BURGERPANEL WESTVOORNE: BESTUURLIJKE TOEKOMST

Transcriptie

1 BURGERPANEL WESTVOORNE: BESTUURLIJKE TOEKOMST Gemeente Westvoorne Maart

2 COLOFON Uitgave I&O Research E info@ioresearch.nl W Piet Heinkade 55 Zuiderval GM Amsterdam 7543 EZ Enschede T T Rapportnummer 2019/042 Datum Maart 2019 Opdrachtgever Gemeente Westvoorne Auteurs: Jaap Bouwmeester Davinia Wilson Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.

3 INLEIDING Aanleiding De gemeente Westvoorne onderzoekt wat de best mogelijke richting voor de bestuurlijke toekomst van de gemeente is. Bij dit proces wil het gemeentebestuur de inwoners van Westvoorne betrekken. Om uiteindelijk een weloverwogen en zo breed mogelijk gedragen besluit te kunnen nemen heeft de gemeente een aantal vragen voorgelegd aan het burgerpanel van Westvoorne. Het doel van deze peiling was het verzamelen van argumenten waarmee een mogelijke toekomstrichting gekozen kan worden. In de peiling is ingegaan op: de waardering voor woonplaats en gemeente en wat zeker behouden moet blijven; de belangrijke uitdagingen waar het gemeentebestuur mee aan de slag moet; belangrijke aspecten in de gemeentelijke dienstverlening; betrokkenheid van de bewoners bij hun wijk, dorp en de gemeente; de interesse van inwoners om mee te denken over de toekomst van de gemeente. Methode en respons Voor het onderzoek is het Burgerpanel Westvoorne geraadpleegd. Het panel bestaat uit 802 panelleden. Dit zijn inwoners van de gemeente Westvoorne, die zich hebben aangemeld voor deelname aan online onderzoeken van de gemeente. De panelleden zijn via uitgenodigd om de vragenlijst in te vullen. De vragenlijst kon worden ingevuld van 19 februari tot en met 3 maart Na een week is er een herinneringsmail gestuurd aan de panelleden die de vragenlijst op dat moment nog niet hadden ingevuld. Voor dit onderzoek zijn alle 802 panelleden uitgenodigd, bij 4 van hen kon de uitnodigingsmail niet bezorgd worden vanwege een volle mailbox of een fout adres. Uiteindelijk ontvingen 798 panelleden de uitnodiging en namen 467 leden deel aan het onderzoek. Deze verkregen respons is ruim voldoende om betrouwbare uitspraken te kunnen doen. De belangrijkste uitkomsten van dit onderzoek: Inwoners van Westvoorne waarderen vooral de natuur, mooie omgeving en de rust van het wonen in Westvoorne. Groen en recreatie en samenhorigheid dragen sterk bij aan de waardering voor het wonen in de gemeente. De zorgvoorzieningen en het woningaanbod zijn de belangrijkste knelpunten. Belangrijke aspecten van de gemeentelijke dienstverlening zijn kwaliteit en snelheid van afhandeling. De helft van de inwoners hecht ook aan persoonlijke aandacht binnen de dienstverlening. Bereikbaarheid, kosten en digitalistering zijn in vergelijking daarmee van minder belang. De afstand tot de gemeentelijke en sociale voorzieningen is voor de meeste inwoners geen probleem. Vooral 65-plussers hebben vaker een probleem met de afstand tot de voorzieningen. Ruim een derde van de inwoners is sterk betrokken bij de buurt en heeft bijna dagelijks contact met buurtgenoten, een even groot aandeel helpt zeker maandelijks buurtgenoten bij boodschappen doen of doktersbezoek. Als belangrijke uitdagingen voor de toekomst zien inwoners vooral de vergrijzing van de bevolking, het woningaanbod en het zorgaanbod. Vooral in Rockanje is het woningaanbod een verbeterpunt. Waardevolle kenmerken en karakteristieken van Westvoorne die zeker behouden moeten blijven zijn, naast de eerder genoemde natuur en rust, ook het dorpse karakter van de gemeente. Het merendeel van de inwoners is bereid om met de gemeente mee te denken en mee te praten over de toekomst van Westvoorne, dit geldt voor alle leeftijdsgroepen en is daarmee breed gedragen. 3

4 IDENTITEIT VAN WESTVOORNE Wat is Westvoorne? Westvoorne is volgens haar inwoners een gemeente in een mooie omgeving waar het prettig wonen is, met mooie natuur en een dorps karakter. In de kernen verschillen de associaties van elkaar. Inwoners van Oostvoorne associëren Westvoorne vaker met de woonfunctie die het voor hen vervult, noemen vaker het dorp en de natuur als kenmerken van de gemeente. Als inwoners van Rockanje aan Westvoorne denken, komen vooral het strand, de duinen en de rust in hen op. Afbeelding 2 Wordcloud: Noem 3 woorden, die bij u opkomen als u denkt aan Westvoorne (inwoners Oostvoorne) Afbeelding 1 Wordcloud: Noem 3 woorden, die bij u opkomen als u denkt aan Westvoorne (totaal) Afbeelding 3 Wordcloud: Noem 3 woorden, die bij u opkomen als u denkt aan Westvoorne (inwoners Rockanje) 4

5 waardering WAARDERING VOOR HET WONEN Wonen in Westvoorne Westvoornaars waarderen het wonen in de gemeente gemiddeld met het rapportcijfer 7,7. De best gewaardeerde aspecten zijn groen en recreatie en rust en ruimte. Aspecten met relatief lage scores zijn het winkel- en woningaanbod en de werkgelegenheid. Uit een nadere analyse van de uitkomsten blijkt dat sommige aspecten van het wonen in Westvoorne sterk samenhangen met het totaalcijfer dat inwoners geven. Met andere woorden: als deze aspecten verbeteren, zal naar verwachting ook de totaalwaardering in positieve zin veranderen. Aspecten met het grootste impact op het totaaloordeel zijn: zorgvoorzieningen, rust en ruimte, het woningaanbod en in iets mindere mate groen en recreatie en het onderwijs. Tabel 1 Waardering en belang van aspecten van het wonen in Westvoorne Aspect Waardering (rapportcijfer) Belang (rangorde) groen en recreatie 8,3 4 rust en ruimte 7,9 2 horecavoorzieningen 6,9 11 sport, kunst en cultuur 6,8 8 onderwijs 6,7 5 (cultuur) historie 6,5 10 zorgvoorzieningen 6,3 1 bereikbaarheid 6,1 9 werkgelegenheid 5,9 7 woningaanbod 5,6 3 winkelaanbod 5,6 6 Prioriteiten voor de toekomst De enquête-uitkomsten zijn te vertalen tot een prioriteitenmatrix (Afbeelding 4). Hierin zijn de aspecten onderverdeeld in vier categorieën: Aspecten met een hoge waardering, maar met een relatief gering belang. Deze positieve punten moet de gemeente zien vast te houden (kwadrant linksboven) Aspecten met een hoge waardering en een groot belang. Dit zijn punten die de gemeente kan benutten en waarmee zij zich kan onderscheiden (kwadrant rechtsboven) Aspecten een lage beoordeling en een groot belang. Dit zijn verbeterpunten die de gemeente met prioriteit kan aanpakken (kwadrant rechtsonder) Aspecten met een lage beoordeling en een relatief gering belang. Deze mogelijke verbeterpunten kan de gemeente op termijn aanpakken (kwadrant linksonder) Afbeelding 4 Prioriteitenmatrix: waardering wonen in Westvoorne Zorgvoorzieningen en het woningaanbod staan beide in de top 3 van belangrijkste aspecten maar worden relatief laag beoordeeld. Het winkelaanbod, en de werkgelegenheid krijgen ook een relatief lage waardering, maar zijn van minder belang: deze aspecten hebben relatief weinig invloed op de waardering voor het wonen. Groen en recreatie en rust en ruimte zijn van hoog gewaardeerde aspecten die ook zwaar meetellen in de totale waardering voor het wonen in Westvoorne. belang 5

6 waardering waardering WAARDERING EIGEN WOONPLAATS Wonen in Oostvoorne Inwoners van Oostvoorne waarderen het wonen in deze plaats gemiddeld met het rapportcijfer 7,7. Het groen en de veiligheid in de wijk, de samenhorigheid en het verenigingsleven zijn de sterke punten van het wonen in Oostvoorne, het grootste knelpunt is de bereikbaarheid. Wonen in Rockanje In Rockanje waarderen de het wonen gemiddeld met het rapportcijfer 7,6. Ook hier zijn in de veiligheid in de wijk, de samenhorigheid en het verenigingsleven de punten waarmee Rockanje zich onderscheid op het gebied van wonen. Het woningaanbod is het belangrijkste verbeterpunt. Afbeelding 5 Prioriteitenmatrix: waardering wonen in Oostvoorne Afbeelding 6 Prioriteitenmatrix: waardering wonen in Rockanje belang belang 6

7 VOORZIENINGEN Nabijheid voorzieningen De afstand tot gemeentelijke en sociale voorzieningen is voor het merendeel van de inwoners van Westvoorne geen probleem, maar voor specifieke groepen kan dit wel het geval zijn. Eeen kwart tot een derde vindt de afstand naar de gemeentewerf, het gemeentehuis en het zwembad enigszins een probleem of een groot probleem. Ouderen (65-plussers) geven vaker dan gemiddeld aan dat de afstand tot een voorziening enigszins een probleem is. De afstand tot het gemeentehuis is vooral een probleem voor inwoners van Oostvoorne. Figuur 1 Oordeel nabijheid voorzieningen Gemeentewerf/milieustraat Gemeentehuis: informatiebalie (ServicePunt) Sportaccommodaties Cultureel centrum 69% 66% 64% 62% 21% 23% 11% 3% 10% 4% 25% 7% 3% 5% 6% 21% Voor een meerderheid is de afstand naar zorgvoorzieningen en het sociaal team niet van toepassing. Van degenen voor wie het wel van belang is (40% van de bevolking), zegt een op de zeven dat de afstand een groot probleem is. Gemeentehuis: contact met ambtenaren/bestuur Zwembad 56% 55% 26% 17% 8% 7% 11% 21% Sociaal team /zorgteam 22% 12% 6% 60% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Afstand is geen enkel probleem Afstand is een groot probleem Afstand is enigszins een probleem Niet van toepassing, niet belangrijk 7

8 BETROKKENHEID Sociale betrokkenheid in Westvoorne Inwoners kunnen op verschillende manieren sociaal betrokken zijn: door bijvoorbeeld een praatje op straat te maken met buurtgenoten of andere bekenden (contact), of door voor buurtgenoten bijvoorbeeld boodschappen te doen, de planten water te geven of mee te gaan naar de dokter (hulp). Ruim een derde van de Westvoornaars heeft (bijna) dagelijks een praatje op straat met bekenden of buurtgenoten, en is op deze manier in hoge mate betrokken, zeker de helft heeft wekelijks contact met buurtgenoten. De drempel om buurtgenoten te helpen ligt hoger. Vijftien procent helpt regelmatig buurtgenoten (tenminste meerdere keren per maand), bijna een kwart doet dat ongeveer eens per maand en ruim drie vijfde helpt buurgenoten nooit, of alleen als het nodig is. Figuur 2 Sociale betrokkenheid Betrokkenheid bij de gemeente Er zijn diverse manieren waarop inwoners hun mening kunnen geven over beleid, plannen of projecten van de gemeente. Het merendeel van de Westvoornaars heeft dit wel eens gedaan, met name via een enquête maar ook tijdens bijeenkomsten of tijdens persoonlijk contact met een ambtenaar, wethouder of de burgemeester. Ruim twintig procent heeft aangegeven op tenminste drie manieren wel eens hun mening te hebben gegeven, en geven hiermee een hoge betrokkenheid bij de gemeente aan (figuur 4). Dit zijn relatief vaak inwoners die ook sociaal hoog betrokken zijn, of inwoners met een hoge opleiding. Figuur 3 Mening gegeven over beleid, plannen of projecten van de gemeente via: (meerdere antwoorden mogelijk) Via een enquête Op een (bewoners)bijeenkomst 29% 73% contact met buurtgenoten 37% 52% 11% Persoonlijk contact met ambtenaar/bestuurder 24% Via internetconsultatie 13% hulp aan buurtgenoten 15% 23% 62% Indienen van een zienswijze of bezwaar Via een klankbordgroep 13% 8% 0% 20% 40% 60% 80% 100% hoge betrokkenheid gemiddelde betrokkenheid lage betrokkenheid Inspreken op een raadsvergadering Via bewonersvereniging/ bewonersplatform Anders, namelijk 7% 3% 5% De sociale betrokkenheid verschilt niet noemenswaardig in Oostvoorne en Rockanje. Tussen verschillende leeftijdsgroepen varieert de betrokkenheid sterker: zo hebben inwoners in de leeftijd van jaar minder vaak contact met buurtgenoten. Jongere inwoners bieden vaker hulp aan buurtgenoten dan inwoners van 45 jaar en ouder. Ik heb nog nooit mijn mening over beleid, plannen of 10% 0% 20% 40% 60% 80% Figuur 4 Betrokkenheid bij de gemeente 22% 21% 56% 0% 20% 40% 60% 80% 100% hoog (3 of meer) gemiddeld (2) laag (0-1) 8

9 BETROKKENHEID Meedenken met de gemeente Ruim de helft van de Westvoornaars heeft (zeker of misschien) interesse om met de gemeente mee te denken of mee te praten over de bestuurlijke toekomst van Westvoorne. De bereidheid om mee te denken is even groot onder inwoners van Oostvoorne als Rockanje, ook tussen leeftijdsgroepen is geen noemenswaardig verschil. Inwoners met een lage opleiding hebben minder vaak interesse om met de gemeente mee te denken of mee te praten (39%). Wonen in Westvoorne Driekwart van de inwoners die misschien of zeker interesse hebben om met de gemeente mee te denken of te praten over de bestuurlijke toekomst van Westvoorne, geeft aan dit het liefst te doen via een enquête. Bijna de helft geeft de voorkeur aan het bijwonen van een informatieavond of bewonersbijeenkomst om hierover mee te denken, twee op de vijf wil graag actief meedenken door deel te nemen aan een werkgroep of klankbordgroep. Jongere inwoners geven vaker de voorkeur aan een enquête dan 65-plussers. Figuur 5 Interesse met gemeente mee te denken of te praten Figuur 6 Voorkeur voor manier van meedenken/meepraten (alleen geïnteresseerden, meerdere antwoorden mogelijk) Via een enquête 76% 18% 16% Bijwonen informatieavond of bewonersbijeenkomst 47% ja, zeker misschien wel Deelname aan een werkgroep of klankbordgroep 41% 28% waarschijnlijk niet nee, zeker niet Anders 2% 39% 0% 20% 40% 60% 80% 9

10 BLIK OP DE TOEKOMST Ontwikkelingen in de toekomst De komende jaren zijn er meerdere ontwikkelingen die invloed kunnen hebben op Westvoorne. Op de vraag aan welke ontwikkelingen de gemeente aandacht dient te besteden komt de vergrijzing van de bevolking als belangrijkste thema naar voren. Net iets meer dan de helft noemt dit als een belangrijke ontwikkeling waar de gemeente aandacht aan zou moeten geven. Ook daaraan verwante thema bevolkingssamenstelling en ontwikkeling verdient volgens 28% de aandacht. Ouderen van 65 jaar en ouder noemen deze thema s vaker dan de jongere bevolkingsgroepen. Een ander veelgenoemde ontwikkeling is het aanpassen van het woonaanbod. Dit speelt vooral in Rockanje. Verder zijn natuur (37%) en duurzaamheid (33%) belangrijke aandachtsgebieden. Het aanpassen van het woonaanbod wordt met name door lager en middelbaar opgeleiden veel genoemd. Hoger opgeleiden leggen meer nadruk op duurzaamheid/milieu als belangrijk onderwerp. Gemeentelijke dienstverlening De gemeente Westvoorne vindt een goede dienstverlening aan haar inwoners erg belangrijk, ook in de toekomst. Inwoners van Westvoorne vinden de kwaliteit van de dienstverlening en de snelheid van afhandeling de belangrijkste aspecten. Een meerderheid vindt dat de gemeente hieraan aandacht moet besteden. In het kader van de gemeentelijke dienstverlening is ook persoonlijke aandacht een belangrijk aandachtspunt. De helft van de inwoners hecht hier aan. De bereikbaarheid, kosten en het digitale gemak van de dienstverlening zijn voor inwoners van Westvoorne aanzienlijk minder belangrijk. Figuur 9 Waar moet de gemeente binnen de dienstverlening aandacht aan besteden? (max. 3 antwoorden) Kwaliteit van de dienstverlening 77% Figuur 8 Waar moet de gemeente aandacht aan besteden? (max. 3 antwoorden) Snelheid van afhandeling 64% Vergrijzing van de inwoners 51% Aanpassen van woonaanbod 46% Persoonlijke aandacht 49% Natuur Duurzaamheid/milieu 33% 37% Bereikbaarheid 31% Bevolkingssamenstelling/-ontwikkeling 28% Kosten 29% Ontwikkeling Maasvlakte 3 18% Kustontwikkeling 18% Digitaal gemak 25% Toerisme 17% 0% 20% 40% 60% 80% Economie 13% Anders 17% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 10

11 BLIK OP DE TOEKOMST Bijzondere en belangrijke kenmerken Westvoorne Op dit moment onderzoekt de commissie Bestuurlijke Toekomst Westvoorne wat de best mogelijke richting voor de bestuurlijke toekomst van de gemeente Westvoorne is. Afbeelding 7 Wat maakt Westvoorne bijzonder en moet zeker behouden blijven? De aspecten die het wonen in Westvoorne aangenaam maken, zijn voor een groot deel ook de kenmerken die Westvoorne bijzonder maken en behouden moeten blijven. Inwoners noemen vooral de natuur, rust, ruimte en het dorpse karakter als belangrijke kenmerken. Ook de landelijke karakter en kleinschaligheid zijn aspecten die behouden moeten blijven volgens Westvoornaars. Hoewel een deel van de inwoners aandacht vraagt voor het oplossen van knelpunten op de woningmarkt, zijn er ook die waarschuwen voor te veel woningbouw en verstedelijking. Een deel van de inwoners spreekt zich bij de open vraag naar wat Westvoorne bijzonder maakten behouden moet blijven, uit over de wenselijkheid van een fusie met andere gemeenten. De meeste geven de voorkeur aan een zelfstandig voortbestaan maar er zijn ook voorstanders van een fusie of nauwe samenwerking met andere gemeenten. Belangrijk is dat de afstand naar het gemeentebestuur zo klein mogelijk blijft. 11

12 BLIK OP DE TOEKOMST Tips voor de commissie Een aantal inwoners geeft de commissie Bestuurlijke Toekomst Westvoorne nog graag een tip mee voor de toekomst. Hier wordt onder meer genoemd om een gemeente Voorne te vormen, waarbij de zelfstandigheid en het karakter van Westvoorne behouden moet worden. Anderen noemen een fusie of samenwerking met Brielle en Hellevoetsluis. Verder vragen inwoners de commissie goed te luisteren naar de inwoners, te denken aan de ouderen: Niet te veel haast en goede vastgelegde afspraken voor de bewoners van Westvoorne zodat we geen groeikern van Hellevoetsluis gaan worden. Het landelijke karakter behouden. Het zou aan de bewoners duidelijk gemaakt moeten worden waarom bestuurlijk samengaan van verschillende gemeenten op Voorne-Putten op den duur onvermijdelijk is. We moeten rekening houden met de vergrijzing van de bevolking. Toerisme. Alleen als we een gemeente van voldoende omvang worden, tellen we mee en krijgen we zaken voor elkaar. Dus minimaal de schaal van Voorne. En stel een externe projectleider aan die een fusie gaat regelen. Niet de eigen gemeentesecretarissen. Geen tip, maar wel een mening. Samenwerking/fusie met aangrenzende gemeentes noodzakelijk om decentralisatie van rijkstaken op een professionele wijze aan te kunnen. Zelf initiatief nemen omdat de provincie het anders zal doen met als mogelijke uitkomst bij Spijkenisse gevoegd te worden. Eigenlijk al laat, omdat in een eerder stadium Bernisse ook had mee kunnen doen. Luister goed naar de inwoners van het Dorp. 12