Herziene versie 2012 MET WERKBLAD EN PUZZEL. groepen 6-8

Transcriptie

1 Herziene versie 2012 M WRKBLAD N PUZZL groepen 6-8

2 inhoud blz. 1. Inleiding 3 2. Democratie 4 3. Politieke partijen 5 4. De weede Kamer 6 5. Kiezen 7 6. De uitslag 8 7. De meerderheid 9 8. Het kabinet De oppositie Het kabinet valt 12 Werkblad verkiezingen 13 Kruiswoordpuzzel verkiezingen 14 xtra lesideeën 16 Bronnen en foto s 17 DI BOK MAG VRIJ GKOPIRD WORDN N DOORGSUURD WORDN NAAR DRDN.

3 1. Inleiding Op 12 september zijn er verkiezingen voor de weede Kamer. Op die dag kiest Nederland welke partijen en politici het land voor de komende 4 jaar mogen gaan regeren. In dit e-boek lees je meer over deze verkiezingen. Je krijgt o.a antwoord op de volgende vragen: Wat is een democratie? Wat wordt er bedoeld met het programma van een politieke partij? Wat is een lijsttrekker? Hoeveel stoelen of zetels heeft de weede Kamer? Wat is een coalitie? Wat is het kabinet? Wat wordt bedoeld met oppositiepartijen? Wat wordt bedoeld met de val van een kabinet?

4 2. Democratie Nederland is een democratisch land. Het woord democratie komt van het Griekse woord demos, dat volk betekent en van het woord krateo, dat regeren betekent. Bij een democratie regeert dus het volk. Het betekent dat alle mensen van 18 jaar en ouder mee mogen beslissen over wat er gebeurt of gaat gebeuren in ons land. Dat regeren doet niet iedereen op zijn eigen houtje natuurlijk. Dat zou een chaos worden. Stemmen Kiezen of gekozen worden. Als je Nederlander en 18 jaar of ouder bent, kun je je stem geven aan iemand. Die iemand is een politicus die een politieke partij vertegenwoordigt. Je kunt iemand in jouw plaats kiezen. Dat noem je kiesrecht of stemrecht. Je mag je ook aanmelden bij een politieke partij dat je gekozen wilt worden. Je stelt jezelf dan verkiesbaar. Is er geen politieke partij met jouw ideeën dan kun je ook nog zelf een politieke partij oprichten.

5 3. Politieke partijen Je hebt al gelezen dat je een stem kunt uitbrengen op de politicus die een partij vertegenwoordigt. Bekende partijen in Nederland zijn: het CDA, de PvdA, de VVD, D66, de CU, GroenLinks en het PVV. lke politieke partij heeft een programma waarin staat welke plannen ze hebben voor het land als ze gaan regeren. In het programma vertelt de partij wat ze zullen gaan doen op het gebied van Alexander Pechtold Sybrand van Haersma Buma Jolande Sap mile Roemer Diederik Samson Mark Rutte Geert Wilders bijvoorbeeld onderwijs, gezondheid, belastingen, economie en de verdediging van ons land. Je kiest voor die partij die het meest overeenkomt met wat jij belangrijke plannen vindt. Veel mensen kijken naar een politicus in plaats van een programma. Ze vinden dan de persoon belangrijk die het programma uitvoert. De leider van een politieke partij noem je een lijsttrekker (zie foto s).

6 4. De weede Kamer ens in de vier jaar mogen mensen met stemrecht hun stem uitbrengen op een politicus van een politieke partij. De politici met de meeste stemmen krijgen een plaats in de weede Kamer. In de weede Kamer zijn 150 stoelen. Als een politicus voldoende stemmen heeft, heeft hij recht op zo n stoel of zetel. Die zetels worden volgens regels verdeeld. Het totaal van de stemmen wordt gedeeld door 150 (het aantal stoelen). De weede Kamer De zetels in de weede Kamer Als er bijvoorbeeld 9 miljoen mensen gaan stemmen, betekent dat elke stemmen een zetel (stoel) oplevert voor die partij. Hoe meer stemmen een partij krijgt, des te meer zetels dat in de weede Kamer oplevert. n de partij met de meeste zetels in de weede Kamer heeft een grotere kans dat ze het land kunnen gaan regeren.

7 5. Kiezen Alle mensen met stemrecht (de stemgerechtigden) krijgen ruim voor de dag van de verkiezingen een stemkaart thuis. Op die kaart staat precies waar en wanneer ze moeten stemmen. In alle gemeenten van Nederland zijn stembureaus of stemlokalen. Meestal zijn dat openbare gebouwen. Veel basisscholen doen dienst als stembureau. het stemhokje de stembus het stembiljet Stemgerechtigden moeten hun stemkaart daar inleveren en zich ook legitimeren. Ze krijgen dan in ruil voor hun stemkaart een stembiljet. Op dit biljet staan alle partijen met daaronder alle personen die aan de verkiezingen voor een partij meedoen. Bovenaan staat bij elke partij de lijsttrekker. Dit is de politieke leider van de partij. In het stemhokje maakt de kiezer maar één rondje voor een persoon rood anders is de stem ongeldig. Daarna verdwijnt het stembiljet in de stembus.

8 6. De uitslag Om uur sluiten de stembureaus en worden de stembussen geopend. Men sorteert eerst alle stembiljetten op partij. Alle ongeldige biljetten worden apart gelegd. Daarna worden van elke partij de stemmen van elke persoon geteld. Iedere gemeente verzamelt alle stemmen per partij en per persoon. De stemmen worden geteld De zetels worden verdeeld Daarna worden alle gegevens van alle gemeenten in Nederland verzameld en wordt het totaal aantal stemmen bekend. Je hebt al gelezen dat het totaal door 150 (het aantal stoelen in de weede Kamer) gedeeld wordt. Nu wordt bekend hoeveel zetels een partij in de weede Kamer krijgt. Ook wordt bekend welke politici een zetel gaan krijgen.

9 7. De meerderheid Om te kunnen regeren moet een partij een meerderheid hebben in de weede Kamer. Dat wil zeggen dat van de 150 zetels in de kamer er 76 voor één partij moeten zijn. Dat is in Nederland onmogelijk, omdat er zoveel partijen zijn. Vandaar dat sommige partijen gaan samenwerken om te kunnen regeren. Zo n samenwerking noem je ook wel een coalitie. De coalite: partijen werken samen Alleen regeren bij meer dan 75 zetels Als een grote partij 30 zetels heeft, een andere partij 27 zetels en een derde partij heeft 25 zetels hebben ze samen 82 zetels. Dat is een meerderheid en dus kunnen ze samen regeren. Zo simpel is dat niet, want die partijen kunnen allemaal verschillende plannen hebben. Ze kunnen het bijvoorbeeld helemaal oneens zijn over hoe het onderwijs in Nederland er moet uitzien. Dan moeten ze het eerst wel eens met elkaar zien te worden. Daarom wordt er dan veel onderhandeld. Soms mislukt dat, maar het kan ook zijn dat de partijen er samen uitkomen.

10 8. Het kabinet lke partij die meewerkt in de regering zorgt voor ministers. Deze ministers geven leiding aan een ministerie. en ministerie is een soort afdeling. In Nederland zijn er 12 ministeries. nkele van die ministeries zijn: Onderwijs, cultuur en wetenschap conomische zaken Defensie Buitenlandse zaken Financiën Veiligheid en justitie het ministerie van Buitenlandse Zaken De koningin en het kabinet Alle ministers vormen samen het kabinet of de regering. De minister-president is de leider van het kabinet. Ministers worden geholpen door staatssecretarissen en ambtenaren. Op elk ministerie maakt men nieuwe wetten om zaken in het verkeer, het onderwijs of ziekenzorg te verbeteren. Door het maken van die wetten kunnen politieke partijen na de verkiezingen hun plannen ook echt uitvoeren.

11 9. De opposite In de weede Kamer zijn de meeste stoelen bezet door de regeringspartijen (de coalitie). In ons voorbeeld waren dat 83 stoelen. Alle andere 67 stoelen worden bezet door politici van andere partijen. Zij vormen de oppositie of de tegenpartij. Deze oppositie heeft geen ministers. de oppositie De weede Kamer stemt over een wet De oppositie kan ervoor zorgen dat nieuwe wetten van een ministerie niet doorgaan. Hoe? Voor er gestemd wordt, kan iedereen in de weede Kamer zijn zegje doen over wat hij van de wet vindt. Zo kan een politicus andere politici van gedachten proberen te veranderen. Over elke nieuwe wet of elk plan moet de weede Kamer stemmen. n alleen bij een meerderheid van stemmen die voor zijn(76 of meer), gaat de wet door.

12 10. Het Kabinet valt Alle ministers in een kabinet vergaderen regelmatig met elkaar. Dat noem je ook wel de ministerraad. Het kan wel eens gebeuren dat ministers van verschillende partijen het oneens worden over een plan of een afspraak. Ze proberen elkaar te overtuigen van hun gelijk, maar soms worden de ministers het niet eens met elkaar. Zo n kabinet heeft niet meer de steun van de meerderheid van de 150 stoelen in de kamer. de ministerraad bijeen Dit kabinet viel in april 2012 Het betekent het einde van de regering. r wordt ook wel gezegd dat het kabinet is gevallen. r moeten zo snel mogelijk nieuwe verkiezingen komen. ot die tijd blijft het oude kabinet nog wel doorregeren. Zo n gevallen kabinet dat nog even door blijft regeren, noem je een demissionair kabinet. Bij de nieuwe verkiezingen krijgen opeens de andere partijen weer een nieuwe kans om te kunnen regeren.

13 Werkblad Verkiezingen 1. Zijn de volgende zinnen waar of niet waar? goed /fout Verkiezingen 3. Zoek de goede politieke leiders bij de partij. rek een lijn. A. Normaal gesproken worden er elke 4 jaar verkiezingen voor de weede Kamer gehouden waar/niet waar B. De leider van een politieke partij heet een ministerpresident. waar/niet waar C. De wee Kamer telt 150 zetels. waar/niet waar D. Op een stemkaart laat je zien op wie je wilt stemmen. waar/niet waar. De zetels van de oppositiepartijen in de weede kamer vormen altijd een minderheid. waar/niet waar Alexander Pechtold CDA PVV PvdA Diederik Samsom Sybrand van Haersma Buma VVD Mark Rutte 2. Vul de nummers voor de woorden in op de juiste plaats. Kies uit: 1. staatssecretaris, 2. democratie, 3. programma, 4. demissionair, 5. coalitie, 6. wetten D66 A. Als partijen gaan samenwerken en een meerderheid krijgen om te regeren, noem je dat een. B. Als een volk zijn politieke leiders kan kiezen, noem je dat een. C. Op een ministerie worden gemaakt. D. Als een gevallen kabinet nog door blijft regeren tot de volgende verkiezingen noem je dat een kabinet.. De plannen van een politieke partij staan opgeschreven in het van de partij. F. Ministers worden geholpen door een. miel Roemer SP Geert Wilders 4. Wat betekenen de volgende afkortingen. Gebruik het internet als extra informatiebron: VVD CDA PvdA PVV

14 Kruiswoordpuzzel Van links naar rechts 2. Persoon die de minister helpt. 4. Biljet waarop met een rood poltood een keuze gemaakt wordt voor een politicus. 7. Staatsvorm waarbij het volk regeert. 9. Ander woord voor stoel in de weede Kamer. 10. Kaart waarop staat waar en wanneer je mag stemmen Van boven naar beneden 1. Partijen die samenwerken en samen regeren. 3. Dit recht heeft elke Nederlander van 18 jaar en ouder. 5. Persoon die leiding geeft aan een ministerie. 6. De leider van een politieke partij. 8. Alle partijen in de weede kamer die niet regeren clipsecrossword.com

15 en greep uit de collectie van ruim 175 digitale boeken met gratis werkbladen Hier registreren voor toegang tot de webwinkel. Neem een gratis abonnement op de nieuwsbrief! meer boeken groep 3/4 meer boeken groep 5/6 meer boeken groep 7/8 Voor meer informatie: Volg duboek op:

16 xtra lesideeën Op Leerkracht.nl: Op wie stem jij? De meeste stemmen gelden. Maak een poster. Op leerkracht.nl: n wat beloof jij? Verkiezingen op het internet. Rollenspel. DI BOK MAG VRIJ GKOPIRD WORDN N DOORGSUURD WORDN NAAR DRDN.

17 Bronnen

18 Antwoordenblad Verkiezingen 1. Zijn de volgende zinnen waar of niet waar? goed /fout Verkiezingen 3. Zoek de goede politieke leiders bij de partij. rek een lijn. A. Normaal gesproken worden er elke 4 jaar verkiezingen voor de weede Kamer gehouden waar/niet waar B. De leider van een politieke partij heet een ministerpresident. waar/niet waar C. De wee Kamer telt 150 zetels. waar/niet waar D. Op een stemkaart laat je zien op wie je wilt stemmen. waar/niet waar. De zetels van de oppositiepartijen in de weede kamer vormen altijd een minderheid. waar/niet waar Alexander Pechtold CDA PVV PvdA Diederik Samsom Sybrand van Haersma Buma VVD Mark Rutte 2. Vul de nummers voor de woorden in op de juiste plaats. Kies uit: 1. staatssecretaris, 2. democratie, 3. programma, 4. demissionair, 5. coalitie, 6. wetten D66 A. Als partijen gaan samenwerken en een meerderheid krijgen om te regeren, noem je dat een 5. B. Als een volk zijn politieke leiders kan kiezen, noem je dat een 2. C. Op een ministerie worden 6 gemaakt. D. Als een gevallen kabinet nog door blijft regeren tot de volgende verkiezingen noem je dat een 4 kabinet.. De plannen van een politieke partij staan opgeschreven in het 3 van de partij. F. Ministers worden geholpen door een 1. SP Geert Wilders 4. Wat betekenen de volgende afkortingen. Gebruik het internet als extra informatiebron: VVD CDA miel Roemer PvdA Volkspartij voor Vijheid en Democratie Christen Democratisch Appèl Partij van de Arbeid PVV Partij voor de Vrijheid

19 Kruiswoordpuzzel oplossing Van links naar rechts 2. Persoon die de minister helpt. 4. Biljet waarop met een rood poltood een keuze gemaakt wordt voor een politicus. 7. Staatsvorm waarbij het volk regeert. 9. Ander woord voor stoel in de weede Kamer. 10. Kaart waarop staat waar en wanneer je mag stemmen. 1 C O 2 3 A L I M B S N A A M R B I L S J I I M Van boven naar beneden 1. Partijen die samenwerken en samen regeren. 3. Dit recht heeft elke Nederlander van 18 jaar en ouder. 5. Persoon die leiding geeft aan een ministerie. 6. De leider van een politieke partij. 8. Alle partijen in de weede kamer die niet regeren. 7 D I M O C 9 R Z A N I S R 10 L S J S R K K M R C H K A A R 8 O P P O S I R I clipsecrossword.com