IN DE BAN VAN HET ONBEKENDE

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "IN DE BAN VAN HET ONBEKENDE"

Ludo ter Linde
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 IN DE BAN VAN HET ONBEKENDE

2 DE HOF VAN EDEN

4 ...De mens is om zo te zeggen een soort prothesegod geworden, heel groots als hij al zijn hulporganen aandoet, maar ze zijn niet met hem vergroeid en bezorgen hem soms nog veel last...

$kabouter-fractie:$

10 Woodstock, 1969 De kandidaten van de Haagse kabouter-fractie: niets te verbergen, 1970

11 / 69

15 Mohammed bezoekt het aardse paradijs, in: Miraj Nama, Turks manuscript, 15 e eeuw

16 Verschillende benaderingswijzen van het paradijs: I. Antropologische benadering: paradijs als projectie van onze eigen wensen, dromen en verlangens (Feuerbach) II. Psychologische benadering: het verloren paradijs is een vermomde herinnering aan de onbezorgdheid en onschuld van de kindertijd (Freud) III. mythologische benadering: op zoek naar nomos (betekenisvolle samenhang) scheppingsverhaal geeft betekenis aan ons bestaan als onderdeel van iets veel groters (Peter Berger) IV. Herinneringshypothese: verdrijving uit het paradijs bevat een oeroude herinnering aan de verspreiding van de mens (Tom Buijtendorp, 2019) V. Theologische benadering: letterlijke weergave van de schepping, de zondeval, enz.

17 DE ALOMTEGENWOORDIGHEID VAN PARADIJZEN IN VERSCHILLENDE CULTUREN

18 De berg Meroe, verblijfplaats van de goden en voormalig thuisland van de mensen, in de jaïnische en boeddhistische traditie. Op de berg Meroe ontspringen vier rivieren, zoals ook in de Hof van Eden

20 Andere paradijzen : - De zwevende stad Indra-loka, gebouwd door de god Indra (Mahabharata), met hemelse tuinen met heilige bomen en zoet ruikende vruchten. Er zijn pilaren van diamant en meubels van puur goud en er klinkt zachte, hemelse muziek; - Het rijk van Hua Siu, een wonderlijke plek die zich manifesteert aan de Gele Keizer in een droom (Liezi of Het ware boek van de volkomen leegte, taoïsme): het rijk kent leiders noch ondergeschikten, alles heeft er zijn natuurlijke loop, de inwoners kunnen niet verdrinken noch gewond raken, ze bewegen zich door de lucht zoals men over de grond loopt); het Kunlungebergte is volgens het taoïsme de plaats van het aardse paradijs; - Dilmun, het paradijs van de Soemeriërs, waar ziekte en dood niet bestaan; - De berg Penglai, waar pijn noch kou bestaan, koppen rijst en wijn nooit leeg raken, magische vruchten elke ziekte kunnen genezen en men eeuwig jong blijft (Chinese en Japanse mythologie)

21 HET PARADIJS ALS PERIODE: De Gouden Era

22 Hesiodus, Werken en dagen Vergilius, De Elysese velden (Aeneis)

23 Lucas Cranach, De gouden era (ca. 1530)

24 Paolo Fiammingo, Liefde in de gouden era (1585)

25 Jean-Auguste- Dominique Ingres, De gouden era (1862)

26 Hercules steelt de gouden appels uit de Tuin van de Hesperiden en doodt de slang

27 Johann Wenzel Peter, Adam en Eva in de Hof van Eden (ca. 1800) Vaticaans museum

28 Genesis 1: De schepping van hemel en aarde Op de zesde dag schept God de mens als zijn evenbeeld: als evenbeeld van God schiep hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep hij de mensen ( ) Genesis 2: De tuin van Eden God legde in het oosten, in Eden, een tuin aan en daarin plaatse hij de mens die hij had gemaakt, met in het midden van de tuin de levensboom en de boom van de kennis van goed en kwaad

O Gilgamesj, waartoe dit dwalen? Het leven dat jij zoekt zul je nooit vinden! Toen de Goden de mensheid schiepen Beschikten zij de Dood voor de mensheid En hielden het Leven voor zichzelf!

36 O Gilgamesj, waartoe dit dwalen? Het leven dat jij zoekt zul je nooit vinden! Toen de Goden de mensheid schiepen Beschikten zij de Dood voor de mensheid En hielden het Leven voor zichzelf! Welnu dan, Gilgamesj, laat jouw maag gevuld zijn, Geniet steeds, dag en nacht! Maak plezier, elke dag; Dans en vermaak je, dag en nacht! Laat je kleren steeds verzorgd zijn, Je hoofd fris gewassen, je lichaam in water gebaad; Bewonder het kind dat je bij de hand houdt; Laat je vrouw genieten van je voortdurende omhelzingen! Want dat is het lot van de stervelingen

37 en nadat hij hem had weggejaagd, plaatste hij ten oosten van de tuin van Eden de cherubs en het heen en weer flitsende, vlammende zwaard. Zij moesten de weg naar de levensboom bewaken

Toen kwam hij aan bij de berg Tweeling, die elke dag het (zons)opkomen bewaakt, waarvan beide toppen de basis van de hemel stutten, en de flanken tot in

38 Toen kwam hij aan bij de berg Tweeling, die elke dag het (zons)opkomen bewaakt, waarvan beide toppen de basis van de hemel stutten, en de flanken tot in de onderwereld reiken. Schorpioenmensen bewaken zijn poort, zij verspreiden terreur, hun aanblik is de dood. Hun vreselijke stralenkrans omgeeft de bergen

40 Een gemeenschappelijke bron? - De zondvloed: Oetnapisjtim (Noah) en zijn vrouw - Op zoek naar het eeuwige leven / Levensboom - De cherubs / schorpioenmensen die de toegang tot het paradijs / de tuin met de bomen der goden bewaken - De oerbron in het paradijs - De rol van de slang / verspelen van de onschuld (bijbel) / verspelen van het eeuwige leven (Gilgamesj) Aan hem gaf hij de wijsheid, hij gaf hem niet het eeuwige leven

Augustinus van Hippo (354 430) Ik weet heel goed dat veel auteurs veel over het paradijs hebben geschreven: er zijn evenwel, laten we zeggen, drie meer algemene meningen over dit onderwerp.

41 Augustinus van Hippo ( ) Ik weet heel goed dat veel auteurs veel over het paradijs hebben geschreven: er zijn evenwel, laten we zeggen, drie meer algemene meningen over dit onderwerp. De eerste is die van hen die het paradijs alleen in letterlijke zin willen beschouwen; de tweede die van hen die het alleen in allegorische zin opvatten; de derde is die van hen die het paradijs op beide manieren zien: te weten nu eens letterlijk, dan weer allegorisch. Kort gezegd geef ik toe dat de derde mening me bevalt

42 Mappa Mundi van Ebstorf, 1234

43 Hereford Mappa Mundi, ca. 1250

44 Kaart van Fra Mauro, ca. 1450

45 1625 Jodocus Hondius en Samuel Purchas Paradisus

46 Athanasius Kircher 1675

47 Annals of the World (1650) Een opsomming van de tijdstippen van Bijbelse gebeurtenissen: - De schepping vond plaats op 23 oktober 4004 voor Christus - De zondvloed dateerde hij in 2348 v.chr.

50 Relaas van de derde reis. Brief aan de Katholieke Koningen van Spanje, mei-augustus 1498 Ik vind geen enkele Latijnse of Griekse schrijver, noch heb ik die ooit gevonden, die het aardse paradijs met zekerheid op deze wereld plaatst, noch heb ik het ooit op een wereldkaart gezien die op betrouwbare feiten is gebaseerd. Sommigen situeren het op de plek waar de bronnen van de Nijl ontspringen, in Ethiopië; maar wie al die landen heeft bereisd, was van mening dat men noch uit de temperatuur noch uit de hoogte van de zon zou kunnen afleiden dat het zich daadwerkelijk dáár bevond, en ook kunnen ze niet vaststellen dat de wateren van de zondvloed er hadden kunnen komen

Het paradijs in de nieuwe wereld (1656) Volgens Pinelo waren de indianen niet afkomstig uit het Middellandse Zeegebied, maar hadden ze het continent al vóór de

51 Het paradijs in de nieuwe wereld (1656) Volgens Pinelo waren de indianen niet afkomstig uit het Middellandse Zeegebied, maar hadden ze het continent al vóór de zondvloed bewoond en had Noach dáár de Ark gebouwd De vier rivieren uit het scheppingsverhaal waren in werkelijkheid de Rio de la Plata, de Amazone, de Orinoco en de Magdalena

Vergelijkbare documenten

Michelangelo s Sixtijnse Kapel MASTERCLASS RENAISSANCE 19 SEPTEMBER 2016 STEDELIJK GYMNASIUM SCHIEDAM

Michelangelo s Sixtijnse Kapel MASTERCLASS RENAISSANCE 19 SEPTEMBER 2016 STEDELIJK GYMNASIUM SCHIEDAM Oriëntatie/ voorkennis 1 Wat zie je/ herken je? Welke voorstellingen/ figuren? 2 Wat weet je al over