is met zwangerschapsverlof; vervangster wil geen stagiaire FRIESLAND Veel huisartsenpraktijken hebben geen tijd voor stagiaires: door verhuizingen, accreditatie of nieuwe collega s. NOORD-KENNEMERLAND/ WEST-FRIESLAND DRENTHE NOORD-OVERIJSSEL ZAANSTREEK/WATERLAND FLEVOLAND ZUID-KENNEMERLAND TWENTE GROOT-AMSTERDAM GOOI- EN VECHTSTREEK STEDENDRIEHOEK DUIN- EN BOLLENSTREEK UTRECHT OOST HAAGLANDEN UTRECHT MIDDEN GELDERLAND MIDDEN MIDDEN-HOLLAND ACHTERHOEK RIJNMOND RIVIERENLAND DRECHTSTEDEN GELDERLAND ZUID Huisartsen kunnen vaak maar 1 stagiaire plaatsen, er is ruimtegebrek om de stagiaire fysiek te plaatsen en er is te weinig begeleidingscapaciteit. Er zijn te weinig plaatsen, voor 1e jaars is het moeilijk hen onder te brengen. Soms wil een tandarts niet omdat de begeleiding teveel tijd vraagt. ZEELAND WEST-BRABANT S-HERTOGENBOSCH TILBURG ZUID-OOST BRABANT NOORD- EN MIDDEN LIMBURG Daar waar vroeger per huisarts een stagiaire kon komen kan nu in een groepspraktijk er ook maar 1 terecht. Eerstejaars studenten zijn niet te plaatsen, men wil alleen derdejaars. ZUID-LIMBURG Er zijn te weinig huisartsen die een stageplek beschikbaar Figuur 1 Kaart van Nederland verdeeld in UWV regio s stellen. 5

6 NADERE KENNISMAKING Vragen over onze dienstverlening? Graag brengen wij u in contact met een adviseur in uw regio of met een medewerker van het hoofdkantoor in Bunnik. Calibris Runnenburg AZ Bunnik Postbus CC Bunnik T F E info@calibris.nl I HET WERKTERREIN: LEREN IN DE PRAKTIJK Als kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport is Calibris verantwoordelijk voor erkenning van leerbedrijven en vaststelling van kwalificaties. In het verlengde van deze wettelijke taken ligt en expertise die veel meer omvat. Calibris verkent de markt. Brengt landelijk en regionaal betrokken partijen bijeen. Initieert maatschappelijk relevante projecten. Ontwikkelt innovatieve en effectieve oplossingen. Alles gericht op één doel: meer balans en dynamiek op de arbeidsmarkt. Zo levert Calibris een waardevolle bijdrage om beroepspraktijk en beroepsonderwijs soepel op elkaar te laten aansluiten. Calibris 8.04/1/2010