CO 2 doseren uit WKK s: risico s voor het gewas. Tom Dueck, Chris van Dijk & Esther Meinen Wageningen UR Glastuinbouw

Transcriptie

1 CO 2 doseren uit WKK s: risico s voor het gewas Tom Dueck, Chris van Dijk & Esther Meinen Wageningen UR Glastuinbouw

2 CO 2 doseren uit de WKK Tuinder: Ik moet CO 2 doseren voor optimale productie Hoe schoon is mijn CO 2? Ik durf geen CO 2 te doseren in de winter CO 2 leverancier: Ik lever voor 97% schoon CO 2..en hoe erg kan die overige 3% zijn? Onderzoeker: De overige zijn mogelijk toxische rookgassen

3 Rookgassen bij gebruik van de WKK Meeste bedrijven geen problemen Aantal bedrijven klachten over gewasschade: Door storingen WKK incidenten (zichtbare schade) Minder groei/productie schuld gezocht bij WKK (onzichtbare schade) Bekend: Bij doseren van CO 2 ook rookgassen Rookgassen: vooral NOx en etheen Maar ook methaan, ethaan, benzeen, hexaan...

4 Rookgassen bij gebruik van de WKK Onbekend: Wat komt uit de WKK aan rookgassen? Wat ziet het gewas ervan? Zijn discontinue concentraties erg? Rookgassen = CO 2, NO x, etheen, methaan (broeikasgas) Zijn alle rookgassen schadelijk? Wat kan je ertegen doen?

5 Onderzoek door Wageningen UR Metingen in de kas Begassingsexperimenten Effecten van NOx en etheen op paprika, aardbei, gewassen (generiek) Risico-evaluatie toepassing Groen Gas Afleiding effectgrenswaarden voor NOx en etheen Tijdstip van blootstelling Continu vs. discontinue blootstellingen

6 Metingen in de kas

7 Dagverloop NOx en CO 2 bij roos CO 2 -> NO x binnen - > NO x buiten -> NOx concentratie (ppb) CO2 Nox binnen Nox buiten CO2 concentratie (ppm) Dag (uren) Uit Van Dijk et al.

8 Seizoensverloop NOx en CO 2 bij potplanten (24-uursgemid.) NOx concentratie (ppb) CO2 concentratie (ppm) CO 2 -> NO x binnen -> (schadedrempel: 40) Sept 20 Sept 24 Sept 28 Okt 2 Okt 6 Okt 31 Nov 4 Nov 8 Nov 12 Nov 16 Nov 20 Nov 24 Nov 28 Dec 2 NO x buiten -> 0 CO2 Nox binnen Nox buiten Uit Van Dijk et al.

9 ventilatie verlies Concentratie na reiniger: - Vermogen WKK - Onderhoud WKK - Effectiviteit reiniger CO 2 -ventilator rookgassen geen bypass X rookgasreiniger gas Concentratie in kas: -Volume van de kas gas ketel - Hoogte gewas - Opname door gewas - Ventilatie verlies Wkinstallatie Uit Dueck et al.

10 Metingen gedurende 3 dagen Etheen (etheen in kas <5ppb) rookgas rookgas kas NOx kas CO 2 CO 2 aan/uit

11 Gemeten waardes voor rookgassen WKK na reiniger Kas Gemeten Gemeten Etheen ppb 0-50 ppb NOx ppm ppb Methaan ppm 8-20 ppm

12 Wat noemen wij schadelijk voor het gewas? NOx Zichtbare schade wit, necrotisch vlekken Groei - reductie in biomassa, reproductie Fysiologisch stomataire geleidbaarheid, fotosynthese Biochemisch enzymactiviteit, chlorofyl gehalte Etheen Afsterven van bladweefsel Veroudering, abortie van bloem/vrucht Epinastie, chlorose, groei-reductie

13 Begassingsonderzoek aan paprika controle 15 ppb etheen

14 Effecten van etheen op paprika Blad Vrucht St engel Plant Drooggewicht (g) Etheen concentratie (ppb) Uit van Dijk et al.

15 Etheenbegassing en aardbei Vervorming bloembodem en bloemblaadjes Overzicht blootstelling aan etheen Trosontwikkeling

16 Effectgrenswaarde Effectgrenswaarde Wordt bepaald door meest gevoelig gewassen EGW geldt voor alle gewassen Effectgrenswaarde afhankelijk van Klimaatcondities Gevoeligheid van het gewas Andere stressfactoren (ziekten, plagen)

17 Effectgrenswaarde voor etheen Blootstellingsduur (uren) Et heen concent rat ie (ppb)

18 Effectgrenswaarde voor NOx 1000 Blootstellingsduur (dagen) NO 2 /NO concentratie (ppb)

19 Effectgrenswaarden Kort Termijn Lang Termijn Nox 40 ppb, 24 uur 16 ppb, 1 jaar Etheen 11 ppb, 8 uur 5 ppb, 1 maand

20 NOx 24 uurs gemiddelde concentraties in de kas i.r.t. de effectgrenswaarde (let op seizoen en ventilatie) [ppb] bedrijf [ppb] bedrijf [ppb] bedrijf [ppb] bedrijf 4 gemeten NO x effect grensw aarde maart mei juni sept 50 Bedrijf 5: lagere CO 2 conc. (500ppm) [ppb] bedrijf okt

21 Huidige begassingsexperimenten Blootstellingen in het licht > in het donker Planten zijn actief, nemen rookgassen op Continue > discontinue blootstellingen Bij discontinue blootstellingen lijkt herstel op te treden Cocktail? Meerdere gassen tegelijk?

22 Maatregelen t.a.v. rookgassen Regelmatig onderhoud WKK essentieel Doseer rookgas CO 2 niet te hoog ( ppm) Meten in de kas op gewasniveau Bij overschrijding effectgrenswaarden: CO 2 niet doseren Overschakelen op ketel of puur CO 2 Meer ventileren.

23 Risico s gebruik van Groen gas (biogas) Bij gebruik van biogas (menging) Componenten die potentieel toxisch zijn: Waterstoffluoride (HF) Zwaveldioxide (SO2) Stikstofoxiden (NOx) Benzeen Uit van Dijk et al.

24 Rapporten zijn down te loaden: Zie onder -> rapporten en publicaties En dan -> rapporten CO 2 bij paprika: meerwaarde en beperkingen. WUR Nota 494, 2007 Emissies uit WKK installaties in de glastuinbouw. WUR Nota 505, 2008 Risico-evaluatie toepassing Groen Gas in de Nederlandse glastuinbouw. WUR Nota 582, 2009 Effecten van stikstofoxiden en etheen op paprika. WUR Nota 317, 2010 Effecten van etheen op aardbei. WUR Nota 336, 2010

25 Wageningen UR Glastuinbouw Innovaties vóór en mét de glastuinbouw Wageningen UR