Ingezonden poster Truus Vanlier-prijs 2013

Transcriptie

1 Patiëntveiligheid of Centraal veneuze catheter Petri Mansvelt-van der Werf, mede namens Inge Arnts UMC St. Radboud Neonatologie Q1a Preventie catheter-gerelateerde sepsis bij de perifeer ingebrachte centraal catheter (PICC) m.b.v. Seldinger methode op de neonatale intensive care unit (NICU). Infuustherapie is noodzakelijk voor toediening van medicatie en intraveneuze voeding bij zieke neonaten op de neonatale intensive care unit (NICU). Bij langdurige infuustherapie heeft een perifeer ingebracht centraal katheter (PICC) de voorkeur boven een perifeer infuus. In vrijwel alle NICU s wordt de PICC ingebracht met behulp van de Shaw-methode (katheter door de naald). Op de NICU van het UMC St. Radboud wordt de PICC met behulp van de Seldinger-methode (katheter over de voerdraad) ingebracht. Dit omdat hierdoor een hoger percentage van centrale positie kan worden bewerkstelligd, zodat de PICC langer in-situ kan blijven. Wel is, wegens langduriger inbrengprocedure, het risico op katheter-gerelateerde sepsis mogelijk groter. In de literatuur is de incidentie van katheter-gerelateerde sepsis 3% - 19% (2-18 sepsis per 1000 katheterdagen) voor PICC s ingebracht met behulp van de Shaw-methode. Uit een retrospectief inventarisatie-onderzoek lijkt dat het percentage katheter-gerelateerde sepsis (laboratorium bevestigde of klinische sepsis) op de NICU van UMC St. Radboud inderdaad hoger is, namelijk 19,0% (19,1 sepsis per 1000 katheterdagen). Omdat een sepsis kan leiden tot extra mortaliteit, morbiditeit en NICU ligdagen, dus ook extra kosten, verdient reductie van katheter-gerelateerde sepsis de hoge prioriteit. Reductie van catheter-gerelateerde sepsis bij de PICC ingebracht met de Seldinger-methode. 3. Aanpak Hiervoor worden de zogenaamde bundels ingevoerd, bestaande uit technische, procedurele, communicatieve en administratieve maatregelen rondom het inbrengen en de dagelijkse zorg van de PICC, registratie van de complicaties en de reden van verwijdering van de PICC en dagelijks kritisch beoordelen of de PICC nog nodig is. Vóór de invoering van deze bundels wordt eerst de incidentie van katheter-gerelateerde sepsis bij de PICC gemeten in een periode van 6 maanden (de zogenaamde nul-meting). Daarna worden de bundels geïmplementeerd op de NICU. Nadat de implementatie volledig is, wordt de incidentie van katheter-gerelateerde sepsis bij de PICC opnieuw gemeten in een periode van 12 maanden. Periode Ingebrachte PICC katheter-gerelateerde sepsis Aantal Totaal verblijfsduur (dagen) Aantal (%) Aantal per 1000 katheterdagen Nul-meting (6 maanden) (31.1%) Na implementatie (12 maanden) (11.5%) Conclusie Het invoeren van preventieve maatregelen in de vorm van de zgn. bundels bij de PICC die ingebracht is m.b.v. Seldinger methode op de NICU heeft geleid tot 63% reductie van kathetergerelateerde sepsis, welke duidelijk kan bijdragen tot verbetering van de patiëntveiligheid en reductie van de kosten.

2 Een andere kijk op werk-in-uitvoering; Videoreflectie op de neonatologie (NICU) Joyce Hartmans Academisch Ziekenhuis Maastricht Neonatologie Kwaliteit en veiligheid staat hoog op de agenda in de gezondheidszorg. Dit heeft geleid tot een veelvoud van initiatieven zoals bijvoorbeeld incident melden. Hoewel de relevantie van dergelijke maatregelen buiten kijf staat, kunnen we ook van elkaar leren van wat wel goed gaat. Daarom verbeteren wij de veiligheid op onze afdeling ook op basis van datgene wat we al in huis hebben, in de dagelijkse gang van zaken niet meer opvalt maar juist wegvalt, doch er wel degelijk toe doet. Om deze vergeten competenties in beeld te krijgen heeft de Neonatologie-afdeling van het Academisch Ziekenhuis Maastricht de methode van videoreflectie ingevoerd. Belangrijk detail hierbij is dat de afdeling geheel zelfstandig -dus zonder hulp van (sociale) wetenschappers- de uitvoering voor haar rekening neemt. De methode geldt nu als structureel onderdeel op de afdeling. Verbeteren van patiëntveiligheid door middel van een gezamenlijke, constructieve reflectie op het eigen handelen. 3. Methoden/aanpak Stap 1: Leden van het videoteam kiezen een thema en maken beeldopnames van bijbehorende situaties (bijvoorbeeld aantrekken steriele handschoenen, samenwerking tijdens opname, voorbereiding en uitvoering van bepaalde procedures zoals inbrengen van (lange) lijn) Stap 2: Wekelijkse reflectie van de beeldopnames door personeel Stap 3: Verslaglegging van reflectie-bijeenkomsten en analyse van deze verslagen door videoteam Stap 4: Communicatie van verbeteren aandachtspunten naar het gehele team Naar aanleiding van opnames en wekelijkse bespreking videobeelden Het onderwerp patiëntveiligheid blijft voortdurend onder de aandacht Ruimte voor vragen en opmerkingen over dagelijks werk Uitwisseling van kennis en geheugen opfrissen Naar aanleiding van discussie: Leren van wat goed gaat; verduidelijking werkwijze; wijze van werken wordt meer homogeen Verbeterpunten/aanpassingen in bestaande werkwijze en protocollen; Advies vragen bij experts zoals bv ziekenhuishygiëne of referentieverpleegkundigen; Op zoek gaan naar een meer geschikt materiaal voor medische/verpleegkundige procedures. 5. Conclusies De methode van videoreflectie werkt omdat het een frisse blik geeft op dagelijkse routines. Hierdoor ontstaan nieuwe inzichten over oude kennis en kunde welke kunnen worden benut. Door de bottomup benadering is de motivatie voor verandering groot. Tenslotte, aandacht voor best practices van de eigen werkvloer is een belangrijke aanvulling op de aandacht voor negatieve zaken aangaande patiëntveiligheid zoals incidenten.

3 Zorgen voor de huis van pasgeborenen <32 weken Hermi van de Burgt-Lassche UMC Utrecht / WKZ NICU De huid van het prematuur geboren kind (<32 weken) heeft een duidelijk andere opbouw dan de huid van à terme pasgeborene. Een belangrijk verschil in de opbouw van de huid is bijvoorbeeld dat het stratum corneum maar 2 à 3 lagen kent in plaats van 10. Het begrip huid wordt binnen de verpleegkundige zorg gebruikt voor de subcutis custis en epidermis (zoals het bedoeld is), voor alleen de epidermis of voor het stratum corneum (alleen de bovenste laag van de epidermis). Brede kennis over de opbouw van de huid is noodzakelijk om kwalitatief goede verpleegkundige zorg te kunnen geven aan de huid van de prematuur geborene <32 weken. Na het lezen van literatuur en door praktische ervaring binnen de verpleegkundige zorg aan prematuur geboren kinderen is gebleken dat voor veel verpleegkundigen op de Neonatologie Intensive Care Unit (NICU) onduidelijkheid bestaat over de opbouw en de functie van de verschillende huidlagen. /probleemstelling Het verhogen van de verpleegkundige zorg aan het prematuur geboren kind (<32 weken) door: Het verbreden en verdiepen van kennis binnen de verpleegkundige zorg over de opbouw van de huid van de (extreem) prematuur geborene. Wijzigen van het NICU protocol en voorstel maken voor gewijzigd gebruik van type verzorgingsmateriaal. Voorstel om verzorgingsproduct in flacons van 50cc te gaan gebruiken. 3. Methoden/aanpak Om deze doelstelling te realiseren heb ik in mijn aanpak de volgende fasen/ stappen doorlopen. Informatie verzamelen, bestuderen en analyseren: raadplegen van literatuur en vakbladen en het interviewen van neonatologie verpleegkundige uit UMC Groningen. Resultaten literatuurstudie en interviews verwerken in een presentatie over de opbouw en verzorging van de huid van het prematuur geboren kind (<32 weken). Presentatie geven in 3 klinische lessen binnen de NICU over de opbouw en de verzorging van de (extreem) premature huid. (Her)schrijven van het NICU protocol huidverzorging bij (extreem) prematuren, gebaseerd op de presentatie en de 3 klinische lessen. Voorstel maken, in overleg met de apotheek, voor het gebruik van juiste flacons voor het uitvullen van het voorgestelde verzorgingsproduct. Presentatie over de opbouw en verzorging van de huid van het prematuur geboren kind (<32 weken) gebaseerd op literatuurstudie en gehouden interviews. Verpleegkundige kennis binnen de NICU over de extreem premature huid is verbreed en/of verder verdiept na het bijwonen van presentatie in een van de 3 klinische lessen. Nieuw NICU protocol is goedgekeurd en beschikbaar met richtlijnen voor het gebruik van soya oleum (in plaats van de huidige cosmetische oliën) voor de huidverzorging van de extreme prematuur. Voorstel voor het gebruik van de juiste flacons voor het uitvullen van het voorgestelde verzorgingsproduct soya oleum.

4 5. Conclusies Door het verdiepen en verbreden van kennis over de opbouw van de huid van het extreem prematuur geboren kind (< 32 weken) is de verpleegkundige zorg verbeterd. De vertaling van de kennis over de opbouw naar het nieuwe NICU protocol en het gebruik van het juiste verzorgingsmateriaal soya oleum in de juiste flacons waarborgt de verbeterde verpleegkundige zorg aan het prematuur geboren kind (<32 weken).

5 Perinatale audit werkt! Wineke Bremmer-Bolhuis Stichting Perinatale Audit Nederland De stichting Perinatale Audit Nederland heeft als doel besprekingen (audits) in te voeren om de zorgverlening van kinderen die rond de geboorte overleden zijn te evalueren. Het uiteindelijke doel is dat door adviezen die uit audits voortkomen, de perinatale sterfte vermindert. Voor is gekozen om de sterfte te bespreken van voldragen kinderen die rond de geboorte zijn overleden. Voor 2013en 2014 wordt ook gekeken naar casus van neonatale morbiditeit in die gevallen waarbij de voldragen pasgeborene opgenomen moet worden op de Neonatale Intensive Care Unit ( NICU) vanwege asfyxie. Voor beide onderwerpen geldt de vraag: hoe komt het dat een à terme kind dat aan het begin van de baring nog in leven is, zo'n slechte uitkomst heeft? Hoe verliep bij hen de zwangerschap en de baring? Welke substandaard factoren hangen samen met het overlijden of met zo'n slechte start dat NICU opname nodig is? 3. Gebruikte aanpak De zorgverleners van een verloskundige zorgketen zitten met elkaar in een verloskundig samenwerkingsverband (VSV). Tijdens een audit bespreken die zorgverleners uit een VSV een casus van perinatale sterfte of ziekte. Er is een uitvoerig verslag gemaakt. De doodsoorzaak is vastgesteld en er wordt gekeken of er sprake was van substandaard zorg en zo ja, of deze ondermaatse zorg gerelateerd was aan het overlijden of ziek zijn. Het is belangrijk dat de diverse beroepsgroepen elkaar vragen stellen over de zorg maar dat de eigen beroepsgroep oordeelt over de substandaard zorg. Bij onvoldoende zorg worden er tijdens de audit concrete aanbevelingen gedaan om de zorg voor de toekomst te verbeteren. 4. Conclusie en aanbevelingen In alle (93) verloskundige samenwerkingsverbanden is de perinatale audit gerealiseerd. Dit is een belangrijke stap voor de verbetering van de uiteindelijke uitkomst van de zorg: een zo gezond mogelijke moeder en kind. Uit de audits zijn een aanzienlijk aantal aanbevelingen gedaan die zowel direct lokaal te implementeren waren, maar ook nieuwe landelijke protocollen zullen opleveren. De perinatale sterfte daalt in Nederland maar er is nog ruimte voor verbetering aangezien er nog steeds een aantal sterftes en zieke zuigelingen zijn waarbij substandaard zorg de oorzaak was. Bij de evaluatie van deze projecten is de perinatale audit een waardevol instrument voor de verbetering van de zorg. De stichting PAN zal hieraan blijven werken, samen met zorgverleners, beroepsgroepen, cliënten en anderen. Voor meer informatie: