De toekomst van kerken in Utrecht: bestendig gebruik, behoud en herontwikkeling

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "De toekomst van kerken in Utrecht: bestendig gebruik, behoud en herontwikkeling"

Dirk van der Meer
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Ruimtelijke en Economische Ontwikkeling De toekomst van kerken in Utrecht: bestendig gebruik, behoud en herontwikkeling Alice Gut Adviseur monumenten Contactpersoon voor kerken Afdeling Erfgoed

2 Actualiteit Nationale Agenda Religieus Erfgoed congres op 6 november Brede maatschappelijke betrokkenheid in de stad Enkele raadsfracties zien graag een visie van gemeente Sluiting van kerken gaat minder hard dan voorspeld in 2008 Leegstand/herontwikkeling/transformatie is HOT! Toch worden er ook nieuwe kerken gebouwd in de stad! Statenfractie ChristenUnie pleit voor bouwstop nieuwe kerken Oude kerk gaat in verkoop Nieuwe kerk komt in Leidsche Rijn

$Statenfractie ChristenUnie pleit voor bouwstop nieuwe kerken Oude kerk gaat in verkoop Nieuwe kerk komt in$

3 Beleid voor beschermde kerken Niet anders dan voor andere beschermde monumenten Streven naar zo lang mogelijk behoud van eredienst Stimuleren nevenactiviteiten Meewerken aan herontwikkeling/ander gebruik Voorheen Protestantse Gemeente Nu Chinees Christelijke Gemeente 19 gesloopte kerken in periode Gebouwd( Gesloopt( Gezindte( 1853% 1854% 1940% 1939% Ger% 1886% 1977% 1887% 1984% Dol% 1894% 1972% 1908% 1934% NHK% 1919% 1986% NHK% 1920% 1993% 1924% 1977% 1925% 1983% NHK% 1925% 1987% Ger% 1930% 1987% 1931% 1983% NHK% 1936% 1993% 1952% 1990% 1961% 1985% NHK% 1961% 1988% 1962% 1990% 1962% 1998%

periode 1940-1998 Gebouwd( Gesloopt( Gezindte( 1853% 1854% 1940% 1939% Ger% 1886% 1977% 1887% 1984% Dol% 1894% 1972% 1908% 1934% NHK% 1919% 1986% NHK%

4 Hoe worden de beschermde kerken in Utrecht gebruikt? Functie Aantal In gebruik als kerk 47 In gebruik als kerk en 25 zalencentrum (van de 47 kerken hierboven) Leegstand/in verkoop 3 Woonhuis/appartementen 3 Cafe/horeca 1 Moskee 2 Museum 1 Congrescentrum/zaalverhuur 3 Culturele 1 broedplaats/horeca/verhuur Kantoor/zalencentrum 1 24 herbestemde kerken in periode Gebouwd( Herbestemd( Gezindte( ca.$14 e $eeuw$ 1984$ PKN$ ca.$1500$ 1987$ NHK$ 1512$ 1921$ RKK$ 1857$ 1974$ RKK$ 1860$ 2007$ OKK$ 1870$ 2007$ OKK$ 1877$ 2007$ RKK$ 1886$ 1990$ NAK$ 1896$ 1971$ RKK 1901$ 1988$ RKK 1910$ 1983$ RKK 1917$ 1978$ NHK$ 1922$ 2006$ RKK$ 1922$ 1995$ Ger$ 1926$ 1984$ Jds$ 1930$ 1993$ RKK$ 1930$ 2005$ PKN$ 1938$ 2013$ RKK$ 1960$ 1979$ Ger$ 1967$ 2005$ NAK$ 1967$ 1985$ RKK$ 1968$ 1985$ RKK$ 1968$ 2006$ Ger$ 1972$ 2008$ RKK$

Congrescentrum/zaalverhuur 3 Culturele 1 broedplaats/horeca/verhuur Kantoor/zalencentrum 1 24 herbestemde kerken in periode 1984-2008 Gebouwd( Herbestemd( Gezindte( ca.$14 e $eeuw$ 1984$ PKN$ ca.

5 De situatie in Utrecht Utrecht heeft een groot aantal beschermde kerken (65) Alle kerkgenootschappen in de stad is een voordeel Exploitatie is makkelijker in de stad dan op het platteland Vooralsnog geen grote dreigende leegstand Gemeente stimuleert het gebruik van kerken voor culturele en toeristische doeleinden Intensief gebruik kerken Instandhouding drukt zwaar op exploitatie, maar de kerken zijn ook van belang voor toerisme en identiteit van wijk en stad. Onderhoudsregeling rijk schiet te kort, biedt geen continuïteit. Kerk verhuurt steeds meer en vaker ruimte om inkomsten voor instandhouding te genereren. Vrijwilligers in de kerk zijn van onschatbare waarde, ook bij nevenactiviteiten en verhuur.

drukt zwaar op exploitatie, maar de kerken zijn ook van belang voor toerisme en identiteit van wijk en stad. Onderhoudsregeling rijk schiet te kort, biedt geen continuïteit.

6 Kerkgenootschappen verlaten de binnenstad vanwege parkeerproblematiek en bereikbaarheid met auto en gaan op zoek naar andere locaties in de buitenwijken Hamburgerstraat 23 (RM), woonhuis met kerkzaal (Zevende Dags Adventisten) wordt woonhuis met bedrijfsruimte. Particuliere herontwikkeling. Wat doet de gemeente? : Inventarisatie en waardering van de af te stoten RK kerken (interieur en losse onderdelen) Continu: - Overleg met (nieuwe) eigenaren - Open staan voor ander gebruik/faciliteren herbestemming - Goedkope lening voor casco-herstel voor monument NB bij herbestemming: - Haalbaarheidsstudie is lang niet altijd nodig - Potentiele koper is niet altijd zichtbaar, maar kan wel goede ideeën hebben voor nieuw gebruik

- 2015: Inventarisatie en waardering van de af te stoten RK kerken (interieur en losse onderdelen) Continu: - Overleg met (nieuwe) eigenaren - Open staan voor ander

7 Verschil in benadering/gebruik gebouw Protestanten/Protestantse Gemeente Utrecht Pragmatischer, ruimer gebruik van de kerk Verhuren kerk naar eigen inzicht/multifunctioneel Verkoop aan andere eigenaar verloopt soepel Rooms-Katholieke kerk Striktere interpretatie gebruik kerk (gewijd gebouw) Bij afstoting is vitaliteit van kerkgemeenschap doorslaggevend Bisdom is zeer hiërarchisch georganiseerd Nieuwe eigenaar, ander gebruik Technische ondersteuning Financiële ondersteuning Noorderkerk was gereformeerde kerk is nu moskee Interieur gewijzigd: vloer gelegd in kerkzaal, waar gebedsruimte is gemaakt.

afstoting is vitaliteit van kerkgemeenschap doorslaggevend Bisdom is zeer hiërarchisch georganiseerd Nieuwe eigenaar, ander gebruik Technische

8 Heilig Hart Kerk, Oudwijk Appartementen met buitenruimte Voormalige Stefanuskerk, Overvecht Cultureel Centrum/theater

9 Café Olivier, voormalige RK kerk Maria Minor Culturele broedplaats NIEUW DAK METAAL KATHEDRAAL: Na jaren voorbereiding, rekenen, monumentenzorg, vergunningen,architecten, aannemers, offertes, 1000 den uren vergaderen en geld bij elkaar harken. Gaat MORGEN begonnen worden met de verbouwing! YEZZZZ!!! Een nieuw dak, isolatie, nieuwe ramen en vloeren, nieuwe ateliers etc etc en alles zo duurzaam als ons lukt. Het streven is een volledig autarkisch gebouw. De verbouwing zal plaatsvinden in fases. Moe maar zeer voldaan met deze mijlpaal.

Gaat MORGEN begonnen worden met de verbouwing! YEZZZZ!

10 Wordt het tijd om in Nederland ook een nationale stichting voor het behoud van kerken op te richten, naar het voorbeeld van Engeland?

Vergelijkbare documenten

Expertmeeting herbestemming religieus erfgoed Arnhem, 21 januari 2011

StadsOntwikkeling Expertmeeting herbestemming religieus erfgoed Arnhem, 21 januari 2011 Monumentale kerkgebouwen in Utrecht: beleid en toekomst Actualiteit Ontwikkelingen bij kerken, in het bijzonder Bisdom