Effectiever communiceren met cliënten met lage gezondheidsvaardigheden.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Effectiever communiceren met cliënten met lage gezondheidsvaardigheden."

Transcriptie

1 Effectieer communiceren met cliënten met lage gezondheidsaardigheden. Marise Kaper Onderzoeksteam UMCG: Menno Reijneeld, Andrea de Winter, Louise Meijering, Jaap Koot.

2 Laaggeletterdheid in Nederland

3 Wat zijn gezondheidsaardigheden (1)? 47,6% an de mensen in 8 Europese landen eraren problemen met het begrijpen, het communiceren, het toepassen en het analyseren an informatie oer hun gezondheid*. *Sorensenet al., 2012

4 Wat zijn gezondheidsaardigheden (2)? Functionele gezondheidsaardigheden: wanneer u een folder mee krijgt anuit het ziekenhuis, hoe aak gebeurt het dat Letters te klein zijn, of woorden te moeilijk zijn? Interactiee gezondheidsaardigheden: wanneer u zoekt naar gezondheidsinformatie; hoe moeilijk is het oor u om.. Verschillende bronnen te gebruiken, uw gedachten te delen, toe te passen in het dagelijks leen. Kritische gezondheidsaardigheden: Wanneer u zoekt naar gezondheidsinformatie; hoe moeilijk is het oor u om.. Te beoordelen of informatie correct is, betrouwbaar en op uw situatie an toepassing is? Ishikawa et al, 2009; Heijmans et al., 2015; Van der Heide et al., 2015

5 Communicatietraining bij gezondheidsaardigheden Modules Tijd 1. Bewust worden an lage gezondheidsaardigheden 2 uur 2. Begrijpelijk communiceren Functionele gezondheidsaardigheden 3. Betrekken en trainen an cliënten in gezamenlijke besluitorming Interactiee gezondheidsaardigheden 4. Vergroten an zelfmanagement 1,5 uur 1,5 uur 1,5 uur Kritische gezondheidsaardigheden 5. Communicatie bij gezondheidsaardigheden toepassen. 2 uur

6 2. Training uitkomsten onder professionals Toename in health literacy competency T1 (before N = 106) T2 (after training n = 99) T3 (6-12 weeks after n = 65)

7 Een oorstellen (1) Meneer Kuiper (80 jaar) komt amper meer buiten de deur omdat hij mantelzorger is oor zijn echtgenote met dementie. Dit alt hem zwaar. Dagbesteding oor zijn rouw zou hem kunnen ontlasten als mantelzorger, maar hoe pak je dit aan? Hoe kun je meneer Kuiper helpen om dit aan te pakken?

8 Een oorstellen (2) Meneer Ayoub (50 jaar) heeft diabetes Mellitus type 2 en spreekt gebrekkig Nederlands. Nu is zijn linker onderbeen geamputeerd. Meneer Ayoub moet eigenlijk regelmatig bewegen met de prothese, maar dit is pijnlijk. Hij oelt zich neerslachtig en blijft lieer thuis. Hoe kun je meneer Ayoub stimuleren om meer te gaan bewegen?

9 Herkennen an gezondheidsaardigheden Herken je dit bij cliënten? Registratieformulieren onolledig inullen Niet op afspraken erschijnen of erwijzingen niet opolgen Herhaaldelijk zeggen: "Ik ben mijn leesbril ergeten, ik lees dit thuis wel door, bij de raag om schriftelijk materiaal te bespreken Hun medicijnen niet kunnen benoemen of dosering uitleggen Tabletten herkennen aan hoe ze eruit zien en niet aan het etiket Geen coherente opeenolgende ziekte historie kunnen geen Instructies niet goed opolgen

10 Voorbeeld ragen na herkenning: (Medische) termen zijn lastig en eel mensen inden dit moeilijk om te begrijpen. Krijgt u wel eens hulp an anderen bij het lezen an recepten, inullen an formulieren of het gebruik an gezondheidsmaterialen? Veel mensen hebben problemen met het lezen en herinneren an informatie oer gezondheid omdat dit moeilijk is. Is dit wel eens een probleem oor u? Wat indt u leuk om te lezen? (Kranten, erhalen, tijdschriften, niets). Waar ertrouwt u het meest op als u leest oer gezondheid? Iedereen heeft een unieke bron an informatie. TV? Radio? Internet? Vrienden en familie? (Center for Health Care Strategies, 2013)

11 Informatie geen Leg informatie duidelijk uit in eenoudige taal: i.p.. medisch jargon of abstracte begrippen (dieet, zuielproducten, hypertensie), positiee zinnen. Structureer en prioriteer informatie, b. met Ask me 3: Wat moet ikweten Wat moet ikdoen Waarom is het belangrijk? Maakeenoudige tekeningen Schrijf de belangrijkste punten op.

12 Informatie geen Teach back = meest effectiee methode oor het erbeteren an gezondheidsuitkomsten. Teach back: checken of patiënten informatie begrepen hebben: Normaliseer : ik wil zeker weten dat ik het goed heb uitgelegd.. Vraag aan de cliënt om de informatie in zijn eigen woorden samen te atten Verifieer of de cliënt de informatie goed begrepen heeft. Vul aan als dit nodig is.

13 Tips an professionals Stel open ragen, cliënten gingen hierdoor echt nadenken Leg dingen uit in duidelijke taal en kleine stapjes Gebruik de teach back methode om te checken of informatie begrepen is. Laat stiltes allen en leun meer achteroer, zodat de patiënt ruimte krijgt (en wellicht wordt uitgedaagd) om met eigen suggesties te komen

14 Iets oor Drenthe doet mee? Vragen en suggesties t.a.. de Communicatie Training Gezondheidsaardigheden?

15 Meer informatie Meer informatie:

16 Wat zijn de geolgen? Patiënten ertellen: GdOhCM Herken je deze geolgen an lage gezondheidsaardigheden? Problemen met het managen an hun gezondheid Gebruiken minder preentiee zorg Meer gezondheidsproblemen en hogeresterfte kans

Heeft u laaggeletterde patiënten in beeld? Gudule Boland PhD Programmaleider Verantwoord medicijngebruik bij migranten en laaggeletterden

Heeft u laaggeletterde patiënten in beeld? Gudule Boland PhD Programmaleider Verantwoord medicijngebruik bij migranten en laaggeletterden Heeft u laaggeletterde patiënten in beeld? Gudule Boland PhD Programmaleider Verantwoord medicijngebruik bij migranten en laaggeletterden Dr. Dr. Karen Hosper 1 2 3 4 5 Even reclame maken: www.pharos.nl/patientenaanhetwoord

Nadere informatie

Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden

Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden Prof. dr. Jany Rademakers NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg CAPHRI Care and Public Health Research Institute

Nadere informatie

Gezondheidsvaardigheden, kunnen we daar beter van worden?

Gezondheidsvaardigheden, kunnen we daar beter van worden? Gezondheidsvaardigheden, kunnen we daar beter van worden? Alja Bosch, MSc. Docent Fontys Hogescholen Toegepaste Psychologie Communicatiewetenschapper Fysiotherapeut Inhoud Gezondheidsvaardigheden, waar

Nadere informatie

Herkennen van en effectief communiceren met laaggeletterden. Farmacotherapeutisch overleg. Inhoud

Herkennen van en effectief communiceren met laaggeletterden. Farmacotherapeutisch overleg. Inhoud Inhoud Herkennen van en effectief communiceren met laaggeletterden Farmacotherapeutisch overleg Hoeveel laaggeletterde patiënten in uw praktijk? Laaggeletterdheid en gezondheidsvaardigheden Wat is het

Nadere informatie

Laaggeletterdheid in de zorg. José Keetelaar, projectleider laaggeletterdheid & gezondheidsvaardigheden

Laaggeletterdheid in de zorg. José Keetelaar, projectleider laaggeletterdheid & gezondheidsvaardigheden Laaggeletterdheid in de zorg José Keetelaar, projectleider laaggeletterdheid & gezondheidsvaardigheden Programma Feiten en cijfers Taalambassadeur aan het woord Herkennen laaggeletterdheid Eenvoudig communiceren

Nadere informatie

Laaggeletterden in de apotheek. Utrecht 6-10-2015 Maria van den Muijsenbergh, huisarts / onderzoeker

Laaggeletterden in de apotheek. Utrecht 6-10-2015 Maria van den Muijsenbergh, huisarts / onderzoeker Laaggeletterden in de apotheek Utrecht 6-10-2015 Maria van den Muijsenbergh, huisarts / onderzoeker Laaggeletterdheid: Zoveel moeite met lezen en schrijven dat je niet goed kunt functioneren in het dagelijks

Nadere informatie

De patiënt als partner in de zorg: gaat dat echt lukken?

De patiënt als partner in de zorg: gaat dat echt lukken? De patiënt als partner in de zorg: gaat dat echt lukken? Prof. dr. Jany Rademakers NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg CAPHRI Maastricht University Vakgroep Huisartsgeneeskunde,

Nadere informatie

Gezondheid begrijpen: niet vanzelfsprekend

Gezondheid begrijpen: niet vanzelfsprekend Gezondheid begrijpen: niet vanzelfsprekend Ik dacht dat we een goed gesprek hadden, hij knikte en glimlachte vriendelijk. Maar op het tweede consult bleek dat hij mijn instructies en adviezen niet had

Nadere informatie

Oog voor gezondheidsvaardigheden in de apotheek. Inhoud. Gezondheidsvaardigheden. Laaggeletterdheid Wat is het Herkenning Communicatie

Oog voor gezondheidsvaardigheden in de apotheek. Inhoud. Gezondheidsvaardigheden. Laaggeletterdheid Wat is het Herkenning Communicatie Inhoud Oog voor gezondheidsvaardigheden in de apotheek Platformdag 2016: Cliëntgericht communiceren dr. Gudule Boland programmaleider Verantwoord medicijngebruik bij migranten en laaggeletterden Gezondheidsvaardigheden

Nadere informatie

Effectief communiceren met laaggeletterden

Effectief communiceren met laaggeletterden Effectief communiceren met laaggeletterden Naïma Abouri Projectleider programma jeugd en gezondheid Pharos Programma Achtergrond informatie Communiceren Beeldmateriaal Afsluiting Gezondheid en kwaliteit

Nadere informatie

Goed Begrepen. Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden In de zorg. Majorie de Been 6 november 2017

Goed Begrepen. Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden In de zorg. Majorie de Been 6 november 2017 Goed Begrepen Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden In de zorg Majorie de Been 6 november 2017 John Cleese legt uit: Brain https://www.youtube.com/watch?v=dxqavrj8liq de professional: Ik

Nadere informatie

Zorg in eigen hand Goede diabeteszorg voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden 12 april Hester van Bommel en Marjan Mensinga

Zorg in eigen hand Goede diabeteszorg voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden 12 april Hester van Bommel en Marjan Mensinga Zorg in eigen hand Goede diabeteszorg voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden 12 april 2017 Hester van Bommel en Marjan Mensinga Scoor jezelf Hoe scoor je op dit moment je eigen kennis en vaardigheden

Nadere informatie

LAAGGELETTERDEN, MIGRANTEN & DE APOTHEEK

LAAGGELETTERDEN, MIGRANTEN & DE APOTHEEK LAAGGELETTERDEN, MIGRANTEN & DE APOTHEEK 2018 INHOUD 1. Laaggeletterdheid: definitie en cijfers 2. Gevolgen voor gezondheid en medicatiegebruik 3. Laaggeletterdheid herkennen 4. Communiceren met laaggeletterden

Nadere informatie

Als patiënten niet mee kunnen doen

Als patiënten niet mee kunnen doen Als patiënten niet mee kunnen doen Gevolgen van laaggeletterdheid in de zorg Dr. Mirjam Fransen Afdeling Sociale Geneeskunde AMC, Universiteit van Amsterdam Symposium Zorgkoepel West-Friesland 30-6-2016

Nadere informatie

De kunst van elkaar begrijpen

De kunst van elkaar begrijpen De kunst van elkaar begrijpen Omgaan met beperkte gezondheidsvaardigheden in de dagelijkse praktijk Congres De patiënt aan het roer in de zorg!? Utrecht, 12 april 2019 2 Zorg op maat; beter aansluiten

Nadere informatie

Gezondheidsvaardigheden van chronische zieken belangrijk voor zelfmanagement Monique Heijmans, Geeke Waverijn

Gezondheidsvaardigheden van chronische zieken belangrijk voor zelfmanagement Monique Heijmans, Geeke Waverijn Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Gezondheidsvaardigheden van chronische zieken belangrijk voor zelfmanagement, M. Heijmans, NIVEL, juni 2014) worden gebruikt.

Nadere informatie

Zelfmanagement bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden door verstandelijke beperkingen

Zelfmanagement bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden door verstandelijke beperkingen Zelfmanagement bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden door verstandelijke beperkingen Een speciale uitdaging voor het huisartsenteam en het steunnetwerk Dr. Jany Rademakers, NIVEL Drs. Jeanny

Nadere informatie

Zorg in eigen hand. Coachende vaardigheden bij laaggeletterde patiënten met een chronische aandoening. Marjan Mensinga Hester van Bommel

Zorg in eigen hand. Coachende vaardigheden bij laaggeletterde patiënten met een chronische aandoening. Marjan Mensinga Hester van Bommel Zorg in eigen hand Coachende vaardigheden bij laaggeletterde patiënten met een chronische aandoening Marjan Mensinga Hester van Bommel Symposium Zorg op maat in de huisartsenpraktijk. 29 september 2016

Nadere informatie

Zelfmanagement voor iedereen haalbaar?

Zelfmanagement voor iedereen haalbaar? Zelfmanagement voor iedereen haalbaar? dr. Monique Heijmans NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg 29 juni academische werkplaats Context Groeiende zorgvraag door toename chronische

Nadere informatie

gesprekskaart en handboek COPD

gesprekskaart en handboek COPD gesprekskaart en handboek COPD Het handboek ik heb COPD, wat kan ik doen? ondersteunt je, als professional, bij de gesprekken over zelfzorg met mensen met COPD. In deze handleiding lees je hoe je kunt

Nadere informatie

Mensen met afasie hebben moeite met taal, maar zij zijn niet gek!

Mensen met afasie hebben moeite met taal, maar zij zijn niet gek! Afasie Logopedie Afasie is een taalstoornis die ontstaat door schade aan de hersenen, bijvoorbeeld na een beroerte of CVA (hersenbloeding, herseninfarct). In deze folder leest u hoe afasie ontstaat en

Nadere informatie

GEZOND LEVEN. Praktische informatie voor nieuwkomers

GEZOND LEVEN. Praktische informatie voor nieuwkomers GEZOND LEVEN Praktische informatie voor nieuwkomers Eenvoudige voorlichtingsmaterialen voor nieuwkomers Speciaal voor mensen die beroepsmatig of als vrijwilliger met nieuwkomers in contact komen of verantwoordelijk

Nadere informatie

Laaggeletterdheid en gezondheidsvaardigheden. Komt dit bekend voor? 2/3 van de laaggeletterden heeft een migratie achtergrond

Laaggeletterdheid en gezondheidsvaardigheden. Komt dit bekend voor? 2/3 van de laaggeletterden heeft een migratie achtergrond Disclosure Laaggeletterdheid en gezondheidsvaardigheden (potentiële) belangenverstrengeling Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk:

Nadere informatie

Gezondheidsvaardigheden in Nederland

Gezondheidsvaardigheden in Nederland Gezondheidsvaardigheden in Nederland ontwikkelingen in onderzoek, beleid en praktijk Jany Rademakers NIVEL, Utrecht Gezondheidsvaardigheden op de agenda in Nederland (1) 2010 Alliantie Gezondheidsvaardigheden

Nadere informatie

Durf te vragen help mee aan veilige zorg

Durf te vragen help mee aan veilige zorg Durf te vragen help mee aan veilige zorg Inleiding Deze folder Durf te vragen geeft u tips voor een gesprek met bijvoorbeeld de dokter, verpleegkundige, apotheker of de fysiotherapeut. Bedenk dat u, als

Nadere informatie

(potentiële) belangenverstrengeling. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld. Nee

(potentiële) belangenverstrengeling. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld. Nee Disclosure belangen Marie-Louise Essink-Bot (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële)

Nadere informatie

Hoe doe je dat in de GGZ..communiceren met mensen met lage gezondheidsvaardigheden

Hoe doe je dat in de GGZ..communiceren met mensen met lage gezondheidsvaardigheden Hoe doe je dat in de GGZ..communiceren met mensen met lage gezondheidsvaardigheden Marjan Mensinga Trainer/adviseur/Medisch antropoloog/spv/poh GGZ 15 november 2018 Disclosure belangen spreker Wat gaan

Nadere informatie

Aandacht voor laaggeletterde ouders. Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven

Aandacht voor laaggeletterde ouders. Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven Aandacht voor laaggeletterde ouders Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen

Nadere informatie

Training. Herkennen van en omgaan met mensen met een (licht) verstandelijke beperking

Training. Herkennen van en omgaan met mensen met een (licht) verstandelijke beperking Training Herkennen van en omgaan met mensen met een (licht) verstandelijke beperking Verstandelijke beperking wordt vaak niet herkend Als medewerker van een dienstverlenende organisatie ziet u dagelijks

Nadere informatie

15 oktober 2015 Brigit van Soest LAAGGELETTERDHEID & THERAPIETROUW

15 oktober 2015 Brigit van Soest LAAGGELETTERDHEID & THERAPIETROUW 15 oktober 2015 Brigit van Soest LAAGGELETTERDHEID & THERAPIETROUW Agenda 1. Inleiding 2. Laaggeletterdheid 3. Therapietrouw 4. Pilots 5. Vragen? Overal had ik er last van. Bij de bibliotheek, het stadhuis,

Nadere informatie

Effectieve communicatie hoe bereik je die ene doelgroep? Bereiken lage SES

Effectieve communicatie hoe bereik je die ene doelgroep? Bereiken lage SES Effectieve communicatie hoe bereik je die ene doelgroep? Bereiken lage SES www.huisarts-migrant.nl Dé website voor huisartsen en andere zorgverleners met vragen over zorg en gezondheid voor migranten,

Nadere informatie

Migranten met COPD of astma. CAHAG 2016 Maria van den Muijsenbergh, huisarts / onderzoeker Laila Elghoul Bouakka, doktersassistent - actrice

Migranten met COPD of astma. CAHAG 2016 Maria van den Muijsenbergh, huisarts / onderzoeker Laila Elghoul Bouakka, doktersassistent - actrice Migranten met COPD of astma CAHAG 2016 Maria van den Muijsenbergh, huisarts / onderzoeker Laila Elghoul Bouakka, doktersassistent - actrice Programma Migranten in uw praktijk: wat wilt u leren? Etnische

Nadere informatie

Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen

Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen Lydia de Jong, Jorijn Tragter 28 mei 2016 Wie zijn wij? Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid en bevordering van digitale vaardigheid. Actie programma

Nadere informatie

Hoe herken je ze en hoe ga je er mee om?

Hoe herken je ze en hoe ga je er mee om? Hoe herken je ze en hoe ga je er mee om? Tips voor omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Tel. 088-00 75 000 www.meewering.nl Waarom dit boekje? Iedere professional, die met cliënten,

Nadere informatie

ZA5948. Flash Eurobarometer 404 (European Citizens' Digital Health Literacy) Country Questionnaire Belgium (Flemish)

ZA5948. Flash Eurobarometer 404 (European Citizens' Digital Health Literacy) Country Questionnaire Belgium (Flemish) ZA98 Flash Eurobarometer 0 (European Citizens' Digital Health Literacy) Country Questionnaire Belgium (Flemish) FL 0 - e-health Literacy - BEN D Hoe oud bent u? (SCHRIJF OP - INDIEN "GEWEIGERD" CODE '99')

Nadere informatie

Afasie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Afasie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Afasie Afasie is een taalstoornis ontstaan door hersenletsel. Iemand met afasie heeft moeite met het uiten en het begrijpen van de taal. In deze brochure leest u wat afasie inhoudt en vindt u een aantal

Nadere informatie

Lage gezondheidsvaardigheden & Therapietrouw

Lage gezondheidsvaardigheden & Therapietrouw Lage gezondheidsvaardigheden & Therapietrouw Nationale Diabetes Dag Drs P.Adhien, apotheker/epidemioloog Drs B.A.D. van Soest-Segers, apotheker, KNMP 28 maart 2014 Therapietrouw Brigit van Soest, apotheker,

Nadere informatie

Voorbereiding op de studiekeuzecheck 1. Lees aandachtig het meegezonden artikel. 2. Maak hiervan een samenvatting van 10 regels. 3.

Voorbereiding op de studiekeuzecheck 1. Lees aandachtig het meegezonden artikel. 2. Maak hiervan een samenvatting van 10 regels. 3. Welkom Voorbereiding op de studiekeuzecheck 1. Lees aandachtig het meegezonden artikel. 2. Maak hiervan een samenvatting van 10 regels. 3. Onderstreep de woorden waarvan je de betekenis niet weet en zoek

Nadere informatie

ZA5948. Flash Eurobarometer 404 (European Citizens' Digital Health Literacy) Country Questionnaire Netherlands

ZA5948. Flash Eurobarometer 404 (European Citizens' Digital Health Literacy) Country Questionnaire Netherlands ZA98 Flash Eurobarometer 0 (European Citizens' Digital Health Literacy) Country Questionnaire Netherlands FL 0 - e-health Literacy - NL D Wat is uw leeftijd? (SCHRIJF OP - INDIEN "GEWEIGERD" CODE '99')

Nadere informatie

Second Opinion. Wat is een second opinion? Waarover kunt u een second opinion vragen? Over de diagnose. Vóór de behandeling

Second Opinion. Wat is een second opinion? Waarover kunt u een second opinion vragen? Over de diagnose. Vóór de behandeling Second Opinion Second opinion betekent tweede mening. Een andere deskundige geeft zijn mening over uw diagnose of behandeling. Dit is een stap die u wellicht niet zomaar neemt. Toch kan het veel mensen

Nadere informatie

WAT BETEKENT DAT VOOR MIJ? In deze folder leest u er alles over.

WAT BETEKENT DAT VOOR MIJ? In deze folder leest u er alles over. WAT BETEKENT DAT VOOR MIJ? In deze folder leest u er alles over. Op 1 juli 2020 komt de nieuwe donorwet. Deze wet is voor mensen in Nederland van 18 jaar of ouder die ingeschreven zijn in een Nederlandse

Nadere informatie

Aan de slag met een casus

Aan de slag met een casus Aan de slag met een casus [Opdracht voor de deelnemers aan de werksessie] OPDRACHT 1. Lees het materiaal door. 2. Scene: afspraak van oudere migrant Zakia bij praktijkondersteuner Jolanda Zo direct ziet

Nadere informatie

De implementatie van de GRIP- en GLANScursussen: cursusaanbod voor ouderen gericht op eigen regie en welbevinden

De implementatie van de GRIP- en GLANScursussen: cursusaanbod voor ouderen gericht op eigen regie en welbevinden De implementatie van de GRIP- en GLANScursussen: een zelfmanagement cursusaanbod voor ouderen gericht op eigen regie en welbevinden Daphne Kuiper Vierde regiobijeenkomst 11 november 2011 Netwerk Ouderenzorg

Nadere informatie

optimale HUISARTSENzoRg voor mensen met EEN verstandelijke beperking

optimale HUISARTSENzoRg voor mensen met EEN verstandelijke beperking NAAR DE HUISARTS optimale huisartsenzorg voor mensen met een verstandelijke beperking Mensen met een verstandelijke beperking hebben recht op goede medische zorg. De huisarts speelt hierin een belangrijke

Nadere informatie

J L. Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills. Vaardigheden Gedragsindicatoren. 21st Century Skill - -

J L. Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills. Vaardigheden Gedragsindicatoren. 21st Century Skill - - Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills 21st Century Skill Jouw talent Vaardigheden Gedragsindicatoren J L Ik weet wat ik wil Ik weet wat ik kan Ik ga na waarom iets mij interesseert

Nadere informatie

SOA AIDS congres Een simpele boodschap wel zo fijn voor iedereen

SOA AIDS congres Een simpele boodschap wel zo fijn voor iedereen SOA AIDS congres 2016 Een simpele boodschap wel zo fijn voor iedereen van links naar rechts: Jose Keetelaar projectleider Laaggeletterdheid en Gezondheidsvaardigheden GGD Gelderland Zuid Marjolijn van

Nadere informatie

Brain Marian heeft een depressie, wat kan ze doen? Voorlichtingsmateriaal voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden

Brain Marian heeft een depressie, wat kan ze doen? Voorlichtingsmateriaal voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden Marian heeft een depressie, wat kan ze doen? Brain Voorlichtingsmateriaal voor mensen met beperkte 8 november 2017 Marjolijn van Leeuwen m.leeuwen@pharos.nl https://www.youtube.com/watch?v=dxqavrj8liq

Nadere informatie

Thema 5 Communicatie. Aline de Vries. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Thema 5 Communicatie. Aline de Vries. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Aline de Vries 09 November 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/67765 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Thuis in Behandelen. Behandelcentrum. Vrijthof, Tiel.

Thuis in Behandelen. Behandelcentrum. Vrijthof, Tiel. Thuis in Behandelen Behandelcentrum Vrijthof, Tiel www.szr.nl/behandelcentrum THUIS IN BEHANDELEN Wanneer inschakelen U kunt het behandelteam inschakelen voor advies en behandeling bij ouderdomsklachten,

Nadere informatie

Informatie over afasie. Afdeling logopedie

Informatie over afasie. Afdeling logopedie Informatie over afasie Afdeling logopedie Wat is afasie? Vooraf Uw partner of familielid heeft afasie. In deze folder kunt u lezen wat afasie inhoudt en hoe u hiermee kunt omgaan. Wat is afasie Afasie

Nadere informatie

Familiezorg. In gesprek met familie; hoe doe je dat? Marie Louise Luttik. Danielle Gosker-Epskamp. Regieverpleegkundige

Familiezorg. In gesprek met familie; hoe doe je dat? Marie Louise Luttik. Danielle Gosker-Epskamp. Regieverpleegkundige Familiezorg In gesprek met familie; hoe doe je dat? Marie Louise Luttik Danielle Gosker-Epskamp Senior onderzoeker, Programmalijn Familiezorg Regieverpleegkundige Lectoraat Verpleegkundige Diagnostiek

Nadere informatie

WAT BETEKENT DAT VOOR MIJ? In deze folder leest u er alles over.

WAT BETEKENT DAT VOOR MIJ? In deze folder leest u er alles over. WAT BETEKENT DAT VOOR MIJ? In deze folder leest u er alles over. Vanaf 1 juli 2020 gaat de nieuwe donorwet in. Dan komt iedereen vanaf 18 jaar die is ingeschreven in een Nederlandse gemeente in het nieuwe

Nadere informatie

1. ONDERZOEK. Voorwaarden bij onderzoek:

1. ONDERZOEK. Voorwaarden bij onderzoek: Charter voor onderzoek en behandeling van spraak-, taal- en communicatieproblemen bij de ziekte van Huntington Versie voor zorgmedewerkers, mantelzorgers en patiënten 1. ONDERZOEK Voorwaarden bij onderzoek:

Nadere informatie

Medicijnautomaat Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Medicijnautomaat Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Medicijnautomaat Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw medicijnen ophalen tijdens én na sluitingstijd van de apotheek, ook in het weekeinde en zelfs s avonds, kortom

Nadere informatie

HANDREIKING Diabetesjaargesprek voor migranten met diabetes

HANDREIKING Diabetesjaargesprek voor migranten met diabetes HANDREIKING Diabetesjaargesprek voor migranten met diabetes Introductie Voor migranten en laaggeletterden is het vaak moeilijk om passende diabeteszorg te krijgen. Dit komt onder meer doordat de huidige

Nadere informatie

Leerstofoverzicht Lezen in beeld

Leerstofoverzicht Lezen in beeld Vaardigheden die bij één passen, worden in Lezen in beeld steeds bij elkaar, in één blok aangeboden. Voor Lezen in beeld a geldt het linker. Voor Lezen in beeld b t/m e geldt het rechter. In jaargroep

Nadere informatie

Migranten met diabetes. OCE - 15 4 2015 Maria Sahakian diëtiste Maria van den Muijsenbergh, huisarts Pharos / Radboudumc

Migranten met diabetes. OCE - 15 4 2015 Maria Sahakian diëtiste Maria van den Muijsenbergh, huisarts Pharos / Radboudumc Migranten met diabetes OCE - 15 4 2015 Maria Sahakian diëtiste Maria van den Muijsenbergh, huisarts Pharos / Radboudumc PROGRAMMA WORKSHOP Casus Oorzaken minder goede zorguitkomsten Wat helpt? Nuttige

Nadere informatie

Zelfmanagement. Project. Filmpje IZP 24-2-2014

Zelfmanagement. Project. Filmpje IZP 24-2-2014 Zelfmanagement Agenda: - Ervaring van 1 vd kartrekkers in het project, door Annelies - Filmpje IZP - Casus en zelfmanagement tools, door Ruth Project Ervaringen van Annelies Filmpje IZP Wat gaat goed,

Nadere informatie

OOG VOOR GEZONDHEIDSVAARDIGHEDEN IN DE ZORG

OOG VOOR GEZONDHEIDSVAARDIGHEDEN IN DE ZORG #1 WELKE (COMMUNICATIEVE) VAARDIGHEDEN HEB JE NODIG OM ZO GEZOND MOGELIJK TE LEVEN? OOG VOOR GEZONDHEIDSVAARDIGHEDEN IN DE ZORG GELETTERDHEID NOODZAKELIJK Geletterdheid Gecijferdheid Probleemoplossend

Nadere informatie

Les 6. Herhaling thema.

Les 6. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Les 6. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden uit les 1, 2, 3, 4 en 5. Vragen beantwoorden. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente

Nadere informatie

Aan de slag met ondersteunen van zelfmanagement en eigen regie

Aan de slag met ondersteunen van zelfmanagement en eigen regie Aan de slag met ondersteunen van zelfmanagement en eigen regie Workshop: Zoek het uit! Praktijk en wetenschap dichter bij elkaar 31-01-2019, Nieuwegein Dr. AnneLoes van Staa & Lausanne Mies Hogeschool

Nadere informatie

Terugvraagmethode. Monique Heijmans, Nivel Geesje Tomassen, Zelfstandig adviseur Hester van Bommel, Pharos

Terugvraagmethode. Monique Heijmans, Nivel Geesje Tomassen, Zelfstandig adviseur Hester van Bommel, Pharos Terugvraagmethode Monique Heijmans, Nivel Geesje Tomassen, Zelfstandig adviseur Hester van Bommel, Pharos Tweet mee: #3xG 6 december 2018 Geletterd > Gezondheidsvaardig > Gezond (3xG) Aanleiding: Beter

Nadere informatie

Meldactie AWBZ oktober 2010

Meldactie AWBZ oktober 2010 pagina 1 van 13 Meldactie AWBZ oktober 2010 Inleiding Zeven cliëntenorganisaties werken samen om de gevolgen van de veranderingen in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) in kaart te brengen.

Nadere informatie

de Bibliotheek voor mensen met dementie en hun naasten

de Bibliotheek voor mensen met dementie en hun naasten de Bibliotheek voor mensen met dementie en hun naasten Symposium Het andere gezicht van dementie 15 november 2018 Prognose/voorlopige cijfers aantal mensen met dementie in Venray 2015 2020 2025 2030 2035

Nadere informatie

Checklist mantelzorgoverbelasting laaggeletterde ouderen

Checklist mantelzorgoverbelasting laaggeletterde ouderen Checklist mantelzorgoverbelasting laaggeletterde ouderen Voor wijkteams en huisartsenpraktijken Veel mantelzorgers zijn zelf ook patiënt Hogere therapietrouw kan door verbetering mantelzorgsituatie Eenvoudige

Nadere informatie

www.beautyandwellnesscadeau.nl

www.beautyandwellnesscadeau.nl www.beautyandwellnesscadeau.nl BEAUTY&WELLNESS cadeau brengt nieuwe klanten naar uw bedrijf en zet uw bedrijf op de kaart! Wereldwijd wordt er in de giftcard branche een enorme omzet behaald. Engeland,

Nadere informatie

keuze verzekerde 2 Basisverzekering Geen basisverzekering keuze verzekerde 3 Basisverzekering Geen basisverzekering keuze verzekerde 4

keuze verzekerde 2 Basisverzekering Geen basisverzekering keuze verzekerde 3 Basisverzekering Geen basisverzekering keuze verzekerde 4 Zonder olledige inforatie kunnen wij niet oor u aan de slag U wilt een erzekering afsluiten oor uzelf en oor eentuele gezinsleden. Wij hebben de oorletters, de naa en het an iedereen nodig. Alle personen

Nadere informatie

Uitdagingen in de multiculturele praktijk

Uitdagingen in de multiculturele praktijk 12 uit de praktijk Kernproblemen Uitdagingen in de multiculturele praktijk Vraag een fysiotherapeut die werkzaam is in een achterstandswijk naar zijn ervaringen met allochtone patiënten en de kans is groot

Nadere informatie

#betrouwbareevidence RICHTLIJNEN VOOR. succesvolle marketing van de medische bibliotheek

#betrouwbareevidence RICHTLIJNEN VOOR. succesvolle marketing van de medische bibliotheek #betrouwbareevidence RICHTLIJNEN VOOR succesvolle marketing van de medische bibliotheek #betrouwbareevidence #betrouwbareevidence is te vinden in gerenommeerde informatiebronnen, krachtige tools die helpen

Nadere informatie

Verbeteren van gezondheidsvaardigheden van ouderen in Europa EU-FP7-IROHLA. NCVGZ April 2013 Andrea de Winter. Jaap Koot & Menno Reijneveld

Verbeteren van gezondheidsvaardigheden van ouderen in Europa EU-FP7-IROHLA. NCVGZ April 2013 Andrea de Winter. Jaap Koot & Menno Reijneveld Verbeteren van gezondheidsvaardigheden van ouderen in Europa NCVGZ April 2013 Andrea de Winter EU-FP7-IROHLA Jaap Koot & Menno Reijneveld Omvang en aard van problemen met gezondheidsvaardigheden Doelen

Nadere informatie

Het Begint met Taal. & Taal doet meer. Sylvia de Groot Heupner Mariëlle van Rooij Florence Monbredau

Het Begint met Taal. & Taal doet meer. Sylvia de Groot Heupner Mariëlle van Rooij Florence Monbredau Het Begint met Taal & Taal doet meer Sylvia de Groot Heupner Mariëlle van Rooij Florence Monbredau Welkom en kennismaking Wat betekent gezondheid voor jullie? https://www.youtube.com/watch?v=wzkw2hq2fks

Nadere informatie

Vaardig in Voorlichting

Vaardig in Voorlichting Vaardig in Voorlichting Hoe vind ik aansluiting bij laaggeletterde ouders? Floriske Dalhuisen, Trainer NIGZ Invloed op gezondheid Hoogste factor? Leeftijd Inkomen Geletterdheid Arbeidssituatie Opleidingsniveau

Nadere informatie

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Stap dichter naar huis Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis 2 Waarom deze folder? Een ziekenhuisverblijf is een hele gebeurtenis, waarbij onderzoek en behandeling veelal centraal

Nadere informatie

Zelfmanagement bij Parkinson

Zelfmanagement bij Parkinson Zelfmanagement bij Parkinson Parkinson café Breda 30 September 2016 Voorstellen Inge Franken Maatschappelijk werker Revant Nicolle van Hoof Ergotherapeut en Knowledgebroker Parkinson Revant Zelfmanagement

Nadere informatie

29 november dr. Jennifer van den Broeke (programma Ouderen en Gezondheid - Pharos)

29 november dr. Jennifer van den Broeke (programma Ouderen en Gezondheid - Pharos) 29 november 2018 dr. Jennifer van den Broeke (programma Ouderen en Gezondheid - Pharos) Sociaal economische gezondheidsverschillen bij ouderen Uitleg over beperkte gezondheidsvaardigheden? Nee joh niet

Nadere informatie

In gesprek met je arts. In gesprek met je arts. Tips voor een echte dialoog

In gesprek met je arts. In gesprek met je arts. Tips voor een echte dialoog In gesprek met je arts In gesprek met je arts Tips voor een echte dialoog Als patiënt ontmoet je verschillende artsen in verschillende omstandigheden. Een bezoek aan de huisarts verloopt anders dan een

Nadere informatie

Slimme oplossingen in de zorg. Heel gewoon.

Slimme oplossingen in de zorg. Heel gewoon. Slimme oplossingen in de zorg. Heel gewoon. zorgvannu.nl Zorg van Nu. Heel gewoon. Wij vinden het heel gewoon om een telefoon met GPS of een buitenlamp met bewegingssensor te hebben. Of om te beeldbellen

Nadere informatie

Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION

Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION Leven met epilepsie: Zelfmanagement Loes Leenen, MANP PhD trainee zelfmanagement Inleiding Achtergrond Zelfmanagement Zelfmanagement & Kwaliteit van leven

Nadere informatie

Afasie Informatie voor familieleden. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Afasie Informatie voor familieleden. Ziekenhuis Gelderse Vallei Afasie Informatie voor familieleden Ziekenhuis Gelderse Vallei Een van uw naasten is in de afgelopen periode opgenomen in Ziekenhuis Gelderse Vallei. Er is door de logopedist een afasie geconstateerd.

Nadere informatie

Slimme oplossingen in de zorg. Heel gewoon.

Slimme oplossingen in de zorg. Heel gewoon. Slimme oplossingen in de zorg. Heel gewoon. zorgvannu.nl Zorg van Nu. Heel gewoon. Als je wilt weten waar je bent of hoe je ergens moet komen, dan vertelt je telefoon je dat. Dankzij GPS. Zo kun je ook

Nadere informatie

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Stap dichter naar huis Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Waarom deze folder? Een ziekenhuisverblijf is een hele gebeurtenis, waarbij onderzoek en behandeling veelal centraal

Nadere informatie

ONVZ Vrije Keuze Zorgplan

ONVZ Vrije Keuze Zorgplan ONVZ Vrije Keuze Zorgplan U staat op het punt uw basiserzekering of een an de aanullende erzekeringen aan te ragen. U wilt onze tandartserzekering of het. Wat u ook kiest, u bent bij ons in goede handen.

Nadere informatie

Afasie. Logopedie. Beter voor elkaar

Afasie. Logopedie. Beter voor elkaar Afasie Logopedie Beter voor elkaar Afasie In deze folder leest u wat afasie is en krijgt u adviezen hoe u de communicatie met iemand met afasie kan verbeteren. Ook staat beschreven wat de logopedist kan

Nadere informatie

ONVZ Vrije Keuze Zorgplan

ONVZ Vrije Keuze Zorgplan ONVZ Vrije Keuze Zorgplan U staat op het punt uw basiserzekering of een an de aanullende erzekeringen aan te ragen. U wilt onze tandartserzekering of het. Wat u ook kiest, u bent bij ons in goede handen.

Nadere informatie

Meten van gezondheidsvaardigheden

Meten van gezondheidsvaardigheden Meten van gezondheidsvaardigheden Toepassing en kwaliteit van meetinstrumenten voor wetenschappelijk onderzoek Dr. Mirjam Fransen (Amsterdam UMC) Dr. Monique Heijmans (Nivel) Vraag aan u: - Waarom deelname

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking. Voor verwijzers

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking. Voor verwijzers MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Voor verwijzers Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Veel mensen met een licht

Nadere informatie

Landelijke Agenda Suïcidepreventie 2014-2017. Gerdien Franx, projectleider NEDKAD 9 oktober 2015

Landelijke Agenda Suïcidepreventie 2014-2017. Gerdien Franx, projectleider NEDKAD 9 oktober 2015 Landelijke Agenda Suïcidepreventie 2014-2017 Gerdien Franx, projectleider NEDKAD 9 oktober 2015 Stelling: De GGZ kan meer zelfmoorden voorkomen. Suïcide als maatschappelijk probleem Determinanten van gezondheid

Nadere informatie

TOETSTIP 9 SEPTEMBER 2005

TOETSTIP 9 SEPTEMBER 2005 TOETSTIP 9 SEPTEMBER 25 Bepaling wat en waarom je wilt meten Toetsopzet Materiaal Betrouwbaarheid Beoordeling Interpretatie resultaten TIP 9: HOE KAN IK DE COMPLEXITEIT VAN EEN (TOETS)TAAK NAGAAN? Bij

Nadere informatie

Voor mensen met een verstandelijke beperking en diabetes, mantelzorgers en begeleiders. Verstandelijke beperking en diabetes: zo doe je dat samen!

Voor mensen met een verstandelijke beperking en diabetes, mantelzorgers en begeleiders. Verstandelijke beperking en diabetes: zo doe je dat samen! Voor mensen met een verstandelijke beperking en diabetes, mantelzorgers en begeleiders Verstandelijke beperking en diabetes: zo doe je dat samen! Leven met diabetes kan behoorlijk lastig zijn. Het heeft

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven? Om mensen ervan te overtuigen dat een plek in je buurt opgeknapt moet worden.

Waarom ga je schrijven? Om mensen ervan te overtuigen dat een plek in je buurt opgeknapt moet worden. week 11 10 maart 2014 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Welke plek in de buurt moet opgeknapt worden? Waarom ga je schrijven? Om mensen ervan te overtuigen dat een plek in je buurt opgeknapt moet

Nadere informatie

Les 1: Welke plek in de buurt moet opgeknapt worden?

Les 1: Welke plek in de buurt moet opgeknapt worden? week 9 24 februari 2014 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Welke plek in de buurt moet opgeknapt worden? Waarom ga je schrijven? Om mensen ervan te overtuigen dat een plek in je buurt opgeknapt

Nadere informatie

Onderwerp: Acute verwardheid of delier

Onderwerp: Acute verwardheid of delier Onderwerp: 1 Informatie over acute verwardheid of delier Voor wie is deze folder bedoeld? Deze folder is bedoeld voor patiënten die worden opgenomen in het Ikazia Ziekenhuis. Zoals de verpleegkundige aan

Nadere informatie

Personal ARROW. Van: Next Arrow Coachdiensten. De positieve benadering richting gewenst resultaat!!

Personal ARROW. Van: Next Arrow Coachdiensten. De positieve benadering richting gewenst resultaat!! Personal ARROW Van: Next Arrow Coachdiensten De positieve benadering richting gewenst resultaat!! De Personal Arrow van Next Arrow Next Arrow staat voor coachende begeleiding bij je volgende actie richting

Nadere informatie

Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie

Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie Inhoud Afasie, wat is dat en hoe kunt u er mee om gaan? 5 Taalproblemen 6 Hoe ervaren afasiepatiënten de moeilijkheden zelf? 7 Hoe kunt u het beste omgaan

Nadere informatie

Ontslag uit het ziekenhuis: adviezen en tips voor de thuissituatie

Ontslag uit het ziekenhuis: adviezen en tips voor de thuissituatie Ontslag uit het ziekenhuis: adviezen en tips voor de thuissituatie Ontslag uit het ziekenhuis: adviezen en tips voor de thuissituatie Uw kind is opgenomen in het ziekenhuis. In deze folder leest u wat

Nadere informatie

Communiceren is teamwork

Communiceren is teamwork Communiceren is teamwork Je werkt vaak zelfstandig, maar blijft altijd onderdeel van je team. Samen met je collega s zorg je zo goed mogelijk voor jullie cliënten. Samenwerken vereist veel communicatie.

Nadere informatie

U kunt zich voorstellen dat plotseling wakker worden in Frankrijk iets minder grote problemen veroorzaakt voor het

U kunt zich voorstellen dat plotseling wakker worden in Frankrijk iets minder grote problemen veroorzaakt voor het Afasie Inleiding Als gevolg van een hersenbeschadiging kan een patiënt te maken krijgen met communicatieproblemen. Deze beperken hem/haar in het uitwisselen van gedachten, wensen en gevoelens. Op de afdeling

Nadere informatie

Vragenlijst voor mantelzorgers - <naam organisatie>

Vragenlijst voor mantelzorgers - <naam organisatie> Vragenlijst voor mantelzorgers - Algemene gegevens Deze vragenlijst is anoniem 1. Hoe oud bent u? jaar 2. Wat is uw geslacht? man / vrouw 3. Wat is uw postcode? (het gaat hier om de

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 15. Het functioneringsgesprek.

Thema Op het werk. Lesbrief 15. Het functioneringsgesprek. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 15. Het functioneringsgesprek. Wat leert u in deze les? Moeten en hoeven gebruiken. Vragen hoe het met uw kind gaat. Veel succes! Deze les is ontwikkeld

Nadere informatie

Een virus in je lijf Hiv-virus

Een virus in je lijf Hiv-virus Een virus in je lijf Hiv-virus Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie door geven per e-mail: patienteninformatiewkz@umcutrecht.nl

Nadere informatie