Gedeputeerde Staten. Aan Provinciale Staten. Informatie over mogelijke juridische vervolgstappen ten aanzien van plan Zwethof in Zoeterwoude.

Transcriptie

1 Gedeputeerde Staten Postadres Provinciehuis Postbus LP Den Haag T Aan Provinciale Staten Datum Zie verzenddatum linksonder PZH DOS Uw kenmerk Bijlagen Onderwerp Informatie over mogelijke juridische vervolgstappen ten aanzien van plan Zwethof in Zoeterwoude. Geachte Statenleden, In de vergadering van de commissie Ruimte en Leefomgeving van afgelopen 5 september, is gebleken dat er geen meerderheid in Provinciale Staten gevonden kan worden om de woningbouwlocatie Zwethof in de gemeente Zoeterwoude op te nemen op de 3 hectare kaart van het programma Ruimte. Op 6 september lag het bestemmingsplan Zwethof ter vaststelling voor bij de gemeenteraad van Zoeterwoude. De gemeenteraad heeft besloten het bestemmingsplan vast te stellen. Wij hebben vernomen dat er voor de PS vergadering van 19 september een agenderingsverzoek ligt om hierover te speken. Tevens is de vraag gesteld om een overzicht te geven van de mogelijkheden van het inzetten van ons juridisch instrumentarium en het voornemen dat GS heeft. Bezoekadres Zuid-Hollandplein AW Den Haag Tram 9 en de buslijnen 90, 385 en 386 stoppen dichtbij het provinciehuis. Vanaf station Den Haag CS is het tien minuten lopen. De parkeerruimte voor auto s is beperkt. Proces In het proces dat wij met de gemeente hebben doorlopen rondom dit plan hebben wij gewerkt op basis van de werkwijze die wij met u en met gemeenten hebben afgesproken. Dit is gestoeld op basis van vertrouwen en gericht op het werken met uitgestoken hand. Het provinciaal belang zoals dat is opgenomen in de Visie ruimte en mobiliteit wordt in overleggen behartigd en middels het e-formulier maakt de gemeente kenbaar of de kans bestaat dat er spanning is tussen de ontwikkeling en het provinciaal belang. Wij denken mee met gemeenten om de provinciale belangen vorm te geven in de planontwikkeling en wij zetten ons instrumentarium in als dat in het geding is. Op het e-formulier van dit betreffende plan had de gemeente te goeder trouw aangegeven dat het plan niet groter was dan drie hectare. Omdat het plan verder past in ons provinciale beleid is geen zienswijze ingediend op het ontwerp bestemmingsplan. Later in het proces bleek dat het plan wel de 3ha overschrijdt, omdat naast de woningen ook de in het plan opgenomen groene en blauwe delen meegeteld worden bij het bepalen van de omvang van het plan.

2 Wij betreuren het dat wij dat pas in een laat stadium hebben geconstateerd en u hierover, gezien de gevoeligheid van het dossier in het verleden niet eerder hebben geïnformeerd. Daags na uw Commissievergadering van 5 september heeft gedeputeerde Bom-Lemstra op verzoek van de wethouder de raad van de gemeente middels een brief geïnformeerd over het proces en de procedure rond het plan. Dit verzoek had moeten worden voorgelegd aan het college van GS. Dit is niet gebeurd en dat betreuren wij. Om nieuwe situaties als deze te voorkomen en onze werkwijze te verbeteren zijn wij voornemens om het hele proces te evalueren. Wij betrekken u hier graag bij. Instrumentarium Na de behandeling in uw Commissie zijn wij gelijk gestart met een inventarisatie van onze juridische mogelijkheden. Hieronder vindt u het overzicht en de verwachte effecten zoals die zijn ingeschat ddoor onze juristen. In algemene zin geldt dat als een bestuursorgaan beschikt over specifiek instrumentarium uit de specifieke wet om bepaalde doelen te bereiken dan dient dit specifieke instrumentarium gehanteerd te worden. Dat betekent dat in eerste instantie gekeken moet worden naar de instrumenten die de Wet op de ruimtelijke ordening biedt en de situaties waarvoor die instrumenten bedoeld zijn. Het gebruiken van ander (generiek) instrumentarium is kwetsbaar bij de rechter en zal van een sterke motivering moeten worden voorzien. Dat geldt des te meer voor het eventueel combineren van verschillende instrumenten. 1. Reactieve aanwijzing (GS) met betrekking tot de in het plan voorziene woningbouw. Een besluit van GS als gevolg waarvan een bestemmingsplan of onderdeel daarvan verdwijnt. Na de aanwijzing kan gemeente geen omgevingsvergunning voor de bouw verlenen. Laag. Als gemeente beroep instelt tegen de reactieve aanwijzing en dat zal ongetwijfeld gebeuren is de kans zeer groot dat het beroep gegrond wordt verklaard omdat de provincie geen zienswijze tegen het ontwerp heeft ingediend. In dat geval is de reactieve aanwijzing van de baan. Omdat er verder geen derden zijn die tegen het plan zijn kan de gemeente dan na de gegrondverklaring van het beroep alsnog vergunning verlenen. d. Hoe snel kan er duidelijkheid als gevolg van een rechterlijke uitspraak zijn? De termijn waarbinnen de Raad van State (hierna RvS) een uitspraak over het beroep moet doen bedraagt zes maanden ( Crisis- en herstelwet is van toepassing omdat het om woningbouw gaat). De gemeente zal daarom niet alleen beroep instellen maar vragen om versnelde behandeling en ook een voorlopige voorziening (vovo) vragen. Een verzoek om vovo wordt op heel korte termijn behandeld. Relevant is dan of de RvS al bij dat verzoek zal constateren dat GS de 2/5

3 reactieve aanwijzing niet hadden mogen geven omdat geen zienswijze is ingediend of dat men het beroep afwacht om te onderzoeken of er toch nog een reden is om het niet indienen van de zienswijze verschoonbaar te vinden. Vaste jurisprudentie is echter dat GS een eigen onderzoeksplicht hebben en (dus) niet alleen mogen afgaan op de informatie van de gemeente (in casu de mededeling uit het E-formulier dat de locatie niet meer dan 3 ha. zou bedragen). Uitspraken over een identieke situatie zijn er niet maar het is beslist niet ondenkbaar dat de RvS al naar aanleiding van het vovo te kennen geeft dat GS ten onrechte de reactieve aanwijzing hebben gegeven en het verzoek van de gemeente toewijst. Dan kan er alsnog gebouwd worden. Als gemeente beroep en vovo instelt tegen reactieve aanwijzing kan er (dus) op vrij korte termijn ( enkele weken na geven reactieve aanwijzing ) meer duidelijkheid zijn. NB: Bij de vaststelling heeft de gemeente een wijziging in het plan aangebracht door het toevoegen van 1 woning. Tegen dat onderdeel dat bij de vaststelling is toegevoegd kunnen GS een reactieve aanwijzing geven, ook al is niet eerder een zienswijze ingediend. Maar dan moet wel dat onderdeel ( in casu de ene woning ) op zichzelf in strijd met het provinciaal beleid zijn. En dat is niet het geval. 2. Instellen van beroep en vragen van vovo (GS). Het indienen bij de RvS van een verzoek om een plan te vernietigen en het vooruitlopend op een uitspraak van de RvS vragen om de werking van het bestemmingsplan op te schorten. Het instellen van alleen beroep heeft geen schorsende werking maar als tegelijk een verzoek om vovo wordt gedaan is dat wel het geval totdat de RvS een uitspraak op het verzoek om vovo heeft gedaan. Als het verzoek om vovo wordt gehonoreerd kan er niet gebouwd worden totdat uitspraak over het beroep is gedaan, als het wordt afgewezen kan gebouwd worden. Laag. De rechter zal het verzoek om vovo alleen toewijzen als hij een redelijke kans aanwezig acht dat het beroep van GS te zijner tijd gegrond is. Die kans is hier klein. Verder is voor de afweging van belang wat gemeente en bouwer naar voren brengen over hun belang: is dat spoedeisend of kan de uitspraak in het beroep worden afgewacht? Ook hier geldt: een uitspraak van de rechter op een verzoek om vovo ingediend door GS geeft op korte termijn meer duidelijkheid over de slagingskansen van het beroep. Vergeleken met de reactieve aanwijzing zal die duidelijkheid er overigens wel iets later zijn omdat pas beroep kan worden ingesteld nadat gemeente heeft gepubliceerd en dan eerst de beroepstermijn van zes weken moet worden afgewacht. 3/5

4 3. Voorbereidingsbesluit gevolgd door pro-actieve aanwijzing (GS). Een voorbereidingsbesluit wordt genomen om ontwikkelingen die mogelijk zijn op grond van een geldend plan tijdelijk te blokkeren in afwachting van een nieuw planologisch regime.gs kunnen zo n besluit nemen dat dan gepaard moet gaan met een concrete aanwijzing aan de gemeente om een bestemmingsplan met een bepaalde inhoud vast te stellen. Die inhoud moet noodzakelijk zijn vanwege een provinciaal belang. De gemeente heeft een jaar om aan de aanwijzing te voldoen (daarna vervalt het voorbereidingsbesluit) maar op het niet opvolgen van de aanwijzing staat geen sanctie. Bouwaanvragen die na het besluit zijn binnengekomen moeten worden aangehouden gedurende de looptijd van het besluit (dus er kan dan tijdelijk niet gebouwd worden). Jurisprudentie over een dergelijke situatie is niet voorhanden. Tegen een voorbereidingsbesluit is geen bezwaar en beroep mogelijk. Wel kan degene die door zo n besluit benadeeld wordt zich tot de civiele rechter wenden als hij meent dat onrechtmatig gehandeld is. In dit geval zou het feit dat GS dezelfde situatie kunnen bereiken met een daarvoor meer specifiek instrument (de reactieve aanwijzing) voor een rechter aanleiding kunnen zijn om het gebruik oneigenlijk of onrechtmatig te vinden. Dit zou kunnen leiden tot een schadeclaim. Niet snel. Een eventuele civiele procedure neemt veel tijd in beslag. 4. Verzoek aan de Kroon om schorsing en vernietiging van het plan (GS). Als sprake is van strijd met een wettelijke bepaling(in dit geval een bepaling van de verordening) kan een bestuursorgaan de Kroon verzoeken om een besluit te schorsen en/of te vernietigen. Als het verzoek wordt toegewezen treedt het plan niet in werking. Zeer laag. Vaste jurisprudentie is dat als een bestuursorgaan geen gebruik heeft gemaakt van de beschikbare specifieke instrumenten (zienswijze, reactieve aanwijzing en eventueel beroep) IBT niet aan de orde kan zijn. Een uitspraak van de minister duurt gemiddeld 6 maanden. 5. Voorbereidingsbesluit gevolgd door aanpassing van de verordening (PS) Zie 3a. Als PS een voorbereidingsbesluit nemen met het oog op een aanpassing van de verordening duurt het besluit maximaal een half jaar. 4/5

5 Zie 3b. Zeer laag. Omdat aanpassing van de verordening niet nodig is ( de ontwikkeling is immers al strijdig met de verordening vanwege ontbreken op de 3 ha-kaart) is een voorbereidingsbesluit alleen om de bouw tijdelijk tegen te gaan een oneigenlijk middel. Dat kan een reden zijn om het besluit bij de (civiele ) rechter aan te vechten. Zie 3d. 6. Voorbereidingsbesluit gevolgd door een inpassingsplan ( PS). Zie 3a. Als PS een voorbereidingsbesluit nemen met het oog op het opstellen van een inpassingsplan duurt het besluit maximaal een jaar. Zie 3b. Zeer laag. Duidelijk zal moeten zijn dat PS inderdaad een inpassingsplan zullen opstellen vanwege een concreet provinciaal belang dat niet op een andere manier geborgd kan worden en niet een voorbereidingsbesluit nemen om (alleen) bouwmogelijkheden te frustreren. Zie 3d. Resumerend Alles overwegende en constaterend dat geen van de opties zekerheid biedt op het niet tot ontwikkeling komen van dit plan opteren wij voor het inzetten van een reactieve aanwijzing. Dit instrument heeft een snelle doorlooptijd en geeft vlot helderheid aan alle partijen. Wij gaan graag hierover met u in gesprek. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, secretaris, voorzitter, drs. H.M.M. Koek drs. J. Smit 5/5.