Nota Hotelbeleid Gemeente Noordwijk. Van Zimmer naar suite

Transcriptie

1 Nota Hotelbeleid Gemeente Noordwijk Van Zimmer naar suite

2 Voorwoord HOTELS HOREN BIJ NOORDWIJK Noordwijk is een plaats waar wordt gewoond, gerecreëerd en gewerkt, een plaats waar die drie elkaar nadrukkelijk versterken en niet in de weg zitten. Bewoners en bezoekers beleven de kenmerkende diversiteit dagelijks. Met een aangenaam leefklimaat als resultaat. Zo heeft iedereen baat bij de badplaats. Als badplaats onderscheidt Noordwijk zich immers van andere badplaatsen: stijlvol, charmant en ingetogen. Het tegendeel van een eenheidsworst. Geen wonder dus dat ons hotelbeleid daar eveneens van getuigt. Zoals ook blijkt uit de titel Van Zimmer naar suite. Het uitgebreide hotelaanbod maakt Noordwijk tot een unieke verblijfslocatie aan de kust. Luxe, gemak en comfort zijn de verbindende elementen, maar met de kanttekening dat de gasten die op verschillende niveaus kunnen beleven. In de congresmarkt neemt Noordwijk een onverminderd sterke positie in. Een positie om te behouden en te versterken. Wervende woorden, maar nog steeds op de realiteit gebaseerd. En natuurlijk spreekt er ook ambitie uit, een doel om naar te streven. Want zonder dat er sprake is van een neerwaartse spiraal, is in de toeristische functie wel een negatieve trend zichtbaar. Deels conjunctureel van aard, maar voor een deel ook structureel. De markt is sterk veranderd. In het toerisme is het zwaartepunt verlegd naar een korter verblijf met meer luxe ( beter dan thuis ). Ondanks haar rijke toeristische traditie beschikte de gemeente Noordwijk nog niet over een hotelbeleid. De Hotelnota voorziet dan ook in een belangrijke behoefte. Zij is gebaseerd op de Toekomstvisie Noordwijk 2025 en is een uitwerking van het actieprogramma uit de Sociaal Economische Visie. Daarin staat dat Noordwijk in 2015 in totaal overnachtingen moet accommoderen, inclusief recreatiehuisjes en campings. Hiervan zijn hotelovernachtingen. Alle reden om onze positie te bepalen: waar staan we en waar willen we heen? Met als uitgangspunt de trend om te buigen in de richting van bovengenoemde doelen. Ter voorbereiding op de Hotelnota is een nulmeting verricht. Om inzicht te krijgen in de huidige hotelmarkt, waaronder de pensions. Onder andere vragen als het precieze aantal kamers en de verdeling van sterren worden hierin beantwoord. In de Hotelnota staan toeristen centraal, maar bewoners hebben eveneens hun belangen. Want hotels horen bij Noordwijk en hebben een grote invloed op hun omgeving. Dit vraagt om flexibiliteit. Een gezond hotelbedrijf fleurt de woonomgeving beslist op. Leegstand of verpaupering heeft daar echter een meer dan evenredige nadelige invloed op. Waar dat dreigt moet tijdig ingrijpen mogelijk zijn, bijvoorbeeld door een functieverandering. Elders zijn misschien geschikte plekken waar onder voorwaarden een nieuwe hotelfunctie mogelijk is. Het gemeentebestuur zal met deze nota in de hand de Noordwijkse hotelsector helpen om vandaag maar zeker ook morgen de unieke positie vast te houden en waar het kan te versterken. Leendert de Lange Wethouder economische zaken, promotie en toerisme januari

3 INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1. INLEIDING Wat is er aan de hand? Sociaaleconomische visie Noordwijk aan Zee Leeswijzer...8 HOOFDSTUK 2 ANALYSE VAN HET HUIDIGE HOTELAANBOD Opbouw huidig hotelaanbod naar segment Ontwikkeling van het hotelaanbod en overnachtingen Trendmatige ontwikkeling tot HOOFDSTUK 3 NAAR EEN OPTIMAAL HOTELAANBOD IN De trends De ambitie Het optimale hotelaanbod naar segment Gezonde bezettingsgraad en opvang van seizoenspieken Streefgetallen en ijkpunten Schaalgrootte Nieuwe hotelconcepten Locaties Een aantrekkelijke hotelomgeving Voorzieningen voor seizoensverlenging Evenementen Voorzieningen Bereikbaarheid Parkeergelegenheid Openbare ruimte Marketing en arrangementontwikkeling Samenwerking De rol van de gemeente Noordwijk Faciliteren Regisseren 26 HOOFDSTUK 4 TOETSINGSKADER Algemeen Segment

4 4.3 Schaalgrootte Doelgroepen en nieuwe hotelconcepten Locaties Beeldkwaliteit Bestemmingswijziging...30 Bijlage 1. Overzicht van de hotels in Noordwijk...32 Bijlage 2. Expertinterviews...33 Bijlage 3. Bijeenkomst hoteliers...34 Bijlage 4. Enquête hoteliers...36 Bijlage 5. Enquête intermediairs...38 Bijlage 6. Bijeenkomst wijkverenigingen van 11 januari Bijlage 7. Bijeenkomst hotelbranche van 11 januari

5 5

6 HOOFDSTUK 1. INLEIDING 1.1 Wat is er aan de hand? Noordwijk heeft een sterk imago en een lange historie als stijlvolle badplaats. Wat voorheen een vissersdorp was, waar de bomschuiten door paarden het strand op werden getrokken en de vis op pleinen werd verhandeld, ontstonden rond 1860 hotels en pensions die al snel een grote groep trouwe bezoekers naar Noordwijk trokken. Sindsdien kennen de inwoners van Noordwijk maatschappelijke en financiële betrokkenheid bij het toerisme. Op dit moment is één op de vijf Noordwijkers werkzaam in de toeristische sector en is de lokale economie van Noordwijk voor een kwart van de werkgelegenheid daarvan afhankelijk 1. Het totale volume aan (directe) bestedingen uit dag- en verblijfstoerisme in Noordwijk bedraagt anno 2006 ruim 160 miljoen. Ruim 60% hiervan wordt binnen het verblijfstoerisme verdiend, vooral in de hotelsector. De toeristeneconomie in Noordwijk draagt voor 30% bij aan de totale omvang van toeristische bestedingen in alle Zuid-Hollandse kustplaatsen. Noordwijk is dan ook nog steeds een belangrijke speler binnen het kusttoerisme in Nederland en neemt een koppositie in als het gaat om het nationale en internationale congrestoerisme. In de afgelopen jaren is het toerisme sterk veranderd en dat heeft ook zijn weerslag gehad op deze sector in Noordwijk. Door het enorme aanbod, de snelle reismogelijkheden en de relatief lage prijzen staat de wereld letterlijk open voor de moderne toerist. De tijd dat een vakantie op het Noordwijkse strand een vanzelfsprekendheid was, is dan ook voorbij. Het aantal hotelovernachtingen in Noordwijk inclusief het congrestoerisme bedroeg in het topjaar 2002 nog en is teruggelopen naar in De toerist van vandaag maakt verre reizen en wil in zijn vrije tijd iets beleven. Hij wil op z n minst hetzelfde niveau aan voorzieningen als thuis, maar liever nog genieten van luxe en comfort in een prettige omgeving. Door de vergrijzing, het hoge welvaartsniveau en gunstiger arbeidstijden gaan mensen steeds vaker, maar korter op vakantie. 1 Bron: Sociaaleconomische visie Noordwijk aan Zee 6

7 Om hierop in te spelen moet de toeristische sector en de detailhandel in Noordwijk zich continu vernieuwen. Die vernieuwingsslag is de afgelopen periode in Noordwijk goeddeels achterwege gebleven. Vooral het lagere segment van een- en tweesterrenhotels heeft het erg moeilijk. Het lagere segment trekt geen congresbezoekers en richt zich uitsluitend op de vrijetijdsmarkt van toeristen. Doordat men tegenwoordig kortere vakanties boekt, loopt het aantal overnachtingen in dit segment hard terug. Er wordt dan ook nauwelijks meer geïnvesteerd in voorzieningen, in upgrading van de kamers en in het onderhoud van het hotel. Dat komt het imago van Noordwijk niet ten goede. Een aantal hotels in het lagere segment is inmiddels verkocht of verhuurd aan uitzendbureaus voor tijdelijke arbeidskrachten, voornamelijk uit Polen. Dit wordt door de betreffende hoteliers gezien als oplossing voor de terugloop van verblijfstoeristen in Noordwijk. De verhuur van kamers aan arbeidskrachten vormt namelijk een vaste inkomstenbron en brengt weinig personeelslasten met zich mee. Dit heeft tot gevolg dat deze hotels in de praktijk geen onderdeel meer uitmaken van het toeristisch aanbod. Het huisvestingsvraagstuk van buitenlandse werknemers valt echter buiten de scope van deze nota en krijgt aandacht in andere beleidsdocumenten. Uit gesprekken met ondernemers blijkt voorts dat de investeringen op het gebied van brandveiligheid ten koste gaan van de budgetten voor onderhoud en upgrading van het hotel. Door de hoge vastgoedprijzen voor woningen is het voor een hotelier met exploitatieproblemen vaak lucratiever om een hotel om te bouwen tot bijvoorbeeld appartementencomplex. De vraag is hoe de gemeente zich ten aanzien van deze ontwikkelingen moet opstellen. Tegenover deze min of meer negatieve tendens mogen we ook constateren dat enkele ondernemers de wens hebben geuit om nieuw hotels te bouwen. Zij verzoeken de gemeente om daartoe ontwikkellocaties aan te wijzen. De gemeente Noordwijk wil met een beleid voor de hotelsector het tij doen keren. Zij wil voorwaarden scheppen voor het juiste aanbod van hotelcapaciteit om de negatieve spiraal te doorbreken en het aantal hotelovernachtingen weer omhoog te brengen naar een niveau van per jaar. 1.2 Sociaaleconomische visie Noordwijk aan Zee De eerste stappen naar een hotelbeleid zijn gezet met de Sociaaleconomische visie Noordwijk aan Zee van december Daarin kiest Noordwijk voor kwalitatieve groei om zo de charmante, stijlvolle en ingetogen badplaats te ontwikkelen. De ruimtelijke uitwerking van de Sociaaleconomische visie is vertaald in de Ruimtelijke Structuurvisie 2025 en de Integrale ruimtelijke visie Noordwijk Zeewaardig. Het ruimtelijk beleid is hiermee vastgesteld. De nota hotelbeleid gaat in op hoe dit ruimtelijke beleid zich verhoudt tot het hotelaanbod in Noordwijk. In de Sociaaleconomische visie is een actieplan opgenomen. Daarin wordt bezien welke maatregelen er kunnen worden getroffen om investeringen in hotels te genereren. Op enkele plaatsen is bedrijfsbeëindiging en bestemmingswijziging desondanks de meest voor de hand liggende keuze. Om het verlies aan hotelkamers te compenseren gaat de gemeente tevens actief op zoek naar locaties en exploitanten voor nieuw te realiseren hotels, aldus de Sociaaleconomische visie. Deze visie formuleert de volgende uitgangspunten voor het hotelbeleid. - Bij de vestiging van nieuwe hotels dient zo veel mogelijk rekening te worden gehouden met het voorkeursgebied voor nieuwe recreatieve hotels. Bovendien geldt dat, als er binnen dit voorkeursgebied mogelijkheden ontstaan voor nieuwe gebouwen of bestemmingen, de mogelijkheid van een hotelbestemming altijd moet worden afgewogen. - Individuele bedrijfseconomische omstandigheden alleen kunnen nooit een reden zijn voor bestemmingsverandering. 7

8 - Bestemmingsveranderingen kunnen bij uitzondering plaatsvinden indien er, naast specifieke bedrijfseconomische omstandigheden, sprake is van ruimtelijke motieven voor een andere bestemming of indien kan worden vastgesteld dat binnen de randvoorwaarden van de locatie geen goede hotelexploitatie meer mogelijk is. - Het aantal hotelkamers in Noordwijk aan Zee mag op voorhand niet verder dalen. Dit impliceert dat er ruimte gevonden moet worden voor een nieuw hotel ter compensatie van bedrijfsbeëindigingen van enkele recreatieve hotels. Deze uitgangspunten van de Sociaaleconomische visie worden in deze nota verder uitgewerkt en dus gepreciseerd. Daarbij wordt ook aandacht gegeven aan knelpunten als bijvoorbeeld dubbelbestemmingen. 1.3 Leeswijzer Op basis van deze uitgangspunten van de Sociaaleconomische visie en op basis van een nadere analyse van de ontwikkelingen in het toerisme en de hotelsector wordt in deze nota het hotelbeleid van Noordwijk voor de periode uiteengezet. Hoofdstuk 2 analyseert het huidig hotelaanbod en de ontwikkelingen die zich daarin de afgelopen periode hebben voorgedaan. Hoofdstuk 3 verkent de trends in het hotelwezen en formuleert een ambitie voor Noordwijk. Die ambitie wordt uitgewerkt naar segmentering van het hotelaanbod, de schaalgrootte, hotelconcepten en locaties. Daarnaast beschrijft dit hoofdstuk wat nodig is voor een aantrekkelijke hotelomgeving en de noodzaak van marketing en arrangementontwikkeling. Het hoofdstuk gaat dieper in op de samenwerking tussen de hoteliers, de gemeente en de Stichting Noordwijk Marketing en diept de rol van de gemeente uit. Het vierde en laatste hoofdstuk ontleent aan hoofdstuk 3 de toetsingscriteria die de gemeente hanteert bij de aanvragen voor de vestiging van nieuwe hotels, de uitbreiding van bestaande hotels en bij aanvragen voor bestemmingswijzigingen van hotels. 8

9 HOOFDSTUK 2 ANALYSE VAN HET HUIDIGE HOTELAANBOD 2.1 Opbouw huidig hotelaanbod naar segment De gemeente Noordwijk telt 41 hotels. Ruim een derde van het totale kameraanbod is van viersterren niveau. Het leeuwendeel van de Noordwijkse hotels is gevestigd in Noordwijk aan Zee. Het Noordwijkse hotelaanbod is qua niveau hoger dan in tien concurrerende Noordzee badplaatsen in Nederland en België; geen enkele andere badplaats beschikt verhoudingsgewijs over meer vijf- en viersterrenhotels dan Noordwijk. Het Noordwijkse hotelaanbod is bovendien het meest grootschalige. Illustratie 1. Hotelaanbod van Noordwijk, april 2009 Classificatie Aantal hotels Aantal kamers Marktaandeel op basis van hotels Marktaandeel klassen op basis van kamers 5 sterren % 27% 4 sterren % 35% 3 sterren % 25% 2 sterren % 4% 1 sterren % 2% Overig % 7% Totaal % 100% Bron:gemeente Noordwijk Van de in totaal 41 hotels, zijn er 31 geclassificeerd volgens de Nederlandse Hotel Classificatie. De categorie Overig bevat ongeclassificeerde hotels, waaronder pensions, jeugdhotels en jeugdherbergen. De één- en tweesterren hotels vormen samen met pensions en jeugdherbergen het budget segment. Het middensegment wordt gevormd door hotels met een drie- tot viersterren classificatie. De betere viersterren hotels en de vijfsterren hotels vormen het luxe segment. Met 35% van het totale kameraanbod is het viersterren segment in Noordwijk het beste vertegenwoordigd. Ook het vijfsterren segment en het driesterren segment zijn goed vertegenwoordigd met een marktaandeel van respectievelijk 27% en 25%. 2.2 Ontwikkeling van het hotelaanbod en overnachtingen In de periode is het aantal Noordwijkse hotels en kamers gedaald met respectievelijk 31 en 16%. Net als elders in Nederland zijn vooral kleinschalige hotels verdwenen. Daarmee tekent zich de tendens tot schaalvergroting af. In Noordwijk is het aantal hotels per saldo jaarlijks met circa 4% afgenomen en het aantal kamers met circa 2%. In Nederland is het aantal hotels per saldo op hetzelfde peil gebleven en het aantal kamers per saldo jaarlijks toegenomen met circa 2%. De ontwikkeling van het aanbod aan hotelcapaciteit is in Noordwijk in het afgelopen decennium dus achtergebleven bij de landelijke ontwikkeling. 9

10 Illustratie 2. Ontwikkeling aantal hotels en kamers Noordwijk Bron: Bedrijfschap Horeca & Catering, 2009 Bron: Bedrijfschap Horeca & Catering, 2009 In het tweesterren segment zijn de afgelopen jaren de hotels in Noordwijk vrijwel geheel verdwenen. Ook het aantal hotels in de categorie Overig is in die periode afgenomen. Het aantal hotels in de overige segmenten ( 5sterren, 4sterren, 3sterren en 1 ster) kende de afgelopen tien jaar nauwelijks tot geen verandering. Illustratie 3. Ontwikkeling overnachtingen Noordwijk sterren 4 sterren 3 sterren 2 sterren 1 ster Overig Totaal Bron: Gemeente Noordwijk, 2009 Het totaal aantal overnachtingen tussen 2001 en 2008 laat conjuncturele schommelingen zien. Na overnachtingen in het topjaar 2002 neemt het aantal overnachtingen af tot overnachtingen in 2005 om vervolgens weer toe te nemen tot overnachtingen in De top in 2007 ligt wel aanzienlijk lager dan in Die conjuncturele ontwikkeling is in vrijwel alle segmenten zichtbaar. In het een- en tweesterrensegment daarentegen is sprake van een structureel afnemende tendens in het aantal overnachtingen. 2 2 Het aantal overnachtingen is geteld aan de hand van de afdracht van toeristenbelasting. De overnachtingen door werknemers van bedrijven en uitzendbureaus zijn daarbij inbegrepen. 10

11 Illustratie 4. Ontwikkeling overnachtingen Noordwijk per segment * 4* 3* 2* 1* Overig Van de overnachtingen is de herkomst qua doelgroep statistisch niet vastgelegd. Volgens deskundigen is de verdeling zakelijk/toeristisch de afgelopen jaren sterk veranderd. Waar voorheen het merendeel van de overnachtingen door toeristen werd gerealiseerd, nemen tegenwoordig de zakelijke overnachtingen de overhand. Noordwijk neemt een unieke plaats in op de congresmarkt. Twee vijfsterrenhotels in de nabijheid van strand, zee en duinen en een groot aanbod van vier sterren hotels zorgt ervoor dat we een hoofdrol spelen op het gebied van de internationaal middelgrootte congressen. Bij het drie sterren segment geldt dat een aantal hotels zowel de zakelijke gasten als de toeristen herbergen. Vooral de drie sterren hotels hebben plannen om uit te breiden met kamers of vergaderfaciliteiten om zich op zowel de zakelijke als de leisuremarkt te kunnen richten. De verhouding zakelijk/toeristisch is momenteel naar schatting 55 om 45. De gemiddelde kamerbezetting van de drie- vier- en vijfsterren hotels in Noordwijk is structureel lager dan die in Nederland. Dit vanwege de versterkte seizoensinvloed die kenmerkend is voor de hotelbezetting in een badplaats. In de zomerperiode ligt de zakelijke markt stil en blijft de toeristenmarkt over. De trend in deze markt is dat men weliswaar wat vaker, maar korter op vakantie gaat. Men gaat niet meer voor een periode van twee weken op vakantie, maar twee keer een weekend of een midweek. Dit zorgt ervoor dat de bezettingspercentages lager uitvallen. Illustratie 5. Ontwikkeling indicatieve* kamerbezetting Noordwijk sterren 4 sterren 3 sterren % 48% 60% % 61% 60% % 60% 56% % 56% 51% % 54% 52% % 56% 57% % 59% 55% % 62% 62% * Uitgangspunten zijn het Noordwijkse ervaringscijfer van gemiddeld 1,9 bedden per kamer en het landelijke ervaringscijfer van gemiddeld 1,4 gasten per kamer. 11

12 Bron: Gemeente Noordwijk, 2009 Bewerking: HTC, 2009 In Nederland realiseren de drie- en vijfsterren hotels in de periode over het algemeen een hogere kamerbezetting dan de viersterren hotels. De vijf- vier- en driesterren hotels in Noordwijk realiseren in 2007 een gemiddelde kamerbezetting die respectievelijk 27, 17 en 21 procentpunten onder het Nederlands gemiddelde ligt. Illustratie 6. Kamerbezetting Nederland Classificatie Aantal kamers 5 sterren 4 sterren 3 sterren < > % 65% 68% 62% 63% 72% 69% % 68% 69% 65% 68% 74% 71% % 71% 74% 67% 72% 78% 73% % 71% 76% 70% 71% 77% 74% Bron: Horwath, Uit een nadere analyse van de kamerbezetting in Noordwijk in de periode blijkt echter dat de driesterren hotels in de maanden juli en augustus nauwelijks tot geen ruimte hebben voor extra vraag uit de markt. Een hogere bezettingsgraad kan in het driesterrensegment dus alleen worden behaald met seizoensverlenging. Illustratie 7. Gemiddelde kamerbezetting per maand naar hotelsegment Bron: Gemeente Noordwijk, 2009 Bewerking: HTC, Trendmatige ontwikkeling tot 2015 Zoals gezegd is de hotelmarkt cyclisch van aard en over het algemeen nauw gerelateerd aan economische groei. De opwaartse cyclus in de hotelmarkt duurt gemiddeld 6 a 7 jaar. De lengte van de cyclus kan variëren van 3 tot 11 jaar, maar voor 70% van de markten duurt de cyclus 5 tot 8 jaar. De grafiek van de 8 jaar durende groeicyclus van de Noordwijkse hotelmarkt laat zien dat het aantal overnachtingen tussen 2002 en 2005 sneller afneemt dan het aanbod. Hierdoor is overcapaciteit ontstaan en zijn lagere bezettingen gerealiseerd. In 2006 en 2007 neemt het aantal overnachtingen weliswaar toe, maar het aantal overnachtingen komt niet meer op het in 2002 behaalde hoogste niveau. 12

13 In de neerwaartse cyclus is het aantal overnachtingen in Noordwijk gedaald van in 2002 naar in In de opwaartse cyclus is het aantal overnachtingen gestegen naar in 2007 om vervolgens weer af te nemen naar in Illustratie 8. Cyclus hotelkamers en -overnachtingen Noordwijk Bronnen: Bedrijfschap Horeca & Catering, 2009 en Gemeente Noordwijk, 2009 Voor 2009 wordt een verdere daling van het hotelbezoek verwacht. Het aantal hotelgasten in Nederland was in 2008 al ruim lager dan een jaar eerder. Dit komt neer op een daling van 3,8 procent. De gemiddelde bezettingsgraad van hotels in Nederland is in 2008 met ruim 4% gedaald 3. De resultaten bevestigen nogmaals de sterke mate waarin de hotellerie afhankelijk is van de economische ontwikkelingen. Het NBTC verwacht in % minder bezoekers uit het buitenland dan in Toen kwamen er 10,2 miljoen toeristen naar ons land. Dat is 7% minder dan in In voor de Nederlandse hotels belangrijke landen als de Verenigde Staten en Duitsland wordt al gesproken over een economisch herstel: voor de VS zou dit eind 2009 kunnen plaatsvinden en in Duitsland mogelijk al eerder. Verwacht wordt dat dan ook de neergang in de Nederlandse hotellerie zal zijn gekeerd en dat in 2010 en 2011 de bezettingsgraden opnieuw zullen stijgen. Door de afschaffing van de vliegtax zal de meetingsector naar verwachting groeien. Nederland wordt hierdoor aantrekkelijker, omdat de vluchten voor congresdeelnemers goedkoper worden. Vooralsnog verwacht de World Tourism Organisation in Europa een jaarlijkse groei in toerisme van 3,1% tot De negatieve verwachtingen voor de hotelsector voor 2009 sluiten aan op de prognoses van het Centraal Planbureau, dat voor Nederland een economische krimp van 3,5% voorspelt. Voor 2010 verwacht het CPB nog een lichte daling van 0,25%. De meest recente verwachtingen voor de nationale economische groei voor de periode tot en met 2015 liggen op het niveau van 2%. Deze verwachtingen zijn echter uitgesproken vóór de kredietcrisis die eind 2008 is opgetreden. Op basis van deze ontwikkelingen én de historische economische groeicijfers kan voor de periode tot en met 2015 als uitgangspunt een gemiddelde economische groei van 1,5% gehanteerd worden. 3 Horwath HTL en het Centraal Bureau voor Statistiek 13

14 Bij succesvolle inspanningen aan zowel de vraag- als aanbodzijde van de Noordwijkse hotelmarkt kan in 2015 een cumulatieve groei in het aantal overnachtingen verwacht worden van circa 8%. Het aantal overnachtingen van circa in 2008 zou met kunnen stijgen circa overnachtingen in Het aantal overnachtingen in het een- en tweesterrensegment zal naar verwachting teruglopen van in 2008 naar overnachtingen of minder in Dat betekent dat de stijging met overnachtingen in de totale sector tezamen met de terugloop van overnachtingen in het lagere segment een toename van overnachtingen inhoudt voor de overige segmenten van de Noordwijkse hotellerie. Met overnachtingen in 2015 is echter nog niet het topniveau van 2002 met overnachtingen geëvenaard. Voor deze meer dan trendmatige verwachtingen zijn extra inspanningen nodig. Daarover gaat het volgende hoofdstuk. 14

15 HOOFDSTUK 3 NAAR EEN OPTIMAAL HOTELAANBOD IN De trends De Noordwijkse hotelsector zal meer dan in het verleden het geval was, moeten inspelen op de trends in de markt, wil zij haar marktaandeel behouden en vergroten. In de toeristische en zakelijke markt zijn de volgend trends en ontwikkelingen waarneembaar: er is behoefte aan diversiteit, duidelijkheid en authenticiteit in hotelaanbod; er is een grotere behoefte aan luxe, comfort, gemak en belevingswaarde; de vraag naar budgethotelkamers neemt verder af; men is meer op de gezondheid gericht en heeft behoefte aan spa- en wellness faciliteiten; er is een grotere behoefte aan (ont)spanning, avontuur, natuur en fun ; er wordt veel belang gehecht aan vrije tijd en het bewust beleven daarvan; men gaat vaker en korter met vakantie; congressen duren korter (één à tweedaagse congressen in plaats van meerdaags); zakenreizigers zijn merktrouw en blijven doorgaans gebruik maken van luxe accommodaties; de vraag van zakelijke reizigers zal minder snel toenemen dan die van leisure reizigers doordat meer zakelijke reizigers hightech alternatieven voor reizen zoeken om tijd en kosten te besparen. Noordwijk wil inspelen op deze trends teneinde de negatieve ontwikkelingen, waarvan sinds de eeuwwisseling sprake is, te kunnen ombuigen. 3.2 De ambitie De ambitie is het weer op peil brengen van het aantal overnachtingen tot op het hoogste niveau van het afgelopen decennium. Dat niveau werd in 2002 bereikt met overnachtingen. Aldus is het streven om van circa overnachtingen in 2008 te groeien naar circa in Deze ambitie past uitstekend binnen die van de Sociaaleconomische visie Noordwijk aan Zee, waarin het totaal aantal overnachtingen van congresgangers en toeristen, dus niet alleen in hotels maar ook in vakantiehuizen en op kampeerterreinen, weer op het peil van het jaar 2000 wordt gebracht. Dat wil zeggen naar overnachtingen in Noordwijk heeft verder de ambitie om te vernieuwen en te investeren, zodat stagnatie in noodzakelijke investeringen in hotels en winkels en gaten in de bebouwingsstructuur tot het verleden behoren. Dit alles binnen hoogstaande stedenbouwkundige randvoorwaarden en passend binnen de Noordwijkse stijl. De unieke concentratie van congreshotels doet Noordwijk onderscheiden van andere badplaatsen aan de Noordzee en vormt een belangrijke bron van werkgelegenheid. De congreshotels versterken het imago en de identiteit van Noordwijk als kwaliteitsbadplaats met een internationale uitstraling. Er is ruimte om de dynamiek in deze sterke sector te accommoderen met uitbreidingen of verbouwingen. In samenspraak met de eigenaren van hotels die de toeristische functie in de loop der jaren hebben verloren, wordt gekeken naar nieuwe bestemmingsmogelijkheden die passen binnen het karakter van de omgeving. Hierbij wordt het verlies aan hotelcapaciteit zoveel mogelijk gecompenseerd binnen het toeristische kerngebied. Door in te spelen op marktinitiatieven behoudt een substantieel deel van alle hotels in Noordwijk hun hotelfunctie, komen nieuwe hotels tot stand op de ontwikkellocaties en neemt zodoende het aantal kamers toe. Ook het lager segment geldt als onderdeel van het gevarieerd aanbod. Ondanks de teruglopende bezettingspercentages in dit segment en de wens van enkele hoteliers om een andere bestemming voor de locatie zal vanuit de gemeente Noordwijk vanuit een positieve houding de hoteliers faciliteren in de exploitatie van dit lager segment. Noordwijk richt zich in haar toeristische marketingactiviteiten op de korte vakanties en lange weekeinden voor tweeverdieners, al dan niet met kinderen, en op actieve 50-plussers. Er is een 15

16 gevarieerd aanbod aan recreatieve hotels en er zijn niet alleen restaurants maar ook uitgaansgelegenheden voor deze groepen. Naast de marketingactiviteiten gericht op de toeristenmarkt wordt ook gewerkt aan de destinatie Noordwijk voor de zakelijke markt. Noordwijk is tweede congresplaats van Nederland en dankzij diverse initiatieven vanuit sales en marketing zijn hotels steeds meer in de gelegenheid om zowel de zakelijke markt als de toeristen te interesseren. Teneinde het optimale hotelaanbod te bereiken, dienen de segmentering en schaalgrootte, de hotelconcepten en de locaties van de hotels in Noordwijk meer in overeenstemming te worden gebracht met de marktvraag. 3.3 Het optimale hotelaanbod naar segment Het optimale Noordwijkse hotelaanbod in 2015 bestaat voornamelijk uit drie-, vier-, en vijf sterrenhotels. Om de te kunnen inspelen op de toekomstige vraag dient er een beperkte uitbreiding en een sterke kwaliteitsverbetering van het huidige hotelaanbod plaats te vinden. Het huidige hotelaanbod van ruim kamers dient te worden uitgebreid met circa 230 kamers naar circa 1850 kamers in Het huidige hotelaanbod dient zowel te worden vernieuwd als verbeterd. Er moeten nieuwe hotelconcepten in de vorm van bijzondere themahotels en hotelappartementen worden gerealiseerd. Tevens dient de kwaliteit van de huidige hotelkamers te worden verbeterd. De kamers dienen meer comfort en beleving te bieden. Illustratie 9. Optimaal hotelaanbod Noordwijk 2015 Classificatie Aantal kamers in 2009 Marktaandeel in % Wijziging aantal kamers(indicatie) Wijziging in % Optimaal aantal kamers (afgerond) Marktaandeel in % 5 sterren % 0 0% % 4 sterren % % % 3sterren % % % 2 sterren 68 4% % 40 2% 1ster 39 2% % 0 0% Overig 117 7% % 90 5% Totaal % % % Bron: Gemeente Noordwijk Bewerking: HTC, 2009 De wijzigingen in het aantal kamers per segment is geschat op basis van de volgende uitgangspunten voor het optimale aanbod. Er lijkt nauwelijks ruimte voor uitbreiding van de vijf sterren congreshotels. De bestaande vijfsterren hotels zijn cruciaal voor de status van Noordwijk als internationale congresplaats en dienen door de gemeente als zodanig bejegend te worden. Marktverkenning wijst uit dat er ruimte is voor nieuwe vestiging van congreshotels op viersterenniveau. Marktverkenning wijst verder uit dat er ruimte is voor nieuwe vestiging van kleinschalige bijzondere hotels, bij voorkeur op vier- en eventueel op driesterren niveau. 16

17 Zo is ook gebleken dat er voldoende ruimte is voor uitbreiding en nieuwe vestiging van grootschalige toeristische familiehotels en hotelappartementen, bij voorkeur op drie- en eventueel op viersterren niveau. Er is sprake van een natuurlijk verlies aan hotelkamers in het budget segment op één en tweesterren niveau, zoals blijkt uit illustratie nr 4 op pag.10 De verwachting is dat deze negatieve trend zich verder zal doorzetten. De constatering van dit gegeven betekent niet dat de gemeente Noordwijk geen waarde hecht aan het één- en twee sterrensegment. Net als de andere segmenten maakt ook het één en twee sterrensegment gebruik van de inspanningen van de gemeente op het gebied van subsidiëring van evenementen en marketingorganisatie Noordwijk Marketing Gezonde bezettingsgraad en opvang van seizoenspieken Uit een nadere analyse van de kamerbezetting in de periode blijkt dat in de maanden juli en augustus in de driesterren hotels nauwelijks tot geen ruimte is voor extra vraag uit de markt. Dit is een onwenselijke situatie. Het kunnen beantwoorden aan seizoensafhankelijke vraag door middel van de uitbreiding van de hotelcapaciteit is van groter belang dan het realiseren van een verhoogde gemiddelde bezettingsgraad. Het is echter wel wenselijk de met de opvang van seizoenspieken gepaard gaande uitbreiding van hotelcapaciteit binnen de perken te houden en te verbinden aan een verwachting van gemiddeld 60% kamerbezetting in Noordwijk Streefgetallen en ijkpunten De genoemde optimale aantallen kamers per segment in 2015 zijn richtinggevende streefgetallen. De streefgetallen kunnen in de komende jaren worden bijgesteld op basis van veranderingen in de economische groeiverwachting en het aantal overnachtingen. Ook staan zij onder invloed van de toekomstige aanvragen voor hotelontwikkelingen en toekomstige vraagveranderingen van gasten. Het formuleren van een optimaal hotelaanbod kan daarom beschouwd worden als het schieten op een bewegend doel. Desalniettemin is de verdeling van het aantal kamers over de sterrencategorieën een belangrijke streefverdeling en een ijkpunt waarop wij eenvoudig kunnen monitoren met behulp van reeds geregistreerde statistieken. 3.4 Schaalgrootte De gasten van de hotellerie in Noordwijk hebben behoefte aan zowel grote als kleine hotels. Grotere hotels zijn doorgaans in staat een efficiënte bedrijfsvoering neer te zetten in een concept dat aansluit bij de behoeften van grote aantallen hotelgasten. Kleine hotels zijn doorgaans in staat een geheel eigen en flexibele bedrijfsvoering neer te zetten die, vaak met een persoonlijke benadering, inspeelt op de specifieke behoeften van individuele hotelgasten. Hoewel er in het algemeen een verdere schaalvergroting zal plaatsvinden, dient de Noordwijkse hotellerie te bestaan uit een mix van zowel grotere als kleine hotels. De trend naar schaalvergroting kan onverminderd worden voortgezet teneinde een optimalisering van de bedrijfsresultaten mogelijk te maken. Ketenhotels noemen vaak een kameraantal van minimaal 100 kamers als basis voor een gezonde hotelexploitatie. De tegenovergestelde trend naar kleinschaligheid dient echter ook te worden verankerd in de hotelstructuur. Themahotels met bijvoorbeeld 20 kamers hebben op diverse plaatsen in Nederland hun bestaansrecht bewezen. Het is raadzaam om bij hotelontwikkelingsplannen als vereiste te stellen dat inzicht wordt gegeven in de huidige en toekomstige kritieke prestatie-indicatoren van de bedrijfsvoering. De belangrijkste daarvan is een minimaal kamerbezetting van 60%. Met een dergelijke randvoorwaarde voor uitbreidingsplannen wordt een ongebreidelde groei van bepaalde segmenten tegengegaan. 4 Zie paragraaf 2.2., illustratie 7. 17

18 3.5 Nieuwe hotelconcepten De doelgroepen van de hotellerie in Noordwijk bestaan uit congresgangers, tweeverdieners en actieve 50-plussers. De doelgroep van de congresgangers wordt reeds bediend via de congreshotels. Voor de tweeverdieners en de actieve 50-plussers kan dit nog worden versterkt. In Noordwijk zijn bijzondere hotels welkom met Noordwijkse merkwaarden als stijlvol, charmant en ingetogen rondom Noordwijkse thema s als actief, ontspanning en cultuur. Dit houdt in dat er behoefte is aan boutiquehotels rondom sport, boutiquehotels met thema s als wellness, kuur, zorg en ontspanning en boutiquehotels rond kunst en cultuur. Hierbij valt te denken aan bollenlodges, een historisch zilveren kruis hotel, hotelvilla s, vissersdorphotels, accommodaties tegen natuurgebieden aan, et cetera, et cetera. Tevens is er in Noordwijk ruimte voor stijlvolle toeristische (familie)hotels en hotelappartementen. Hotelontwikkelingen met nieuwe hotelconcepten dienen zich te kunnen onderscheiden in een breed scala aan overnachtingsmogelijkheden. De nieuwe hotelconcepten concurreren immers niet alleen met hotels, maar ook met bed & breakfast bedrijven en verblijfsrecreatieve accommodaties, zoals campings en recreatiewoningen. De gemeente wil de ontwikkeling van de bed en breakfast bedrijven nauwkeurig monitoren, aangezien deze bedrijven als het ware de kraamkamer vormen voor juist dat deel van de hotellerie dat Noordwijk verder wenst te ontwikkelen. 3.6 Brandveiligheid In het afgelopen jaar heeft de brandweer van Noordwijk brandpreventieve controles uitgevoerd in alle hotels van Noordwijk. Hun bevindingen zijn genoteerd en in een schrijven aan de hoteliers meegedeeld. Dit schrijven bevatte tevens een overzicht van maatregelen die binnen een bepaalde periode moeten worden gerealiseerd. Hierbij is rekening gehouden met de mate waarin sprake is van een acuut gevaarsrisico, de praktische realiseerbaarheid van de maatregel en de algemene redelijkheid. In overleg met de afdeling Noordwijk van de Koninklijke Horeca Nederland is half oktober een bijeenkomst gepland om de regelgeving en consequenties op het gebied van brandveiligheid met elkaar door te spreken. Tijdens deze bijeenkomst is besproken dat het de voorkeur verdient om een aantal zaken collectief uit te voeren. Op dit moment ligt er een uitgewerkt voorstel om collectief 31 bestaande brandmeldinstallaties en ontruimingsinstallaties te toetsen. Deze toetsing heeft tot doel om te kijken of de bestaande brandmeldinstallaties overeenkomstig de voorschriften uit het gebruiksbesluit te certificeren zijn. Daarnaast zal ook de kwaliteit van de bestaande ontruimingsinstallaties collectief worden beoordeeld. Het streven van de afdeling brandweerzaken is erop gericht om in het eerste kwartaal van 2010 alle bestaande hotels en pensions in Noordwijk te laten voldoen aan de wettelijk vereiste voorschriften. 18

19 3.7 Locaties Het leeuwendeel (88%) van de Noordwijkse hotels is gevestigd in Noordwijk aan Zee. Van de 41 hotels bevinden zich er 36 in Noordwijk aan Zee, drie in Noordwijk Binnen en twee in het buitengebied. De Koningin Wilhelmina Boulevard vormt een hotelconcentratiegebied met veelal grootschalige hotels. Enkele kleinschalige hotels bevinden zich nabij natuur en culturele instellingen. Het optimale aanbod zal niet alleen per segment, schaalgrootte en concept moeten corresponderen met de vraag, maar ook naar locatie. Het is van belang de juiste logiesvorm op de juiste locatie te organiseren. De locatie is immers een belangrijk onderdeel van het hotelconcept en bepaalt voor een belangrijk deel de kwaliteit. De gasten van de hotellerie in Noordwijk hebben een uiteenlopende behoefte aan locaties. Er is zowel vraag naar A- locaties voor mainstream hotelbezoek als bijzondere locaties voor buiten de gebaande paden hotelbezoek, voor een echte belevenis. Beide locatievormen dienen verder te worden ontwikkeld in samenhang met de omgeving. In Noordwijk zouden nieuwe vestigingen van hotels in principe plaats moeten vinden binnen de hotelzones en hotellocaties zoals die zijn aangewezen in de Sociaaleconomische visie Noordwijk aan Zee en in de Integrale Ruimtelijke Visie Noordwijk Zeewaardig. De voorkeurlocaties en ontwikkelgebieden voor hotels zoals aangewezen in de Sociaaleconomische visie Noordwijk aan Zee corresponderen over het algemeen met de vraag. Er bestaat weinig animo voor een sterkere verbinding van Noordwijk Binnen met Noordwijk aan Zee via bijvoorbeeld een hotelontwikkeling bij het Bollenbad. De Noordwijkse hotellerie is en blijft sterk gericht op locaties aan en nabij zee. 19

20 Illustratie 11. Gewenste en mogelijke hotelzones en locaties binnen Noordwijk In de Sociaaleconomische visie van december 2007 is reeds het voorkeursgebied voor hotels aangegeven. In de Integrale Ruimtelijke Visie Noordwijk Zeewaardig zijn ontwikkelgebieden aangewezen voor Noordwijk aan Zee : het Palaceplein inclusief Gat van Palace, het Vuurtorenplein en het Wantveld. Illustratie 12. Ontwikkelgebieden in Noordwijk Aan Zee Bron: Integrale Ruimtelijke Visie Noordwijk Zeewaardig,

21 De ontwikkelgebieden voor nieuwe hotels zijn een uitwerking van het voorkeursgebied uit de Sociaaleconomische visie en zijn vastgesteld in de Integrale ruimtelijke visie Noordwijk Zeewaardig. Alle ontwikkellocaties zijn geschikt voor hotelontwikkeling als is er een voorkeur voor het Palaceplein, inclusief het Gat van Palace, Ook het gebied rondom de vuurtoren wordt geschikt bevonden. Het Wantveld wordt als B-locatie aangemerkt. Goede bereikbaarheid van de locaties is van belang evenals parkeergelegenheid bij het hotel. De Koningin Wilhelmina Boulevard dient verder door te groeien als het hotelconcentratiegebied met veelal grootschalige hotels. Het vormt de basis voor een evenwichtige toeristische gebiedsontwikkeling in Noordwijk. Het Palaceplein inclusief Gat van Palace is een absolute A locatie is als het gaat om strandbeleving, uitzicht op zee en middenin alles wat het verblijf in een badplaats met zich meebrengt. Op dat centrale punt met een hoge dichtheid aan activiteiten tussen winkelgebied in en rond de Hoofdstraat en de horeca van de Koningin Wilhelmina Boulevard, is ruimte voor een groter toeristisch hotel van minimaal 140 kamers. Dit hotel maakt onderdeel uit van en moet passen in het kwaliteitsprogramma voor dit gebied. Naast een hotel wordt ruimte geboden aan een chique winkelpromenade, een grand café en aan een bijzonder restaurant, dat zich in elk geval zal moeten onderscheiden van de overige horeca op de Koningin Wilhelmina Boulevard. Het strand, het Vuurtorenplein en de ruimte rondom de vuurtoren worden op dit moment al gebruikt voor culturele evenementen. De Muze draagt als culturele ontmoetingsplek voor inwoners en gasten van Noordwijk bij aan het culturele karakter van dit gebied rondom de Vuurtoren. Dit kan versterkt worden door enkele, wat kleinschaliger hotels, type strandvilla, nabij de vuurtoren te ontwikkelen. Denk aan lifestyle achtige hotels waarbij uitstraling, comfort maar vooral persoonlijke benadering en gastvrijheid van belang zijn. Op het Wantveld is ruimte voor hotelappartementen in het 3+ segment. Hier zal vooral nadruk gelegd moeten worden op de uitstraling van een dergelijke voorziening. In tegenstelling tot de appartementencomplexen die vooral in de zeventiger jaren werden gebouwd, zal voor deze toeristische voorziening aansluiting gezocht moeten worden bij de typologie van woningbouw in de nabijheid van of op het Wantveld zelf. Ook een zorghotel behoort tot de mogelijkheden in dit gebied dankzij de nabijheid van natuur, rust en ruimte en het woonzorgcentrum Groot Hoogwaak. 21

22 Naast de aangewezen voorkeurlocaties en ontwikkelgebieden wordt de Zeereep als interessante vestigingslocatie aangemerkt. Er bestaat een latente behoefte onder hoteliers en investeerders aan locaties dichterbij de natuur, zoals aan de rand van natuurgebieden. Daarom zou incidenteel ruimte kunnen worden geboden aan kleinschalige hotels zoals een hotelvilla in de Zuid, een strandhotel op de Zeereep of een ecohotel, een groen duinhotel aan de rand van het duingebied dat speciaal gericht is op wandelaars, fietsers en andere mensen die graag de hele dag in de natuur verblijven. Maar ook een bloembollenhotel tussen de bollenvelden en een vissershotelletje in het vissersdorp vallen in deze categorie. 3.8 Beeldkwaliteit Om initiatiefnemers een idee te geven van de bouwstijl en sfeer die past bij de gewenste uitstraling van charmante badplaats, is de zogenaamde Noordwijkse Stijl omschreven en vastgelegd in het beeldkwaliteitsplan van Noordwijk aan zee. De belangrijkste elementen zijn de verticale geledingen bij panden en de wens ten aanzien van kapconstructies. Verder zal de hotelbebouwing moeten passen binnen het karakter van de omgeving. Dit kan zijn villabouw, vrijstaande bebouwing of bebouwing met een stedelijk karakter en een dichtere structuur. Niet alleen voor ontwikkellocaties maar ook voor de rest van Noordwijk wordt aansluiting gezocht bij de omgeving ter versterking van het gebied. Hotels zijn vaak beeldbepalende gebouwen en het is nadrukkelijk niet de bedoeling om markante, beeldbepalende bebouwing uit te sluiten. Naast het hotelgebouw zelf zal ook de aansluiting op de openbare ruimte aantrekkelijk moeten zijn. Blinde muren, massale bouwblokken zonder enig reliëf moet worden vermeden. Afscheidingen en groenvoorziening dienen kwaliteit uit te stralen en onderdeel uit te maken van het geheel. 3.9 Bestemmingswijziging In algemene zin wordt er zoveel mogelijk naar gestreefd om de hotelfunctie te handhaven. Echter dankzij de marktontwikkelingen in het hotelaanbod zijn er situaties denkbaar waarbij niet alleen nieuwe hotels ontstaan maar waar ook hotels verdwijnen. De functiewijziging van de bestemming hotel naar woonbestemming is in een aantal situaties denkbaar Dubbelbestemming Op dit moment zijn de hotels in Noordwijk over het algemeen als hotel bestemd. In een aantal gevallen is er sprake van een zogenaamde dubbelbestemming. Vaak luidt de bestemming dan hotel/woondoeleinden. Het verzoek om een hotel te verbouwen tot woonhuis of te slopen en woningen te bouwen zal op grond van een dubbele bestemming in principe moeten worden gehonoreerd. Om in de toekomst ervoor te zorgen dat de dubbele bestemming vervalt en alleen de hotelbestemming overblijft zal een dergelijke planologische beperking in een nieuw bestemmingsplan moeten worden opgenomen. Het wijzigen van beleid in nieuwe bestemmingsplannen brengt met zich mee dat dit beleidsvoornemen ruimschoots van te voren bekend moet worden gemaakt conform de wettelijke eisen. Vanuit de uitgangspunten van de hotelnota wordt voorgesteld een verdere specifieke beleidsmatige uitwerking te maken voor het opnemen van deze beleidswijzigingen in de nieuwe bestemmingplannen Bestemmingswijziging bij het lager segment. Onder lager segment worden één en twee sterren hotels en de categorie overig verstaan. De hotelbestemming zal afhankelijk van segment en locatie bij voorkeur worden gehandhaafd of liever nog vernieuwd. Maar dit is niet altijd mogelijk. Immers het verlies aan capaciteit in het één en tweesterren segment en de categorie overig is een gevolg van het marktmechanisme. Bestemmingswijziging is acceptabel wanneer aan de 22

23 randvoorwaarden van beeldkwaliteit en inpassing in de omgeving wordt voldaan. Dit betekent dus dat de nieuwe bestemming woning niet meteen inhoudt dat er een appartementencomplex kan ontstaan. Als dit niet inpasbaar is in de omgeving zal hiervoor geen toestemming worden gegeven. Het volume van het hotel zal dus ook niet automatisch terug kunnen komen in de nieuw te bouwen woning of appartementencomplex. Het is ook van belang dat de nieuwe bestemming éénduidig in het bestemmingsplan wordt vastgelegd. Als de bestemming wijzigt van hotel naar woning zal alleen de bestemming woondoeleinden in het bestemmingsplan terugkomen Bestemmingswijziging bij het hoger segment In het hoger segment en op de gewenste hotellocaties wordt vastgehouden aan de hotelbestemming. Indien een hotel in het hoger segment bij gebrek aan uitbreidingsmogelijkheden op de oude locatie een nieuwe locatie vindt, kan een bestemmingswijziging voor de oude locatie worden overwogen. In een aantal gevallen wordt gecompenseerd in een nieuwe vorm of nieuw concept. Ook in deze omstandigheden kan een bestemmingswijziging voor de oude locatie worden overwogen. Het uitgangspunt voor bestemmingswijzigingen op oude hotellocaties is dat binnen de gegeven mogelijkheden de levensvatbare hotelcapaciteit wordt behouden en zo mogelijk versterkt. Voor wat betreft de indeling van hotels in het hoger segment geldt de huidige classificatie. Bij wijziging van bijvoorbeeld hoger naar lager segment zal uit worden gegaan van de classificatie zoals weergegeven in deze nota Een aantrekkelijke hotelomgeving Een optimaal hotelaanbod alleen biedt onvoldoende basis voor een versteviging van de concurrentiepositie van de Noordwijkse hotels en de beoogde stijging van het aantal overnachtingen naar in Belangrijke randvoorwaarden zijn enerzijds het vergroten van de aantrekkelijkheid van de hotelomgeving. In de structuurvisie en de Integrale Ruimtelijke Visie Noordwijk Zeewaardig zijn de kaders vastgelegd voor de uitwerking van de kwaliteit van de openbare ruimte. Een andere randvoorwaarde is het uitvoeren van marketing- en salesactiviteiten. Gasten komen niet naar Noordwijk voor een overnachting, maar voor een overnachting aan zee en de beleving die daarbij hoort. De hotelomgeving is daarom minstens zo belangrijk als de kamer en de voorzieningen van een hotel. Noordwijk aan Zee is in feite een deelproduct van het hotel. Tijdens een bijeenkomst met de hoteliers uit Noordwijk zijn onderwerpen aangedragen en besproken. Ter verbetering van de hotelomgeving kunnen slechtweer voorzieningen, evenementen, algemene voorzieningen, bereikbaarheid, parkeergelegenheid en openbare ruimte bijdragen aan een sterkere concurrentiepositie van de Noordwijkse hotels en de daarvan afgeleide Noordwijkse economie Voorzieningen voor seizoensverlenging Noordwijk dient mogelijkheden te creëren voor seizoensverlenging. Seizoensverlenging is het meest kansrijke middel om het aantal overnachtingen in de Noordwijkse hotellerie te vergroten. Een manier om structureel aan seizoensverlenging te doen bestaat uit het creëren van overdekte vrijetijdsvoorzieningen. Uit de expertmeeting met de hoteliers zijn hier een aantal ideeën voor aangedragen. Gedacht wordt aan een casino, een tropisch zwembad, wellness voorzieningen, een kinderspeelparadijs, een attractiepark of een multifunctionele hal Evenementen Een manier om meer incidenteel aan seizoensverlenging te doen is het organiseren van evenementen. Daarnaast kunnen evenementen ook gedurende het seizoen de aantrekkelijkheid van Noordwijk vergroten. De evenementen moeten dan uiteraard worden georganiseerd overeenkomstig de positionering van Noordwijk - actief, ontspanning en cultuur - en de merkwaarden stijlvol, charmant, ingetogen en exclusief ( in de zin van bijzonder). Naast het zandsculpturenfestival valt hierbij te denken aan kitesurfing, wellness, open ateliers, et cetera. De evenementen dienen zowel buiten als binnen te worden georganiseerd en zorgvuldig te worden 23

24 geprogrammeerd en gecommuniceerd via een evenementenkalender. De gemeente Noordwijk heeft haar evenementenbeleid vast gelegd in de nota Noordwijk bezoeken is een evenement Voorzieningen De meest geëigende manier om de hotelomgeving aantrekkelijker te maken ligt in het verbeteren van het algemene voorzieningenniveau. Het product Noordwijk wordt verbeterd door zowel meer variëteit als kwaliteit aan te brengen in het aanbod van de detailhandel, horeca, cultuur, sport en ontspanning. Net als bij evenementen geldt ook voor voorzieningen dat ze passen in de positionering en merkwaarden van Noordwijk. Met haar cultuur- en sportbeleid en met haar ruimtelijke visies en daarvan af te leiden bestemmingsplannen biedt de gemeente ruimte voor het verhogen van het algemene voorzieningenniveau Bereikbaarheid Een oude hotelwet zegt dat het in de hotellerie allemaal om de locatie draait. En daarmee draait het in de hotelomgeving ook allemaal om bereikbaarheid. De mogelijkheden om de bereikbaarheid van Noordwijk te vergroten liggen op velerlei fronten; van eenvoudigweg een goede bestrating en een planning van gemeentelijke werkzaamheden op de weg afgestemd op het seizoen, tot meer complexe uitdagingen als de verbreding van de toevoerroutes en een verbetering van de ketenmobiliteit. Ook de noordelijke ontsluiting van de Greenport Bollenstreek zal bijdragen aan een grotere bereikbaarheid van Noordwijk. Van groot belang is de bereikbaarheid van Noordwijk voor reizigers van en naar Schiphol. Om de toestroom van deze reizigers te vergemakkelijken worden diverse mogelijkheden onderzocht en overwogen Parkeergelegenheid In het verlengde van een goede bereikbaarheid is ook een goede parkeergelegenheid een noodzakelijke randvoorwaarde voor een succesvolle hotellerie. De parkeergelegenheid in Noordwijk dient niet alleen voor de dagtoerist, maar ook voor de verblijfstoerist te worden geoptimaliseerd. Vanuit diverse hoeken worden vele creatieve oplossingen aangedragen voor een verbetering van de parkeermogelijkheden. Genoemd worden een grote parkeergarage in het centrum van Noordwijk aan Zee, parkeerkelders in de ontwikkelingsgebieden Wantveld en Vuurtorenplein en een overlooplocatie. Naast een nieuw parkeerbeleid voor de gemeente als geheel ontwikkelen wij ook een parkeerstrategie voor Noordwijk aan Zee Openbare ruimte De openbare ruimte is de geëigende plek om de identiteit van een badplaats uit te dragen. Een aantrekkelijke openbare ruimte stelt Noordwijk in de gelegenheid bij de bezoeker het imago van een stijlvol Noordwijk te creëren. Om de identiteit en het imago van Noordwijk te laten samenvallen is een kwaliteitsverbetering van de openbare ruimte noodzakelijk. Tijdens de bijeenkomst met de hoteliers zijn ideeën aangedragen voor kwaliteitsverbetering in het toeristisch kerngebied. Een van die ideeën is het aanbrengen van een informatiepunt en zitpartijen op de Koningin Wilhelmina boulevard. Ook wandelpaden en ondergrondse parkeermogelijkheden aanbrengen was een suggestie.in meer abstracte zin valt te denken aan zon- en wind beschutting en materialengebruik. Vanzelfsprekend zijn in het verlengde van de openbare ruimte ook de inrichting van de bebouwde en natuurlijke omgeving van belang. In het kielzog van de ruimtelijke visies, werkt de gemeente Noordwijk aan de verdere verhoging van de ruimtelijke kwaliteit van de openbare ruimte Marketing en arrangementontwikkeling Marketing en activiteiten op het gebied van arrangementontwikkeling vormen belangrijke randvoorwaarden voor de versteviging van de concurrentiepositie van Noordwijk en de 5 Tijdens een bijeenkomst van Noordwijkse hoteliers zijn enkele van de bovengenoemde oplossingsrichtingen voor het vergroten van de aantrekkelijkheid van de hotelomgeving verder uitgewerkt met concrete suggesties. De resultaten van die bijeenkomst zijn opgenomen in bijlage 3. 24