Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Modernisering AWBZ Nr. 230 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 26 oktober 2007 Dit is de derde voortgangsrapportage invoering zorgzwaartebekostiging in Op 30 maart (TK , nummer 207) en 14 juni (TK , , nummer 214) jongstleden heb ik u eerder geïnformeerd over dit onderwerp. Deze voortgangsrapportage hanteert de indeling van de juni-rapportage, zodat u de voortgang op de verschillende onderdelen systematisch kunt volgen. Ook is de risicoanalyse in de rapportage opgenomen en bevat de bijlage een overzicht van de (bereikte) mijlpalen. Op 30 juli 2007 (TK , nummer 221) heb ik u geïnformeerd over de voorlopige prijzen van de zorgzwaartepakketten (ZZP s), de invoeringsstrategie voor 2008 en de uitvoering van de motie-van Miltenburg c.s. over de hoogte van nieuwe persoonsgebonden budgetten (PGB s) voor mensen met een verblijfsindicatie. 1. Algemeen Voor de invoering van zorgzwaartebekostiging is één voorwaarde van cruciaal belang: een betrouwbaar beeld van de zorgzwaarte van cliënten. Nadat aan deze voorwaarde is voldaan, kunnen de prijzen van de ZZP s en de financiële effecten definitief worden bepaald en doorgevoerd. Omdat medio 2007 aan deze voorwaarde nog niet kon worden voldaan, gebruikt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) in 2008 de huidige bekostigingsregels als vangnet. Door alle betrokken partijen is deze aanpak onderschreven. Ik heb u daarover per genoemde brief d.d. 30 juli jongstleden geïnformeerd. De financiële gevolgen van de invoering zorgzwaartebekostiging worden komend half jaar zichtbaar in de gebruikelijke procedure van productieafspraken tussen zorgaanbieder en zorgkantoor. De zorgaanbieder doet een opgave van de zorgzwaarte van de cliënten die in zorg zijn. Deze opgaven worden door de NZa gebruikt voor het definitief vaststellen van de zzp-prijzen en het berekenen van de eventuele verschillen tussen oud en nieuw budget per instelling. De definitieve financiële gevolgen van de KST tkkst ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2007 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

2 ZZP s worden duidelijk in 2008, maar hebben pas effect in Op basis van de voorlopige prijzen van juni jongstleden kunnen instellingen in 2007 al de indicatieve effecten berekenen. Dit geeft instellingen voldoende voorbereidingstijd. De uitkomst is dat voor alle cliënten in de langdurende zorg, met aanspraak op een volledig pakket en los van hun specifieke woonsituatie en keuze voor zorg in natura of een PGB, de prijzen van de ZZP s voldoende zijn. Voor bijzondere cliëntgroepen, waarvoor deze prijzen niet passend zijn, wordt een regeling voor extreme of bijzondere zorgvraag toegepast. 2. Stand van zaken per onderdeel Sinds de voortgangsrapportage van juni 2007 zijn de volgende mijlpalen gerealiseerd: De NZa heeft eind juni de voorlopige ZZP-prijzen bekend gemaakt. Vanaf 1 juli is het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) gestart met indicatiestelling in termen van ZZP s. Ook het berichtenverkeer via de AZR tussen het CIZ, de zorgkantoren en alle zorgaanbieders is hierop aangepast. Vanaf 1 juli is de regeling volledig pakket thuis (VPT) beschikbaar en kunnen zorgaanbieders voor mensen die op basis van een ZZP-indicatie de zorg thuis geleverd willen krijgen, dat ook als volledig pakket bekostigd krijgen. Na de opgave van de zorgzwaarte van cliënten door zorgaanbieders, heeft het CIZ een steekproefsgewijze controle uitgevoerd op grond waarvan deze opgaven worden gecorrigeerd. Nadat in juni de gebruikersgidsen voor de verpleging&verzorging, mensen met een verstandelijke beperking (VG) en mensen met een lichamelijke beperking (LG) zijn gepresenteerd, is in september de gebruikersgids voor de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) gerealiseerd. Het klein onderhoud aan de zorgzwaartepakketten is in september afgerond en voorts zijn verbeteringen aangebracht in het beslisondersteunende systeem voor de indicatiestelling naar ZZP s. Deze veranderingen gaan in per 1 januari In bijlage 1 1 is een overzicht opgenomen van de gerealiseerde en geplande mijlpalen. Het project invoering zorgzwaartebekostiging bestaat uit verschillende onderdelen. Het grijpt in op diverse schakels in de keten van de langdurende zorg: indicatiestelling, zorginkoop, zorgtoewijzing, bekostiging en de afspraken die zorgverlener en cliënt maken. 1 Ter inzage gelegd bij het Centraal Informatiepunt Tweede Kamer. Om in 2008 verdere stappen te zetten in de invoering van zorgzwaartebekostiging moeten vier zaken geregeld zijn: 1. Per zorginstelling is er een betrouwbaar en door partijen gedragen beeld van de zorgzwaarte van de cliënten. Medio 2008 is dat afgerond. 2. Voor het merendeel van de cliënten is er een passend zzp en per pakket is door de NZa een maximumprijs vastgesteld. Deze prijs is goed onderbouwd en voldoende stabiel voor de komende jaren. 3. De indicatiestelling is in ZZP s, de cliënt kan kiezen voor het volledig pakket zorg in een instelling of thuis en voor elke cliënt wordt het geïndiceerde zzp doorvertaald naar een op maat gemaakt zorgplan. 4. Zorgaanbieders, cliënten en zorgkantoren zijn voorbereid om te werken met deze nieuwe systematiek. In de volgende paragrafen licht ik deze punten toe. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

3 3. Betrouwbaar beeld van de zorgzwaarte In de periode november 2006 januari 2007 zijn alle cliënten die op dat moment verblijven in een instelling eenmalig door de zorgaanbieder «gescoord» en gekoppeld aan een zorgzwaartepakket. Deze opgave was primair bedoeld voor de overgang in de bekostiging. Deze beoordeling van de zorgzwaarte van cliënten door zorgaanbieders heeft niet geleid tot individuele indicatiebesluiten van het CIZ. Veel zorgaanbieders (400 instellingen) hebben er voor gekozen om doorlopend de zorgzwaarte van hun cliënten aan de hand van een door VWS beschikbaar gesteld instrument bij te houden. Dat geeft hen het voordeel dat zij doorlopend een beeld hebben van de zorgzwaarte van hun cliënten. Op basis van deze opgave zijn de voorlopige zzp-prijzen berekend en eind juni 2007 vastgesteld door de NZa. Om de betrouwbaarheid van deze opgaven te verifiëren is een controle uitgevoerd door het CIZ. Ook is op basis van de ervaringen tijdens de score door zorgaanbieders en de CIZ-controle onderhoud gepleegd aan de ZZP s. Het beeld van de zorgzwaarte van cliënten wordt het komende half jaar verder aangevuld door de reguliere indicatiestelling door het CIZ. Op deze wijze ontstaat stap voor stap een betrouwbaar beeld en kan een verantwoorde, zorgvuldige overstap worden gemaakt naar volledige invoering met financiële effecten voor instellingen. Uitkomsten controle zorgzwaartescores Het CIZ heeft in de periode mei tot en met augustus 2007 de zorgzwaartescore van circa cliënten gecontroleerd (verdeeld over 600 instellingen). Per instelling zijn afhankelijk van de omvang van de instelling 16 of 32 cliënten opnieuw beoordeeld. De belangrijkste landelijke uitkomsten van de controle zijn 1 : Bij tweederde van de cliënten komen zorgaanbieder en CIZ-controleur indien beiden uitgaan van dezelfde grondslag tot een gelijk oordeel over het definitief te kiezen ZZP. (In de GGZ ligt het percentage wat lager en in de gehandicaptenzorg wat hoger). Als de CIZ-controleur een andere beoordeling maakt van een cliënt dan is het gekozen ZZP in 19% van de gevallen lager dan de zorgaanbieder en in 13% van de gevallen hoger dan wat de zorgaanbieder had aangegeven. CIZ-controleurs geven minder vaak aan dat er sprake is van extreme zorgzwaarte. Het is gebleken dat de uitkomsten van de controle bij de 500 vooraf geselecteerde instellingen gelijk zijn aan de uitkomsten van de controle bij de 100 aselect gecontroleerde instellingen. Hieruit concludeer ik dat bij de 400 nu niet gecontroleerde instellingen een controle ook tot vergelijkbare uitkomsten zou hebben geleid. 1 De weergegeven resultaten zijn gebaseerd op een concept rapportage van het CIZ waarin het resultaat van ongeveer 97% van de gecontroleerde cliënten is verwerkt; de gepresenteerde cijfers kunnen daardoor nog enigszins wijzigen. Eind oktober wordt het eindrapport bekend gemaakt via Elk ZZP bevat een aanduiding van het aantal uren per week. Als de uren van alle door zorgaanbieders gescoorde ZZP s voor de hiervoor genoemde cliënten worden opgeteld en vergeleken met de gescoorde ZZP s door de CIZ-controleurs, dan is er een verschil van 4%. Dat wil zeggen: het CIZ beoordeelt voor deze cliënten een iets lagere zorgzwaarte dan de zorgaanbieders. Overigens is dat verschil per sector anders. In de gehandicaptenzorg is het verschil 3,2%, voor de verpleging&verzorging 4,3% en voor de geestelijke gezondheidszorg is het verschil tussen zorgaanbieder en CIZ 7%. Bij 96% van alle gecontroleerde cliënten is de zorgaanbieder het eens met de ZZP-score van de controleur. Dat betekent dat de controle niet alleen Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

4 leidt tot een aanpassing van de zorgzwaarte, maar dat deze aanpassing ook wordt gesteund door zorgaanbieders. Per sector zijn er opvallende uitkomsten van de controle. In bijlage 2 1 zijn deze meer uitgebreid beschreven. Ik noem hier een aantal belangwekkende uitkomsten: het CIZ plaatst aanzienlijk minder cliënten in de topzware ZZP s in de verpleging&verzorging. De zorgzwaarte van de cliënten in de verzorgingshuizen en verpleeghuizen wordt in deze controle door het CIZ op hoofdlijnen bevestigd; voor de verstandelijke gehandicaptenzorg maakt het CIZ een beperkte neerwaartse correctie. Het CIZ bevestigt het zorgzwaartebeeld in de intramurale instellingen; voor de geestelijke gezondheidszorg hebben de CIZ-controleurs «een trek naar het midden» gemaakt. Minder cliënten in het laagste en hoogste zzp en meer cliënten verbonden aan de ZZP s 2 en 6. Voor cliënten die verblijven in een instelling langer dan een jaar in verband met een voortgezette behandeling (voortgezet verblijf) pleegt het CIZ een neerwaartse correctie: minder in het zwaarste pakket 7 en meer nadruk op de ZZP s 5 en 6. Conclusie na controle Op basis van deze controle kom ik tot de conclusie dat zorgaanbieders afgelopen winter een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan het verkrijgen van een gedegen en volledig inzicht in de zorgzwaarte van cliënten die zorg krijgen in een zorginstelling. Niet eerder zijn zoveel gegevens over de zorgzwaarte op een uniforme wijze verzameld. Deze zorgzwaartescore is dan ook de basis waarop de invoering van de zorgzwaartebekostiging wordt voortgezet. Wel is het van belang dat de bevindingen van deze controle worden verwerkt in de opgave van de zorgzwaarte door instellingen in maart Daarbij zullen instellingen ook rekening houden met de aanpassingen die zijn gepleegd in de ZZP s na het onderhoud van afgelopen zomer. 4. Zorgzwaartepakketten en prijzen van de ZZP s De zorgzwaartepakketten zijn niet in marmer gehouwen. Het blijft periodiek noodzakelijk aanpassingen te plegen. Onderhoud leidt tot betere beschrijvingen De ZZP s zijn met het oog op 2008 op onderdelen aangepast tijdens de zogenoemde ZZP-onderhoudsronde. Alle betrokkenen brancheorganisaties van zorgaanbieders, cliëntenorganisaties, CIZ, NZa, CVZ en ZN hebben een actieve bijdrage geleverd aan dit onderhoud. Hiervoor is gebruik gemaakt van de ervaringen tijdens de landelijke score (november 2006 januari 2007) en de controle door het CIZ (mei-augustus 2007, zie paragraaf 3 en bijlage 2). Ook zijn de signalen die door diverse landelijke partijen en individuele zorgaanbieders en zorgkantoren zijn afgegeven (onder andere via de helpdesk zorgzwaartebekostiging) verwerkt. De basisstructuur van de ZZP s voor de verpleging&verzorging en de gehandicapten is ongewijzigd. Het onderhoud van de ZZP s voor deze doelgroepen heeft geleid tot verbeteringen in de omschrijving en onderlinge afbakening van de pakketten. 1 Ter inzage gelegd bij het Centraal Informatiepunt Tweede Kamer. In nauw overleg met alle partijen in de geestelijke gezondheidszorg zijn twee afzonderlijke reeksen ZZP s voor de cliëntengroepen «voortgezet verblijf» en «verblijf met ondersteuning» ontwikkeld; in de huidige ZZP s zijn deze twee groepen opgenomen in de reeks van 7 pakketten. Dat bete- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

5 kent dat het aantal ZZP s voor deze groep cliënten van de oorspronkelijke 7 is gegroeid tot 13. Eén ZZP wordt niet langer gebruikt (ZZP 7, beveiligd wonen voor cliënten met behoefte aan ondersteuning in een beschermde woonomgeving). Beveiligd verblijf zonder behandeling is geen reële situatie. Tijdens diverse werkbezoeken heb ik gehoord dat voor bepaalde cliëntgroepen verbeteringen mogelijk zijn in de omschrijving van de ZZP s. Zoals voor cliënten met beperkte psychiatrische problemen met bijkomende gezondheidsproblemen (door ouderdom of verwaarlozing). Die conclusie is ook getrokken tijdens het onderhoud en voor deze groep mensen is daarom een nieuw ZZP ontwikkeld. Daarvoor in de plaats zijn twee overlappende ZZP s samengevoegd. De veranderingen gaan in per In bijlage 3 1 is een meer uitgebreide beschrijving opgenomen van de wijzigingen na onderhoud. Acties na controle en onderhoud Naar aanleiding van de CIZ-controle en het onderhoud aan de ZZP s gebeurt momenteel het volgende: de NZa past de indicatieve zzp-prijzen aan en stelt deze in december 2007 vast. De neerwaartse aanpassing (zie tabel pagina 4) van het aantal uren op grond van de controle door het CIZ betekent dat de (voorlopige) prijzen van de ZZP s naar boven worden bijgesteld. alle zorginstellingen (gecontroleerde en niet gecontroleerde) worden verzocht om ten behoeve van de zorginkoop/productieafspraken 2008 tot een hernieuwde opgave te komen, waarbij rekening is gehouden met de uitkomsten van deze controle, instroom nieuwe cliënten met een ZZP-indicatie en de aangepaste ZZP s na onderhoud. Zorgaanbieders hoeven niet alle cliënten opnieuw te scoren zoals zij afgelopen winter hebben gedaan. Prijzen en effecten voor instellingen en cliënten Met de presentatie van het rapport «Indicatieve prijzen zorgzwaartepakketten, de ZZP s op waarde geschat» is een belangrijke mijlpaal bereikt. De in dat rapport genoemde prijzen zijn voorlopig en gebaseerd op de zorgzwaarte zoals in beeld gebracht door zorgaanbieders. De prijzen bieden belangrijke informatie voor zorginstellingen. Op basis van deze gegevens kunnen zij een eerste, voorlopige inschatting maken van de financiële gevolgen van invoering van de zorgzwaartebekostiging. In december 2007 zal de NZa deze voorlopige prijzen actualiseren en zij zal daarbij de volgende zaken betrekken: aanpassingen in de omschrijving en afbakening van de ZZP s gepleegd na onderhoud; tarieven dagbesteding in de gehandicaptenzorg: NZa heeft hier onderzoek naar gedaan en de uitkomsten worden verwerkt in de geactualiseerde prijzen. Omdat de prijzen van de ZZP s een voorlopig karakter hebben, is het op dit moment niet mogelijk een definitief beeld te schetsen van de financiële effecten van de invoering van zorgzwaartebekostiging voor instellingen en cliënten. Op basis van eerste analyses is er een aantal trends te zien. 1 Ter inzage gelegd bij het Centraal Informatiepunt Tweede Kamer. Effect voor instellingen De effecten voor zorginstellingen worden uiteraard bepaald door de zorgzwaarte van cliënten; dit komt tot uitdrukking in een ZZP en elke ZZP heeft een prijs. De optelsom van de ZZP s en de prijzen die daarvoor zijn vastgesteld bepalen het toekomstige budget van een instelling. Vervolgens wordt de hoogte van het huidige budget, aan de hand van de huidige Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

6 bekostigingsparameters, vastgesteld. De NZa vergelijkt daarna per instelling het verschil tussen de hoogte van het budget op basis van de huidige bekostigingsparameters en het budget op basis van ZZP-prijzen. Op dit moment zijn de prijzen nog voorlopig en is het om die reden niet mogelijk om landelijk en per instelling een definitief beeld te schetsen. Wel is er een aantal lijnen zichtbaar. In de verpleging&verzorging zal door de invoering van zorgzwaartebekostiging een betere financiële vergoeding worden geleverd aan cliënten met een hoge zorgzwaarte die verblijven in een verzorgingshuis. Met name gaat het dan om cliënten met beginnende en gevorderde dementie en cliënten met behoefte aan intensieve verpleging en verzorging. Op basis van de eerste analyses wordt dan ook zichtbaar dat verzorgingshuizen een positief effect ondervinden. Naast andere investeringen in zorghuizen, stelt het kabinet zoals ook al aangekondigd in de begroting 2008 ook structureel 250 miljoen extra beschikbaar voor een extra financiële prikkel voor kwaliteitsverbetering. Ik wil de extra middelen ter beschikking stellen voor de verpleeghuiszorg om de cliënten met een hogere zorgvraag (vanaf ZZP 5 en hoger) te kunnen bekostigen. Voor de gehandicaptenzorg is een vergelijking tussen huidig en ZZP-budget op dit moment onvoldoende betrouwbaar. Dat is voor een belangrijk deel ingegeven door de huidige bekostigingsstructuur in deze sector. In de huidige bekostiging van de gehandicaptenzorg hebben vele instellingen extra financiële middelen («toeslagen») die veelal op historische gronden zijn toegekend en daarom niet evenwichtig zijn verdeeld over alle instellingen. Het mogelijke gevolg is, dat instellingen met aanzienlijke toeslagen met grotere financiële gevolgen worden geconfronteerd dan instellingen met op hoofdlijnen cliënten met een vergelijkbaar zorgzwaarteprofiel, maar die geen gebruik maken van deze additionele financiële middelen. Daarnaast is de bekostiging van de dagbesteding een belangrijke factor bij het vaststellen van het huidige budget van een instelling. Afhankelijk van type instelling (intramurale instelling of een gezinsvervangend tehuis, GVT) wordt deze dagbesteding verschillend bekostigd. Het is allereerst van belang om een goed beeld te krijgen van de huidige «geldstromen» in deze sector, voordat definitieve cijfers kunnen worden gepresenteerd over financiële gevolgen. Met dat voorbehoud is wel het beeld dat zorgaanbieders die geen behandeling bieden aan cliënten (bijvoorbeeld GVT s) positieve financiële effecten zullen ondervinden. Terwijl landelijk gezien de intramurale zorgaanbieders die behandeling bieden aan hun cliënten veelal te maken zullen krijgen met een lager budget. In de geestelijke gezondheidszorg is er een vergelijkbaar beeld als in de gehandicaptenzorg. Ook hier een verschuiving van instellingen gericht op behandeling/voortgezet verblijf naar instellingen voor beschermd wonen en ondersteuning. Het is nog te vroeg om conclusies te trekken over personele gevolgen door de invoering van zorgzwaartebekostiging. Door de presentatie van de voorlopige prijzen in combinatie met de uitgevoerde zorgzwaartescore, kunnen instellingen al sinds deze zomer een indicatief beeld krijgen van de financiële effecten. Dat biedt de gelegenheid om ruim voorafgaand aan 1 januari 2009 rekening te houden met personele gevolgen en de maatregelen die nodig zijn om dit op te vangen. Effecten voor cliënten De zorg voor een cliënt in een zorginstelling wordt onder meer bepaald door de hoeveelheid middelen die de instelling beschikbaar heeft. Voor de invoering van zorgzwaartebekostiging is gekozen voor een behoedzame Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

7 benadering, waarbij de financiële effecten vanaf 2008 stapsgewijs worden toegepast. Dat betekent dat de (financiële) effecten voor cliënten ook stapsgewijs plaats vinden. Een analyse op individueel cliëntniveau tussen oude en nieuwe bekostiging is omgeven met dezelfde onzekerheden zoals hiervoor vermeld. Door de invoering van zorgzwaartebekostiging wordt het mogelijk om de beschikbare financiële middelen direct te koppelen aan een cliënt. De cliënt wordt geïndiceerd voor een bepaald zzp en aan het zzp is een prijs, een beschikbaar bedrag verbonden. Dat is het cliëntgebonden aspect van deze nieuwe vorm van bekostiging. Dat is anders dan de huidige, bestaande bekostiging. In dat systeem is er geen sprake van een toedeling van middelen op basis van de kenmerken van de cliënt. De huidige bekostiging gaat uit van instellingskenmerken (plaatsen, bedden). Hierdoor is het nauwelijks mogelijk om een financiële vergelijking te maken op cliëntniveau; veel instellingen hebben hun administratie ook niet op die cliëntgerichte wijze ingericht. Specifieke aandacht heb ik voor cliënten met een bijzondere, omvangrijke zorgvraag. Uit de zorgzwaartescore blijkt dat het merendeel van de cliënten past in één van de zorgzwaartepakketten. Voor specifieke groepen cliënten is de omvang en de prijs van een zzp niet voldoende. Daar heb ik ook altijd rekening mee gehouden. Het uitgangspunt is geweest dat de ZZP s voldoen voor circa 96% van de cliënten, en dat voor een kleine, specifieke groep cliënten een aparte voorziening moet worden getroffen. Daarbij maak ik een onderscheid naar cliënten met een bijzondere zorgvraag en cliënten met een extreme zorgbehoefte. Voor cliënten met een bijzondere zorgvraag is veelal de inzet van gespecialiseerd, hoog opgeleid personeel noodzakelijk die ervaring en deskundigheid hebben opgebouwd met de zorg voor een specifieke cliëntgroep. Ik zie dat bijvoorbeeld in verpleeghuizen die zich hebben toegelegd op de zorg voor mensen met ziekte van Huntington, Korsakow of bijvoorbeeld de zorg voor jong dementerenden. De meeste van deze cliënten passen in de zwaarste ZZP s (7 en 8) met als profiel intensieve verzorgings- en verplegingsbehoefte vanwege een specifieke aandoening. Extreme zorgzwaarte of zorgbehoefte betreft cliënten voornamelijk in de gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg waarvoor niet alleen gespecialiseerde inzet van zorgverleners noodzakelijk is, maar waarvoor doorlopend meerdere zorgverleners beschikbaar moeten zijn. Dat vereist een significante hogere inzet van uren en financiële middelen. Tijdens het debat in de Tweede Kamer d.d. 3 oktober 2007 over extreme zorgzwaarte in de gehandicaptenzorg is dit onderwerp aan de orde geweest. Naar aanleiding van de motie van het lid Kant cs (TK , , nr. 76) laat ik onderzoek verrichten naar het gebruik van de huidige regeling voor extreme zorgzwaarte in de gehandicaptenzorg. Voor de behandeling van de VWS-begroting in de Tweede Kamer zal ik de uitkomsten van dit rapport aan u bekend maken. De NZa ontwerpt op dit moment een regeling die er in voorziet dat cliënten met een extreme of bijzondere zorgvraag kunnen rekenen op voldoende middelen voor het leveren van de noodzakelijke zorg. De regeling wordt in december 2007 bekend gemaakt. In 2008 zijn de bestaande regelingen voor extreme zorgzwaarte en voor bijzondere groepen nog van kracht. Uitvoering van de nieuwe regeling is gebaseerd op individuele, onafhankelijke beoordeling van extreme of bijzondere zorgzwaarte. Een eventuele toeslag wordt daarmee verbonden aan individuele cliënten. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

8 Effecten voor bewoners van kleinschalige wooninitiatieven, PGB-houders Uitgangspunt voor de invoering van zorgzwaartebekostiging is dat bij indicatiestelling en bekostiging de kenmerken van de cliënt leidend zijn en niet de woonsituatie of de gewenste leveringsvorm van de zorg (in natura of PGB). Dit betekent onder meer dat ook mensen die zelfstandig thuis willen blijven wonen, bewoners van kleinschalige woonvormen (eigen woning/aanleunwoning, geclusterde woningen, kleinschalig wonen in groepsverband), etc. die al dan niet gebruik maken van een pgb een indicatie kunnen krijgen voor één van de ZZP s. Voorwaarde is uiteraard dat er behoefte is aan beschermd wonen, een therapeutisch leefklimaat of aan 24-uurs toezicht. Veelal hebben cliënten uit deze cliëntgroep een indicatie gebaseerd op extramurale zorg. Dat betekent dat per functie de omvang van de zorg is geïndiceerd. De omvang van de geïndiceerde zorg is daarbij gebaseerd op deze «stapeling» van functies. Op het moment dat iemand met een ZZP-indicatie kiest voor zorg thuis is de regeling volledig pakket thuis (VPT) beschikbaar sinds 1 juli Ook is het mogelijk dat deze cliënt een PGB aanvraagt. In beide gevallen VPT en PGB betaalt de cliënt zelf de woonlasten. Vanaf 2009 zullen de zzp-prijzen bepalend zijn voor de hoogte van het tarief voor VPT en voor het vaststellen van de hoogte van een pgb voor mensen met een ZZP-indicatie. In beide gevallen ga ik uit van een volledig pakket (zorg, eventueel dagbesteding en diensten) ten laste van de AWBZ. Al vanaf 1 juli 2007 is het op basis van de NZa-beleidsregel VPT mogelijk om het volledig pakket thuis te bieden als een instelling (nu nog uitsluitend een instelling die is toegelaten voor het leveren van de functie verblijf) deze zorg ook thuis op een doelmatige wijze kan bieden. Naar aanleiding van de motie-van Miltenburg c.s. (TK , , nr. 218) heeft het CVZ op mijn verzoek een overgangsregeling (inclusief hardheidsclausule) vastgesteld tot 31 december 2007 voor nieuwe en bestaande houders van een PGB met een indicatie voor een ZZP. Ik zal deze regeling verlengen tot 31 december 2008, omdat ik bestaande PGB-houders net zoveel tijd wil geven voor het opvangen van mogelijk financiële gevolgen als instellingen. Ik heb een aantal verkenningen laten doen naar de effecten van de invoering van zorgzwaartebekostiging voor de volgende groepen cliënten: bewoners van niet-grootschalige woonvoorzieningen (wonen ten laste van de AWBZ); cliënten zonder verblijf die wonen in kleinschalige woonvoorzieningen, waarbij het wonen niet ten laste komt van de AWBZ in de V&V en gehandicaptenzorg (w.o. ouderinitiatieven, Thomashuizen e.d.); PGB-houders die thuis zorg ontvangen; mensen met een intramurale indicatie die extramurale zorg in natura thuis ontvangen. Voor deze groepen wordt een financiële vergelijking gemaakt tussen het pakket zorg en ondersteuning dat men momenteel ontvangt (inclusief huishoudelijke hulp) en de situatie bij invoering van ZZP s op basis van de voorlopige prijzen. Ook wordt in de verkenning voor deze cliëntgroepen een vergelijking gemaakt tussen de omvang (in uren) van de geïndiceerde zorg en de omvang op basis van het passende ZZP. Omdat het voor 1 juli 2007 mogelijk was om functies te «stapelen», zijn er verschillen ontstaan tussen de omvang van de geïndiceerde zorg voor vergelijkbare cliënten. Uit deze verkenningen komt een patroon naar voren dat duidt op verschillen in de indicatiestelling, afhankelijk van de leveringsvorm (in Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

9 natura of pgb) of de woonvorm (individueel/thuis of in groepsverband). Cliënten die kiezen voor een pgb of individueel wonen beschikken veelal over hogere indicatiebesluiten dan vergelijkbare cliënten met zorg in natura die (klein- of grootschalig) wonen in groepsverband. Ik zal het CIZ nadrukkelijk vragen om dit onderscheid bij indicatiestelling niet toe te passen, en alleen rekening te houden met de zorgzwaarte van een cliënt. De centrale vraag die in deze onderzoeken aan de orde was, is of vanaf de prijzen van de ZZP s ook voor deze groep mensen voldoende zijn voor het leveren van zorg thuis of in een kleinschalige woonvorm, al dan niet gefinancierd met een PGB. Uit de onderzoeken tot nu toe blijkt dat de ZZP-prijzen geschikt zijn als basis voor de groep mensen die met een ZZP-indicatie de zorg thuis willen ontvangen of kiezen voor een PGB. Hierbij dient wel te worden opgemerkt dat in deze verkenning nog geen rekening is gehouden met de gevolgen voor PGB houders van de lage eigen bijdrage intramuraal zoals die bij het volledig pakket thuis wordt geheven. De hoogte van het pgb wordt in deze situatie niet alleen bepaald door de hoogte van de ZZP-prijs, maar ook door de hoogte van de eigen bijdrage (netto PGB). De eigen bijdrageregeling voor het volledig pakket dat thuis wordt geleverd, is gebaseerd op de hogere lage intramurale eigen bijdrage en niet op de eigen bijdrage regeling voor PGB-houders. Op het moment dat ik een volledig beeld heb van de financiële gevolgen zal ik u daarover informeren. Vooruitlopend op het gebruik van de ZZP-prijzen voor het volledig pakket thuis per 1 januari 2009, zal ik een overgangsregeling toepassen voor de bestaande groep cliënten die thuis wonen en die na 1 juli 2007 een indicatie voor een ZZP hebben ontvangen (na een verzoek tot herindicatie of na het verstrijken van het bestaande indicatiebesluit). Indien deze nieuwe indicatie leidt tot een aanzienlijke verandering in de zorg voor de cliënt, dan zal de termijn van het oorspronkelijke besluit worden verlengd tot maximaal 1 jaar. Deze regeling maakt het mogelijk dat cliënten die de zorg thuis krijgen stap voor stap de effecten van de invoering van zorgzwaartebekostiging ondervinden. Dagbesteding: prijzen en keuzevrijheid cliënt In elke ZZP is een component dagbesteding opgenomen. Voor de gehandicaptenzorg (met uitzondering van SGLVG-cliënten, LVG-cliënten) en geestelijke gezondheidszorg bestaat de mogelijkheid om bij de indicatiestelling aan te geven of sprake is van behoefte aan AWBZgefinancierde dagbesteding. Als deze behoefte bestaat dan wordt bij de indicatiestelling de component dagbesteding «aangezet». Op dit moment is dagbesteding volledig onderdeel van het ZZP, met de mogelijkheid voor cliënt en zorgverlener om binnen dat gehele pakket aan uren eigen keuzes te maken. De cliënt kan kiezen voor meer of minder dagbesteding ten opzichte van de beschikbare tijd en middelen voor zorg en andere ondersteunende activiteiten. Conform de motie-smits (TK , , nr. 198) is de dagbesteding op de volgende wijzen zichtbaar gemaakt voor cliënten in de verpleging&verzorging (cliënten met als grondslag somatiek, psychogeriatrie): in de opbouw en weergave van de ZZP-prijzen is de component dagbesteding zichtbaar gemaakt; in de gebruikersgids voor de ZZP s verpleging&verzorging is er voor elk ZZP een nadere toelichting opgenomen over dagactiviteiten. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

10 Zoals gemeld in de voortgangsrapportage zorgzwaartebekostiging van juni 2007 is de NZa een onderzoek gestart naar een goed tarief voor dagbesteding in de gehandicaptenzorg. De NZa betrekt daarbij de huidige tarieven voor dagbesteding op basis van de extramurale bekostigingsregels en de middelen die beschikbaar worden gesteld voor mensen die verblijven in een intramurale instelling en al dan niet dagbesteding hebben buiten de muren van deze instelling. Voorts heeft de NZa mij gemeld dat zij een advies zal uitbrengen over de keuzevrijheid van cliënten voor dagbesteding bij een andere aanbieder dan de verblijfsinstelling. Dit onderwerp is ook aan de orde geweest tijdens het AO zorgzwaartebekostiging 20 juni jongstleden (Kamerstuk , nr. 219). Toen heb ik toegezegd om nader te verkennen in hoeverre het mogelijk is om dagbesteding apart in te kopen en te bekostigen, zonder dat de mogelijkheid van een volledig pakket met ruimte voor zorgverlener en cliënt om binnen dat pakket in samenspraak eigen keuzes te maken, verloren gaat. Het advies van de NZa zal ik betrekken bij mijn besluitvorming over dit onderwerp. ZN en cliëntorganisaties zal ik daarbij betrekken. Het advies van de NZa verwacht ik eind november. Mijn standpunt daarop zal ik in december 2007 aan u bekend maken. 5. Indicatiestelling, zorgplan Doel en kwaliteit van zorg staan centraal Invoering van zorgzwaartebekostiging is niet alleen een financiële verandering. De invoering van zorgzwaartepakketten moet zorgverleners ook aanzetten om met de cliënt in gesprek te gaan over de doelen van de zorg en ondersteuning. Dat leidt vervolgens tot een per cliënt op maat gemaakt zorgarrangement. De ZZP s bieden deze ruimte. Ze geven een globale aanduiding van de omvang van de zorg beschikbaar voor een cliënt en binnen het pakket is het mogelijk om te schuiven tussen de componenten zorg, dagbesteding en behandeling. Het pakket hoort bij de cliënt en dus ook de uren die daarbij passen. Daar schuilt tegelijk een gevaar. Het gevaar dat cliënt en zorgverlener zich gaan fixeren op de uren. Cliënten die precies willen weten hoeveel tijd er voor hun beschikbaar is, en hoeveel uren of minuten aan de zorg is besteed. We moeten oppassen dat we vervallen in een gedetailleerde verantwoordingsdrift. Op dat soort «stop watch zorg» zit niemand te wachten. Dus geen «uurtje-factuurtje»: zorgzwaartepakketten mits goed uitgevoerd moeten de bureaucratie en administratieve lasten juist verminderen. Het gaat om de kwaliteit van zorg. De relatie tussen cliënt en zorgverlener moet gebaseerd zijn op heldere wederzijdse verwachtingen die in het zorgplan zijn vastgelegd. Zorgverlener en cliënt bepalen samen wat het doel is van de zorg en bepalen samen hoe wensen en mogelijkheden samen worden gebracht. Vanaf 1 juli indicatiestelling in ZZP s Sinds 1 juli 2007 worden mensen die behoefte hebben aan verblijf, geïndiceerd in termen van een ZZP. Voor deze groep mensen worden vanaf die datum geen indicatiebesluiten door het CIZ afgegeven die luiden in functies&klassen. In de indicatiestelling is geen sprake van schaduwdraaien. Met het CIZ is afgesproken dat de indicatiestelling in ZZP s nauwlettend wordt gevolgd. Medio november 2007 ontvang ik de derde kwartaalrapportage van het CIZ. Dan kan ik u informeren over de eerste effecten van deze nieuwe werkwijze. Op korte termijn wordt gestart met de aanpak van mensen die nu verblijven in een zorginstelling, maar niet beschikken over een geldig indicatiebesluit (non indicatie). Cliënten met een lopend Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

11 indicatiebesluit in oude termen (functies&klassen) kunnen op eigen initiatief een herindicatie in termen van een ZZP aanvragen. De achterstand in het afhandelen van indicatie aanvragen die in het eerste half jaar van 2007 was ontstaan, is inmiddels ingelopen. Door die daling van de werkvoorraad zal in het tweede half jaar 2007 het aantal indicatie aanvragen dat na 6 weken nog niet is afgehandeld verder dalen. Het CIZ heeft de bedrijfsprocessen zo ingericht dat ontwikkelingen in de afhandelingstermijnen beter gevolgd kunnen worden zodat hierop directer kan worden gestuurd. Voor kinderen/jeugdigen in de geestelijke gezondheidszorg wordt de indicatiestelling uitgevoerd door de Bureaus Jeugdzorg. Ook zij werken met de ZZP s voor kinderen die zijn aangewezen op langdurig verblijf. Naar verwachting zijn er jaarlijks circa 700 cliënten die op deze wijze geïndiceerd zullen worden. Volledig pakket thuis Per 1 juli 2007 is in artikel 14 van het Besluit zorgaanspraken (BZa) geregeld dat verzekerden het verblijf en de overige zorg ten huize van de verzekerde geleverd kunnen krijgen. Met deze maatregel zal voor de zwaarste groep thuiswonende cliënten, de verblijfsgeïndiceerden, ook de huishoudelijke verzorging onderdeel zijn van het samenhangend pakket AWBZ-zorg. De NZa heeft om de zorginkoop van het VPT te faciliteren een beleidsregel opgesteld. In de beleidsregel Volledig pakket thuis zijn relevante prestaties benoemd en voorzien van een maximumprijs. Vanaf 1 juli kunnen verblijfsinstellingen het VPT leveren. Instellingen die niet zijn toegelaten voor verblijf kunnen dat nog niet. Dat wil ik mogelijk maken per 1 januari Tijdelijk verblijf Cliënten met behoefte aan verblijf gedurende gemiddeld 3 of minder dagen per week worden niet geïndiceerd voor een ZZP, maar ontvangen een indicatie in functies en klassen aangevuld met verblijf tijdelijk. Deze cliënten zijn in eerste instantie in staat om zelfstandig te wonen en hebben geen behoefte aan 24 uurs toezicht. In deze situatie waarbij men periodiek behoefte heeft aan verblijf in een instelling (bijvoorbeeld door afwezigheid van een mantelzorger) is tijdelijk verblijf in een instelling mogelijk. Hierdoor wordt het mogelijk dat deze cliënten incidenteel of een aantal dagen per week kunnen logeren in een verblijfsinstelling. Deze werkwijze wordt gehanteerd vanaf 1 juli 2007 en blijft in 2008 ongewijzigd. Er zijn ongeveer 7200 mensen die logeren of gebruik maken van tijdelijk verblijf in een instelling. Het zijn dan voornamelijk cliënten met een verstandelijke beperking (5000 cliënten). In de verpleging&verzorging gaat het om 0,1% van de cliënten. Eén en ander is naar voren gekomen tijdens de zorgzwaartescore door zorgaanbieders in de periode november 2006 janauri Signalen van cliënten Van cliëntenorganisaties heb ik verschillende reacties ontvangen over de invoering van ZZP s in de indicatiestelling. De reacties zijn divers, maar tegelijk heb ik één rode draad onderkend: de communicatie tussen zorgverlener en cliënt over de omvang en de aanwending van de beschikbare tijd en middelen moet beter. Met name gaat het dan over de uitleg van de beschikbare tijd zoals opgenomen in elk ZZP. Ik geef een voorbeeld. Voor een cliënt met gevorderde dementie is zzp 5 in de verpleging&verzorging ontwikkeld: 18 uur per week en voorlopige ZZP-prijs van , per jaar. Veel zorgverleners vinden het lastig uit Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

12 te leggen hoe de 18 uur in dit voorbeeld wordt besteed. Dat bijvoorbeeld sommige activiteiten in groepsverband plaatsvinden en daardoor slechts een beperkt deel van de beschikbare uren opeist. Een groepsactiviteit met 6 cliënten gedurende een uur, kost dus niet één uur maar ongeveer 10 minuten per cliënt. Ook is bovenop elk ZZP en de daarvoor beschikbare uren een zogenoemde verblijfscomponent beschikbaar: voeding, huishoudelijke hulp en andere hotelmatige diensten worden hieruit betaald. In de gebruikersgidsen is één en ander duidelijk beschreven, maar in de praktijk blijkt dat het tijd kost voordat dit op het het niveau van de zorgverlener en cliënt duidelijk is. In samenspraak met branche-organisaties van zorgaanbieders en cliëntorganisaties ga ik hier meer aandacht aan besteden. Ook heb ik van cliëntorganisaties het signaal ontvangen dat er naast de gebruikersgidsen een betere uitleg moet komen over alle veranderingen voor de cliënt door de invoering van ZZP s. In het bijzonder voor (bestaande) cliënten die na herindicatie een indicatiebesluit ontvangen dat qua inhoud en omvang van de geïndiceerde uren is veranderd. Ik zal daartoe aanvullende informatie ter beschikking stellen. Een zelfde toelichting ten behoeve van pgb-houders zal ik laten opstellen. Zorgzwaarte-meetinstrument Een belangrijk onderdeel van de gehele systematiek van zorgzwaartebekostiging is het zogenoemde zorgzwaartescoreprogramma. Dit hulpmiddel maakt het mogelijk om bij de indicatiestelling de cliënt te verbinden aan een ZZP. Dit programma is ingezet ter ondersteuning van de zorgaanbieders bij het uitvoeren van de zorgzwaartescore, en de basis van dit instrument wordt gebruikt door de medewerkers van het CIZ. Dit instrument is een hulpmiddel ten behoeve van de indicatiesteller en is ook wel eens aangeduid als «adviesgenerator». Het helpt de indicatiesteller bij het maken van een zo goed mogelijke beoordeling van de cliënt en zijn of haar zorgbehoefte. Dit instrument (vragenlijst, algoritmes) wordt doorlopend geëvalueerd door het CIZ. Zo ook tijdens de laatste onderhoudsronde. Bij de schriftelijke beantwoording van de vragen van het Kamerlid Vendrik (Groen Links) over zorgzwaartepakketten (Aanhangsel Handelingen II nr. 307, vergaderjaar ) op 17 oktober jongstleden ben ik uitgebreid op dit onderwerp ingegaan. Reactie op Motie-Mosterd De Tweede Kamer heeft in februari 2006 de motie van het toenmalige lid Mosterd aangenomen over de groep die net niet in aanmerking komt voor een verblijfsindicatie (TK , , nr. 75). Tijdens dat debat is door de Tweede Kamer zorg uitgesproken over deze zwaardere thuiswonende groep. De positie van deze groep is met de invoering van de Wmo gewijzigd omdat men per 1 januari 2007 voor de huishoudelijke verzorging is aangewezen op de gemeenten. Naar mijn mening is het CIZ goed in staat te beoordelen of deze zwaardere groep wel of niet voldoet aan de criteria voor een verblijfsindicatie en in aanmerking komt voor het VPT. Dit is het geval zodra de cliënt is aangewezen op zorg op afroep en daarnaast een beschermde, beveiligde omgeving nodig heeft of een therapeutisch leefklimaat. In die gevallen moeten zorgfuncties en toezicht in onderlinge samenhang worden geborgd. Het CIZ beoordeelt de noodzaak daarvan aan de hand van een beslismodel. De groep die niet aan de voorwaarden voldoet, moet in staat worden geacht zelf huishoudelijke hulp aan te vragen bij gemeenten. Ondanks de intensieve zorgvraag zijn zij blijkbaar niet aangewezen op een veilige of beschermde omgeving. Men heeft voldoende regie over het eigen leven. Ik verwacht uiteraard wel van zorginstellingen dat zij in het belang van de cliënt zo goed mogelijk samenwerken om eventuele problemen te voorkomen. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

13 6. Zorgaanbieders en cliënten zijn voorbereid Cliëntondersteuning bij introductie ZZP s Tijdens het AO zorgzwaartebekostiging op 20 juni jongstleden heb ik toegezegd aandacht te besteden aan de cliëntondersteuning in het kader van de invoering van zorgzwaartebekostiging. Over dit onderwerp heb ik op 12 september jongstleden gesproken met een brede delegatie van cliëntorganisaties in de langdurige zorg. Vertrouwen tussen cliënt en zorgverlener als basis In mijn visie op cliëntondersteuning ga ik uit van vertrouwen tussen cliënt en de zorgverlener. Het is van belang dat beiden goede afspraken maken over de zorg. Wederzijdse communicatie en goede informatie zijn daarvoor van belang. Cliëntondersteuning is dan ook vooral gericht op het ondersteunen van deze communicatie en het bieden van heldere, begrijpelijke informatie aan de cliënt. De zorgverleners zijn het eerste aanspreekpunt voor cliënten. Zij geven samen met de cliënt vorm aan het zorgplan. Het past ook bij de rol van de zorgverlener om de cliënt in begrijpelijke termen te informeren over zaken rondom de zorgverlening. Zorgplan in samenspraak cliënt en zorgverlener opstellen De ZZP-indicatie is voor cliënt en zorgverlener het startpunt voor nadere afspraken over de zorgverlening. In een goed zorgplan staat beschreven wat de huidige en gewenste situatie van de cliënt is, welke doelen worden nagestreefd en hoe de zorg in het dagelijkse leven wordt ingepast. Het zorgplan wordt door de zorgverlener en cliënt gezamenlijk opgesteld en stelt cliënten in de gelegenheid om mee te beslissen over de wijze waarop de zorg wordt geleverd. Ik zal het zorgplan in 2008 wettelijk verplicht stellen per AmvB in het kader van de Kwaliteitswet. De afgelopen maanden is een consultatieronde geweest onder alle betrokken partijen. Daaruit heb ik geconcludeerd dat er zowel onder cliëntenorganisaties als onder zorgaanbieders een groot draagvlak is voor de inhoud van het concept besluit. Opmerkingen van veldpartijen hebben er onder meer toe geleid dat de werking van deze verplichting ook geldt voor cliënten die de zorg thuis ontvangen. Ook die cliënten hebben immers recht op duidelijkheid over de invulling van de zorg. Voorts vind ik het van groot belang dat deze wettelijke bepaling niet leidt tot overbodige administratieve lasten of bureaucratie; onder meer stel ik om die reden geen vormeisen aan het zorgplan. Wel wordt in de AmvB bepaald dat het zorgplan in samenspraak met de cliënt tot stand moet komen; dat geeft de cliënt de gewenste invloed op de vertaling van het zorgzwaartepakket naar zorgverlening. Aanvullende ondersteuning Aanvullende ondersteuning kan wenselijk of noodzakelijk zijn. Cliënten die in beginsel handelingsbekwaam zijn kunnen zich toch onzeker voelen als het gaat om het maken van afspraken met de zorgverlener. Als ze daarbij geen beroep kunnen doen op familie of vrienden dan is aanvullende ondersteuning wenselijk. Voor deze cliënten met een ondersteuningsbehoefte zijn er op dit moment organisaties voor individuele cliëntondersteuning gericht op specifieke doelgroepen. Zo zijn er voorzieningen voor ouderenadvisering, steunpunten cliëntondersteuning GGZ en de MEE-organisaties voor mensen met een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperking en diverse specifieke cliënten-/patiëntenorganisaties. Voor cliënten die niet handelingsbekwaam zijn, geen familie hebben en daardoor niet in staat zijn hun eigen belangen te behartigen bieden Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

14 mentoren onder meer ondersteuning bij het opstellen van een zorgplan. Voor mentorprojecten is structureel 3 miljoen in de begroting opgenomen. Tot slot kunnen cliënten ook informatie inwinnen bij het regionale zorgkantoor. Ik constateer dat er in de huidige situatie voldoende mogelijkheden zijn voor (onafhankelijke) cliëntondersteuning. Het instellen van een nieuwe organisatie voor cliëntondersteuning in de AWBZ zou hier weinig aan toevoegen. Bovendien zou dan geen gebruik worden gemaakt van de expertise die de bestaande organisaties al hebben opgebouwd. Ik acht het wel van belang dat instanties die cliëntondersteuning bieden goed zijn toegerust om cliënten adequaat te informeren over de mogelijkheden van het zorgplan en de zorgzwaartebekostiging. Ik kies daarom voor een aanvullende ondersteuning van de bestaande instanties om de invoering van zorgzwaartebekostiging goed te laten verlopen. Concreet leidt dit tot de volgende acties: Met cliëntorganisaties heb ik afgesproken gezamenlijk «best practices» te verzamelen van goede cliëntondersteuning binnen zorginstellingen en deze actief uit te dragen; 75 medewerkers van MEE-organisaties zijn getraind in het werken met zorgzwaartepakketten. Vervolgens wordt deze kennis via deze medewerkers verder verspreid binnen MEE, zodat ondersteuners zijn voorbereid op hun taken als clientondersteuner in de intramurale gehandicaptenzorg; Voorlichting en instructie door en voor cliëntorganisaties. Door het Fonds PGO is een projectsubsidie toegekend aan cliëntorganisaties om een train de trainer-programma uit te voeren. Om de bestaande organisaties goed toe te rusten voor onder meer dit soort taken, is in de begroting voor miljoen en voor 2009 nog eens 10 miljoen extra opgenomen. Gebruikersgidsen Voor de cliënten met behoefte aan verblijf in de langdurige zorg zijn gebruikersgidsen over de inhoud van de zorgzwaartepakketten samengesteld. In deze gidsen wordt een voor cliënten begrijpelijke omschrijving van elk zorgzwaartepakket opgenomen, inclusief een weergave van het zorgaanbod op hoofdlijnen dat een cliënt redelijkerwijs bij een dergelijk pakket kan verwachten. In oktober is gestart met het maken van een gebruikersgids voor de cliëntgroep licht verstandelijk gehandicapten (circa 3200 cliënten) die verblijven in een behandelcentrum. Besloten is om vooralsnog geen gidsen te ontwikkelen voor de cliëntgroepen in de ZG en de SGLVG (1 ZZP, beperkt aantal cliënten). Met de belanghebbenden van deze groepen wordt contact opgenomen om gezamenlijk een toelichting op de pakketten te ontwikkelen. De gebruikersgidsen over de zorgzwaartepakketten voor de verpleging& verzorging, mensen met een lichamelijke beperking en mensen met een verstandelijke beperking voorzien in een grote behoefte. In eerste instantie zijn circa exemplaren van deze gidsen verspreid, maar als snel na de start van deze distributie in juni 2007 bleek behoefte aan meer exemplaren. Binnenkort zal het ste exemplaar worden uitgedeeld. Zorgaanbieders Voor een goede overgang naar zorgzwaartebekostiging is het van belang Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

15 dat de organisatie en bedrijfsvoering van zorginstellingen wordt gericht naar de (zorgzwaarte van de) cliënten. Onder meer betekent dit dat een instelling: het geïndiceerde zorgzwaartepakket vertaalt naar de dagelijkse zorgverlening in een zorg (leef)plan; cliënten informeert over de zorgzwaartepakketten, bijvoorbeeld met de gebruikersgidsen; de zorgzwaarte van cliënten bijhoudt; de geleverde ZZP s registreert; de kostprijzen van de ZZP s berekent. Regionale bijeenkomsten in juni In de maand juni zijn zes regionale bijeenkomsten georganiseerd ten behoeve van zorginstellingen en zorgkantoren. Circa 2400 deelnemers zijn tijdens deze bijeenkomsten geïnformeerd over het invoeringstraject en de (voorlopige) ZZP-prijzen. Door individuele zorgaanbieders is verteld over de wijze waarop zij zorgzwaartebekostiging in de bedrijfsvoering opnemen. Vervolgmeting ZZP-check Veel instellingen hebben in de zomermaanden meegedaan aan de tweede ZZP-check. Door dit onderzoek wordt duidelijk in welke mate zorginstellingen zich voorbereiden op de invoering van zorgzwaartebekostiging. Op basis van de uitkomsten van dit terugkerend onderzoek krijg ik een beeld over de mate waarin instellingen bezig zijn met de voorbereiding op de benodigde aanpassingen in de interne bedrijfsvoering zoals hiervoor geschetst. Uit het onderzoek komt naar voren dat ongeveer een derde van de instellingen nog onvoldoende aan de slag zijn met deze voorbereidingen. Vanuit het ministerie van VWS zijn diverse instrumenten ter beschikking gesteld om een en ander te ondersteunen: Het ZZP-registratieprogramma (met de mogelijkheid om allerhande rapportages te maken, zoals ZZP- en formatie-verdelingen); Een stappenplan met daarin aanduiding welke aanpassingen in de bedrijfsvoering nodig zijn; de gebruikersgidsen met daarin een omschrijving van het ZZP en een schets van het mogelijke zorgaanbod; een helpdesk die de gehele week telefonisch en per bereikbaar is. 7. Risico-analyse In het project zijn er drie hoofdrisico s. In onderstaande tabel worden deze benoemd en wordt aangegeven wat daarvan de mogelijke effecten en gevolgen zijn. Tevens worden de belangrijkste beheersingsmaatregelen geschetst. Risico Effect Gevolgen voor invoering Beheersing Toename van het aantal aanvragen voor een ZZP-indicatie door zorgaanbieders Geen betrouwbaar en gedragen beeld van de zorgzwaarte per instelling in maart 07 Wachttijden afhandeling indicatiestelling CIZ Geen goede, betrouwbare vaststelling van verschil oud en nieuw budget. Geen gevolgen voor tempo invoering, wel effect op productie CIZ Herallocatie niet betrouwbaar Voorlichting aan zorgaanbieders om alleen bij gewijzigde zorgbehoefte cliënten voor te dragen voor herindicatie Zorgaanbieders en zorgkantoren informeren over inhoud ZZP s en uitkomsten controle Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr