NEDERLANDSE SAMENVATTING
|
|
- Damian Thys
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 NEDERLANDSE SAMENVATTING 6DPHQYDWWLQJ
2 Samenvatting Om transplantatie van een donor orgaan in een immunologisch niet-identieke ontvanger mogelijk te maken, dient de ontvanger een hoge dosis medicijnen in te nemen om het immuunsysteem te remmen. Wanneer deze immunosuppressie niet gegeven zou worden, wordt het getransplanteerde orgaan onmiddellijk herkend als vreemd en zal een heftige immunologische reactie op gang komen om het orgaan te vernietigen. Een complicatie is dat de herkenning en eliminatie van ziekteverwekkers, zoals bacteriën en virussen, ook geremd wordt. Eén van de ziekteverwekkers die de meeste transplantaat ontvangers plaagt is het cytomegalovirus (CMV). CMV behoort tot de familie van de herpesvirussen, die als eigenschap heeft dat het na een infectie latent (slapend) of laag actief in het lichaam aanwezig blijft. CMV negatieve transplantaat ontvangers kunnen voor het eerst geïnfecteerd raken met CMV door bijvoorbeeld transplantatie van een CMV positief orgaan in een CMV negatieve ontvanger. Dit zijn de primaire infecties. In perioden van verzwakte afweer, bijvoorbeeld na een orgaantransplantatie, kan CMV weer opspelen in de vorm van een zogenaamde secundaire infectie. CMV kan een systemische infectie veroorzaken met symptomen als piekende koorts, gewrichtsklachten en malaise. Diverse organen kunnen betrokken zijn bij deze infectie. Zelfs wanneer geen klinische symptomen waarneembaar zijn tijdens actieve infectie, kan toch functieverlies worden aangetoond in een aantal organen. Dit geeft aan dat ook tijdens de minder ernstige infecties het virus op meerdere plaatsen in het lichaam actief is. Een van de celtypen dat geïnfecteerd kan worden met CMV is het endotheel. Gezien de centrale ligging (binnenbekleding van bloedvaten) en de specifieke functie van endotheelcellen (reguleren van ontsteking, in- en uitstroom van voedingsstoffen, reguleren van bloedstolling) kan infectie van endotheel met CMV van cruciaal belang zijn bij de verspreiding van het virus door het lichaam. Tevens zou de hoeveelheid geïnfecteerd endotheel een afspiegeling kunnen vormen van de betrokkenheid van de diverse organen bij de infectie. Daarom zijn we in deze studie geïnteresseerd in de rol van het endotheel tijdens CMV infectie. In een aantal patiënten met actieve CMV infectie kunnen in het bloed laat-stadium geïnfecteerde endotheelcellen aangetroffen worden die cytomegaal zijn veranderd (sterk vergroot). We hebben de aanwezigheid van deze cytomegale endotheelcellen (CEC) en andere endotheelcellen in het bloed bestudeerd in relatie tot de ernst en het verloop van de infectie. Een andere maat voor betrokkenheid van endotheel tijdens CMV infectie die we bestudeerd hebben, is de hoeveelheid stoffen die tijdens endotheelactivatie of schade aan het bloed werden afgegeven. Een aantal CMV patiënten hebben een longfunctie meting ondergaan om te kijken of er een verband was tussen de hoeveelheid schade aan het endotheel en de afname van longfunctie. Met behulp van in vitro gekweekte endotheelcellen is verspreiding van het virus van endotheel naar witte bloedcellen bestudeerd. Verder hebben we enkele enzymen op het celoppervlak van CMV geïnfecteerde endotheelcellen onderzocht die betrokken zijn bij regulatie van ontsteking en stolling. 130
3 Hoofdstuk 1 bevat de inleiding van dit proefschrift en geeft een overzicht van de relatie tussen CMV en endotheel. In hoofdstuk 1.2 zijn de onderzoeksvragen beschreven die aan deze studie ten grondslag liggen. De inleiding begint met de biologie van het virus, gevolgd door de klinische aspecten van een CMV infectie na transplantatie. Het laatste gedeelte handelt over de relatie van CMV met endotheel en bloedvaten. Hierin komt de kinetiek van CMV infectie in endotheelcellen aan de orde. We bespreken diverse aspecten van de infecteerbaarheid van het endotheel met CMV en behandelen de gevolgen van infectie met CMV op de functie en het uiterlijk van de endotheelcel. Ook beschrijven we de effecten van CMV infectie op endotheel op het ontstaan van atherosclerose (dichtslibben van vaten) en transplantaat disfunctie op lange termijn. Hoofdstuk 2 beschrijft de methode die ontwikkeld is om cytomegale endotheelcellen uit bloed te isoleren en te tellen. Dit werd gedaan door uit bloed geïsoleerde mononucleaire cellen te kleuren met endotheel specifieke fluorescerende labels. De gemarkeerde cellen werden met behulp van de fluorescence activated cell sorter (FACS) gesorteerd op een adhesieglaasje. Deze nieuwe methode werd vergeleken met de bestaande methode waarbij mononucleaire cellen uit bloed werden geïsoleerd en op glaasjes werden gecentrifugeerd. Deze glaasjes werden vervolgens gekleurd met zowel een CMV merker als een endotheelmerker. Hoewel de opbrengst van endotheelcellen uit het bloed vergelijkbaar was bij beide methodes, bleek de FACS methode meer dan tien keer zo gevoelig. Dit komt doordat er veel grotere hoeveelheden bloed geanalyseerd kunnen worden. In hoofdstuk 3 is in kaart gebracht wanneer en in welke hoeveelheden endotheelcellen worden aangetroffen in bloed van niertransplantaat ontvangers met een CMV infectie. Twee soorten endotheelcellen werden aangetoond, namelijk de laat-stadium CMV geïnfecteerde cellen met een cytomegaal uiterlijk en niet-geïnfecteerde endotheelcellen (EC). De CEC werden uitsluitend gevonden in de niertransplantaat ontvangers met een matige tot ernstige CMV infectie, terwijl de EC ook werden waargenomen in patiënten met een milde CMV infectie en buiten de infectie om. Het voorkomen van CEC, EC of beide was geassocieerd met de aanwezigheid van klinische symptomen tijdens de infectie. Een opvallende bevinding was dat de meeste patiënten met CEC, EC of beide in het bloed tijdens CMV infectie, voorafgaand aan deze infectie een periode van acute afstoting hadden doorgemaakt. Blijkbaar leidt het na elkaar voorkomen van acute afstoting en CMV infectie tot meer endotheelschade tijdens CMV infectie. In hoofdstuk 4 zijn de bloedplasma spiegels bestudeerd van een aantal merkers die een parameter zijn voor endotheelschade en -activatie. Gedurende de CMV infectie werd wekelijks bloed afgenomen waarin de hoeveelheid von Willebrand Factor (vwf), oplosbaar ICAM-1 (sicam-1), oplosbaar VCAM-1 (svcam-1) en oplosbaar E-selectine (se-sel) werd gemeten. De concentratieveranderingen van deze moleculen werden bestudeerd in relatie tot de ernst van de infectie, het voorkomen van endotheelcellen in bloed en het optreden van acute afstoting voorafgaand aan de CMV infectie. De concentratie van vwf en van svcam-1 verdubbelde tijdens ernstige CMV infectie. De stijging van vwf in bloed correleerde met de aanwezigheid van CEC en EC in bloed. De kinetiek van de stijging van vwf en de aanwezigheid van endotheelcellen (CEC en EC) in bloed gaven dus de relatie met CMV geïnduceerde endotheelschade weer. In overeenstemming met de bevindingen van 131
4 hoofdstuk 3 was de toename in de plasmaconcentratie van zowel vwf als svcam-1 het sterkst in patiënten die eerder acute afstoting hadden doorgemaakt. Hoofdstuk 5.1 behandelt de longfunctie van niertransplantaat ontvangers tijdens CMV infectie. De longfunctie werd bepaald door middel van het meten van de CO diffusie capaciteit, waarbij tevens parameters voor de capillaire bloedstroom (Vcap) en diffusie over de alveolaire membraan (Dm) in kaart gebracht werden. Het meten van de Vcap en de Dm kan informatie verschaffen over de mate van ontsteking of afname van de doorbloeding. Aangezien CEC, zoals bestudeerd in hoofdstuk 3, erg groot zijn, zouden deze cellen de kleinste bloedvaatjes in de long kunnen verstoppen en dus op deze manier verantwoordelijk zijn voor de afname in longfunctie tijdens CMV infectie. Echter, zowel de diffusie als de doorbloeding waren verminderd tijdens CMV infectie. Daarom is geconcludeerd dat ontsteking veroorzaakt door CMV de belangrijkste veroorzaker is van de afname in longfunctie, in plaats van verstopping door CEC. In hoofdstuk 5.2 is dieper ingegaan op de relatie tussen CEC, de ernst van de infectie en de CO diffusie capaciteit van de longen. Vijf patiënten waarbij CEC werden aangetoond in het bloed in de periode dat de longfunctie testen werden afgenomen, zijn vergeleken met vier patiënten die geen CEC in het bloed hadden tijdens de testen. Alle patiënten hadden een verminderde longfunctie met verminderde Vcap en verminderde Dm, terwijl tussen beide groepen geen verschillen zichtbaar waren. Analyse van een groep met 15 CMV patiënten, waarbij patiënten werden ingedeeld aan de hand van de ernst van infectie, liet zelfs zien dat patiënten met een ernstigere infectie wel een grotere afname van de diffusie capaciteit over de membraan (Dm) vertoonden, maar niet van de Vcap. Uit deze groep patiënten bleek dus dat de afname van de longfunctie niet gerelateerd was aan het verstoppen van bloedvaatjes door CEC, maar wel aan de ernst van de CMV infectie. In een in vitro model voor CMV antigenemie werd de rol van CMV specifieke antistoffen bestudeerd (hoofdstuk 6). Het model is gebaseerd op contact tussen polymorfonucleaire granulocyten (PMNs) en in vitro gekweekte endotheelcellen geïnfecteerd met een endotheel geadapteerde CMV stam. Reeds na 5 minuten konden de eerste PMNs geoogst worden die na kleuring met een merker voor het CMV eiwit pp65 positief waren (CMV positieve antigenemie). In dit hoofdstuk beschrijven we de remming van de opname van CMV pp65 door PMNs na toevoeging van sera van CMV seropositieve patiënten. Deze remming kon aangetoond worden na toevoeging van patiëntensera, gezuiverd IgG uit deze sera of CMV hyperimmune globuline. In hoofdstuk 7 hebben we het mechanisme van de opname van pp65 door PMNs onderzocht. Alhoewel fagocytose door PMNs de meest voor de hand liggende route is waardoor PMNs het CMV (eiwit) opnemen, geeft deze route geen verklaring voor de bevindingen dat pp65 snel in de kern aangetoond kan worden. De verwachting zou zijn dat pp65 in de lysozomale blaasjes afgebroken wordt. Wij zagen remming door CMV specifieke antistoffen, remming door lactoferrine en betrokkenheid van microtubuli-geassocieerd transport in de opname van CMV pp65. Zowel CMV antistoffen als lactoferrine remden de aanhechting van het virus aan de gastheercel, waarna de fusie bemoeilijkt wordt. In een aantal elektronenmicroscopische opnames van PMNs in aanwezigheid van CMV geïnfecteerd endotheel troffen we PMNs betrokken bij de fagocytose van virusdeeltjes. 132
5 Fagocytose lijkt dus ook een rol te spelen in opname van pp65. Het is echter niet bekend of het gefagocyteerde eiwit ook daadwerkelijk in de kern terechtkomt. Naar aanleiding van de resultaten van deze experimenten postuleren we dat, naast fagocytose, fusie van virale partikeltjes met de celmembraan van PMNs verantwoordelijk is voor de opname van pp65 door de PMNs. De virale partikels komen vrij in het cytoplasma en kunnen via cytoskeletgemedieerd transport naar de kern gebracht worden. In het laatste hoofdstuk gaan wij in op de pathofysiologie van CMV infectie op de functie van endotheelcellen. We beschrijven dat de expressie van ecto-atpase en ecto-5 nucleotidase is toegenomen op in vitro gekweekt endotheel geïnfecteerd met CMV (hoofdstuk 8). Deze enzymen hebben een remmende werking op het stollingsproces. Tevens heeft het door ecto-5 nucleotidase gevormde eindproduct, adenosine, een remmend effect op ontsteking. We lieten zien dat deze enzymen verhoogd aanwezig en sterker actief zijn. Coculture experimenten van geactiveerde PMNs met CMV geïnfecteerd endotheel lieten zien dat er minder zuurstof metabolieten geproduceerd werden. We denken dus dat infectie met CMV resulteert in een verhoogde expressie van ecto-atpase en ecto-5 nucleotidase en dit kan dienen als een ontsnappingsroute of compensatietactiek van het virus om ontsteking en bloedstolling op het endotheel tegen te gaan. Tot slot worden in hoofdstuk 9 alle resultaten samengevat en bediscussieerd. De betekenis van CEC in de pathofysiologie van de infectie wordt besproken en de conclusie is dat ze een belangrijke maat zijn voor de ernst van de infectie. Tevens kunnen de CEC betrokken zijn bij de verspreiding van het virus, maar mogelijk gebeurt dit reeds als de geïnfecteerde endotheelcellen nog niet losgelaten hebben. De in vitro experimenten gaven aan dat de geïnfecteerde endotheelcellen het virus doorgeven aan PMNs en monocyten. Er wordt bediscussieerd waar de niet-geïnfecteerde endotheelcellen vandaan komen, waarbij het beenmerg als bron voor aanvoer van nieuwe endotheelcellen vermeld wordt. Een onderwerp van discussie is de relatie tussen acute afstoting en CMV infectie met betrekking tot de versterkte endotheelschade. Verder worden suggesties aangereikt voor nader onderzoek in de richting van endotheelschade en CMV infectie na transplantatie. 133
6
Chapter IX. Samenvatting
Chapter IX Samenvatting Chapter 9 Inleiding Multiple Organ Dysfunction Syndrome (MODS) is een ernstige complicatie bij zwaar gewonde patiënten. MODS gaat gepaard met een hoog sterftecijfer (40 tot 60 %)
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/28694 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28694 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Penning, Maria Elisabeth (Marlies) Title: Issue Date: 2014-09-10 Pre-eclampsie
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Chapter 9 Inleiding Het dengue virus (DENV) en het West Nijl virus (WNV) behoren tot de Flaviviridae, een familie van kleine sferische virussen met een positief-strengs RNA genoom.
Nadere informatieNederlandse samenvatting
ederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek zoals beschreven in dit proefschrift was om de mechanismen te bestuderen die ten grondslag liggen aan verstoringen in de doorbloeding van de haarvaten
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
INTRODUCTIE Wereldwijd neemt het aantal mensen met een chronische nierziekte toe waardoor ook het aantal mensen met Functie van de nier eindstadium nierfalen De mens heeft twee nieren. De nieren hebben
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Ons immuunsysteem beschermt ons tegen allerlei ziekteverwekkers, zoals bacteriën, parasieten en virussen, die ons lichaam binnen dringen.
Nadere informatieSAMENVATTING IN HET NEDERLANDS
SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Allergisch astma Allergisch astma is een veel voorkomende ziekte waarbij mensen benauwd worden wanneer ze de stof inademen waar ze allergisch voor zijn geworden. Daarnaast
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Inleiding
Nederlandse samenvatting 157 Inleiding Het immuunsysteem (afweersysteem) is een systeem in het lichaam dat werkt om infecties en ziekten af te weren. Het Latijnse woord immunis betekent vrijgesteld, een
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Chapter 8 Niertransplantatie is de optimale therapie voor patiënten met chronische nierinsufficiëntie. Niertransplantatie kan echter leiden tot zowel acute als chronische complicaties
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting
Chapter 9 Nederlandse samenvatting 150 Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING De natuurlijke afweer van het lichaam wordt verzorgd door het immuunsysteem. Zonder immuunsysteem zouden pathogenen zoals virussen
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Respiratoir syncytieel virus Het respiratoir syncytieel virus (RSV) is een veroorzaker van luchtweginfectiesvan de mens. Het komt bij de mens met name in het winterseizoen voor.
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
Samenvatting voor niet-ingewijden REGULERING VAN MICROVASCULAIRE INSULINE- GEVOELIGHEID DOOR PERIVASCULAIR VET: EEN TRANSLATIONELE BENADERING Rick I. Meijer 225 Het doel van dit proefschrift was te onderzoeken
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Het acute hartinfarct Hart- en vaat ziekten zijn een van de grootste doodsoorzaken wereldwijd. In Nederland sterven er gemiddeld 107 mensen per dag aan hart- en vaatziekten, waaronder
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING 146 Klinische en immunologische aspecten van pretransplantatie bloedtransfusies Inleiding Bloedtransfusies worden in de meeste gevallen gegeven aan patiënten die een tekort hebben
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING
SAMENVATTING Een karakteristieke eigenschap van astma is ontsteking van de luchtwegen. Deze ontsteking wordt gekenmerkt door een toename van ontstekingscellen in het longweefsel. De overgrote meerderheid
Nadere informatieSamenvatting 149. Samenvatting
Samenvatting Samenvatting 149 Samenvatting Constitutioneel eczeem is een chronische ontstekingsziekte van de huid gekenmerkt door rode, schilferende en bovenal jeukende huidafwijkingen. Onder de microscoop
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/19745 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19745 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Faaij, Claudia Margaretha Johanna Maria Title: Cellular trafficking in haematological
Nadere informatieSamenvatting 95 SAMENVATTING
Samenvatting Samenvatting 95 SAMENVATTING Tijdens de ontwikkeling en groei van een solide tumor, staan de tumorcellen bloot aan een gebrek aan zuurstof (hypoxie). Dit is het gevolg van de snelle groei
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21710 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Buurma, Aletta Title: On the pathology of preeclampsia : genetic variants, complement
Nadere informatieAppendices. Nederlandse samenvatting 148. Dit proefschrift op één pagina 152. Dankwoord 153. About the author 155. List of publications 156
Appendices Nederlandse samenvatting 148 Dit proefschrift op één pagina 152 Dankwoord 153 About the author 155 List of publications 156 148 Nederlandse samenvatting Dendritische cellen en macrofagen in
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
112 NEDERLANDSE SAMENVATTING Immuunsysteem Het immuunsysteem bestaat uit een samenwerkingsverband tussen verschillende cellen in het lichaam die samenwerken om schadelijke cellen en organismen (kankercellen,
Nadere informatieChapter 10 C H A P T E R. Nederlandse Samenvatting
Chapter 10 C H P R ederlandse Samenvatting 10 175 S M V I G Haemostase Hartinfarct en beroerte zijn het gevolg van trombi (bloed stolsels) die belangrijke vaten afsluiten en daardoor weefsel beschadiging
Nadere informatieChapter 14. Samenvatting
Samenvatting Inleiding Schizofrenie is een chronische en ernstige psychiatrische aandoening die wordt gekenmerkt door abnormale gedachten en verstoord gedrag. De eerste beschrijving van schizofrenie dateert
Nadere informatieNederlandse samenvatting en discussie
9. Nederlandse samenvatting en discussie Chapter 9 In dit proefschrift is het onderzoek beschreven naar de hartfunctie tijdens sepsis en de invloed van beademing op het hart als de werking van het hart
Nadere informatieZiekteverwekkende micro-organismen dringen via lichaamsopeningen het lichaam binnen:
IMMUNITEIT 1 Immuniteit Het lichaam van mens en dier wordt constant belaagd door organismen die het lichaam ziek kunnen maken. Veel van deze ziekteverwekkers zijn erg klein, zoals virussen en bacteriën.
Nadere informatieInleiding. Chapter 11. Achtergrond en doel van het onderzoek
Chapter 11 Inleiding Achtergrond en doel van het onderzoek Kanker is na hart en vaatziekten de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. Per jaar wordt in Nederland bij ongeveer 70.000 mensen kanker vastgesteld
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting Curriculum vitae List of publications
Chapter 9 Nederlandse samenvatting Curriculum vitae List of publications Nederlandse samenvatting Bij orgaan transplantatie patiënten is een goede onderdrukking van de immunologische reactie tegen het
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Samenvatting Niertransplantatie Patiënten met eindstadium nierfalen zijn voor hun overleving afhankelijk van nierfunctievervangende therapie zoals nierdialyse of het ondergaan
Nadere informatieSAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN
SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Samenvatting voor niet-ingewijden Wanneer een persoon zich verwondt en een bloeding optreedt zal normaal gesproken snel de bloedstolling beginnen en zich een korstje
Nadere informatieChapter 6. Nederlandse samenvatting
Chapter 6 Nederlandse samenvatting Chapter 6 122 Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Het immuunsysteem (of afweersysteem) beschermt het lichaam tegen lichaamsvreemde en ziekmakende organismen zoals
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Introductie Wat zijn T cellen? T cellen zijn witte bloedcellen die een cruciale rol spelen bij het beschermen tegen ziekteverwekkers zoals virussen en bacteriën. Dit doen zij door middel van
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/28275 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28275 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: O Flynn, Joseph Title: Properdin-dependent activation and control of immune-homeostasis
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24378 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Melief, Sara Marie Title: Immunomodulatory properties of human multipotent stromal
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het mucosale immuunsysteem Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties met bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. De huid en de mucosale weefsels zoals bijvoorbeeld
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Chapter 8 122 Samenvatting Nederlandse samenvatting Microbellen zijn hele kleine gasbelletjes (~2.5 μm) ingekapseld door een schilletje dat kan bestaan uit fosfolipiden (waar ook
Nadere informatieChapter 7. Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Veel mensen kennen in hun omgeving wel iemand die lijdt aan multiple sclerose (MS). Het is een ernstige ziekte met een grillig verloop, waarbij perioden
Nadere informatieDC-SIGN + cellen een rol spelen in de opruiming van dode thymocyten uit de cortex van de humane thymus (Hoofdstuk 2). De co-expressie van het
: Hematopoietische antigeen presenterende cellen in de cortex van de humane thymus: Aanwijzingen voor een rol in selectie en verwijdering van apoptotische thymocyten. Het immune systeem van (gewervelde)
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Marel, Sander van der Title: Gene and cell therapy based treatment strategies
Nadere informatieSAMENVATTING IN HET NEDERLANDS
SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Een organisme bestaat uit verschillende weefsels, die opgebouwd zijn uit cellen. Cellen zijn dus de bouwblokken van elk levend organisme. De ontwikkeling van slechts een
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting Hematopoiesis Een volwassen mens heeft ongeveer vijf liter bloed waarin zich miljarden cellen bevinden. Deze cellen zijn onder te verdelen op basis van
Nadere informatie1 De huid en bescherming Waar beschermt onze huid ons eigenlijk allemaal tegen?
Samenvatting door Y. 1076 woorden 27 januari 2015 8,9 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 1 De huid en bescherming Waar beschermt onze huid ons eigenlijk allemaal tegen? Onze huid
Nadere informatieCHAPTER 10. Nederlandse samenvatting
CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Al sinds mensenheugenis is het mensen opgevallen dat infectieziekten bij de ene persoon veel ernstiger verlopen dan bij de andere. Terwijl
Nadere informatieImmuunreactie tegen virussen
Samenvatting Gedurende de laatste eeuwen hebben wereldwijde uitbraken van virussen zoals pokken, influenza en HIV vele levens gekost. Echter, vooral in de westerse wereld zijn de hoge sterftecijfers en
Nadere informatieCHAPTER 10 NEDERLANDSE SAMENVATTING
CHAPTER 10 NEDERLANDSE SAMENVATTING Chapter 10 156 Dit proefschrift bestaat uit een aantal studies waarin de veranderingen in het vermogen van plasma om de uitstroom (efflux) van cholesterol uit cellen
Nadere informatieEindexamen biologie vwo 2011 - II
Herprogrammeren van alvleeskliercellen Diabetes mellitus (suikerziekte) is een ernstige ziekte die op termijn kan leiden tot aandoeningen aan de nieren, ogen, voeten en hart en bloedvaten. Er zijn verschillende
Nadere informatieAmyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer
Amyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer Introductie onderzoeksproject De ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer is een neurologische aandoening en is de meest voorkomende vorm van dementie.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22212 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wilde, Adriaan Hugo de Title: Host factors in nidovirus replication Issue Date:
Nadere informatieDe onderdelen van het bloed.
Bloedtransfusie Universitair Medisch Centrum Groningen Bij de behandeling die u of uw kind binnenkort ondergaat kan de toediening van bloed nodig zijn. In deze folder wordt uitgelegd welke bloedproducten
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN DE AFWEER TEGEN BACTERIELE ENDOTOXINE: DE ROL HIERIN VAN CD14, LBP EN BPI
NEDERLANDSE SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN DE AFWEER TEGEN BACTERIELE ENDOTOXINE: DE ROL HIERIN VAN CD14, LBP EN BPI Infectie met ziekteverwekkende bacterien, of de verplaatsing van bacterign, zoals
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Kransslagadervernauwing en hartklachten Kransslagadervernauwing is een van de belangrijkste ziekten in de westerse wereld. De kransslagaderen zijn de bloedvaten die het hart van
Nadere informatieBloed, Afweer en Infectieziekten
Bloed, Afweer en Infectieziekten Functies Vervoer van stoffen O 2 van longen naar cellen CO 2 van cellen naar longen Voedingstoffen van de dunne darm naar cellen Ureum van de lever naar de nieren Hormonen
Nadere informatieNederlandse samenvatting.
11 Nederlandse samenvatting. 201 Tijdens mijn promotie-onderzoek heb ik onderzoek verricht naar de mogelijkheden voor een nieuwe therapie bij cytomegalovirus infecties. Cytomegalovirus (CMV) is een herpes
Nadere informatieChapter 12. Nederlandse samenvatting
Chapter 12 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Introductie Ontstekingen en bloedvergiftiging, ook wel sepsis genaamd, vormen een groot probleem voor de gezondheidszorg, omdat deze aandoeningen
Nadere informatieNederlandse samenvatting 161. Samenvatting. Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden
Nederlandse samenvatting 161 1 2 3 Samenvatting Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Nederlandse samenvatting 163 Wereldwijd is het percentage kinderen dat te vroeg geboren
Nadere informatieSAMENVATTING. 140 Samenvatting
Samenvatting 140 Samenvatting SAMENVATTING Diabetes mellitus, ofwel suikerziekte, is een veelvoorkomende stofwisselingsziekte die gekenmerkt wordt door hyperglykemie (verhoogde bloedsuikerspiegels) als
Nadere informatieNederlandse Samenvatting - Als ik zou willen dat je het begreep, legde ik het wel beter uit -
- Als ik zou willen dat je het begreep, legde ik het wel beter uit - (Johan Cruijff, 1992) 118 Polymorfonucleaire neutrofielen (PMNs) zijn witte bloedcellen die behoren tot de granulocyten. Zij danken
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Hart- en vaatziekten zijn één van de meest voorkomende doodsoorzaken in Nederland en andere westerse landen. Een belangrijke oorzaak van hart- en vaatziekten
Nadere informatieNederlandse samenvatting voor niet-ingewijden
Nederlandse samenvatting voor niet-ingewijden 1 Inleiding 2 Doel 3 Resultaten 4 Conclusies 5 Klinische en therapeutische implicaties - 189 - 1 Inleiding Kanker is tegenwoordig tweede meest voorkomende
Nadere informatieBalance between herpes viruses and immunosuppression after lung transplantation Verschuuren, Erik A.M.
University of Groningen Balance between herpes viruses and immunosuppression after lung transplantation Verschuuren, Erik A.M. IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's
Nadere informatieLonneke Bevers - Activity of endothelial nitric oxide synthase: substrates, modulators and products SAMENVATTING VATTING SAMEN-
SAMENVATTING SAMEN- VATTING 167 Inleiding Het menselijk bloedvatenstelsel is een gesloten systeem bestaande uit ongeveer 96000 km vaten. Het bloed dat via de vaten naar de organen stroomt, zorgt voor aan-
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting voor de leek
Chapter 9 Nederlandse samenvatting voor de leek 164 Chapter 9 Nederlandse samenvatting voor de leek Baarmoederhalskanker Baarmoederhalskanker wordt jaarlijks wereldwijd bij ongeveer 470.000 vrouwen geconstateerd,
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het menselijke lichaam kan zich op vele manieren goed beschermen tegen binnendringende ziekteverwekkers. Hierbij speelt het immuunsysteem een zeer belangrijke rol. Het immuunsysteem
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37233 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tummers, Bart Title: Human papillomavirus targets crossroads in immune signaling
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 190 Nederlandse samenvatting In de samenleving is het tekort aan donororganen een algemeen bekend feit. Daarnaast zijn er diverse risico s verbonden aan orgaan- en weefseltransplantaties,
Nadere informatieNederlandse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 145 Nederlandse samenvatting De nieren hebben een belangrijke functie in het menselijk lichaam: ze zijn onder andere verantwoordelijk voor het zuiveren
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Multiple sclerose (MS) is een chronische ontstekingsziekte van het centraal zenuwstelsel (CZS) die zich vooral openbaart bij jong volwassenen (20-40 jaar).
Nadere informatieSamenvatting proefschrift Thijs K. Hendrikx
Samenvatting proefschrift Thijs K. Hendrikx The Role of Regulatory T cells in Kidney Transplantation Promotie: 17 december 2009 Erasmus Universiteit Rotterdam Promotor: Promotor: Prof. dr. W. Weimar Co-promotor:
Nadere informatiePraktische opdracht Biologie Transplantatie
Praktische opdracht Biologie Transplantatie Praktische-opdracht door een scholier 1784 woorden 19 oktober 2010 7,5 6 keer beoordeeld Vak Biologie Orgaantransplantatie Wat houdt een transplantatie in? Inleiding
Nadere informatieNederlandse samenvatting Hexachloorbenzeen
Hexachloorbenzeen Hexachloorbenzeen (HCB; C 6 Cl 6 ) is een organochloorverbinding (Figuur 1) die in het verleden werd gebruikt als bestrijdingsmiddel tegen schimmels. Mede door de schadelijke effecten
Nadere informatieAlgemene Samenvatting
Algemene Samenvatting ALGEMENE SAMENVATTING De geringe biocompatibiliteit van holle vezels die worden toegepast in kunstmatige longen beperkt de klinische toepassing van deze apparaten in hoge mate. Het
Nadere informatieHet HLA-systeem De relatie tussen HLA en bloedtransfusie
Het HLA-systeem De relatie tussen HLA en bloedtransfusie HLA, Ig-allotypen en erytrocytenbloedgroepen De werking van ons immuunsysteem is gebaseerd op het vermogen om onderscheid te maken tussen eigen
Nadere informatieVerkoudheid; virale infectie; respiratoir syncytieel virus; vaccins; antivirale middelen
Niet-technische samenvatting 2015107 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Dierstudies in het kader van ontwikkeling van medicijnen voor het behandelen en voorkomen van virale infecties aan de
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
Het immuun systeem Het immuun systeem is erg complex en vele celtypes dragen bij aan de bescherming tegen virussen en bacteriën. Voor het begrip van dit proefschrift zijn vooral de T cellen van belang.
Nadere informatieErythrocytes and Von Willebrand Factor in Venous Thrombosis M.W.J. Smeets
Erythrocytes and Von Willebrand Factor in Venous Thrombosis M.W.J. Smeets Nederlandse samenvatting Een onbelemmerde circulatie van bloed door ons lichaam is essentieel om menselijk leven mogelijk te maken.
Nadere informatiein de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases).
Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 1 geeft een algemene introductie tot de immuunresponsen die worden opgewekt door helminthen; wormen, waarvan de meeste soorten parasitair zijn. Twee typen zijn te onderscheiden:
Nadere informatieNederlandse samenvatting voor niet-ingewijden. Esther Reefman
Nederlandse samenvatting voor niet-ingewijden Esther Reefman SYSTEMISCHE LUPUS ERYTHEMATODES Mensen met een wolfs ( lupus )-gezicht, zo werden patiënten met systemische lupus erythematodes (SLE) al vanaf
Nadere informatieChapter 8 -RKDQ &UX\II 182
Chapter 8 182 Samenvatting 183 Chapter 9 Vasculitis betekent letterlijk vaatontsteking. Een vaatontsteking kan in principe overal in het lichaam voorkomen en heeft als gevolg dat het orgaan waarin het
Nadere informatiehoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Samenvatting Aderverkalking is een ziekte die bij bijna iedereen voorkomt, in bepaalde grote bloedvaten door het hele lichaam. Het verloop van de ziekte kan versneld worden door bijvoorbeeld genetische
Nadere informatieSamenvatting. Nederlandse samenvatting
Page 143 Samenvatting Onder normale omstandigheden inhaleert een volwassen menselijke long zo n 11.000 liter lucht per dag. Naast deze normale lucht worden er ook potentieel toxische stoffen en micro-organismen,
Nadere informatieVoor voortgangtoets 3.1
H8 Bloedsomloop H8 Bloedsomloop 8.1 t/m 8.4 8.6 t/m 8.10 Colloid osmotische druk, Osmose, diffusie, actief transport Voor voortgangtoets 3.1 Vervoer van stoffen O 2 van longen naar cellen CO 2 van cellen
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
149 150 Nederlandse Samenvatting Het immuunsysteem beschermt ons lichaam tegen de invasie van lichaamsvreemde eiwiten en schadelijke indringers, zoals bijvoorbeeld bacteriën. Celen die de bacteriën opruimen
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary)
Chapter 9 Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary) 10 13 14 15 16 17 18 19 20 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 Chapter 9 122 Dutch Summary Nederlandse Samenvatting Reumatoïde artritis
Nadere informatieSAMENVATTING bijlage Hoofdstuk 1 104
Samenvatting 103 De bipolaire stoornis, ook wel manisch depressieve stoornis genoemd, is gekenmerkt door extreme stemmingswisselingen, waarbij recidiverende episoden van depressie, manie en hypomanie,
Nadere informatieAlgemene samenvatting
Algemene samenvatting De mens kan niet zonder zuurstof. De zuurstof die wij inademen wordt vanaf de longen door het bloed naar alle cellen van ons lichaam gebracht. De cellen kunnen deze zuurstof gebruiken
Nadere informatie157 De ontdekking van de natuurlijke aanwezigheid van antisense oligonucleotiden in eukaryote cellen, die de expressie van specifieke eiwitten kunnen reguleren, heeft in de afgelopen tientallen jaren gezorgd
Nadere informatieHet voorkomen van (ernstig) overgewicht of obesitas neemt wereldwijd ernstige vormen aan,
Samenvatting voor de geïnteresseerde leek Het voorkomen van (ernstig) overgewicht of obesitas neemt wereldwijd ernstige vormen aan, met name door het overnemen van de zogenaamde Westerse leefstijl, dat
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Chapter 14 Het doel van deze samenvatting is om de inhoud van dit proefschrift met als titel Determinanten van longpermeabiliteit tijdens sepsis en acute longbeschadiging weer
Nadere informatiebiologie voor jouw ; klas 5 havo ; hoofdstuk 7 bescherming en evenwicht Hoofdstuk 7 paragraaf 1 de huid beschermd tegen invloeden van buitenaf en
biologie voor jouw ; klas 5 havo ; hoofdstuk 7 bescherming en evenwicht Hoofdstuk 7 paragraaf 1 de huid beschermd tegen invloeden van buitenaf en gaat waterverlies door verdamping tegen. 1. de opperhuid:
Nadere informatievan het onderzoek worden beschreven in hoofdstuk 4. In dit model wordt een primaire immuunrespons nagebootst. Daarbij wordt gebruik gemaakt van B
Samenvatting Het afweersysteem is er op gericht om bescherming te bieden tegen virussen en bacteriën, waaraan ieder mens dagelijks wordt bloot gesteld. Wanneer het lichaam hierdoor bedreigd wordt dan treedt
Nadere informatieInformatie over een bloedtransfusie
Informatie over een bloedtransfusie Bij het tot stand komen van deze folder is gebruik gemaakt van de volgende folders: Bloedtransfusie voor patiënten - Stichting Sanquin Bloedvoorziening. Bloedtransfusie
Nadere informatieNederlandse samenvatting.
. 10 Nederlands samenvatting Uit cijfers van de Hartstichting blijkt dat bijna 1 op de 3 Nederlanders sterft aan een hart- of vaatziekte (HVZ). Daarmee is het een van de voornaamste doodsoorzaken in Nederland.
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Introductie Zoals de titel aangeeft, gaat dit proefschrift over het bestuderen van T cel differentiatie door middel van genetische barcoding. Ik ben mij er terdege van bewust dat alleen al deze titel als
Nadere informatieIn search for biomarkers of aging: A proteomics approach Rinse Klooster
Samenvatting Het begrijpen van het verouderingsproces Onderzoek aan zowel hoge als lage eukaryotische modelsystemen heeft laten zien dat verschillende processen bij het verouderingsproces betrokken zijn.
Nadere informatieChapter 8. Samenvatting in het Nederlands
Chapter 8 Samenvatting in het Nederlands 158 Chapter 8 Astma Astma is een chronische ziekte van de luchtwegen waar ongeveer 300 miljoen mensen wereldwijd last van hebben. De verspreiding van deze ziekte
Nadere informatiehoofdstuk 3 hoofdstuk 4 hoofdstuk 5
Samenvatting Samenvatting De lever heeft een aantal belangrijke functies, waaronder het produceren van gal en het verwerken en afbreken van schadelijke verbindingen. Zij bestaat uit verschillende soorten
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting In dit proefschrift worden diagnostische en therapeutische aspecten van acute leukemie bij kinderen beschreven, o.a. cyto-immunologische en farmacologische aspecten en allogene
Nadere informatieInterne Geneeskunde Nefrologie. Informatie over afstoting na niertransplantatie
Interne Geneeskunde Nefrologie Informatie over afstoting na niertransplantatie Interne Geneeskunde Nefrologie Wat is afstoting na niertransplantatie? U krijgt medicijnen om afstoting van uw transplantatienier
Nadere informatiedensity lipoproteïne (LDL cholesterol) lijkt een belangrijke rol te spelen in de initiatie van Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak van dialysepatiënten en dit beperkt hun levensverwachting sterk. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat milde tot matige nierschade
Nadere informatieSamenvatting. Chapter 8
Samenvatting Chapter 8 154 Het dopaminerge systeem is betrokken bij de controle over een heel scala aan fysiologische functies, variërend van motorische activiteit tot de productie van hormonen en het
Nadere informatieVWO HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] ARTHUR A. HOOGENDOORN ATHENEUM - VRIJE ATHENEUM - AAHA
Thema: Transport VWO HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] ARTHUR A. HOOGENDOORN ATHENEUM - VRIJE ATHENEUM - AAHA Docent: A. Sewsahai Doelstellingen De student moet 5V: blz. 215 t/m
Nadere informatie