Hoofdstuk 4 STAPPENPLAN WARME OVERDRACHT (PLUS) Stappenplan warme overdracht en warme overdracht plus 13

Transcriptie

1

2

3 Inhoudsopgave INLEIDING 3 WARME OVERDRACHT (PLUS) Definitie en criteria warme overdracht 5 Hoofdstuk 2 TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN WARME OVERDRACHT (PLUS) Wie zijn de betrokkenen bij de warme overdracht (plus) Verantwoordelijkheden 7 Hoofdstuk 3 OVERDRACHTSFORMULIEREN De overdrachtsformulieren Instructie voor invullen formulier Als er sprake is van zorgen 11 Hoofdstuk 4 STAPPENPLAN WARME OVERDRACHT (PLUS) Stappenplan warme overdracht en warme overdracht plus 13 Hoofdstuk 5 PLANNING WARME OVERDRACHT (PLUS) De planning (in overleg tussen voorschoolse voorziening en basisschool) 15 Hoofdstuk 6 WARME OVERDRACHT (PLUS) Richtlijn voor het voeren van een warme overdracht plus Richtlijn voor het voeren van een warme overdracht Mogelijke varianten tijdens de procedure 17 Hoofdstuk 7 OUDER(S) INFORMEREN Ouder(s) informeren Privacy 18 BIJLAGEN 21 Bijlage 1 Uitgangspunten bij de overdracht van voorschoolse voorziening naar school 22 Bijlage 2 Kinderen die extra of specifieke ondersteuning nodig hebben 25 Bijlage 3 Voorbeeldtekst: Informatie aan ouders 26 Bijlage 4 Voorbeeldbrief voor de ouder(s)/verzorger(s) Overdracht van kindinformatie 27

4 COLOFON Project Brede schoolontwikkeling Nijmegen Tekst Werkgroep Alle kinderen in beeld Redactie Thea de Graaf Ontwerp en opmaak Ivo van Sluis Disclaimer Niets van deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de projectleider Brede schoolontwikkeling.

5 INLEIDING Voor u ligt de handleiding Alle kinderen in beeld. Alle kinderen in beeld bestaat uit 3 onderdelen: 1. Theoretische onderbouwing 2. De warme overdracht en warme overdracht plus 3. Het instrument Overdracht van kindinformatie. Dit document is bedoeld als handleiding om met de warme overdracht (plus) en het instrument Overdracht van kindinformatie te kunnen werken. In dit document wordt over ouder(s) gesproken. We zijn er ons van bewust dat er ook gezinssituaties zijn waarbij er sprake is van verzorger(s). Voor de leesbaarheid van de handleiding hebben we echter gekozen voor ouder(s) te vermelden, daar waar ouder(s) staat, kan dus ook verzorger(s) gelezen worden. In dit document wordt de term voorschoolse voorzieningen gebruikt. Onder deze term valt: De Kinderopvang (KDO, dagopvang 0-4 jaar) Peutergroepen (de vervangende term voor peuterspeelzalen). Bij zowel kinderopvang en peutergroepen kan een VVE programma worden aangeboden. Nieuw in deze handleiding is dat het instrument AKIB ook gebruik kan worden: door consultatiemedewerkers BSO (voorschoolse opvang, tussenschoolse opvang en naschoolse opvang), Activiteitenplein en NSA (naschoolse activiteiten). Alle kinderen in beeld wordt ingevoerd bij alle voorschoolse voorzieningen en bij alle basisscholen van het Ondersteuningsplatform Nijmegen (voorheen WSNS SWV Nijmegen e.o.). Indien een kind geen voorschoolse voorziening bezocht heeft, dan zullen ouders verzocht worden informatie m.b.t. hun kind verzorgen, aangevuld door de medewerker van het consultatiebureau, met medeweten van de ouder(s). Indien nodig wordt door school met ouders en consultatiebureau een warme overdracht plus georganiseerd. Op locatie niveau dienen afspraken gemaakt te worden m.b.t. het gebruik en de invoeringstermijn. Van KDO en Peutergroepen met VVE wordt verwacht dat zij Alle Kinderen in Beeld ingevoerd hebben vóór 1 juni 2014 (criteria van de gemeente Nijmegen, overgenomen door de Stuurgroep Brede Scholen). Van alle andere organisaties wordt verwacht dat zij het ingevoerd hebben vóór 1 juni Voor de overdracht van kindinformatie staan de volgende uitgangspunten centraal 1 : 1. De ontwikkelingsbehoeften c.q. leerbehoeften van kinderen staan centraal. 2. Positieve aspecten zijn van belang. 3. Het gevolgde ontwikkel- c.q. leerarrangement staat centraal. 4. Er wordt gewerkt vanuit een transactioneel referentiekader. 5. De overdracht is systematisch en transparant. 6. Een professioneel overdrachtsgesprek. Bij 1. De ontwikkelingsbehoeften c.q. leerbehoeften van kinderen staan centraal. Naast het noteren van de kindkenmerken in het overdrachtsformulier staan de ontwikkelingsbehoeften c.q. leerbehoeften centraal. Deze formuleer je door aan te geven wat een kind nodig heeft om een bepaald doel te bereiken. De centrale vraag hierbij is: wat vraagt het kind aan ons? Welke benadering, aanpak, hulp en instructie heeft het nodig ten aanzien van zijn/haar ontwikkeling? Wat werkt, wanneer is er sprake van welbevinden, betrokkenheid, ontwikkeling en hoe kunnen we dit uitbreiden? 1 Voor een meer uitgebreide theoretische onderbouwing verwijzen we naar bijlage 1 3

6 Bij 2. Positieve aspecten In het overdrachtsformulier en tijdens het overdrachtsgesprek worden de positieve kenmerken van een kind en de ouder expliciet benoemd. Natuurlijk worden ook zorgen of problemen serieus genomen en besproken. Maar de nadrukkelijke aandacht voor positieve aspecten en specifieke interesses of vaardigheden kan perspectief bieden bij problemen: dat wat goed gaat, is mogelijk in te zetten. Bij 3. Het gevolgde ontwikkel- c.q. leerarrangement staat centraal. Het is belangrijk dat de pedagogisch medewerker vertelt welk ontwikkelarrangement het kind de afgelopen periode op de voorschoolse voorziening aangeboden heeft gekregen en welke ontwikkeling het kind daardoor heeft gemaakt op de belangrijke ontwikkelingsgebieden. Hierbij gaat het dus ook om de thema s, inhouden en werkwijze die het kind aangeboden heeft gekregen. Zo kan de leerkracht beter aansluiten met haar onderwijsaanbod en weet zij welke inhouden al zijn aangeboden. Zo kan er ook inhoudelijk een doorgaande ontwikkelingslijn ontstaan van de voorschoolse voorziening naar de basisschool. Bij 4. Transactioneel referentiekader Kinderen ontwikkelen zich niet in een isolement, maar in een context: de ontwikkelingssituatie op een voorschoolse voorziening (pedagogisch medewerkers en de andere kinderen), de opvoedingssituatie thuis (ouders, broertjes en zusjes, oma en opa, oppas), in hun directe omgeving (kinderen in de straat, neefjes en nichtjes). De ontwikkeling van een kind vindt altijd plaats in interactie met de omgeving. Kind en omgeving beïnvloeden elkaar wederzijds. Daarom wordt er gesproken van transacties en transactioneel denken. Vanuit een transactioneel referentiekader stellen we daarom de volgende vragen: waarom heeft dit kind uit dit gezin, op deze voorschoolse voorziening, met deze pedagogisch medewerker en in deze groep kinderen de gesignaleerde ontwikkeling en hoe bieden we dit kind de beste kansen. Bij 5. De overdracht is systematisch en transparant De instellingen voor voorschoolse voorzieningen verzamelen gegevens met behulp van observaties, vragenlijsten en gesprekken met ouders, het consultatiebureau of andere instellingen. D.m.v. het invullen van het instrument Overdracht van kindinformatie wordt helder en transparant de informatie overgedragen. Het vragenformulier is belangrijk, maar hoeft niet volledig te zijn; hiervoor is het gesprek, de warme overdracht (plus). Bij 6. Een professioneel gesprek: overdracht van functionele en respectvolle informatie. Bij het professionele gesprek gaat het om een gesprek met elkaar, over het kind, waar wezenlijke informatie wordt overgedragen van pedagogisch medewerker en ouders, naar de leerkracht. Actieve acceptatie en een professionele dialoog uit het Appèl op Startdenken staan hier centraal. Het doel van het Startdenken is de ontwikkeling van elk kind zo vroeg en zo goed mogelijk in beeld te brengen: waar is het kind aan toe, en welke ontwikkelingsbehoeften zijn daaruit af te leiden voor de eerstkomende tijd? We erkennen ouders als gelijkwaardige gesprekspartners, want zij kunnen veel vertellen over hun kind in uiteenlopende situaties. Het gebruiken van dezelfde voortgangslijsten (zie deel 4) door de pedagogisch medewerkers, de ouders en de leerkrachten zorgen er voor dat men dezelfde taal gaat gebruiken. Zie voor meer informatie de handleiding: in gesprek met ouders. Wij wensen allen die met Alle kinderen in beeld gaan werken veel plezier en succes met de overdracht. Namens de stuurgroep Brede schoolontwikkeling en de werkgroep Alle kinderen in beeld Thea de Graaf, projectleider Brede schoolontwikkeling, juni

7 Hoofdstuk 1 WARME OVERDRACHT (PLUS) 1.1 Definitie en criteria warme overdracht Warme overdracht is het mondeling overleg (kan ook telefonisch) tussen betrokkenen bij het kind uit de voorschoolse voorziening 2 of het consultatiebureau en de basisschool. Kindinformatie vanuit de overdrachtsformulieren wordt besproken ten behoeve van een soepele overgang van voorschoolse voorziening of consultatiebureau naar de basisschool en eventueel BSO en/of NSA 3. Indien bij de aanmelding op school bekend is dat het kind BSO en/of NSA gaat bezoeken, dan kan met toestemming van ouders de pedagogisch medewerker BSO / sociaal cultureel werker aanwezig zijn bij de warme overdracht (plus) en dus met de informatie van Alle kinderen in beeld gaan werken. Per locatie moet dit met leidinggevenden worden afgesproken. Indien bij de aanmelding niet bekend is dat het kind BSO en/of NSA gaat bezoeken en na de schoolplaatsing wordt het kind aangemeld bij BSO en/of NSA, dan is het afhankelijk van de leeftijd van het kind op welke wijze afstemming gezocht wordt. Overdracht wordt altijd in overleg met ouders afgesproken en gepland. Criteria 1. Voor alle andere kinderen die naar de basisschool gaan Warme overdracht plus is het mondeling overleg tussen betrokkenen bij het kind uit de voorschoolse voorziening of het consultatiebureau, de basisschool en de ouder(s). Kindinformatie vanuit de overdrachtsformulieren wordt besproken ten behoeve van een soepele overgang van voorschoolse voorziening of het consultatiebureau naar basisschool en eventueel BSO en/of NSA. Indien bij de aanmelding op school bekend is dat het kind BSO en/of NSA gaat bezoeken, dan kan met toestemming van ouders de pedagogisch medewerker BSO / sociaal cultureel werker aanwezig zijn bij de warme overdracht (plus) en dus met de informatie van Alle kinderen in beeld gaan werken. Per locatie moet dit met leidinggevenden worden afgesproken. Indien bij de aanmelding niet bekend is dat het kind BSO en/of NSA gaat bezoeken en na de schoolplaatsing wordt het kind aangemeld bij BSO en/of NSA, dan is het afhankelijk van de leeftijd van het kind op welke wijze afstemming gezocht wordt. Overdracht wordt altijd in overleg met ouders afgesproken en gepland. 2 Voorschoolse voorzieningen zijn: de Kinderopvang (KDO, dagopvang 0-4 jaar), Peutergroepen (de vervangende term voor peuterspeelzalen) 3 Er is behoefte aan afstemming c.q. overdracht van school naar medewerkers van de BSO (voorschoolse opvang, tussenschoolse opvang en naschoolse opvang) én medewerkers naschoolse activiteiten (o.a. Activiteitenplein). De medewerkers van de BSO en/of NSA verzorgen namelijk activiteiten in het kader van het ontwikkelarrangement. De ondersteuningsbehoefte van kinderen die deze activiteiten zijn vaak hetzelfde als tijdens de schoolse situatie. Een goede afstemming straalt naar de ouder(s) uit, dat er sprake is van één doorgaande lijn en een goede samenwerking. 5

8 Criteria 1. Voor kinderen met een VVE-indicatie 2. Voor alle kinderen van een KDO of Peutergroep waar een VVE programma wordt aangeboden, dit om segregatie tegen te gaan 3. Voor kinderen die extra of specifieke ondersteuning nodig hebben (zie bijlage 2) 4. Voor kinderen die in een zorgtraject zitten (Kijk Op Kleintjes/ZAT 0-4 jaar) 5. Ter beoordeling van de voorschoolse voorziening als er zorgen zijn N.B. 1. Indien de basisschool en de voorschoolse voorziening het wenselijk vinden om bij alle kinderen warme overdracht plus uit te voeren, dan is dit aan hen om te organiseren, uit te voeren en te bekostigen. N.B. 2. Indien ouders aangeven aanwezig te willen zijn bij de warme overdracht (dan wordt het warme overdracht plus), dan is het aan de samenwerkingspartners om hier een antwoord op te geven. 6

9 Hoofdstuk 2 TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN WARME OVERDRACHT (PLUS) 2.1 Wie zijn de betrokkenen bij de warme overdracht (plus) Ouders Alle ouders worden geïnformeerd dat een warme overdracht (plus) plaats vindt. Bij kinderen met specifieke ondersteuningsbehoeften (zie bijlage 2) worden ouders uitgenodigd om aanwezig te zijn. Zijn zij niet aanwezig bij de warme overdracht plus dan zoekt de basisschool contact met ouders. Afhankelijk van het beleid van school wordt bepaald of een kind toegelaten kan worden, indien er geen gesprek met de ouders heeft plaatsgevonden. Jeugdgezondheidszorg; consultatiebureau Indien het kind geen voorschoolse voorziening heeft bezocht, dan is er naast de ouder(s) een belangrijke andere partij die informatie verstrekt over het kind. Dit is de consultatiebureau medewerker. Vanuit school worden ouder(s) gevraagd om de onderdelen uit AKIB-CB in te laten vullen door de consultatiebureau medewerker. Indien nodig/wenselijk, dan kan een warme overdracht plus georganiseerd worden. Voorschoolse voorziening Per locatie/cluster wordt een verantwoordelijke aangewezen voor het onderhouden van de contacten met school en ten behoeve van de planning van de overdracht. Deze persoon kan indien dit wordt besloten ook de overdracht doen. Iedere organisatie bespreekt dit, stelt dit vast en informeert de betrokken scholen. Basisschool Per school wordt een verantwoordelijke aangewezen voor het onderhouden van de contacten met de voorschoolse voorziening en ten behoeve van de planning van de overdracht. Deze persoon kan indien dit wordt besloten ook de overdracht doen. Iedere organisatie bespreekt dit en stelt dit vast en informeert de betrokken voorschoolse voorzieningen. BSO of NSA Indien bekend is bij plaatsing op school dat het kind wordt aangemeld voor BSO en/of NSA dan kunnen medewerkers van deze voorziening betrokken worden bij de warme overdracht, altijd met instemming van ouders. Indien na plaatsing het kind wordt ingeschreven voor BSO en/of NSA, dan kan overdracht middels AKIB gerealiseerd worden, afhankelijk van de leeftijd van het kind op welke wijze afstemming gezocht wordt. Overdracht wordt altijd in overleg met ouders afgesproken en gepland. 2.2 Verantwoordelijkheden Op centraal niveau wordt Alle kinderen in beeld door het bestuur in de eigen organisatie gebracht. Voor informatie is de projectleider Brede Schoolontwikkeling te benaderen (tot augustus 2015). 7

10 Taken/verantwoordelijkheden leidinggevenden T.b.v. het uitvoerend niveau is de directeur van de basisschool of Brede school, de leidinggevende van de voorschoolse voorziening en leidinggevende consultatiebureau verantwoordelijk voor de invoering op locatieniveau. Uiteraard worden hierbij de intern begeleider en/of onderbouwcoördinator en indien noodzakelijk de zorgcoördinator Kijk op Kleintjes (KOK) betrokken. De leidinggevenden zorgen ervoor dat: 1. de overdracht van kindinformatie op de agenda staat; 2. met partners overlegd wordt: 3. de warme overdracht (plus): keuze van criteria a. het stappenplan b. de planning c. wie de warme overdracht (plus) uitvoert d. samenvoegen eindgesprek warme overdracht intake mogelijk? e. communicatie met ouders m.b.t. overdracht f. bespreken van gluren bij de buren (kennismaking met elkaar en elkaars werkwijze) 4. pedagogisch medewerkers en leerkrachten geïnformeerd worden en blijven en ondersteund worden bij de invoering; 5. de invoering van overdracht van kindinformatie afgestemd wordt op andere ontwikkelingen, projecten en opdrachten; 6. het instrument overdracht van kindinformatie en de warme overdracht (plus) op de werkvloer geïmplementeerd wordt. 7. zij volgen, borgen en evalueren de ontwikkelingen op de werkvloer en informeren hun bestuur over de ontwikkelingen en vorderingen. Taken medewerkers De medewerkers van de voorschoolse voorziening en de school zijn van groot belang voor het uitvoeren van de warme overdracht (plus) en het invullen van het vernieuwde instrument Overdracht van kindinformatie. Van de pedagogisch medewerker wordt gevraagd, dat: 1. zij het kind volgt, doelgericht activiteiten aanbiedt en observeert; 2. zij onderdelen voor ouders van het instrument Overdracht van kindinformatie tijdig aan de ouders verstrekt, zodat zij hun deel kunnen invullen: 8 weken voor de warme overdracht (plus). Ouders krijgen hiervoor 2 weken de tijd; 3. zij het instrument Overdracht van kindinformatie invult. Hiervoor maakt zij gebruik van de handleiding: 8 weken voor de warme overdracht (plus). Pedagogisch medewerkers krijgen hiervoor 2 weken de tijd; 4. zij overlegt met ouders (op grond van de criteria) of er sprake is van warme overdracht of warme overdracht plus. Zij meldt de uitkomst aan de school; 5. zij het ingevulde deel van ouders ontvangt: 6 weken voor de warme overdracht (plus); N.B. Indien ouders niet alles hebben kunnen invullen,is dat niet erg. Indien er sprake is van warme overdracht, dan vindt er een gesprek plaats tussen de pedagogisch medewerker en de ouder, de ontbrekende antwoorden kunnen mondeling besproken worden en vervolgens ingevuld in het instrument; Indien er sprake is van warme overdracht plus, dan kan er tijdens het overdrachtsgesprek toelichting gevraagd en gegeven worden. 6. zij het ontvangen deel van de ouders, samenvoegt met het eigen deel tot het volledige instrument Overdracht van kindinformatie ; 7. zij het volledige instrument Overdracht van kindinformatie aan ouders geeft, eventueel met toelichting op wat zij zelf geschreven heeft: 6 weken voor de warme overdracht (plus) 8. zij de ouders vraagt het volledige instrument Overdracht van kindinformatie uiterlijk 4 weken voor de warme overdracht (plus) aan school te geven; 9. zij zich voorbereidt op de warme overdracht (plus) en zo een actief aandeel heeft in het gesprek. 8

11 Van de consultatiebureaumedewerker wordt gevraagd, dat: 1. zij het kind volgt en observeert; 2. zij het ingevulde deel van ouders ontvangt: 8 weken voor de warme overdracht (plus); N.B. Indien ouders niet alles hebben kunnen invullen,is dat niet erg. 3. zij onderdelen voor ouders van het instrument Overdracht van kindinformatie tijdig aanvullen, zodat de ouders het ingevulde instrument tijdig aan school kunnen verstrekken: 6 weken voor de warme overdracht (plus). 4. zij overlegt met ouders (op grond van de criteria) of er sprake is van warme overdracht of warme overdracht plus. Ouders melden de uitkomst aan de school; 5. indien er sprake is van warme overdracht, dan vindt er een gesprek plaats tussen de consultatiebureaumedewerker en de ouder alvorens de warme overdracht op school plaatsvindt. Eventuele ontbrekende antwoorden kunnen mondeling besproken worden en vervolgens ingevuld in het instrument; Indien er sprake is van warme overdracht plus, dan kan er tijdens het overdrachtsgesprek toelichting gevraagd en gegeven worden. 6. zij de ouders eraan herinnert dat het volledige instrument Overdracht van kindinformatie uiterlijk 4 weken voor de warme overdracht (plus) aan school te geven; 7. zij zich voorbereidt op de warme overdracht (plus) en zo een actief aandeel heeft in het gesprek. Van de leerkracht (of een ander door de school aangewezen persoon) wordt gevraagd, dat: 1. zij het volledige het instrument Overdracht van kindinformatie van de ouders in ontvangst neemt: 2 weken voor de warme overdracht (plus) 2. zij zich voorbereidt op de warme overdracht (plus) en zo een actief aandeel heeft in het gesprek; 3. zij het kind volgt, doelgericht activiteiten aanbiedt en observeert; 4. zij na 6-8 weken het deel basisschool van het instrument Overdracht van kindinformatie invult. Hiervoor maakt zij gebruik van de handleiding; 5. zij deze opbrengsten bespreekt met de ouders en de pedagogisch medewerkers uit de voorschoolse voorziening informeert. Rol ouders Opvoeden is de kerntaak van ouders. Zij zijn eerstverantwoordelijke voor hun kind, de beste kindkenner en de meest constante factor in het leven van het kind. Ouders worden daarom nadrukkelijk betrokken bij de overdracht van hun kind naar school. Voor invoering van de warme overdracht (plus) en het vernieuwde instrument Overdracht van kindinformatie is het van belang dat ouders zich realiseren, dat: 1. zij het onderdeel ouders van het instrument Overdracht van kindinformatie invullen en retourneren aan de medewerker voorschoolse voorziening: 4 weken voor de warme overdracht (plus); 2. zij het volledige instrument Overdracht van kindinformatie van de pedagogisch medewerker in ontvangst nemen en afleveren op school: 2 weken voor de warme overdracht (plus) 3. zij het volledige instrument zij zich voorbereiden op de warme overdracht (plus) en zo een actief aandeel hebben in het gesprek. 9

12 Hoofdstuk 3 OVERDRACHTSFORMULIEREN 3.1 De overdrachtsformulieren Voor de overdracht van kindinformatie is een instrument ontwikkeld. In dit instrument zijn verschillende formulieren opgenomen. De formulieren zijn: 1. Algemene informatie Op deze formulieren wordt gevraagd naar informatie van het kind, het gezin, hulpvragen, etc. 2. Overdrachtsformulier: instructie voor ouder(s) a. Voor alle kinderen die een voorschoolse voorziening bezoeken, vullen ouder(s) hun deel van het overdrachtsformulier in. Dit formulier wordt aan ouders gegeven door de medewerker van de voorschoolse voorziening. b. Voor alle kinderen die GEEN voorschoolse voorziening bezocht hebben, vullen ouders hun deel van het overdrachtsformulier in. Dit formulier wordt aan ouders gegeven door de medewerker van de school. Aan ouders wordt gevraagd het formulier af te geven bij het consultatiebureau en het na invulling weer op te halen. c. De in te vullen informatie betreft allerlei informatie over de ontwikkeling van het kind, waarbij d.m.v. een 5-puntsschaal wordt aangegeven hoe gekeken wordt. d. Invullen gebeurt als het kind tussen de 3 jaar en 6 maanden en 3 jaar en 9 maanden is. e. Na het invullen geeft de ouder(s) het instrument terug aan de pedagogisch medewerker of nadat zij het retour hebben ontvangen van het consultatiebureau aan de school. 3. Overdrachtsformulier: instructie voor de pedagogisch medewerkers a. De medewerker voorschoolse voorziening geeft het overdrachtsinstrument aan ouders met de vraag dit in te vullen b. De medewerker vult haar deel van het instrument Overdracht van kindinformatie in. c. Invullen gebeurt als het kind tussen de 3 jaar en 6 maanden en 3 jaar en 9 maanden is. d. Het betreft allerlei informatie over de ontwikkeling van het kind, waarbij d.m.v. een 5-puntsschaal wordt aangegeven hoe gekeken wordt. e. Het mapje instrument Overdracht van kindinformatie wordt aan de ouder(s) verstrekt (eventueel met toelichting), een kopie bewaart de medewerker zelf t.b.v. het warme overdrachtsgesprek (plus) met school f. Aan ouders wordt gevraagd de formulieren te verstrekken aan school voor de warme overdracht (plus). 4. Overdrachtsformulier: instructie voor de consultatiebureaumedewerker a. De consultatiebureaumedewerker ontvangt het reeds ingevulde overdrachtsinstrument van ouders met de vraag dit aan te vullen b. De medewerker vult haar deel van het instrument Overdracht van kindinformatie in. c. Invullen gebeurt als het kind tussen de 3 jaar en 6 maanden en 3 jaar en 9 maanden is. d. Het betreft allerlei informatie over de ontwikkeling van het kind, waarbij d.m.v. een 5-puntsschaal wordt aangegeven hoe gekeken wordt. e. Het mapje instrument Overdracht van kindinformatie wordt aan de ouder(s) retour gegeven, na aanvulling (eventueel met toelichting). Een kopie bewaart de medewerker zelf t.b.v. het warme overdrachtsgesprek (plus) met school f. Aan ouders wordt gevraagd de formulieren te verstrekken aan school voor de warme overdracht (plus). 10

13 5. Voortgangsformulier: instructie voor de school a. Indien bij aanmelding blijkt dat het kind geen voorschoolse voorziening heeft bezocht, dan verstrekt de school aan ouder(s) het instrument Alle kinderen in beeld, consultatiebureau. Zie verder de instructie ouders en consultatiebureaumedewerker b. Ouders en medewerker voorschoolse voorziening vullen hun deel in en verstrekken het formulier voor de warme overdracht (plus) c. Het warme overdrachtsgesprek (plus) vindt plaats d weken na plaatsing bij de basisschool, wordt door de leerkracht het formulier ingevuld. e. Het betreft allerlei informatie over de ontwikkeling van het kind, waarbij d.m.v. een 5 puntsschaal wordt aangegeven hoe gekeken wordt. f. Door de lay-out wordt direct inzicht gekregen hoe gedacht wordt over de ontwikkeling van het kind; een doorgaande lijn kan hiermee ontstaan. 3.2 Instructie voor invullen formulier Op de vragenlijsten zelf staat aangegeven door wie het formulier ingevuld moet worden. De meeste lijsten worden door ouders ingevuld. Zij krijgen bij het instrument dan ook een brief mee met instructie. Na retournering van de vragenlijsten van ouders, wordt de lijst nagelopen. Indien de ouders vragen niet hebben kunnen beantwoorden, is dat niet erg. Er vinden immers vervolggesprekken plaats. 1. Indien er sprake is van warme overdracht, dan vindt er een gesprek plaats tussen de pedagogisch medewerker en de ouder aanvullingen te bespreken; 2. Indien er sprake is van warme overdracht plus, dan kan er tijdens het overdrachtsgesprek toelichting gevraagd en gegeven worden. De meeste vragen in het instrument zijn meerkeuzevragen. Er is gekozen voor een 5-puntsschaal met cijfers. Het nummer van de gekozen optie dient ingevuld te worden. Indien de vraag niet beantwoord kan worden, dan mag een vraagteken ingevuld worden. Bij het invullen van de sets formulieren wordt er vanuit gegaan dat de persoon: 1. het betreffende kind voldoende kent en een beeld heeft van zijn/haar ontwikkeling; 2. de aanvullende vragen zodanig invult, dat aanpak, hulp en benadering die het kind nodig heeft, goed tot uiting komt; 3. de vragen zodanig invult dat goed tot uiting komt of kinderen minder of meer laten zien (gedrag) of kunnen (ontwikkeling) in vergelijking met leeftijdgenootjes,; 4. met het invullen van het overdrachtsformulier er geen beoordeling in de zin van goed of slecht geven. De aanpak en het gedrag van het kind is, zoals dat is waargenomen het wordt zo feitelijk mogelijk opgeschreven; 5. dat in geval van twijfel overleg plaatsvindt met een collega. N.B. Wanneer de ouder(s)/verzorger(s) aangeeft moeite te hebben met het invullen van het overdrachtsformulier dan kan geadviseerd worden: 1. om iemand uit de omgeving (familie, kennis of vrienden) om hulp te vragen 2. om hulp te vragen bij het consultatiebureau. 3.3 Als er sprake is van zorgen 1. Voor ouder(s)/verzorger(s) mag het door de pedagogische medewerker ingevulde formulier geen verrassing zijn. Indien er sprake is van zorgen over een kind, moet dit in eerdere gesprekken tussen de ouder(s)/verzorger(s) aan de orde zijn geweest en indien noodzakelijk is hierbij de zorgcoördinator ingeschakeld; 2. Indien nodig kan in overleg en met toestemming van de ouder(s)/verzorger(s) de informatie over een zorgtraject of van extra begeleiding op papier als bijlage meegeleverd worden. Ook kan een enkele aantekening leiden tot een nader verzoek om informatie van de basisschool 11

14 aan de voorschoolse voorziening of JGZ. De intentie is om de basisschool zo goed mogelijk te informeren; aan de pedagogisch medewerker of consultatiebureau medewerker de taak om dit zo effectief en efficiënt mogelijk te doen; 3. Wanneer er grote verschillen zijn in opvatting tussen ouder(s)/verzorger(s) en pedagogisch medewerker of consultatiebureau medewerker over gedrag en/of ontwikkeling van het kind, dan kan de school een uitgebreider intakegesprek of kennismakingsgesprek inplannen en daarbij in gesprek gaan om de verschillende inzichten beter te begrijpen. Het is van belang om tot een gezamenlijke eerste inschattingsniveau te komen met betrekking tot de ontwikkeling van het kind, om het kind vanaf het begin zo goed mogelijk te kunnen ondersteunen en te onderzoeken wat de reden is voor de discrepantie. Wanneer het overleg met ouders aanleiding geeft tot verdere actie, dient dit met elkaar afgestemd te worden. De school kan bijvoorbeeld voorstellen om het kind de eerste periode op school intensiever te observeren. Wanneer de reden onvoldoende helder wordt en de verschillen blijven bestaan, kan de school voorstellen om het kind de eerste periode op school intensiever te observeren en te onderzoeken. 12

15 Hoofdstuk 4 STAPPENPLAN WARME OVERDRACHT (PLUS) 4.1 Stappenplan warme overdracht en warme overdracht plus In dit stappenplan wordt beschreven welke stappen doorlopen moeten worden. Er dient hierbij opmerkt te worden, dat hierin uitgegaan wordt van minimale termijnen. Samenwerkende partners moeten dit op elkaar afstemmen en een koppeling maken met de planning zoals beschreven in hoofdstuk a. Overdrachtsformulieren worden door de voorschoolse voorziening aan ouders verstrekt (8 weken voor overdrachtsgesprek). b. Overdrachtsformulieren worden door de school verstrekt aan ouders, indien het kind geen voorschoolse voorziening heeft bezocht (10 weken voor plaatsing op school). 2. a. Ouders en voorschoolse voorziening vullen de formulieren in. De voorschoolse voorziening zorgt voor het verzamelen van de gegevens en geeft een kopie aan ouders (6 weken voor de warme overdracht (plus). b. Ouders en consultatiebureaumedewerker vullen de formulieren in. Ouders zorgen voor verzamelen van de gegevens en het consultatiebureau houdt zelf een kopie. 3. a. Op grond van criteria en zorgen wordt in overleg tussen ouders en pedagogisch medewerker vastgesteld of er sprake zal zijn van warme overdracht of warme overdracht plus. Dit wordt door de pedagogisch medewerker gemeld aan de school b. Op grond van criteria en zorgen wordt in overleg met ouders vastgesteld of er sprake zal zijn van warme overdracht (plus), dit wordt door ouders met school besproken. 4. Ouders geven de formulieren af bij de school (4 weken voor de warme overdracht (plus). 5. Drie weken voor het overdrachtsgesprek checkt de verantwoordelijke binnen school of alle overdrachtsformulieren aanwezig zijn. Indien dit niet het geval is, dan: neemt deze contact op met de ouders en vraagt de overdrachtsformulieren op indien 2 weken voor het overdrachtsgesprek niets ontvangen is, dan neemt de verantwoordelijke van school contact op met de voorschoolse voorziening en overleggen. Het kan zijn dat er specifieke redenen zijn dat de formulieren er nog niet zijn en spreken vervolgens af wie de ouder(s) motiveert alsnog de formulieren in te leveren; indien 1 week voor het overdrachtsgesprek niets ontvangen is, dan neemt de verantwoordelijke van school contact op met de voorschoolse voorziening en vraagt de formulieren op. N.B. a. Als het welbevinden van het kind ernstig in gevaar is (er is bijvoorbeeld sprake van mishandeling, verwaarlozing), dan mag voorschoolse voorziening de informatie geven zonder toestemming van ouders (zie Wet Bescherming Persoonsgegevens). N.B. b. Als er ernstige zorgen over de ontwikkeling of dat het welbevinden van het kind ernstig in gevaar is (er is bijvoorbeeld sprake van mishandeling, verwaarlozing), dan kan de school contact opnemen met de JGZ-er van het Brede Schoolondersteuningsteam. Deze kan in overleg met haar collega van het consultatiebureau het dossier van het kind in zien. In principe gebeurt dit in overleg met ouders, maar indien noodzakelijk mag de informatie gegeven worden zonder toestemming van ouders (zie Wet Bescherming Persoonsgegevens). 13

16 6. De warme overdracht of warme overdracht plus vindt plaats. Het bespreken van de overdrachtsformulieren is bedoeld om tot een eerste inschattingsniveau te komen voor de school. Juist het gesprek over inschattingsniveau is een gesprek waar ouders (indien aanwezig) een belangrijke rol spelen tot 12 weken na de plaatsing van het kind, vult de leerkracht groep 1/2 het overdrachtsformulier opnieuw in. Het gaat dan om de actuele situatie. Dit formulier wordt besproken met ouders. De informatie wordt door de school verstrekt aan de voorschoolse voorziening, zodat zij zicht krijgen op het vervolg (in overleg met de samenwerkingspartners wordt de vorm waarin dit gebeurt vastgesteld). 8. Beleidsmatige afstemming tussen basisschool en de voorschoolse voorziening. Afhankelijk van het aantal kinderen dat wordt overgedragen, vindt er 1 à 2 keer per jaar een afstemmingsoverleg plaats. De procedure en de samenwerking wordt geëvalueerd en om van elkaar te leren, de ontwikkeling van kinderen op grote lijnen teruggekoppeld en besproken. Afspraken worden hierover gemaakt tussen partners, in principe neemt de school het initiatief. 14

17 Hoofdstuk 5 PLANNING WARME OVERDRACHT (PLUS) 5.1 De planning (in overleg tussen voorschoolse voorziening en basisschool) Richtlijn 1. Drie keer per jaar vinden de overdrachtsgesprekken plaats op de basisscholen. Het kind zal op z n jongst 3 jaar en 7 maanden zijn. 2. De data van de overdrachtsgesprekken worden in overleg vastgelegd. Initiatiefnemer hierin is de basisschool. 3. De data van de overdrachtsgesprekken worden opgenomen in de jaarplanning/kalender van de basisschool en de voorschoolse voorziening. 4. Ouders waarvan de kinderen in aanmerking komen voor een warme overdracht (plus) worden per brief uitgenodigd. Initiatiefnemer hierin is de voorschoolse voorziening of de school indien het kind geen voorschoolse voorziening heeft bezocht. Ouders worden verzocht het overdrachtsinstrument in te vullen en aan te laten vullen door consultatiebureau. 5. Deze procedure wordt vastgelegd in de schoolgids, in het informatieboekje van de voorschoolse voorziening of op de website. 6. Bij de intake op voorschoolse voorziening/consultatiebureau wordt aan ouders een handtekening gevraagd voor toestemming van de overdracht naar de basisschool en mogelijk ook naar de BSO. Ondanks deze handtekening wordt ook op het instrument Overdracht van kindinformatie aan ouders toestemming voor overdracht gevraagd. 7. Het advies is om dit ook aan de basisschool te vragen met plaatsing ook in verband met overplaatsing van de ene basisschool naar een andere basisschool of van basisschool naar voortgezet onderwijs. Het is aan samenwerkingspartners om de planning te maken. De werkgroep heeft als suggestie twee voorbeelden uitgewerkt. Voorbeeld 1 September Januari Mei (einde van een schooljaar) Kinderen bespreken die vanaf november t/m februari instromen. Kinderen bespreken die vanaf maart t/m juni instromen. Kinderen bespreken die t/m oktober van het nieuwe schooljaar instromen. Voorbeeld 2 Koppeling aan de planning plaatsingsrondes Schoolwijzer is ook een mogelijkheid. Deze planning kunnen scholen voor aanvang van het schooljaar opvragen bij de Schoolwijzer. Meestal is het rond één maart, half mei, begin augustus en half november. Januari April Juni September Kinderen bespreken die geboren zijn in december t/m februari Kinderen bespreken die geboren zijn vanaf maart t/m 15 mei Kinderen bespreken die geboren zijn vanaf 15 mei t/m 6 augustus Kinderen bespreken die geboren zijn vanaf 6 augustus t/m half november 15

18 Hoofdstuk 6 WARME OVERDRACHT (PLUS) 6.1 Richtlijn voor het voeren van een warme overdracht plus Vooraf Het is mogelijk dat het instrument Overdracht van kindinformatie niet volledig is ingevuld door ouder(s) en/of pedagogisch medewerker. Het gesprek voeren over de ontwikkelingen en eventuele zorgen, zodat overdracht plaats vindt, is het belangrijkste van de warme overdracht plus. Het gesprek N.B. Daar waar pedagogisch medewerker staat, kan indien het kind geen voorschoolse voorziening bezocht heeft, de consultatiebureau medewerker aanwezig zijn; de rol van gespreksleider e.d. wordt dan uitgevoerd door de medewerker van school. 1. Het gesprek duurt minuten 2. De pedagogisch medewerker is minimaal 15 minuten bij het gesprek aanwezig. 3. De locatie waar het gesprek plaatsvindt, wordt door de partners op locatie vastgelegd. 4. De pedagogisch medewerker legt het doel van het gesprek uit, geeft aan hoe het gesprek zal verlopen en hoe lang het gesprek duurt en stelt de leerkracht voor en licht ieders rol toe. 5. De pedagogisch medewerker vraagt de ouder welke onderwerpen/thema s hij / zij graag wil bespreken. 6. De pedagogisch medewerker geeft aan welke thema s/onderwerpen zij in ieder geval aan de orde wil laten komen. 7. De pedagogisch medewerker start met de positieve kenmerken van het kind en nodigt de ouder(s)/verzorger(s) uit/vraagt naar de positieve ontwikkeling die hun kind de afgelopen periode heeft doorgemaakt. 8. De overdrachtsformulieren kunnen worden gebruikt als leidraad. Deze lijst wordt tijdens dit gesprek niet punt voor punt besproken. Op onderdelen kan een toelichting gevraagd worden. Vooral de informatie die van belang is bij de start op school, bijzonderheden over het kind worden benoemd. 9. Bij het overdrachtsgesprek wordt de kennis over het kind overgedragen van de ouder en de pedagogisch medewerker naar de leerkracht. Hierbij kan worden uitgegaan van de leidraad: Wat weet ik over de vaardigheden van dit kind? Wat weet ik over de kennis van dit kind? Wat weet ik over de intrinsieke motivatie van dit kind? Wat weet ik over dit kind als persoon? (Van Ooyen/Krikkel (2004) Hiermee staat centraal wat de pedagogisch medewerker weet over het kind. Niet wat zij vindt van het kind. Wat zij weet kan geïllustreerd worden met voorbeelden. In het geven van voorbeelden kan de pedagogisch medewerker ook een beeld geven van haar eigen handelen en het ontwikkelingsaanbod dat een kind gevolgd heeft, zodat de leerkracht voldoende aanknopingspunten heeft om een passend ontwikkelingsaanbod te ontwerpen 10. De leerkracht stelt voornamelijk open vragen ter verheldering en geeft aan welke zaken haar extra aandacht zullen hebben bij de start op de basisschool. 11. Ter afsluiting van het gesprek worden er wen-afspraken gemaakt 12. De leerkracht kan eventueel nog wat aanvullende gegevens geven die van belang zijn voor de start op school. Bij de warme overdracht (plus) is het mogelijk een betrokken zorgcoördinator Kijk op Kleintjes een rol te laten vervullen bij het gesprek, dit met toestemming van ouders. Ouder(s) kunnen ook toestemming geven om een aanvullend gesprek te voeren met de zorgcoördinator. 16

19 6.2 Richtlijn voor het voeren van een warme overdracht Idem als bij het voeren van een warme overdracht plus, echter de ouders zijn niet aanwezig. Doordat ouders niet aanwezig zijn, is het mogelijk dat meerdere kinderen besproken worden, dan wel dat het gesprek telefonisch verloopt. Het wordt aan de samenwerkende voorzieningen en scholen overgelaten hier goede afspraken over te maken. 6.3 Mogelijke varianten tijdens de procedure 1. Ouder(s)/verzorger(s) geven toestemming voor de overdracht van kindinformatie: door de formulieren zelf van te voren in te leveren bij de basisschool. door een handtekening te zetten op het ouderformulier (blz 2 van het instrument). 2. Ouder(s)/verzorger(s) geven geen toestemming voor de overdracht van kindinformatie: door het volledige of delen van het instrument Overdracht van kindinformatie niet af te geven bij de basisschool; door geen handtekening te zetten op het ouderformulier (uit het instrument Overdracht van kindinformatie ); Tijdens een voorlopig aanmeldingsgesprek met de directeur wordt de reden verkend van het niet afgeven van het overdrachtsformulier. Aan het einde van het gesprek wordt verkend of toestemming alsnog mogelijk is. Indien ouder(s)/verzorger(s) de toestemming blijven weigeren, is een uitgebreide intake tussen de directeur, de leerkracht en de ouder(s)/verzorger(s) nodig. Met de ouder(s)/ verzorger(s) kan worden afgesproken om het kind tijdens de start intensiever te observeren en te onderzoeken om tot een juist eerste inschattingsniveau te komen, waardoor een passend aanbod mogelijk wordt. Het eerste voortgangsgesprek met de ouder(s)/ verzorger(s) kan hierbij vervroegd worden. 3. Kinderen hebben geen de voorschoolse voorziening bezocht: Ouder(s)/verzorger(s) vullen het formulier in, in dat geval moet de basisschool het instrument Overdracht van kindinformatie aan ouders verstrekken. Aan ouder(s)/verzorger(s) wordt gevraagd het formulier aan het consultatiebureau te verstrekken voor aanvullende informatie. Indien er zorgen heeft rondom de ontwikkeling van het kind, dan zal zij met toestemming van ouders, contact opnemen met de school en zal er een warme overdracht plus gepland worden. Een optie voor de school is om te kiezen voor extra wendagen en het kind tijdens de start intensiever te observeren en te onderzoeken om tot een juist eerste inschattingsniveau te komen, waardoor een passend aanbod mogelijk wordt. 17

20 Hoofdstuk 7 OUDER(S) INFORMEREN 7.1 Ouder(s) informeren Een belangrijk onderdeel bij de nieuwe overdrachtsprocedure is het infomeren van ouder(s) over de werkwijze; ouder(s) moeten een goed beeld hebben wat er van hen verwacht wordt. In dit onderdeel vindt u praktische voorbeelden hoe de ouder(s)/verzorger(s) geïnformeerd kunnen worden. Er zijn twee werkwijzen beschreven. Afhankelijk van de afspraken die worden gemaakt tussen de voorschoolse voorziening en de basisschool kunt u gebruik maken van de voorbeelden beschreven onder 1 of Ouder(s)/verzorger(s) informeren over Alle kinderen in beeld: over het invullen van delen van het overdrachtsformulier door hen; over het invullen van delen van het overdrachtsformulier door de pedagogisch medewerker en na plaatsing bij de basisschool door de leerkracht; over de warme overdracht. 2. Ouder(s)/verzorger(s) informeren over Alle kinderen in beeld: over het invullen van delen van het overdrachtsformulier door hen; over het invullen van delen van het overdrachtsformulier door de pedagogisch medewerker en na plaatsing bij de basisschool door de leerkracht; over de warme overdracht plus. Het informeren van de ouder(s) is heel belangrijk. Het gaat om hun kind waarover zij informatie overdragen en de ouder(s)/verzorger(s) bepalen uiteindelijk of zij de overdrachtsformulieren willen afgeven aan de basisschool. Hoe beter de ouder(s)/verzorger(s) geïnformeerd zijn, hoe groter de kans op samenwerking. Het is aan te bevelen om tijdens het intakegesprek met ouder(s)/verzorger(s) de samenwerking met de basisschool expliciet te benoemen en de overdrachtsprocedure uit te leggen. Een ouderavond is ook een geschikt middel om dit onderwerp te bespreken. De procedure die op de voorschoolse voorziening en bij de basisscholen wordt gehanteerd, kan ook beschreven worden in: Informatiebrochure Schoolwijzer + website informatiebrochure + website voorschoolse voorziening Informatieflyer Consultatiebureau De schoolgids + brochures /website van de school/schoolbesturen Website /nieuwsbrief Regie van de zorg In bijlage 3 en 4 vindt u voorbeeldteksten die u kunt gebruiken om ouder(s)/verzorger(s) te informeren. 7.2 Privacy Bij verzameling en overdracht van kindgegevens moet men rekening houden met de privacy van het kind en het gezin. Het wettelijk kader voor bescherming van de privacy wordt gevormd door Europese regelgeving en de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP). Relevante consequenties van de wet zijn: 1. Privacyreglement 2. Bewaren en beheren van persoonsgegevens 3. Toestemming 18

21 Privacyreglement Iedere organisatie moet in een reglement vastleggen hoe men omgaat met privacygevoelige informatie van ouder(s)/verzorger(s) en kinderen. De organisatie stelt de ouder(s)/verzorger(s) op de hoogte van het reglement, bijvoorbeeld door het op te nemen in de informatiebrochure. Bewaren en beheren van persoonsgegevens Het gaat hierbij om zorgvuldigheid. Dossiers worden volgens een gesloten systeem bewaard en er is vastgelegd wie bevoegd zijn om de gegevens in te zien. Toestemming Degene over wie informatie wordt gegeven of diens rechtsverantwoordelijke (ouder(s)/ verzorger(s) voor hun minderjarige kinderen) dient toestemming te geven voor het verstrekken van gegevens aan derden. De organisatie moet ouder(s)/verzorger(s) om toestemming vragen en hiervoor laten tekenen. Aanvullend op bestaand protocol van de voorschoolse voorziening en de basisscholen: 1. De vraag om toestemming is standaard opgenomen in het instrument Overdracht van kinderinformatie. Op het formulier tekenen ouder(s) voor het verstrekken van informatie aan de basisschool door de voorschoolse voorziening. 2. Het ingevulde instrument Overdracht van kinderinformatie wordt bewaard in het dossier van het kind op school. 3. De pedagogisch medewerker bewaart op de voorschoolse voorziening een kopie van het door hen ingevulde formulier tot 1 jaar na afsluiting en plaatsing op de basisschool. 4. De overdrachtsformulieren kunnen in overleg met de ouders ook naar de buitenschoolse opvang worden gestuurd, als het kind daar ook gebruik van gaat maken. Ouder(s) geven hier schriftelijke toestemming voor tijdens het plaatsingsgesprek. 19

22

23 BIJLAGEN

24 Bijlage 1 Uitgangspunten bij de overdracht van voorschoolse voorziening naar school Het formuleren van uitgangspunten voor de overdracht van kindinformatie is van belang omdat dit een richtlijn geeft die in de praktijk zichtbaar moet zijn. Ongeacht de situatie waarin de voorschoolse voorziening of de basisschool zich bevindt. In het kader van Regie van de Zorg en Brede Schoolontwikkeling zijn de uitgangspunten voor alle instellingen en basisscholen hetzelfde. De verschijningsvormen kunnen verschillend zijn. Het Appèl, het Startdenken en het handelingsgericht werken (Pameijer, N & Van Beukering, T 2006) is een belangrijke inspiratiebron geweest voor het formuleren van de uitgangspunten. Deze uitgangspunten passen in de Brede Schoolontwikkeling, omdat het werken met ontwikkelarrangementen hierbij centraal staat. Voor de overdracht van kindinformatie staan de volgende uitgangspunten centraal: 1. De ontwikkelingsbehoeften c.q. leerbehoeften van kinderen staan centraal. 2. Positieve aspecten zijn van belang. 3. Het gevolgde ontwikkel c.q. leerarrangement staat centraal. 4. Er wordt gewerkt vanuit een transactioneel referentiekader. 5. De overdracht is systematisch en transparant. 6. Een professioneel overdrachtsgesprek. Bij 1. De ontwikkelingsbehoeften c.q. leerbehoeften van kinderen staan centraal. Naast het noteren van de kindkenmerken in het overdrachtsformulier staan de ontwikkelingsbehoeften c.q. leerbehoeften centraal. Deze formuleer je door aan te geven wat een kind nodig heeft om een bepaald doel te bereiken. De centrale vraag hierbij is: wat vraagt het kind aan ons? Welke benadering, aanpak, hulp en instructie heeft het nodig ten aanzien van zijn/haar ontwikkeling? Wat werkt, wanneer is er sprake van welbevinden, betrokkenheid, ontwikkeling en hoe kunnen we dit uitbreiden? Het praten tijdens de warme overdracht (plus) over ontwikkelingsbehoeften c.q. leerbehoeften stimuleert ons om anders te kijken naar kinderen. De verkregen gegevens door observatie, gesprekken, analyse moeten door pedagogisch medewerkers omgezet worden in ontwikkelingsbehoeften c.q. leerbehoeften. Deze behoeften van kinderen worden benoemd tijdens de overdracht zodat deze te vertalen zijn naar het ontwikkel/onderwijsaanbod op de basisschool. Wat heeft dit kind van deze ouders, in deze groep bij deze pedagogisch medewerker nodig gehad en de komende tijd nodig van de leerkracht. Om kinderen in de juiste groep te plaatsen op de basisschool en de samenstelling van een groep vorm te geven op basis van behoeften van de hele groep, subgroepjes en individuele kinderen is deze informatie uitermate belangrijk. Belangrijk bij de overdracht van kindinformatie is dat we doelgericht en oplossingsgericht denken. Welke doelen heb ik bij dit kind nagestreefd de afgelopen periode? Welke oplossingen heb ik bedacht. Het is belangrijk dat de leerkracht relevante tips krijgt over hoe om te gaan met dit kind. Ook aan de ouders worden deze tips gevraagd. Zij zijn naast de pedagogisch medewerker een belangrijke informatiebron. Het gaat om tips die de leerkracht bij wijze van spreken meteen uit kan proberen. Het doelgericht informatie overdragen heeft ook te maken met het onderscheid maken tussen wat echt belangrijk is om over te dragen over dit kind. Wanneer ouders betrokken zijn bij het overdrachtsgesprek richten we ons ook op de ondersteuningbehoeften van de ouders. Wat zijn hun vragen en waaraan hebben zij behoefte? Hebben zij behoefte aan informatie, advies en/of begeleiding? Wat hebben zij nodig om het kind goed te begrijpen en te ondersteunen? 22

25 Bij 2. Positieve aspecten In het overdrachtsformulier en tijdens het overdrachtsgesprek worden de positieve kenmerken van een kind en de ouder expliciet benoemd. Het vragen naar, het benoemen en beschrijven van positieve kenmerken van kinderen heeft een grote invloed op het contact met ouders. Zo verloopt het contact prettiger, het verhoogt de betrokkenheid bij het kind en het geeft de betrokkenen ook meer perspectief dan wanneer men zich alleen op probleemgedrag fixeert. Natuurlijk worden ook de problemen serieus genomen en besproken. Maar de nadrukkelijke aandacht voor positieve aspecten kan perspectief bieden bij problemen: dat wat goed gaat, is namelijk vaak verder uit te bouwen. Specifieke interesses of vaardigheden van een kind die positief zijn, kunnen benut worden bij het oplossen van problemen. Daarnaast is het ook belangrijk om te horen tijdens de overdracht van kindinformatie wat de ouders hebben gewaardeerd aan de voorschoolse voorziening en hun aanbod. Bij 3. Het gevolgde ontwikkel- c.q. leerarrangement staat centraal. Het is belangrijk dat de pedagogisch medewerker vertelt welk ontwikkelarrangement het kind de afgelopen periode op de voorschoolse voorziening aangeboden heeft gekregen en welke ontwikkeling het kind daardoor heeft gemaakt op de belangrijke ontwikkelingsgebieden. Hierbij gaat het dus ook om de thema s, inhouden en werkwijze die het kind aangeboden heeft gekregen. Zo kan de leerkracht beter aansluiten met haar onderwijsaanbod en weet zij welke inhouden al zijn aangeboden. Zo kan er ook inhoudelijk een doorgaande ontwikkelingslijn ontstaan van de voorschoolse voorziening naar de basisschool. Bij 4. Transactioneel referentiekader Kinderen ontwikkelen zich niet in een isolement, maar in een context: de ontwikkelingssituatie op een voorschoolse voorziening (pedagogisch medewerkers en de andere kinderen), de opvoedingssituatie thuis (ouders, broertjes en zusjes, oma en opa, oppas), in hun directe omgeving (kinderen in de straat. Neefjes en nichtjes) De ontwikkeling van een kind vindt altijd plaats in interactie met de omgeving. Kind en omgeving beïnvloeden elkaar wederzijds. Daarom wordt er gesproken van transacties en transactioneel denken. Vanuit een transactioneel referentiekader stellen we daarom de volgende vragen: Vanuit een transactioneel referentiekader stellen we daarom de volgende vragen: waarom heeft dit kind uit dit gezin, op deze voorschoolse voorziening, met deze pedagogisch medewerker en in deze groep kinderen de gesignaleerde ontwikkeling en hoe bieden we dit kind de beste kansen. Dit impliceert dat de belangstelling verschuift naar het kind in relatie tot de pedagogisch medewerker, het aanbod, de groepsgenoten en de ouders. Ervaart een pedagogisch medewerker, een leerkracht of een ouder problemen met een kind, dan is er vaak een probleem in de afstemming van de aanpak op de behoeften van het kind. Kinderen verschillen, maar pedagogisch medewerkers, leerkrachten en ouders ook. In het kader van de overdracht is het daarom ook belangrijk dat pedagogisch medewerkers en leerkrachten elkaar kennen en op gezette tijden bij elkaar op de werkvloer kijken. Bij 5. De overdracht is systematisch en transparant De instellingen voor voorschoolse voorzieningen verzamelen gegevens met behulp van observaties, vragenlijsten en gesprekken met ouders, het consultatiebureau of andere instellingen. Belangrijk is dat voor de partners die betrokken zijn bij de overdracht van kindinformatie helder is welke stappen er zijn genomen om deze informatie te verzamelen. Helder en transparant kunnen overdragen welke instanties er bijvoorbeeld betrokken zijn geweest bij een hulpvraag (indien de ouders hiervoor toestemming geven). Ook is het van belang te weten welke instrumenten, methodieken, testen en formulieren er zijn gebruikt. 23