Het Belgische recht vanuit Nederlands perspectief

Transcriptie

1 1 Studiedag - Nationaal register van gerechtsdeskundigen, en dat van vertalers en tolken Het Belgische recht vanuit Nederlands perspectief Mr. Rolf Hoving Rijksuniversiteit Groningen r.a.hoving@rug.nl

2 2 Overzicht bijdrage Kern: de vergelijking tussen de Belgische wettelijke regeling en de Nederlandse wettelijke regeling ten aanzien van deskundigenregisters. 1. Beschrijving Nederlandse registers 2. Opvallende punten Belgische wettelijke regeling 3. Lessen uit evaluatie Nederlands Register Deskundigen in Strafzaken (NRGD)

3 Nederlandse registers (1) 11 september Nederlands Register Gerechtelijke Deskundigen (NRGD) Alleen strafrecht Wettelijke basis Wet deskundige in strafzaken (2010) Openbaar register (in 2014) 529 deskundigen geregistreerd op 10 gebieden Landelijk Register voor Gerechtelijke Deskundigen (LRGD) Voor civiel recht, strafrecht en bestuursrecht Particulier initiatief (2007) Openbaar register (in 2015) 260 deskundigen geregistreerd

4 Nederlandse registers (2) 11 september Landelijke Deskundigenmakelaar (LDM) Alleen strafrecht Particulier initiatief (2005) Besloten register alleen voor opsporing strafbare feiten aangewezen personen (in 2010) 367 deskundigen geregistreerd op 381 gebieden

5 5 Vergelijking benoeming België Rechter = verplicht geregistreerde deskundigen te benoemen (art. 991ter GW), maar uitzonderingen (art. 991decies GW). Nederland Rechter = niet verplicht geregistreerde deskundigen te benoemen, maar wel motiveringsplicht bij benoemen ongeregistreerde deskundigen (art. 51k lid 2 Sv). Officier van justitie = wel verplicht geregistreerde deskundigen te benoemen, wel mogelijkheid verzoek bij r-c (art. 227 Sv). Maar geldt niet voor technisch onderzoek.

6 6 Vergelijking kennis van deskundige (1) België - Beroepsbekwaamheid (art. 991quater sub 6 GW) - te bewijzen door voorleggen diploma (art. 991octies sub 1 GW) - Juridische kennis (art. 991quater sub 6 GW) - te bewijzen door voorleggen getuigschrift (art. 991octies sub 2 GW) - Relevante werkervaring van ten minste 5 jaar (art. 991quater sub 1 GW) - niet gespecificeerd hoe te bewijzen (art. 991octies sub 1 GW) Beoordeling door minister van Justitie (art. 991octies aanhef GW)

7 7 Vergelijking kennis van deskundige (2) Nederland - beoordelingskader - Algemene eisen in art. 12 lid 2 Besluit register deskundige in strafzaken (BRDS) - Eisen per kennisgebied uitgewerkt door NRGD in beoordelingskader - Beoordelingskaders voor: DNA-analyse, handschriftonderzoek, psychologie volwassenen en psychologie jeugd, psychiatrie volwassenen en psychiatrie jeugd, forensische toxicologie, verdovende middelen-analyse, forensisch wapenonderzoek en forensische pathologie - Deskundigen betrokkenen bij opstellen beoordelingskader - Inhoudelijke toetsing kennis van deskundige naast diploma s ook beoordeling rapporten

8 8 Vergelijking kennis van deskundige (3) Nederland voorbeeld beoordelingskader forensisch psychiater - Titel psychiater -> opleiding geneeskunde, specialisatie psychiater - Minstens 8 gerechtelijke rapporten onderworpen aan collegial review - Inhoudelijke eisen, zoals: Een aanvrager dient ( ) - te beschikken over specifieke kennis en vaardigheden gerelateerd aan de vraagstelling, waarbij minimaal het volgende wordt vereist: algemeen: inzicht en vermogen om vanuit de psychologische/psychiatrische diagnostiek de vertaalslag te maken naar de forensisch relevante vragen (toerekening, risicoprognose en risicomanagement, forensische zorgprognose en responsiviteit) het kunnen omgaan met diverse culturele achtergronden en deze relateren aan diagnostiek en advies testtheoretische kennis en kennis van de mogelijkheden en beperkingen van testmaterialen

9 9 Vergelijking kennis van deskundige (4) Nederland beoordeling - NRGD (College gerechtelijke deskundigen) verantwoordelijk voor beoordeling - Advies door beoordelingsadviescommissie (2 deskundigen, 1 jurist) - onderzoek naar rapporten - eventueel horen van deskundige - 80% van de registratie-aanvragen wordt ingewilligd (13% afgewezen en 7% ingetrokken) - Bezwaar behandelt door bezwaaradviescommissie (2 deskundigen, 1 jurist). In bezwaar compleet nieuwe beoordeling

10 10 Vergelijking kennis van deskundige (5) Conclusie - In België lijkt de toetsingsprocedure (nog) niet te zijn uitgewerkt - Wel antwoord nodig op vragen als: - Welke diploma s kunnen dienen als bewijs van beroepsbekwaamheid? - Welke werkervaring is relevant? - Nederlandse toetsingsprocedure erg uitgebreid en dus erg kostbaar - Tussen 2010 en 2014 kostte NRGD 6,8 miljoen euro - Bij kosten-baten analyse voorkeur voor Belgische regeling van formele toetsing?

11 11 Vergelijking - integriteit België Waarborgen voor integriteit: 1. Geen veroordeling voor strafbaar feit (art. 991quarter sub 4 GW) 2. Instemmen met deontologische code (art. 991quarter sub 7 GW) 3. Afleggen eed bij opname register (art. 991novies GW) Nederland Waarborgen voor integriteit: 1. Overleggen verklaring omtrent gedrag (art. 13 lid 2 sub a BRDS) 2. Ondertekenen van NRGD-gedragscode (art. 13 lid 2 sub f BRDS) 3. Afleggen eed bij optreden als deskundige

12 12 Opmerkingen n.a.v. evaluatie NRGD (1) 1. Functies register: 1) kwaliteitslabel en 2) doorzoekbare database 2. Paradox: register gewenst voor exoten, maar gevuld door vaste klanten 3. Kwaliteitsverbetering door register: 1) aanpassing werkwijze en 2) zeeffunctie

13 13 Opmerkingen n.a.v. evaluatie NRGD (2) 4. Register mag niet in de weg staan aan eigen beoordeling door rechter, officier van justitie en verdediging 5. Register is niet enige manier van kwaliteitsverbetering. Bijv. aanbieden opleiding 6. Deskundigheid is niet beperkt tot landsgrenzen. Internationale samenwerking kan kwaliteit bevorderen.

14 14 Afronding Plato (Charmides) Het staat dus absoluut vast dat als wijsheid alleen kennis is van kennis en van gebrek daaraan, je met wijsheid een dokter die zijn vak wel verstaat onmogelijk kunt onderscheiden van een dokter die zijn vak niet verstaat maar gelooft of voorwendt het wel te verstaan