Prinsjesdag in het nieuws Primair onderwijs

Transcriptie

1 Prinsjesdag in het nieuws Primair onderwijs

2 Inhoudsopgave Toelichting voor docenten 3 Toelichting voor docenten: Antwoorden 4 1. Prinsjesdag 7 2. Van wie zijn de plannen? 8 3. Troonrede Het koffertje Prinsjesdag en daarna Discussie over de begroting 20 Prinsjesdag in het nieuws Primair onderwijs is een uitgave van Nieuws in de klas. De opdrachten zijn bestemd voor scholieren in het primair onderwijs. Stichting Nieuws in de klas, Amsterdam Oorspronkelijke uitgave 1997, herziene editie september 2014 Samenstelling en redactie: Toon Michel en Michelle Knijff Hoofdredactie: Chris van Hall Eindredactie: Remy Nijssen Ontwerp cover: Desk TopStudio ISBN: Nieuws in de klas Postbus AA Amsterdam t: f: e: info@nieuwsindeklas.nl w: Het kopiëren van delen ten behoeve van het gebruik door leerlingen is onbeperkt toegestaan. Het kopiëren van enig onderdeel ten behoeve van elk ander gebruik is alleen toegestaan na schriftelijk verkregen toestemming van de uitgever. Prinsjesdag in het nieuws po 2 Stichting Nieuws in de klas

3 Toelichting voor docenten Voor u ligt Prinsjesdag in het nieuws 2014 voor het primair onderwijs. Prinsjesdag valt elk jaar op de derde dinsdag van september, dit jaar op 16 september. In de opdrachten wordt veel aandacht besteed aan de tradities rond Prinsjesdag. Uiteraard komt ook de berichtgeving over Prinsjesdag, de begroting en de ministers aan bod. Door vergelijkingen met het dagelijks leven komen moeilijke begrippen als begroting en troonrede tot leven. Gebruik nieuwsmedia De opdrachten zijn van toepassing op Prinsjesdag Om deze te kunnen maken, zijn actuele nieuwsmedia onmisbaar. De lesuitgave is dan ook niet compleet zonder berichtgeving die verschijnt rond Prinsjesdag. We raden u daarom aan gebruik te maken van actuele nieuwsmedia in de klas. Nieuws in de klas stelt dag- en weekbladen kosteloos beschikbaar voor het onderwijs. U kunt de Nieuwsservice aanvragen, zodat de leerlingen het nieuws kunnen volgen en de berichtgeving kunnen vergelijken en bespreken. U kunt op drie manieren gebruikmaken van de Nieuwsservice van Nieuws in de klas: Bezorgdienst voor docenten: U ontvangt twee weken lang twee exemplaren per dag van één of meerdere dag- en weekbladen naar keuze op school of bij u thuis Nieuwsmediaportal: Hét overzicht van de websites van alle aangesloten nieuwstitels, inclusief apps en social media accounts van de nieuwstitels Toegang tot online archieven: Twee weken gratis toegang tot de webarchieven van de nieuwssites Zie voor de voorwaarden: Let op dat bij het aanvragen van de Bezorgdienst een verwerkingstijd van minimaal één week gehanteerd wordt. Indien u de nieuwstitels in de week van Prinsjesdag wilt ontvangen, dient uw aanvraag uiterlijk zondag 7 september 2014 binnen te zijn. NB: De begroting verschijnt in de woensdagkranten na Prinsjesdag (dit jaar op 17 september). Op staat onder aan de pagina een overzicht van dossiers op nieuwssites die over Prinsjesdag gaan. Niveau De opdrachten in deze bundel zijn gericht op het primair onderwijs (groep 7/8). Sommige docenten gebruiken delen van de uitgave ook in groep 5/6. Nieuws in de klas laat het aan de leerkracht over om in te schatten welke opdrachten geschikt zijn voor de leerlingen. De opdrachten in deze bundel kunnen afzonderlijk gekopieerd worden. Over Nieuws in de klas Nieuws in de klas biedt docenten en leerkrachten in het primair en voortgezet onderwijs de mogelijkheid nieuwsmedia, zowel op papier als digitaal, in te zetten als lesinstrument ter bevordering van taalvaardigheid, mediawijsheid en burgerschap. De stichting is het educatieplatform van NDP Nieuwsmedia, de brancheorganisatie voor nieuwsbedrijven. Voor een overzicht van alle titels die zijn aangesloten bij Nieuws in de klas, zie: Voor het volledige educatieve dienstenaanbod, zie: Prinsjesdag in het nieuws po 3 Stichting Nieuws in de klas

4 Toelichting voor docenten: Antwoorden In deze toelichting staan de antwoorden die tijdens het maken van de lesbundel bekend zijn. De overige antwoorden op de vragen zijn nog niet bekend, zoals de begroting van 2015, of ze zijn naar eigen invulling, zoals het zoeken van nieuwsberichten. Pagina 8-9 Opdracht 1: 1. Mark Rutte (VVD): minister-president, minister van Algemene Zaken G 2. Lodewijk Asscher (PvdA): viceminister-president, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid I 3. Frans Timmermans (PvdA): Buitenlandse Zaken E 4. Ronald Plasterk (PvdA): Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties B 5. Jeroen Dijsselbloem (PvdA): Financiën D 6. Melanie Schultz van Haegen-Maas Geesteranus (VVD): Infrastructuur en Milieu F 7. Edith Schippers (VVD): Volksgezondheid, Welzijn en Sport H 8. Stef Blok (VVD): Wonen en Rijksdienst K 9. Ivo Opstelten (VVD): Veiligheid en Justitie A 10. Jet Bussemaker (PvdA): Onderwijs, Cultuur en Wetenschap L 11. Jeanine Hennis-Plasschaert (VVD): Defensie C 12. Henk Kamp (VVD): Economische Zaken M 13. Lilianne Ploumen (PvdA): Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking J Pagina 11 Opdracht 3: 3a. Mark Rutte Opdracht 4: 4a. Jet Bussemaker 4b. Zij is ook verantwoordelijk voor cultuur en wetenschap Pagina 13 Opdracht 1: Het is de traditie dat de koning de troonrede voorleest. De koning is ceremonieel staatshoofd, de ministers zijn verantwoordelijk Opdracht 2: 2b. Leden van de Staten-Generaal 2c. De leden van de Eerste- en Tweede Kamer Pagina 16 Opdracht 4: 4a. De rijksbegroting gaat over miljoenen euro s. De begroting is zelfs zo groot dat het eigenlijk over miljarden gaat en zou daarom ook de miljardennota kunnen heten. Prinsjesdag in het nieuws po 4 Stichting Nieuws in de klas

5 Pagina 19 Opdracht 1: De koning is ceremonieel staatshoofd, de ministers zijn verantwoordelijk Opdracht 3: 3a. PvdA en VVD 3b. D66, Groep Bontes/Van Klaveren*, 50Plus /Klein, 50Plus/Baay-Timmermans**, GroenLinks, PVV, CU, PvdD, SP, Groep Van Vliet***, CDA, SGP *Groep Bontes/Van Klaveren bestaat uit twee oud-pvv Kamerleden, Louis Bontes en Joram van Klaveren. Zij zijn hun eigen fractie begonnen nadat ze de PVV hebben verlaten ** 50Plus is als fractie in de Tweede Kamer opgesplitst in twee afzonderlijke Kamerleden *** Roland van Vliet heeft zich afgescheiden van de PVV en zich niet aangesloten bij Groep Bontes/Van Klaveren 3c. Oppositie Pagina Opdracht 1: A. Alexander Pechtold B. Louis Bontes C. Norbert Klein D. Martine Baay-Timmerman E. Bram van Ojik F. Diederik Samsom G. Halbe Zijlstra H. Geert Wilders I. Arie Slob J. Marianne Thieme K. Emile Roemer L. Roland van Vliet M. Sybrand van Haersma Buma N. Kees van der Staaij Prinsjesdag in het nieuws po 5 Stichting Nieuws in de klas

6 Prinsjesdag in het nieuws po 6 Stichting Nieuws in de klas

7 1. Prinsjesdag Stel je voor: je komt na de zomervakantie op school. Dan wil je toch wel weten wat er het komende jaar allemaal gaat gebeuren. De meesters en juffen van de school weten dat en hebben hard gewerkt om een mooi verhaal te schrijven. Daarin staan in het kort alle plannen van de school (bijv. over leuke schoolreisjes, maar ook over wat te doen met vervelende leerlingen). Dit verhaal wordt op een feestelijke gebeurtenis voorgelezen. De juffen en meesters komen in nette kleren in een speciaal voertuig naar school en lezen de plannen voor. Zo gaat het eigenlijk ook de derde dinsdag van september. Dan is het Prinsjesdag. De koning komt dan in de gouden koets naar het Binnenhof in Den Haag. In de Ridderzaal leest hij de troonrede voor. In de troonrede staan de plannen van de regering voor het komende jaar. Foto: rijksoverheid.nl Opdracht Pak een krant van dinsdag 16 september en kijk of je de volgende onderwerpen in het nieuws terug kunt vinden. Maak met de klas of met een groepje een muurkrant. Schrijf bovenaan om welk onderwerp het gaat en leg kort uit wat het met Prinsjesdag te maken heeft. Plak daaronder een bericht of artikel dat over dat onderwerp gaat. Koning Willem-Alexander Gouden koets Minister van Financiën Koffertje Miljoenennota Rijksbegroting Troonrede Balkonscène Hoeden Prinsjesdag in het nieuws po 7 Stichting Nieuws in de klas

8 2. Van wie zijn de plannen? Opdracht 1 Hieronder zie je foto s van de ministers die in het kabinet zitten. Zoek in het nieuws op wie de ministers zijn en vul in het schema op de volgende pagina de juiste letter bij de juiste naam in en geef aan bij welke ministeries deze ministers horen. A B C D E F G H I J K L M Foto s: rijksoverheid.nl Prinsjesdag in het nieuws po 8 Stichting Nieuws in de klas

9 letter 1 Mark Rutte 2 Lodewijk Asscher 3 Frans Timmermans 4 Ronald Plasterk 5 Jeroen Dijsselbloem 6 Melanie Schultz van Haegen-Maas Geesteranus 7 Edith Schippers 8 Stef Blok 9 Ivo Opstelten 10 Jet Bussemaker 11 Jeanine Hennis-Plasschaert 12 Henk Kamp 13 Lilianne Ploumen Prinsjesdag in het nieuws po 9 Stichting Nieuws in de klas

10 Opdracht 2 Probeer in berichtgeving van deze week nieuws te vinden over ten minste drie ministers. Waarom zijn ze in het nieuws? Vul hieronder in met bronvermelding. Bronvermelding: Nieuwsmedium Titel bericht Naam auteur* Datum Minister + nieuwswaarde Minister + nieuwswaarde Minister + nieuwswaarde *Over naam auteur: Vermeld hier de naam van de auteur indien bekend. Prinsjesdag in het nieuws po 10 Stichting Nieuws in de klas

11 Opdracht 3 a. Wie is de minister-president? b. Zoek een nieuwsbericht over de minister-president. Bronvermelding: Waar gaat het bericht over? Opdracht 4 a. Welke minister gaat er over scholen? b. Wat doet hij/zij nog meer? Opdracht 5 Noem twee ministers waar jij wel eens van gehoord hebt. Schrijf erachter waar je ze van kent. Prinsjesdag in het nieuws po 11 Stichting Nieuws in de klas

12 Opdracht 6 Noem twee ministers waar je tot nu toe nooit van gehoord had. Zoek twee berichten waarin deze ministers genoemd worden. Bronvermelding: Minister + omschrijving bericht Minister + omschrijving bericht Prinsjesdag in het nieuws po 12 Stichting Nieuws in de klas

13 3. Troonrede De troonrede is een lange toespraak. Daarin vertelt de koning hoe het met Nederland gaat. Dat is eigenlijk heel bijzonder. Er is namelijk heel veel te vertellen over wat er in Nederland gebeurt. De koning vertelt wat de belangrijkste onderwerpen zijn en waar de regering zich op gaat richten. Opdracht 1 Eigenlijk schrijft de koning niet zelf de troonrede. De minister-president en zijn medewerkers (de ambtenaren van het ministerie) schrijven de troonrede voor de koning. Waarom leest de minister-president de troonrede niet zelf voor? Opdracht 2 Zoek in de krant of op de nieuwssites de dag na Prinsjesdag de troonrede op. a. Bronvermelding: b. Hoe begint de troonrede? c. Wie bedoelt de koning daarmee? Prinsjesdag in het nieuws po 13 Stichting Nieuws in de klas

14 Opdracht 3 Iedereen maakt zijn eigen troonrede. Doe alsof jij de koning of koningin bent van de klas. Je klasgenoten zijn de inwoners van het land. Vertel in je troonrede hoe het gaat met de klas en wat er komend jaar moet gaan gebeuren. Leden van groep van, (vul hier je groep en school in) Het gaat goed met deze klas, (vul maar aan) Prinsjesdag in het nieuws po 14 Stichting Nieuws in de klas

15 4. Het koffertje In het koffertje dat de minister van Financiën meebrengt, zit de begroting van het volgende jaar. Een begroting is eigenlijk een plan over geld. In dat plan staat hoeveel geld wordt uitgegeven door de regering en waar dat geld vandaan moet komen. De regering maakt dus op Prinsjesdag bekend wat de plannen zijn voor het komende jaar, wat al die plannen uit de troonrede gaan kosten en waar ze dat geld vandaan denkt te halen. De uitleg van de begroting (de miljoenennota) zit niet in het koffertje. Dat past niet, want dat zijn hele boekwerken. Opdracht 1 Maak met een groepje een begroting voor een klassenfeestje. Bedenk wie alles gaat betalen en wat er gaat gebeuren. Denk bijvoorbeeld aan eten, drinken, toegangsgeld voor de bioscoop, reiskosten. En hoe komen jullie aan inkomsten: moet iedereen zelf betalen of vraag je geld aan de ouders? De totale inkomsten en uitgaven moeten gelijk uitkomen. kaartjes verkopen verkopen van hapjes bijdrage van ouders... inkomsten + uitgaven bekertjes bordjes drinken reiskosten hapjes toegangskaartjes... + Opdracht 2 Kijk nog eens goed naar de zojuist gemaakte begroting. Stel je voor dat het eten veel duurder wordt dan jullie hadden bedacht. Wat moet er dan veranderen aan de begroting? Opdracht 3 a. Binnen een groep is niet iedereen het altijd meteen eens. Wat is een goede manier om het eens te worden? b. Presenteer jullie begroting aan de klas. Hoe reageert de klas? Prinsjesdag in het nieuws po 15 Stichting Nieuws in de klas

16 Opdracht 4 a. De toelichting op de rijksbegroting heet de miljoenennota. Waarom is dat zo? b. Is jullie begroting ook een miljoenen nota? Bedenk een naam voor jullie eigen begroting. Hier zie je de rijksbegroting van Bron: rijksoverheid.nl In de krant van 17 september staat de begroting van Zoek deze begroting op in de krant en knip hem uit. Gebruik deze bij de opdrachten hieronder. Bronvermelding: Prinsjesdag in het nieuws po 16 Stichting Nieuws in de klas

17 Opdracht 5 a. Hoeveel is het kabinet van plan uit te geven in 2015 (de uitgaven)? b. Hoeveel denkt het kabinet te ontvangen in 2015 (de inkomsten)? c. Wat is het verschil? d. Is dit een tekort of een overschot? e. Wat is de volledige naam van dit verschil?... Opdracht 6 Vergelijk de tabel op pagina 16 met de nieuwe begroting van 2015 die je hebt gevonden. a. Kijk of er wordt bezuinigd (minder uitgegeven) op onderwijs. b. Zoek in het nieuws een maatregel die het kabinet wil nemen om te bezuinigen. Noteer de naam van het artikel en de maatregel. Bronvermelding: Maatregel Prinsjesdag in het nieuws po 17 Stichting Nieuws in de klas

18 Opdracht 7 a. Kijk naar de inkomsten voor Waar verwacht het kabinet het meest aan te verdienen? Maak een top-3 van inkomsten b. Kijk naar de uitgaven voor Waar wil het kabinet het meest aan uitgeven? Maak een top- 3 van uitgaven Foto: rijksoverheid.nl Prinsjesdag in het nieuws po 18 Stichting Nieuws in de klas

19 5. Prinsjesdag en daarna Op woensdag en donderdag na Prinsjesdag mogen de partijen in de Tweede Kamer reageren op de begroting. Dit zijn de Algemene Beschouwingen. Eerst komen alle fractievoorzitters aan het woord. Daarna mag de minister-president hierop reageren. Dan mogen de fractievoorzitters weer reageren en moties indienen (veranderingen voorstellen). Daar reageert de ministerpresident weer op. Opdracht 1 Waarom gaat de koning niet zelf in discussie met de Tweede Kamer? Opdracht 2 Zoek in het nieuws van donderdag, vrijdag of zaterdag foto s en artikelen over de Algemene Beschouwingen. Bronvermelding: Welke fractievoorzitters krijgen de meeste aandacht? Opdracht 3 a. Een aantal partijen in de Tweede Kamer vormt de regering. Welke partijen zijn dat? b. De rest van de partijen in de Tweede Kamer zit niet in de regering. Welke partijen zijn dit? c. De partijen die samen de regering vormen, worden de coalitie genoemd. Vaak wordt een woord gebruikt voor de rest van de partijen - ook al zijn deze partijen het niet altijd met elkaar eens. Welk woord? Prinsjesdag in het nieuws po 19 Stichting Nieuws in de klas

20 6. Discussie over de begroting In de Tweede Kamer wordt gediscussieerd over de rijksbegroting en de miljoenennota. De ministers bedenken plannen en kunnen ze laten uitvoeren, maar voordat ze hun plannen kunnen uitvoeren, moet de Tweede Kamer goedkeuring geven over de verdeling van het geld in de begroting. In de Tweede Kamer zitten 14 partijen. Elke partij heeft een fractievoorzitter. Deze is vaak het gezicht van de partij, ook al zitten er meer mensen van die partij in de Tweede Kamer. De fractievoorzitters mogen als eerste reageren op de begroting en de miljoenennota. Opdracht 1 Wie is wie? Vul in onder de foto s: Martine Baay-Timmerman, Louis Bontes, Sybrand van Haersma Buma, Norbert Klein, Bram van Ojik, Alexander Pechtold, Emile Roemer, Diederik Samsom, Arie Slob, Kees van der Staaij, Marianne Thieme, Roland van Vliet, Geert Wilders, Halbe Zijlstra A. Naam: B. Naam: C. Naam: D. Naam: Politieke partij: Politieke partij: Politieke partij: Politieke partij: D66 Groep Bontes/ 50Plus/Klein 50Plus/Baay-Timmerman Van Klaveren E. Naam: F. Naam: G. Naam: H. Naam: Politieke partij: Politieke partij: Politieke partij: Politieke partij: GroenLinks PvdA VVD PVV Prinsjesdag in het nieuws po 20 Stichting Nieuws in de klas

21 I. Naam: J. Naam: K. Naam: L. Naam: Politieke partij: Politieke partij: Politieke partij: Politieke partij: CU PvdD SP Groep Van Vliet M. Naam: N. Naam: Politieke partij: CDA Politieke partij: SGP Foto s: rijksoverheid.nl Opdracht 2 Zoek in het nieuws de reacties van drie fractievoorzitters en vul in de schema s op de volgende pagina in: de bronvermelding, de partij van de fractievoorzitter, is hij/zij tevreden over de plannen van het kabinet en zit de partij van de fractievoorzitter in de coalitie van het kabinet of in de oppositie? Prinsjesdag in het nieuws po 21 Stichting Nieuws in de klas

22 Bronvermelding: Partij: Tevreden?: Coalitie/Oppositie: Partij: Tevreden?: Coalitie/Oppositie: Partij: Tevreden?: Coalitie/Oppositie: Prinsjesdag in het nieuws po 22 Stichting Nieuws in de klas