Leiding geven en communicatie
|
|
- Hanne Michiels
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Leiding geven en communicatie september 2010
2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Communiceren als proces Een eenvoudig model Het referentiekader Stuurbaar gedrag Conclusie
3 1 Inleiding Leiding geven is beïnvloeden en beïnvloeden is intentioneel gedrag. Het middel dat daarbij wordt gebruikt is communicatie. Het is wetenschappers gelukt om communicatie in heel veel verschillende aspecten op te delen. Zo kennen we verbale en non-verbale communicatie, massacommunicatie, interculturele communicatie en nog veel meer. Het is voor ons doel niet relevant om op al deze aspecten in te gaan. Maar het is evenmin verstandig om de complexiteit van communicatie te onderschatten. Leiding geven is communiceren. 2 Communiceren als proces 2.1 Een eenvoudig model In de meest elementaire vorm kan communicatie beschreven worden als een proces waarbij binnen een zekere context een zender probeert een bericht te versturen naar een ontvanger. We bedoelen dan niet het technische proces met zendmasten en radiogolven, maar het proces waarbij de ene persoon probeert een andere persoon of een groep van personen iets duidelijk te maken. Iedereen kan in dat proces zender en ontvanger zijn. Heel elementair heeft de Russische taalfilosoof Roman Jakobson het communicatieproces als volgt weergegeven. Onder context wordt verstaan de omstandigheden waaronder of waarbinnen de communicatie plaatsvindt. Vindt een gesprek plaats tijdens het happy hour in een bar of tijdens een stafvergadering op een kantoor? Gaat het om twee bouwvakkers die de politieke situatie in Nederland bespreken, of gaat het om twee onderhandelaars die niet meer met elkaar verder willen? Verhagen is een sukkel heeft, komend uit de mond van de bouwvakker, een andere lading dan wanneer diezelfde uitspraak in het openbaar wordt gedaan door Ab Klink. Een toezegging op de gang heeft mogelijk een andere waarde dan een afspraak op schrift. De context van het proces kan dus betekenisvolle informatie bevatten. Het model geeft weer dat een zender probeert binnen een bepaalde context een bericht over te brengen op een ontvanger. Wat opvalt in deze beschrijving van het model is het woord probeert. De zender kan wel de intentie hebben om een boodschap over te brengen, maar daarmee is niet gegarandeerd dat die boodschap ook daadwerkelijk aankomt bij de ontvanger, of door de ontvanger begrepen wordt. Dat kan samenhangen met de context waarbinnen dit proces zich afspeelt, maar het kan ook samenhangen met de vorm van het bericht die de 3
4 zender heeft gekozen, of met een verkeerde inschatting door de zender van het kennisniveau van de ontvanger. En het kan zelfs zo zijn dat de ontvanger meent een signaal op te vangen, dat door de zender nooit bedoeld is om te versturen. Leiding geven is beïnvloeden en beïnvloeden is communiceren. Daarom zullen we aan de hand van het model van Jakobson wat dieper ingaan op factoren die het succes van de communicatie kunnen beïnvloeden. 2.2 Het referentiekader We beperken ons tot de bewuste communicatie, dus die situaties waarin de zender bewust een bericht wil versturen naar een bewust gekozen ontvanger. Dat kunnen overigens ook meer ontvangers tegelijkertijd zijn. Zoals een leraar een boodschap wil overbrengen op zijn leerlingen; of de schoolleiding op het docententeaam; of het CvB op de GMR; of de sectieleider op de leden van zijn sectie; of de werknemer in zijn personeelsgesprek met zijn leidinggevende etc. De zender heeft daarbij een bepaald kennisniveau en referentiekader. Daar hoeft hij zich niet heel erg van bewust te zijn, maar het referentiekader speelt een rol bij de codering van het bericht door de zender. De leraar is zich bewust van het feit dat hij kennis bezit die de leerling nog niet heeft. Hij zal daarmee rekening moeten houden bij zijn woordkeus. Maar hoeveel weten de leerlingen precies? En weten ze allemaal evenveel? Als mentor zal de leerkracht wellicht een andere toon aanslaan dan wanneer hij als vakleerkracht iets probeert uit te leggen. Hoeveel kennis hebben de leden van de GMR van regelgeving in het onderwijs? Weten ouders en leerlingen in de GMR evenveel als de werknemers? De essentie is te beseffen dat zender en ontvanger een eigen referentiekader hebben. We nemen aan dat de zender bewust de intentie heeft om een boodschap over te brengen. De communicatie is geslaagd wanneer de ontvanger precies dat heeft begrepen wat de zender wilde overbrengen. Wat de zender wil overbrengen is vaak een gedachte. Met uitzondering van telepathie is daarvoor een medium nodig. Meestal gebruiken we taal, zowel gesproken als geschreven, maar we kunnen ook communiceren via gebaren, of via muziek etc. Hoe dan ook 4
5 zal de zender zijn gedachte moeten omzetten in een te verzenden bericht. Net als bij de communicatie tussen computers moet er gemoduleerd en gedemoduleerd, ofwel gecodeerd en gedecodeerd worden. Wanneer de zender besluit om het bericht in morse te coderen, terwijl de ontvanger geen morse kent, is het duidelijk dat de communicatie niet slaagt. Maar er zijn ook minder duidelijke oorzaken van miscommunicatie. Het gebruik van jargon is zo n oorzaak. Wanneer de zender iets wil uitleggen over de begroting en begint over kostenplaatsen en kostendragers, terwijl de beoogde ontvanger geen kennis heeft van boekhoudkundige processen, zal de communicatie moeizaam verlopen. Zender heeft zich blijkbaar onvoldoende gerealiseerd dat zijn referentiekader en dat van de ontvanger op het gebied van boekhouding weinig overlap vertonen. En wanneer de directeur Financiën van Spinoza aan de schooldirecteuren probeert uit te leggen dat de inzet van personeel in enig jaar niet mag leiden tot overschrijding van de begroting, heeft dat alleen zin als zij weten dat de begroting gebaseerd is op het formatieplan en dat ze dus niet meer personeel in mogen zetten dan in het formatieplan begroot. Wanneer zij dit fundamentele inzicht niet hebben, komt de communicatie tussen directeur Financiën en de schooldirecteuren niet tot stand. Voor een goede communicatie is het dus nodig dat de zender bij het coderen van de boodschap rekening houdt met het door hem veronderstelde referentiekader van de ontvanger. Evenzo zou de ontvanger er goed aan doen om bij het decoderen rekening te houden met het door hem veronderstelde referentiekader van de zender. De ict-coördinator die afhankelijk is van een akkoord door de schoolleiding voor de financiering van zijn beleidsplan, maar in zijn beleidsplan vergeet rekening te houden met de beperkte kennis van zijn gesprekspartner op ict-gebied, zal vaak tegen een muur oplopen. Terecht voelt hij zich niet begrepen. Maar hij zal dat probleem zelf moeten oplossen door beter te refereren aan het kennisniveau van de ontvanger. 5
6 Een andere vorm van miscommunicatie kan samenhangen met sociale codes. Van oudsher brengen we kinderen bij dat ze ouderen met respect moeten benaderen. Net zoals we ervan uitgaan dat een meerdere niet op de eerste dag al met jij of jou wordt aangesproken. En als dat al gebeurt, dat het initiatief daartoe dan uitgaat van de meerdere. Wanneer dergelijke codes met voeten worden getreden, dan kunnen er makkelijk irritaties ontstaan die een goede communicatie in de weg staan. Een afdelingsmanager is geen voetveeg, maar wordt soms wel zo benaderd door boze ouders. Het valt dan niet altijd mee om het belang van de leerling of van de school in het oog te houden. Maar ook de relatie tussen professionals en leidinggevenden kan een moeizame zijn. Professionals zijn vaak op vakinhoudelijk gebied bovengeschikt aan hun leidinggevende, maar hiërarchisch gezien ondergeschikt. Is dan het compromis dat ze als gelijkwaardige met elkaar omgaan? Dat is niet altijd terecht, omdat de leidinggevende bepaalde beslissingsbevoegdheden heeft die de professional niet heeft. In dergelijke situaties kan de gekozen code van doorslaggevend belang zijn. Een veelgehoord managementadvies is dat je professionals niet moet aansturen, maar de mogelijkheden moet creëren waarbinnen ze zich optimaal kunnen ontplooien. Een gesprek dat doordrenkt is met uitspraken die de autoritaire leiderschapsstijl van de leidinggevende onthullen is dan niet bevorderlijk voor de onderlinge verstandhouding. Er is sprake van een moeizame communicatie, waar mogelijk meer mensen last van hebben. In al zijn eenvoud geeft het communicatiemodel van Jakobson wel houvast om na te denken over de positie van de leidinggevende in het bedrijfsproces. 6
7 3 Stuurbaar gedrag Het laatste voorbeeld ging over de leidinggevende die de professional in een bepaalde richting wil manoeuvreren, maar daarbij zijn autoritaire stijl niet kan verbloemen en daardoor weerstand oproept. De Amerikaanse psycholoog Timothy Leary heeft veel onderzoek gedaan naar gedragskenmerken en de manier waarop die de communicatie tussen personen beïnvloeden. Hij stelt dat het gedrag van de ontvanger bepaald wordt door het gedrag van de zender. Gedrag van een ander is iemands eigen keuze. De betekenis hiervan is tweeledig. Het betekent ten eerste dat, als de zender zich niet bewust is van zijn eigen gedrag, hij onvoldoende kan anticiperen op hoe de ontvanger zal reageren. Ten tweede betekent het dat het gedrag van de ontvanger stuurbaar is door als zender een bepaalde strategie te kiezen. We zullen hier wat dieper ingaan op de zogenaamde roos van Leary, waarin deze gedragskenmerken zijn weergegeven. Leary heeft gedrag op twee dimensies in kaart gebracht. De horizontale dimensie omschreef hij als de samen-tegen-as, ook wel de agressie-liefde-as genoemd. De verticale as omschreef hij als de boven-onder-as, ook wel de dominantie-afhankelijkheidsas genoemd. Wanneer je samen -gedrag vertoont, roep je samen -gedrag op; met tegen -gedrag roep je tegen -gedrag op. Boven -gedrag roept onder -gedrag op en onder -gedrag roept boven - gedrag op. Volgend gedrag zal dus vragen om leidend gedrag, terwijl opstandig gedrag aanvallend gedrag van de ander uit zal lokken. Wanneer je als leidinggevende concurrerend gedrag vertoont, is de kans groot dat jouw medewerkers zich terug zullen trekken. Als je als leidinggevende je medewerkers tot concurrerend gedrag wilt inspireren, dan zul je zelf wat minder zichtbaar moeten zijn en enigszins teruggetrokken gedrag moeten vertonen. 7
8 4 Conclusie Communicatie is het proces waarbij een zender probeert een bericht te versturen naar een door hem geselecteerde ontvanger. In de voorgaande paragrafen hebben we gezien dat het niet vanzelfsprekend is dat het bericht ook aankomt. En als het bericht wel aankomt, is het niet vanzelfsprekend dat het bericht ook begrepen wordt. Naast bewuste berichten worden er ook onbewuste signalen uitgezonden, die tot bepaald onbedoeld gedrag bij de ontvanger kunnen leiden. In het verlengde daarvan kunnen signalen ook ingezet worden om een bedoelde gedragsverandering te bewerkstelligen. Communicatie is met andere woorden een machtig instrument, dat valkuilen kent, maar ook kansen kan creëren. Voldoende redenen voor een leidinggevende om zo af en toe stil te staan bij zijn manier van communiceren. 8
De wijze waarop we op elkaar reageren
INTERACTIE Een belangrijk aspect in de communicatie met anderen is dus de interactie tussen beide gesprekspartners. Interactie is het proces dat zich tussen twee mensen ontwikkelt in hun communicatie.
Nadere informatieE-BOOK FEEDBACK GEVEN IS EEN KUNST EXPRESS YOUR INNER POWER
E-BOOK FEEDBACK GEVEN IS EEN KUNST EXPRESS YOUR INNER POWER INLEIDING Het geven van feedback is een kunst. Het is iets anders dan het uiten van kritiek. Het verschil tussen beide ligt in de intentie. Bij
Nadere informatieWorkshop Communicatie & Mediation
Workshop Communicatie & Mediation Virginie de Zanger & Niels Kooijman Kooijman Mediation & Management 1 Workshop onder leiding van: Virginie de Zanger en Niels Kooijman Gediplomeerd en geregistreerd NMI
Nadere informatieAccuraat communiceren
Accuraat communiceren Erna Pluym Senior Trainer Consultant/ Business Development Manager erna.pluym@acerta.be 0472 92 11 66 Communicatie, waarom zo belangrijk? Communicatie, waarom zo belangrijk? Had ik
Nadere informatieStemklank Intonatie Aanraking in nabijheidsgedrag Lichaamstaal
Les 3 Stemklank Intonatie Aanraking in nabijheidsgedrag Lichaamstaal Komt het zelfbeeld van jou overeen met het beeld dat anderen van je hebben? Opdracht: 1. Schrijf van jezelf op hoe jij denkt over te
Nadere informatieCommunicatiemodel. Communicatieniveaus
Download #06 Een fantastisch communicatiemodel trainingmodule Communicatiemodel Mensen uiten hun gevoelens op verschillende manieren. De een laat meteen zien hoe hij zich voelt bij een situatie, terwijl
Nadere informatieNon-verbale communicatie
Non-verbale communicatie Wie de taal van het lichaam wil leren begrijpen, moet eerst de verschillende signalen leren kennen, herkennen en goed inschatten. Meestal richten we (bewust) onze aandacht op het
Nadere informatieIntroductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk?
Introductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk? Zodra er twee of meer mensen in 1 ruimte zijn is er sprake van communicatie, ook al wordt er niet gesproken. Het is
Nadere informatieRapport: Delegeren is te leren.
Rapport: Delegeren is te leren. Ingrid Jeuring, trainer, coach, spreker 1 Delegeren is te leren. Allereerst bedankt voor het downloaden van dit rapport. Het betekent dat je open staat voor ontwikkeling
Nadere informatieBlok 3. Gesprekstechnieken, 2 uur
Blok 3. Gesprekstechnieken, 2 uur Wat is communicatie LSD (luisteren, samenvatten en doorvragen) Open vragen stellen Waarderend gesprek Hoe geef je feedback (doorlopend proces) Oefenen d.m.v. rollenspellen
Nadere informatie1Communicatie als. containerbegrip
1Communicatie als containerbegrip Als medisch specialist is communiceren onlosmakelijk verbonden met het uitoefenen van uw professie. Niet alleen hebt u contact met uw patiënten, maar ook met diverse professionals
Nadere informatieFeedback. Wat is feedback?
Feedback Wat is feedback? Letterlijk vertaald is feedback terugvoeding. Het is het proces waarin informatie teruggevoerd wordt in een informatieverwerkend systeem, in dit geval de mens. Als het om mensen
Nadere informatieHoofdstuk 1 Motivatie
Hoofdstuk 1 Motivatie Wat is motivatie? Van Dale omschrijft motivatie als beweegreden, drijfveer. Net als bij andere onderzoeken werd deze invalshoek gebruikt bij het begin van het onderzoek naar wat mensen
Nadere informatieWorkshop Samenwerken en weerstand
Workshop Samenwerken en weerstand Angela van Dongen. 17-04-2018, Driebergen 1 Samenwerken Samenwerken vindt plaats we met 1 of meerdere partijen. Het belangrijkste doel van samenwerken is dat je in gezamenlijkheid
Nadere informatieSamenvatting M&O H6: Communicatieproces
Samenvatting M&O H6: Communicatieproces Samenvatting door K. 1320 woorden 29 oktober 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Methode M&O In balans H6; Communicatieproces 6.1 De definitie van communicatie Bij communicatie
Nadere informatieBeleid Social Media Januari 2016
Beleid Social Media Januari 2016 Beleid Social Media Tabijn januari 2016 Ten einde verantwoord om te gaan met Social Media op de Tabijn scholen hanteren we het volgende beleid: Alle scholen hanteren het
Nadere informatieIvo Mijland en Petra Nijdam
Inleiding 7 De hele schooldag lang communiceren docenten en leerlingen met elkaar. Non-verbaal en verbaal, in de klas en buiten de klas. Vaak is die communicatie niet gepland. Maar soms gaat de docent
Nadere informatie18-9-2014. Pedagogische opleiding theorie. Doelstellingen. Doelstellingen. Hoofdstuk 1 Communicatie en feedback. De kennis over de begrippen:
Pedagogische opleiding theorie Hoofdstuk 1 Communicatie en feedback Doelstellingen De kennis over de begrippen:, feedback, opleiden en leren kunnen uitdrukken en verfijnen Doelstellingen De voornaamste
Nadere informatie4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel.
4 communicatie Communicatie is het uitwisselen van informatie. Hierbij gaat het om alle informatie die je doorgeeft aan anderen en alle informatie die je van anderen krijgt. Als de informatie aankomt,
Nadere informatieGEDRAGSREGELS SOCIALE MEDIA
GEDRAGSREGELS SOCIALE MEDIA Algemeen 1. Sociale media zoals Twitter, Facebook, YouTube en LinkedIn bieden de mogelijkheid om te laten zien dat je trots bent op je school en kunnen een bijdrage leveren
Nadere informatieStelling 2 De SWOT analyse is oorspronkelijk bedoeld als analyse-instrument om te analyseren hoe organisaties of afdelingen functioneren.
Oefenvragen Management Assistent A - Persoonlijke Effectiviteit 1. Wat is de kracht van de 360 graden feedback methode? A. Doordat u een bepaalde positie inneemt binnen de cirkel, bijvoorbeeld Boven-Samen
Nadere informatieThema 5 Communicatie. Aline de Vries. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Aline de Vries 09 November 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/67765 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieSocial Media Protocol VPCO De Viermaster
Social Media Protocol VPCO De Viermaster Versie 1.0 Totstandkoming en evaluatie Social Media Protocol Datum Behandeld in directieoverleg 4 maart 2014 Advies/instemming GMR Vastgesteld Bestuur Publicatie
Nadere informatieSystemische Benadering wat is dat eigenlijk?
Systemische Benadering wat is dat eigenlijk? Mens-zijn is in-relatie-zijn Ieder maakt deel uit van een groter geheel. We horen bij diverse gehelen. Een familie, wijk, organisatie, team, land, geloofsgemeenschap,
Nadere informatieInleiding 2. Wie is Christine? 4. Tip 1: Houd het doel van feedback voor ogen 5. Tip 2: Richt feedback op gedrag, niet op de persoon 6
Inhoudsopgave Inleiding 2 Wie is Christine? 4 Tip 1: Houd het doel van feedback voor ogen 5 Tip 2: Richt feedback op gedrag, niet op de persoon 6 Tip 3: Geef feedback over uw waarneming en vermijd interpretaties
Nadere informatieAanspreekcultuur onderwijs vergelijkbaar met het bedrijfsleven?! 21 mei 2014
Aanspreekcultuur onderwijs vergelijkbaar met het bedrijfsleven?! 21 mei 2014 Programma workshop aanspreekcultuur Welkom Blok 1. Core business van het onderwijs Parallellen met het bedrijfsleven Blok 2.
Nadere informatieINHOUD 1 Introductie van de Roos van Leary 2 De uitwerking van de Roos van Leary 3 Werken met de Roos van Leary
INHOUD 1 Introductie van de Roos van Leary 11 Invloed op anderen 11 De Roos van Leary 13 Kiezen van gedrag 23 Communicatie 26 Uitbreiding van het model 27 Het verhaal en de Roos van Leary 28 2 De uitwerking
Nadere informatieKijken met de ogen van een ander. Visitatie-resultaten versterken. Berséba 20 november 2014 Visit with a tie
Kijken met de ogen van een ander Visitatie-resultaten versterken. Berséba 20 november 2014 Visit with a tie Agenda Tijd: 09.00 uur tot 12.00 uur Halverwege de ochtend kleine pauze Opening en doel Kader
Nadere informatieProtocol Sociale Media
Protocol Sociale Media Inleiding Sociale media zoals Instagram, Twitter, Facebook, YouTube en LinkedIn zijn niet meer weg te denken uit onze maatschappij en dus ook niet bij iedereen die betrokken is bij
Nadere informatieTraining Bureau voor Noordelijke Gemeenten
Training Bureau voor Noordelijke Gemeenten Groningen september 2017 september 17 Wat gaan we doen 1. 2. 3. 4. Waarden: organisa@e, klant en medewerker Wie is de klant Communica@e Houding, gedrag en patronen
Nadere informatieBeoordelingsformulieren
Beoordelingsformulieren In elke prestatie zitten zoals hierboven uiteengezet (p. 81) vijf elementen verpakt. Het Takenblad is daarop gebaseerd. Om elk van die vijf elementen grondig te kunnen beoordelen
Nadere informatieogen en oren open! Luister je wel?
ogen en oren open! Luister je wel? 1 Verbale communicatie met jonge spelers Communiceren met jonge spelers is een vaardigheid die je van nature moet hebben. Je kunt het of je kunt het niet. Die uitspraak
Nadere informatie= = = = = = =jáåçéêüéçéå. =téäòáàå. Het TOPOI- model
éêçîáååáéi á ã Ä ì ê Ö O Ç É a áê É Åí áé téäòáàå jáåçéêüéçéå Het TOPOI- model In de omgang met mensen, tijdens een gesprek stoten we gemakkelijk verschillen en misverstanden. Wie zich voorbereidt op storingen,
Nadere informatieProtocol Sociale Media Inleiding Uitgangspunten Doelgroep en reikwijdte Sociale media in de school... 4
Protocol Sociale Media Stg. PCOK april 2013 Inhoud Protocol Sociale Media... 3 Inleiding... 3 Uitgangspunten... 3 Doelgroep en reikwijdte... 3 Sociale media in de school... 4 A. Voor alle gebruikers (medewerkers,
Nadere informatieRoos van leary. Rogier Guns rogier@rogierguns.com. 10 Oktober 2007
Roos van leary Rogier Guns 10 Oktober 2007 De Roos van Leary is gepubliceerd in 1957 (The Interpersonal Diagnosis of Personality) door de Amerikaanse psycholoog Timothy Leary. Hij hield zich bezig met
Nadere informatieReglement Personeelsgesprekken
Reglement Personeelsgesprekken Kaderregeling voor de Stichting Scholengroep Spinoza met instemming van de GMR d.d. 16-06-2010 en aangevuld op 9 november 2010. De aanvulling betreft de voorbereiding op
Nadere informatieSamen werken = samenwerken bij De Belvertshoeve
Themabundel Samen werken = samenwerken bij De Belvertshoeve Assistent medewerker Dit project is mede mogelijk gemaakt met een bijdrage uit het Europees Sociaal Fonds Voorwoord Deze themabundel is bedoeld
Nadere informatieWorkshop: Geweldloze Communicatie
Workshop: Geweldloze Communicatie ALV SIETAR NL Door Jackie van der Kroft www.jackievanderkroft.nl Programma: Geweldloze Communicatie Introductie Model 4 elementen Niet-verbindende communicatie Praktijk
Nadere informatieEFFECTIEF COMMUNICEREN MET NLP. Compacte introductie van NLP met focus op praktische toepassing in gespreksvoering en samenwerken
EFFECTIEF COMMUNICEREN MET NLP Compacte introductie van NLP met focus op praktische toepassing in gespreksvoering en samenwerken Effectief Communiceren met NLP Effectief communiceren is niet zo moeilijk,
Nadere informatieWorkshop Lichaamstaal. Lichaamstaal, een krachtig communicatiemiddel
Workshop Lichaamstaal Lichaamstaal, een krachtig communicatiemiddel Lichaamstaal is belangrijker dan veel mensen beseffen. Het is een cruciaal onderdeel van onze communicatie. Hoe kom je over op een ander?
Nadere informatieStagerage Versie 3 zomer 2011
Stagerage Versie 3 zomer 2011 Algemene bewerkingen BlueBased B.V (2011) Auteur: Jeroen IJzerman Inleiding In deze handleiding worden de algemene taken behandeld, die voor alle rollen gelden. De rollen
Nadere informatieMijn collega (of leidinggevende) hoort mij niet. En de werksfeer zou ook beter kunnen
Mijn collega (of leidinggevende) hoort mij niet. En de werksfeer zou ook beter kunnen Uitnodiging: focus op het webinar en leer hoe je met goede communicatie bereikt wat je graag wilt. Hoe doe je dat?.
Nadere informatieMASCOTTE ACTEER TIPS. Have fun
MASCOTTE ACTEER TIPS Have fun 1 Wilt men met je op de foto? Dan is het goed om je te realiseren dat de mascotte in de camera moet kijken, niet jij vanuit het kostuum. Veelal is het zicht vanuit de mascotte
Nadere informatieCOMMUNICATIE. Hoofdstuk 4.4 t/m 4.9. Schooljaar: 2015-2016 KLAS 2A 2B 2C 2D 2E 2F 2G
Communicatie Techniek, Systemen, Methoden, Processen, Strategieën, Vormen, Middelen, enz. Schooljaar: 2015-2016 COMMUNICATIE Hoofdstuk 4.4 t/m 4.9 KLAS 2A 2B 2C 2D 2E 2F 2G Algemene Techniek H.H. Baromeo
Nadere informatieIdeeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf
Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend
Nadere informatieTijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling
8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen
Nadere informatiewww.rkdiaconie.nl/ er zijn/ specifieke activiteit uitvoeren
BEGRIJP JE WAT IK ZEG? Over communicatie, luisteren en vooroordelen Situering Om op een zinvolle manier met elkaar te communiceren, heb je veel vaardigheden nodig. De doelstellingen van deze trainingsachtige
Nadere informatieArtikel 1. Definities
EINDGEBRUIKER OVEREENKOMST FIORATO EINDGEBRUIKER OVEREENKOMST FIORATO VERSIE 1 OKTOBER 2013 Fiorato (de applicatie ) is een applicatie voor computers, iphone en Android en is bedoeld om jou te helpen jezelf
Nadere informatieOntwikkelen van commercieel vermogen voor niet commerciële mensen
Ontwikkelen van commercieel vermogen voor niet commerciële mensen Dat aan het doel en de missie van ondernemingen zo zelden adequate aandacht wordt gegeven is misschien de belangrijkste oorzaak van zakelijke
Nadere informatieSlecht nieuws-gesprek
INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 1. OPBOUW SLECHT NIEUWS-GESPREK... 4 2. TIPS BIJ HET VOEREN VAN EEN SLECHT NIEUWS GESPREK... 5 INLEIDING Het doel van een slecht nieuws-gesprek is de boodschap zo te brengen
Nadere informatieEmotionele inleiding
Opzet Stressmanagement voor & door de trainer Jeroen Meganck S.P.O.C. / KU Leuven 24/05/2014 Praktisch gericht Interactief Samenbrengen van expertise Atleet In the spotlight Trainer In the dark Voor de
Nadere informatieGEBRUIKSCODE SOCIAL MEDIA
GEBRUIKSCODE SOCIAL MEDIA oktober 2013 Uitvoering: Alle Dijk, bovenschools ICT er (namens de ICT-werkgroep) Instemming GMR op 14 november 2013 Vastgesteld op 15 november 2013 WAAR GAAT DEZE WERKINSTRUCTIE
Nadere informatieOntwikkelgesprekken nader uitgewerkt
Ontwikkelgesprekken nader uitgewerkt Inleiding Een ontwikkelgesprek is altijd een gesprek tussen een werknemer en zijn of haar leidinggevende. Doel van het ontwikkelgesprek is om in beeld te brengen hoe
Nadere informatieB².DNA Strategische GedragsVerbetering. Coachend Leiderschap De Basis. www.b2dna.nl
Coachend Leiderschap De Basis Leiderschapsstijlen Dwingend: Doe wat ik zeg., effect: negatief Gezaghebbend: Volg mij., effect: sterk positief Affiliatieve: Mensen komen eerst., effect: overwegend positief
Nadere informatieRoos van Leary. Interactiecirkel gedrag. Het nut van de Roos van Leary. Hoe werkt de Roos van Leary?
Roos van Leary Interactiecirkel gedrag Gedrag is te voorspellen. Na veel onderzoek ontdekte de Amerikaanse psycholoog Timothy Leary dat de manier waarop mensen reageren in veel gevallen voorspelbaar is.
Nadere informatieLuisteren is geen trucje
Luisteren is geen trucje Luisteren is geen vaardigheid, al wordt er wel vaak zo over gesproken. Luisteren is veel meer een kwestie van houding, zelfs van zijn. Dat klinkt je wellicht zweverig in de oren,
Nadere informatieProtocol Sociale Media SKOW
Protocol Sociale Media SKOW Inleiding Sociale media zoals Hyves, Twitter, Facebook, YouTube en LinkedIn bieden de mogelijkheid om te laten zien dat je trots bent op je school en kunnen een bijdrage leveren
Nadere informatieProtocol Sociale Media Stichting Samenwerkende Basisscholen Alkemade
Protocol Sociale Media Stichting Samenwerkende Basisscholen Alkemade Protocol Sociale Media SSBA Pagina 1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Uitgangspunten... 3 Doelgroep en reikwijdte... 3 Sociale media in
Nadere informatieZakelijk aspect. zender boodschap ontvanger Relationele aspect. Feedback
Tweeëndertig coachingsprincipes0f1 : 1. Coachen is communiceren. Een coach dient kennis te hebben van het communicatieproces. Een coach beheerst sociale vaardigheden als luisteren, feedback geven en helder
Nadere informatieBBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 6 Persoonlijke ontwikkeling Feedback
BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 6 Inleiding en leerdoelen betekent letterlijk terugkoppeling. In situaties waarin je met anderen omgaat, communiceert, wordt er mee bedoeld dat je de ander
Nadere informatieContent in Motion. Interviewen & Communicatie
Content in Motion Interviewen & Communicatie Communicatie wat is dat eigenlijk? Communicatie is afgeleid van het Latijnse woord: communicatio dat verbinding betekent. Later werd dit doorgetrokken naar
Nadere informatieGEDRAGSREGELS SOCIALE MEDIA
GEDRAGSREGELS SOCIALE MEDIA Algemeen 1. Sociale media zoals Twitter, Facebook, YouTube en LinkedIn bieden de mogelijkheid om te laten zien dat je trots bent op je school en kunnen een bijdrage leveren
Nadere informatieDrijfveren. Een belangrijke (on)bewuste drijfveer is dat ZELF beter wil zijn dan de ANDER
Inleiding Kennis over het tot stand komen van gedrag Bewustwording van de invloed van ons eigen gedrag op onze omgeving? Ervaren wat JIJ kan doen om je eigen gedrag en dat van anderen te verbeteren Drijfveren
Nadere informatieInhoud. coaching. Opleidingen, cursussen, workshops
Inhoud coaching Opleidingen, cursussen, workshops Inhoud Les 1. Wat is coaching? Coaching: verwezenlijk je dromen en ervaar succes! Stappenplan Het beroep Wat is coaching en wat is het niet? De verschillen
Nadere informatieInnoveren = Marktgericht communiceren
Innoveren = Marktgericht communiceren Inleiding Adviseurs bij Syntens constateren bij bedrijven vaak een gebrek aan aandacht voor de markt. Veel ondernemingen hebben een verstoorde marktdynamiek. Door
Nadere informatieInstructie: Lees eventueel opnieuw paragraaf 9.2. Maak daarna onderstaande opdrachten.
Opdrachten bij hoofdstuk 9 Opdracht 1 (ervaren, verwoorden en verklaren) Het doel van de opdracht is te ervaren dat de communicatie tussen mensen en dieren altijd non-verbaal verloopt. Door het maken van
Nadere informatieDe Roos van Leary. Boven. Onder. 1. Interactieroos van Leary
De Roos van Leary 1. Interactieroos van Leary Problemen in de relatie tussen gesprekspartners hebben soms inhoudelijke oorzaken, maar heel vaak ook oorzaken die liggen op het interpersoonlijke vlak. Iemand
Nadere informatieNiet culturen maar mensen ontmoeten elkaar: Culturele diversiteit in het justitiële werkveld
Niet culturen maar mensen ontmoeten elkaar: Culturele diversiteit in het justitiële werkveld 1 Stichting Pharos Expertisecentrum gezondheidsverschillen Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen Kaveh
Nadere informatienovember 2014 NOTA Protocol Sociale Media
november 2014 NOTA Protocol Sociale Media mr.drs. A.F.M. van Noort voorzitter College van Bestuur Status: definitief GMR: september & oktober 2014 Directieberaad: mei & oktober 2014 INHOUDSOPGAVE Pag.
Nadere informatieProtocol Sociale Media Dr. Schaepmanstichting, mail- en internetgebruik zoals gebruikt wordt op de Schothorst
Internetprotocol Binnen de dr. Schaepmanstichting is een internetprotocol van kracht. Dit internetprotocol wordt jaarlijks onder de aandacht gebracht in het team en is te lezen op onze website: www.deschothorst.nl
Nadere informatieSuccesvol campagne voeren
Succesvol campagne voeren Spread the word, spread the feeling! Campagne voeren: íedereen kan het! In deze toolkit vind je tips voor het campagne voeren. Dit is gegarandeerd het leukste onderdeel van jouw
Nadere informatieEen interpretatie van communicatie Rumi Knoppel
Deel 1 Een interpretatie van communicatie Rumi Knoppel Voorwoord Om te beginnen met het uiteenzetten van een interpretatie van communicatie en de daarbij behorende analyse ben ik gehouden om aan te geven
Nadere informatieProtocol sociale media
Protocol sociale media Bestuur scholengemeenschap voor vmbo havo atheneum gymnasium school voor praktijkonderwijs Protocol i.v.m. veranderende wetgeving (de Algemene Verordening Gegevensbescherming), met
Nadere informatie(Risico)communicatie voor het samenwerkingsverband
(Risico)communicatie voor het samenwerkingsverband Dick Rasenberg en Harm van Gerven Voorstellen Dick Harm Workshop 10 oktober 2014 Voorstellen Basisprincipes communicatie Toepassen communicatie Incidentencommunicatie
Nadere informatie1.1 Privégesprekken en professionele gesprekken: het verschil
HOOFDSTUK 1 Professionele gespreksvoering 1.1 Privégesprekken en professionele gesprekken: het verschil Bij privégesprekken en professionele gesprekken vinden dezelfde communicatieprocessen plaats. Toch
Nadere informatieProtocol Digitaal pesten
Protocol Digitaal pesten 2 1 Inleiding 1.1 Doelstelling 3 1.2 Beleid 3 1.3 Voorwaarden beleid 3 2. Achtergrondinformatie 2.1 Wat is digitaal pesten? 3 2.2 Waarom is digitaal pesten zo erg? 3 2.3 Signalen,
Nadere informatieEven kennismaken... Communicatie De essentie! Succesvol onderhandelen
Succesvol onderhandelen Even kennismaken... Voornaam + naam Uw functie? Uw doelstellingen? Open positief-kritische houding Actiepunten Communicatie De essentie! Dixit: Paul Watzlawick, Villach 25.07.1921,
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 13
Inhoudsopgave Inleiding 13 1 School en ouders 21 1.1 Twee opvoedingsmilieus 21 1.2 Pedagogische opdracht van de school 22 1.3 Rollen van ouders 23 1.4 Ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie 24 1.5 Actieve
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatieEen sterk communicatiemodel trainingmodule
Extra #04 Een sterk communicatiemodel trainingmodule Communicatieniveaus Mensen uiten hun gevoelens op verschillende manieren. De een laat meteen zien hoe hij zich voelt bij een situatie, terwijl de ander
Nadere informatieAls je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen.
Theoreasy de theorie is eenvoudig. Je gaat ontdekken dat het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen denken en doen dé sleutel is tot a beautiful way of life. Als je nog steeds hoopt dat oplossingen
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking. Voor verwijzers
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Voor verwijzers Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Veel mensen met een licht
Nadere informatieVerantwoording 1.1 Keuze van de titel
1 13 Verantwoording 1.1 Keuze van de titel Voor je ligt het handboek Training sociale vaardigheden. Dit boek is geschreven voor iedereen die te maken heeft met kinderen tussen de tien en vijftien jaar
Nadere informatieInteractie en communicatie. Communicatie
Interactie en communicatie Communicatie Communicatie is het geven en ontvangen van boodschappen. Alle gedrag (in nabijheid van anderen) is communicatie. Dus : je kunt niet niet communiceren. Een aardige
Nadere informatieRichtlijnen voor het werken in een multiculturele setting
Richtlijnen voor het werken in een multiculturele setting Quality needs diversity 1. Inleiding Deze richtlijnen zijn een uitwerking van de kernwaarde Ruimte voor talent en groei voor iedereen, onderdeel
Nadere informatieMANAGEMENTVAARDIGHEDEN / 2
MANAGEMENTVAARDIGHEDEN / 2 Raymond Reinhardt 3R Business Development raymond.reinhardt@3r-bdc.com 3R 1 Doelen van deze module M Deze module gaat over: G het vermijden en herkennen van obstakels voor effectieve
Nadere informatieLes 1: Communicatie en interactie + soorten communicatie
Les 1: Communicatie en interactie + soorten communicatie Gedurende de opleiding krijg je vakken die vallen onder: Communicatie 1,2,3,4 In periode 1 krijgen jullie communicatie 1 + 2 - Communicatie Luisteren
Nadere informatieOndersteuning bij SEIN: woonzorg en dagbesteding
Samen doen wij dat! info Ondersteuning bij SEIN: woonzorg en dagbesteding informatie voor cliënten Inhoud INHOUD 1. Verhogen van de kwaliteit van leven van mensen met epilepsie 4 2. Het kwaliteitskader
Nadere informatieGedragscode Social Media Dunamare Onderwijsgroep
Gedragscode Social Media Dunamare Onderwijsgroep Bestemd voor: - leerlingen en hun ouders/verzorgers - medewerkers van Dunamare Onderwijsgroep - leden College van Bestuur en Raad van Toezicht Geplaatst
Nadere informatieDe Nieuwe Bestuurstafel Burgemeesters. Bijeenkomst 2 (in een serie van 3) Samenvatting. Maandag 28 november Kasteel de Hooge Vuursche, Baarn
De Nieuwe Bestuurstafel Burgemeesters Bijeenkomst 2 (in een serie van 3) Samenvatting Maandag 28 november 2011 Kasteel de Hooge Vuursche, Baarn De context van de bijeenkomst De context van de eerste bijeenkomst
Nadere informatieRichtlijn. Social Media
Richtlijn Social Media Versie november 2015 S 1. Inhoud 2. Inleiding... 3 2.1. Uitgangspunten... 3 2.2. Doelgroep en reikwijdte... 3 3. Social Media op school... 4 3.1. Voor alle gebruikers (medewerkers,
Nadere informatieSamenvatting. (Summary in dutch)
Samenvatting (Summary in dutch) 74 Samenvatting Soms kom je van die stelletjes tegen die alleen nog maar oog hebben voor elkaar. Ze bestellen hetzelfde ijsje, maken elkaars zinnen af en spiegelen elkaar
Nadere informatieHULPMIDDELENINFO COMMUNICEREN MET DOVEN EN SLECHTHORENDEN COMMUNICATIETIPS EN HULPMIDDELEN
HULPMIDDELENINFO COMMUNICEREN MET DOVEN EN SLECHTHORENDEN COMMUNICATIETIPS EN HULPMIDDELEN JANUARI 2011 Een beschrijving van een hulpmiddel of een aanpassing in deze tekst wil niet zeggen dat het hulpmiddel
Nadere informatieCommunicatie en Drogredenen. Tab 4
Communicatie en Drogredenen Tab 4 Vier communicatie aspecten Inhoudelijke aspect Datgene wat de deelnemer inhoudelijk wil overbrengen Expressieve aspect Gedrag taalgebruik en uiting van emoties Relationele
Nadere informatie5 Assertiviteit. 1 Inleiding
DC 5 Assertiviteit 1 Inleiding Als SAW er zul je regelmatig in situaties terecht komen waarin je duidelijk moeten maken wat je wel of niet wilt. Bijvoorbeeld omdat een cliënt op een activiteitenafdeling
Nadere informatieRoos van Leary: theorie en zelftest
pag.: 1 van code: ORG-COMP-vra-1-bl versie 1 Roos van Leary: theorie en zelftest Het model Leary heeft in 1957 een model ontworpen waarmee relaties tussen mensen in kaart kunnen worden gebracht: de roos
Nadere informatie... W. Broos/werkgroep PR en communicatie
20 maart 2014.................................................................. Gebruik social media W. Broos/werkgroep PR en communicatie Naam notitie/procedure/afspraak Eigenaar/portefeuillehouder Gebruik
Nadere informatieCSG Calvijn. Protocol Social Media
CSG Calvijn Protocol Social Media Sociale media zoals Twitter, Facebook, YouTube, WhatsApp en LinkedIn bieden de mogelijkheid om te laten zien dat je trots bent op je school en kunnen een bijdrage leveren
Nadere informatiede ruimte gestuurd worden voor aliens schap aan aliens kunt sturen 10 min.
Leven in de ruimte GROEP 3-4 39 70 minuten 1, 5, 6 en 55 De leerling: de ruimte gestuurd worden voor aliens schap aan aliens kunt sturen boodschap voor een alien 10 min. Vertel dat wij op aarde wonen.
Nadere informatieProtocol veilig gebruik internet en sociale media. Protocol veilig gebruik internet en sociale media
Protocol veilig gebruik internet en sociale media OBS De Viermaster Papendrecht 2014-2015 1 Inleiding Protocol veilig gebruik internet en sociale media In dit document is het protocol met betrekking tot
Nadere informatie