Akkervogelonderzoek in de Westhoek
|
|
- Victor ten Hart
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 AFGIFTEKANTOOR GENT X - P Natuur.oriolus VLAAMS DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT VOOR ORNITHOLOGIE l OKTOBER-NOVEMBER-DECEMBER 1 l JG 1 l NR NATUURPUNT l COXIESTRAAT 11 l B- MECHELEN Retouradres: Natuurpunt, Coxiestraat 11, Mechelen Drijfveren van invasieve vogels Akkervogelonderzoek in de Westhoek Torenvalk in de problemen
2 overvliegend ZW/NO) of opmerkingen ofwel o.b.v. ongewone (dag) concentraties van roofvogels op dezelfde plaats. We werken met de gegevens van een selectie van waarnemers waarvan we weten dat ze veel roofvogels melden: we gebruikten minimum 1 Torenvalken én 1 Sperwers Accipiter nisus én Buizerds Buteo buteo gemeld per jaar in ten minste van de jaren als criterium om waarnemers met een interesse voor het melden van roofvogels te weerhouin het veld Natuur.oriolus I 1 () I IN HET VELD 11 Muizenpiek 1 helpt Torenvalk er niet bovenop Marc Herremans Een paar jaar geleden ging het niet de goede kant uit met de Torenvalk Falco tinnunculus (Herremans 11). Na het goede muizenjaar gevolgd door een dramatisch slecht broedseizoen, nam de broedpopulatie Torenvalk met bijna de helft af en dat deed de soort zelfs virtueel kwalificeren voor de Rode Lijst. Maar gezien de grote populatieschommelingen met grillige pieken en dalen in de pas van de muizenpopulaties, was er gerede hoop dat de soort weer helemaal boven water kon komen bij een goed muizenjaar. Dat goede muizenjaar kwam er ondertussen: meer nog, in 1 kon eindelijk nog eens het woord uitbraak gebruikt worden voor de veldmuizenstand (Bijlsma 1). Dat het een uitzonderlijk goed muizenjaar was, viel bv. ook te merken aan de recordaantallen Velduilen Asio flammeus die tot broeden kwamen in België en Nederland (Kleefstra et al. 1, webref 1, ). Hét moment dus om eens te kijken of de Torenvalk dit heeft weten te benutten zoals verhoopt. Torenvalk Falco tinnunculus, vrouwtje. 1 nov 1. Sterrebeek (VB) (Foto: Johan De Cock) Materiaal en methode We gebruiken twee datasets uit Vlaanderen: het online portaal www. waarnemingen.be en de mid-winter Punt-Transect-Tellingen (PTT). De waarnemingen van het portaal waarnemingen.be splitsten we op in twee seizoenen per jaar: mei-augustus noemen we zomer, september-april vormt het winterhalfjaar. Trektellingen hebben we uit de gegevens gefilterd, ofwel op basis van gedragscode (bv.
3 1 IN HET VELD Natuur.oriolus I 1 () I den: waarnemers voldeden, samen goed voor. gemelde Torenvalken van mei tot augustus 1. Als referentie voor hun zoekactiviteit in het veld berekenden we voor die waarnemers uit hoeveel 1x1km-hokken ze op welke data waarnemingen meldden. Dat zijn de daghokbezoeken (. in totaal). We kijken ter vergelijking ook even naar het patroon in alle vogelwaarnemingen (.11 Torenvalken en.1 miljoen daghokbezoeken). We gebruiken als maat het aantal gemelde vogels per 1 daghokbezoeken omdat dit vergelijkbaar is tussen seizoenen en ecoregio s. Er worden momenteel een -tal PTT routes geteld per jaar. West- Vlaanderen is daar opvallend slecht in vertegenwoordigd (momenteel slechts ). De afgelopen winters leverden die tellingen 1 Torenvalken op, gemiddeld ongeveer 1 Torenvalk per telling per route. Resultaten Als we de cijfers van de afgelopen jaar bekijken, dan vertonen de meldingen in de zomer (broedperiode) inderdaad een ferme deuk in -1, maar de aantallen herstelden goed en 1 werd zelfs een heel goed jaar (Figuur 1). In 1-1 vertoonden de broedvogels weer een flinke terugval. Het valt op dat in het super muizenjaar 1 de broedpopulatie zeker niet het grote herstel vertoonde dat er mocht verwacht worden. De muizenstand bleef hoog in de winter 1-1 en het aantal overwinterende Torenvalken steeg inderdaad opvallend. Gezien deze toename in verhouding veel sterker was dan deze in het broedseizoen, moeten hier veel overwinteraars van vreemde oorsprong bij zijn. Wanneer we de gegevens op basis van alle vogelwaarnemers per seizoen uitrekenen en naast Figuur 1 leggen, dan ligt de meldingsfrequentie per 1 bezochte km-hokken ongeveer de helft lager, maar blijven de verschillen en patronen tussen de seizoenen zeer gelijkaardig. Wanneer we elk seizoen als een indexwaarde t.o.v. uitdrukken, dan bedraagt het gemiddeld verschil tussen de selectie waarnemers en alle waarnemers voor de seizoenen slechts 1.% (maximum 1%). Aantal per 1 daghokbezoeken 1 1 zomer winter - zomer winter -1 zomer 1 winter 1-11 zomer 11 Figuur 1. Meldingsfrequentie van Torenvalken Falco tinnunculus in Vlaanderen per seizoen (bruin = zomer, groen = winter) -1 voor een selectie van roofvogelwaarnemers. Figure 1. Reporting rate of Kestrels Falco tinnunculus by season (brown=summer, green=winter) -1 by a selection of raptor recorders in Flanders. winter 11-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 Torenvalk Falco tinnunculus. augustus 1. Kallo (O) (Foto: Ben Steeman) De PTT-wintertellingen geven een behoorlijk ander beeld (Figuur ): algemeen een neerwaartse trend, met een fors herstel in de winter - (net voor de start van waarnemingen.be en dus voorafgaand aan de data in Figuur 1), maar slechts een beperkt herstel in 1-1. De PTT-tellingen slaan echter maar op een beperkt aantal routes en lokale factoren kunnen hier vrij sterk in doorspelen. Zo bevatten ze bv. amper gegevens uit de Polders (tellers uit die regio die zich aangesproken voelen, graag!). Maar hoe dan ook, de aantallen uit de beginperiode halen we al lang niet meer. Uit vroegere analyses bleek al dat er bij Torenvalk steeds belangrijke verschillen waren tussen de ecoregio s in Vlaanderen, zowel in de dichtheid als in de trends (Herremans, 11). We beschouwen opnieuw ecoregio s (voor details zie Herremans 11): Polders, Zandstreek, Kempen, Zandleemstreek en Leemstreek. In de zomerperiode werden Torenvalken het talrijkst gemeld uit de Leemstreek en iets minder uit de Polders (Figuur ). Op de zandgronden van de Kempen en de Zandstreek zijn er het minste Torenvalken. In de winter liggen de aantallen het hoogst in de Polders, waar er dan de helft meer Torenvalken gezien worden dan in de zomer (Figuur A). In de andere streek met hoge dichtheden (Leemstreek) daarentegen, worden er in de winter amper meer Torenvalken gemeld dan in de zomer. Een gelijkaardig verschil zien we tussen de Zandleemstreek, waar de (relatief bescheiden aantallen) in de winter duidelijk hoger liggen dan in de zomer, terwijl er in de Kempen en de Zandstreek Index voor aantal vogels Figuur. Relatieve trend (1-1 = 1%) voor het aantal Torenvalken Falco tinnunculus geteld in de winter PTT-tellingen in Vlaanderen. Figure. Index (1-1 = 1%) for the number of Kestrels Falco tinnunculus counted during winter in point-transect counts (PTT) in Flanders.
4 Natuur.oriolus I 1 () I IN HET VELD 1 Hebben alle roofvogels zo n grillig verloop als Torenvalk? Het grillig op en neer gaan van de aantallen in respons op de muizenstand zoals bij de Torenvalk weergegeven in Figuur 1 zien we niet bij andere algemene roofvogels die ofwel zoals Sperwer niet ofwel zoals Buizerd minder van muizen afhankelijk zijn. De trends bij deze soorten zijn veel meer geleidelijk: bij Sperwer is er na een toename naar een piek in 1-1 opnieuw een afname van de meldingen, zowel in zomer als winter. Bij Buizerd stabiliseren de meldingen zich in de zomer na een toename, maar in de winter was er na een sterke toename tot een piek in 1-1 recenter opnieuw een forse afname (Figuur ). Aantal per 1 daghokbezoeken 1 1 zomer winter - zomer winter -1 zomer 1 winter 1-11 zomer 11 winter 11-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 Aantal per 1 daghokbezoeken zomer winter - zomer winter -1 zomer 1 winter 1-11 zomer 11 winter 11-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 Figuur. Trends uit waarnemingen.be voor de meldingsfrequentie van Sperwers Accipiter nisus (links: N=.) en Buizerds Buteo buteo (rechts: N=1.) per seizoen (bruin = zomer, groen = winter) -1. Figure. Trends based on waarnemingen.be for the reporting rates of Sparrowhawks Accipiter nisus (left: N=.) and Common Buzzards Buteo buteo (right: N=1.) by season (brown=summer, green=winter) -1. ongeveer evenveel (of in dit geval even weinig) zijn in de zomer als in de winter. In de Polders is de trend de afgelopen jaren sterk positief in de winter, maar ook positief in de zomer. De invloed van het slechte jaar is hier amper te merken. Anderzijds valt van het uitzonderlijk goede muizenjaar 1 ook niets te merken in Figuur A. In de Zandstreek (Figuur B) leverden de goede muizenjaren en 1 geen hogere aantallen Torenvalken op in het zomerseizoen. In het daaropvolgende winterseizoen waren er telkens wél meer waren betere jaren, maar daarna halveerden de aantallen. In de Kempen zijn de aantallen het laagst en is de trend algemeen negatief, met uitzondering van 11-1 (Figuur C). De invloed van goede of slechte muizenjaren is hier nauwelijks acuut te merken (behalve een beetje in de winter 1-1). In de Zandleemstreek worden in de winter steeds meer Torenvalken opgemerkt dan in de zomer (Figuur D). Goede en slechte muizenjaren geven hier forse verschillen op de aantallen, zowel in zomer als winter. In de Leemstreek zorgde het slechte jaar voor de grootste regionale crash van de broedpopulatie van Torenvalk, maar het herstel volgde snel (Figuur E). Het bijzondere muizenjaar 1 leverde in deze ecoregio geen uitzonderlijke toename van het aantal broedvogels op, maar wel van het aantal overwinteraars in de daaropvolgende winter. De algemene cijfers voor heel Vlaanderen getoond in Figuur 1 zijn de brute som van alle gegevens van de selectie waarnemers. Daarbij is geen rekening gehouden met in welke regio die actief waren en dus ook niet met hoeveel gegevens er uit (w)elke regio komen. Met zulke grote regionale verschillen kan een lokaal sterke zoekinspanning in een goede of slechte regio voor de soort aldus een impact hebben op het bekomen totaal. We kunnen dat totaalcijfer voor Vlaanderen ook meer evenwichtig opbouwen door de meldingsfrequentie van elke ecoregio maar mee te nemen in het totaal evenredig met de oppervlakte van die ecoregio. Dan bekomen we een proportioneel gecorrigeerde totaalfiguur (Figuur ). Figuur geeft hetzelfde algemene patroon weer als Figuur 1, maar hoe sterk verschillen de volgens ecoregio proportioneel gecorrigeerde cijfers van ruw samengevoegde cijfers uit waarnemingen.be? Wanneer we elk van de balkjes in Figuren 1 & met elkaar vergelijken, merken we slechts relatief kleine detailverschillen (de punten liggen niet ver van de zwarte lijn die gelijkheid aangeeft) (Figuur A). Dat geeft aan dat de selectie waarnemers en hun zoekinspanning per ecoregio redelijk in verhouding staat tot de oppervlakte van elke ecoregio, m.a.w. dat er geen heel onevenwichtige input is uit verschillende regio s. We kunnen dat ook doen op basis van alle 1.11 vogelwaarnemers i.p.v. enkel de selectie roofvogelmelders (Figuur B). Hier heeft de correctie zelfs nog een iets kleiner effect en liggen de punten nog wat dichter bij de zwarte lijn. Dat betekent dat alle waarnemingen van alle vogelmelders nog wat beter gespreid zijn evenredig met de oppervlakte van de ecoregio s. Discussie Wanneer we de cijfers tussen de ecoregio s vergelijken, dan blijken er enorme verschillen in diverse parameters. De meldingsfrequenties verschillen sterk en dus allicht ook de dichtheden. In sommige streken (Zandleemstreek en Polders) verschillen de aantallen sterk tussen de seizoenen, in andere streken is dat niet het geval. In sommige streken (Polders) is er een toenemende trend, in andere een afnemende (Kempen, Zandstreek) of zijn er grillige schommelingen. In sommige streken reageert de Torenvalk sterk op de muizencycli, in andere zien we dat niet, en dat blijkt geen verband te houden met de densiteit aan Torenvalken. Ook al vormen veldmuizen wanneer ze beschikbaar zijn het hoofdmenu van Torenvalken (Bijlsma 1), toch lijkt het er op dat er meerdere, sterk verschillende manieren zijn om het als Torenvalk te maken in Vlaanderen en dat daar sterk regionaal gekleurde levenshistorieken aan te pas kunnen komen.
5 1 IN HET VELD Natuur.oriolus I 1 () I Aantal per 1 daghokbezoeken Aantal per 1 daghokbezoeken (A) zomer winter - zomer winter -1 zomer 1 winter 1-11 zomer 11 winter 11-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 (D) zomer winter - zomer winter -1 zomer 1 winter 1-11 zomer 11 winter 11-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer Aantal per 1 daghokbezoeken (B) Aantal per 1 daghokbezoeken (C) zomer winter - zomer winter -1 zomer 1 winter 1-11 zomer 11 winter 11-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 zomer winter - zomer winter -1 zomer 1 winter 1-11 zomer 11 winter 11-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 Aantal per 1 daghokbezoeken (E) zomer winter - zomer winter -1 zomer 1 winter 1-11 zomer 11 Figuur. Trends uit waarnemingen.be voor de meldingsfrequentie van Torenvalken Falco tinnunculus per seizoen (bruin = zomer, groen = winter) - 1 voor ecoregio s (op dezelfde schaal). A=Polders, B=Zandstreek, C=Kempen, D=Zandleemstreek, E=Leemstreek. Figure. Trends based on waarnemingen.be for the reporting rates of Kestrels Falco tinnunculus by season (brown=summer, green=winter) -1 for ecoregions (at the same scale). Voor Nederland vermeldt Bijlsma (1) een sterke achteruitgang van veldmuizen op de zandgronden en een parallelle afname van Torenvalk. In Vlaanderen doet de Torenvalk het ook vooral slechter op de zandbodems (Zandstreek en Kempen) (Fig. ). De twee ecoregio s met de hoogste meldingsfrequenties (Polders en Leemstreek) zijn de regio s met de grootste open landschappen. Zouden Torenvalken hier misschien gewoon makkelijker te ontdekken vallen? En zou het verschil bijgevolg (mee) veroorzaakt worden door verschillen in detectiekans? Vergelijking met Buizerd kan hier voor opheldering zorgen. De Polders, met de hoogste meldingsfrequentie voor Torenvalk hebben inderdaad ook de tweede hoogste meldingsfrequentie van Buizerd, maar de Kempen - met de laagste meldingsfrequentie van Torenvalk - hebben de hoogste meldings- winter 11-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1
6 Natuur.oriolus I 1 () I IN HET VELD 1 Aantal per 1 daghokbezoeken 1 1 zomer winter - zomer winter -1 zomer 1 winter 1-11 zomer 11 winter 11-1 Figuur. Meldingsfrequentie van Torenvalken Falco tinnunculus gemeld door een selectie waarnemers in Vlaanderen per seizoen (bruin = zomer, groen = winter) -1, gecorrigeerd op basis van proportionele input van de cijfers uit de ecoregio s. Figure. Reporting rates of Kestrels Falco tinnunculus reported by a selection of recorders in Flanders by season (brown=summer, green=winter) -1, corrected according to the size of the ecoregions. zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 winter 1-1 zomer 1 frequentie voor Buizerd. Als betere detectie in open landschap een determinerende factor in de cijfers zou zijn, dan zouden Buizerd en Torenvalk ook in de Kempen samen moeten sporen, wat niet het geval blijkt. De trend op basis van de algemene broedvogeltellingen (ABV project) komt voor -1 aan een significante afname van % voor de Torenvalk (Vermeersch et al. 1). De trend van de tienjaarlijkse wijziging komt twee jaar later (-1) aan -1%, maar is niet meer significant. De auteurs waarschuwen er echter voor dat het patroon niet lineair is en dat dus voorzichtig moet omgesprongen worden met de interpretatie van de berekende trend (Onkelinx & Vermeersch 1). Op basis van de gecorrigeerde cijfers van alle vogelwaarnemers uit waarnemingen.be komen we voor de periode -1 aan een afname van 1%. Ook al wist de Torenvalk geen spectaculair herstel te boeken in 1, de nachtmerrie van een halvering van de populatie op amper een paar jaar tijd in sommige regio s (Herremans 11), ligt nu toch al even achter ons. Anderzijds wijst het beperkte herstel in het topmuizenjaar 1 er toch op dat we best waakzaam blijven bij deze soort. Met afnames in slechte muizenjaren die groter zijn dan toenames tijdens muizenpieken is de balans immers al een hele tijd negatief. Dat blijkt in meerdere Europese landen zo: in Nederland bv. nemen zowel broedvogels als doortrekkers en overwinteraars af (webref ) en zowel de Franse (webref ) als de Europese index geven na piekwaarden in de jaren 1 een continue matige tot sterke afname weer (webref ). Het verschil tussen niet en wel gecorrigeerde totaalcijfers voor Vlaanderen (Figuren 1 &, ) en het verschil in trend met de PTTtellingen (Figuur ) geeft aan hoe moeilijk het is om een representatief nationaal cijfer te bekomen voor een soort met plaatselijk zo sterk uiteenlopende aantallen en trends. En indien regio de voornaamste factor van variatie was, dan zou correctie nog vrij eenvoudig zijn. In de praktijk hebben we echter geen idee wat echt de factoren van de variatie zijn (bv. oppervlakte grazige bermen, oppervlakte vochtige graslanden, abundantie van sommige prooisoorten, quasi afwezigheid van andere soorten, dichtheid aan nestkasten, ) en dus is het ook heel moeilijk om een steekproef gepast te stratifiëren om tot een (random) selectie te komen die uiteindelijk een representatief beeld kan vastleggen. De patronen van plaatselijke verschillen in aantallen en trend zijn allicht helemaal niet random gespreid over het land, maar ze zijn wel onbekend, dus valt er ook niet voor te stratifiëren en corrigeren. Hoe kleiner de steekproef (PTT en ABV vallen in die categorie), hoe groter de extrapolatierisico s, zeker voor een niet zo talrijke soort als Torenvalk. Of het dan om gestandaardiseerde tellingen met een strikt protocol gaat, maakt niet echt uit. Maar 1 Proportioneel gecorrigeerd totaal y =,x +, R² =, 1 Niet gecorrigeerd totaal Proportioneel gecorrigeerd totaal y =,11x +,1 R² =, Niet gecorrigeerd totaal Figuur. Verband tussen niet gecorrigeerde en volgens de oppervlakte van ecoregio s proportioneel gecorrigeerde meldingsfrequenties van Torenvalk Falco tinnunculus (vogels per 1 daghokbezoeken) voor Vlaanderen -1. Ieder punt is een seizoen (balkje uit Figuur 1 of ). X-as: alle beschikbare cijfers samengevoegd, Y-as: volgens oppervlakte van de ecoregio proportioneel gecorrigeerde cijfers. Links voor de waarnemingen van de selectie roofvogelmelders en rechts voor de gegevens van alle vogelwaarnemers samen. Figuur. Relation between uncorrected and by size of ecoregion corrected reporting rates of Kestrels Falco tinnunculus (birds per 1 day visits to km-squares) in Flanders -1. Each point represents a season (bar in Figuur 1 of ). X-axis: all available data used indiscriminately, Y-axis: data corrected by size of ecoregion. (A) for the data of the selection of raptor recorders only (left) and (B) for all data of all bird recorders (right).
7 1 IN HET VELD Natuur.oriolus I 1 () I tellocaties die door de teller zelf gekozen zijn (zoals bij PTT) hebben wel een groter risico om onvoldoende gespreid en representatief te zijn dan steekproefpunten die met een meer complexe design gekozen werden (zoals ABV). Hele grote datasets (zoals waarnemingen. be) worden uiteindelijk vrij stabiel en robuust en de aangeleverde informatie blijkt behoorlijk goed proportioneel gespreid te zijn over het land (Fig. ). Dankwoord Waarnemingen.be is een samenwerking tussen Stichting Natuurinformatie (Nederland) en Natuurpunt Studie. We danken alle waarnemers die dit portaal gebruiken voor hun bijdrage om dit geheel groot te maken. Bijzondere dank ook aan de vrijwilligers die tellingen uitvoeren voor het PTT of ABV project. Collega s Karin Gielen en Pieter Van Dorsselaer zorgden voor het beheer en bevragen van de datasets. Marc Herremans, Natuurpunt Studie Coxiestraat 11, B- Mechelen marc.herremans@natuurpunt.be Torenvalk Falco tinnunculus, mannetje. februari. Zeeland (Nl) (Foto: Raymond De Smet) Referenties Bijlsma R.G. 1. Voedsel van Nederlandse Torenvalken Falco tinnunculus in de afgelopen eeuw. Takkeling (): -1. Bijlsma R.G. 1. Trends en broedresultaten van roofvogels in Nederland in 1. Takkeling (1): -1. Herremans M.. Wintertellingen van roofvogels in Vlaanderen 1-. Natuur. oriolus () bijlage: -. Herremans M. 11. Wordt het bidden voor de Torenvalk? Natuur.oriolus () : -. Kleefstra R., L. Barkema, D.J. Venema & W. Spijkstra-Scholten 1. Een explosie van Veldmuizen; een invasie van broedende Velduilen in Friesland in 1. Limosa (): -. Onkelinx T. & G. Vermeersch 1. Jaarlijkse analyse van de Algemene Broedvogelmonitoring (ABV). Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek 1 (1 oktober 1). Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, Brussel. Vermeersch G., T. Onkelinx & I. Lewylle 1. ABV-project: nieuw cijfermateriaal. Vogelnieuws 1 (december 1): -1. Vermeersch G., T. Onkelinx & I. Lewylle 1. ABV-project: nieuw cijfermateriaal. Vogelnieuws (december 1): 1-1. Webreferenties Webref 1: Webref : Webref : Webref : Webref : Samenvatting Summary - Résumé Na een jarenlange geleidelijke afname zorgde een barslecht (veld) muizenjaar in plaatselijk voor bijna een halvering van het bestand van Torenvalk. Hamvraag was of de populatie zich zou weten te herstellen bij een (veld)muizenuitbraak. Die kwam er in 1. Torenvalk wist zich inderdaad op de meeste plaatsen te herstellen, maar veel minder dan verwacht. Het blijft dus opletten welke kant het uitgaat met deze soort. Er waren hele grote verschillen tussen de ecoregio s in gemelde aantallen, trends en de respons op de muizenpopulaties. Terwijl Torenvalk in de Polders toeneemt, is de toestand meest zorgwekkend op de zandgronden. De grote plaatselijke verschillen in aantallen en trends en de onbekende regionale patronen van de achterliggende oorzaken, maken het evenwichtig samenstellen van een representatief cijfer voor gans Vlaanderen heel moeilijk. De grootst mogelijke dataset gebaseerd op alle vogelwaarnemingen van 1.11 mensen die vogels gemeld hebben, was nog het meest robuust en vertoonde de beste proportionele spreiding over de ecoregio s. Kestrel still at risk despite peak vole numbers in 1 Kestrel declined gradually over many years before a crash of the vole populations in locally suddenly halved the Kestrel population in Flanders. Main question became whether Kestrels would boom again at the next outbreak of voles. This eventually happened in 1 and Kestrels indeed recovered, but much less than expected. Population trends of Kestrel will need special attention in future. There were large differences between ecoregions in reporting rates, trends and in response to vole populations. While Kestrels increased in the Polders, the population fared worst on sandy soils. The large local differences in numbers and trends and the unknown regional patterns of causes, make the calculation of a well-balanced and representative indicator for Flanders very difficult for this species. The largest available dataset, based on all bird records of 1.11 people that reported birds, turned out to generate the most robust results with best proportional input from the ecoregions. Le pic de campagnols en 1 ne remet pas sur pied le Faucon crécerelle Après des années de déclin graduel, une année très pauvre en campagnols (des champs) a réduit localement presque de moitié la population du Faucon crécerelle en. La question clé était de savoir si la population pourrait se remettre lors d une surabondance de campagnols (des champs), ce qui est survenu en 1. La population de Faucon crécerelle s est effectivement rétablie dans la plupart des endroits, mais beaucoup moins que prévu. Il faut donc rester prudent pour savoir de quelle manière cette espèce va évoluer. Il y avait de grandes différences entre les écorégions en nombres rapportés, tendances et la réponse aux populations de campagnols. Alors que le Faucon crécerelle augmente dans les polders, la situation est plus préoccupante sur les sols sablonneux. Les grandes différences locales en nombres, les tendances et les schémas régionaux inconnus des causes sous-jacentes, font que l ébauche équilibrée d un chiffre d ensemble représentatif pour l ensemble de la Flandre est très difficile. Le plus grand ensemble de données possible basé sur toutes les observations d oiseaux, rassemblées par 1.11 personnes, était le plus robuste et présentait la meilleure répartition proportionnelle dans les écorégions.
Wordt het bidden voor de Torenvalk?
60 77(2): 60-67 OPMERKELIJK VOGELNIEUWS Wordt het bidden voor de Torenvalk? MARC HERREMANS Inleiding De Torenvalk Falco tinnunculus was de eerste roofvogel die in België bescherming genoot. Het was ook
Nadere informatieContrastrijke ontwikkelingen bij overwinterende ganzen in Nederland in de afgelopen 10 jaar
Contrastrijke ontwikkelingen bij overwinterende ganzen in Nederland in de afgelopen 10 jaar Ganzensymposium Fryske Akademy & NOU, 19 mei 2017 Julia Stahl & Kees Koffijberg Sovon Vogelonderzoek Nederland
Nadere informatieVerdringt de Slechtvalk Falco peregrinus de Boomvalk F. subbuteo?
Verdringt de Slechtvalk Falco peregrinus de Boomvalk F. subbuteo? Henrik de Nie In Mijn roofvogels citeert Rob Bijlsma de Groninger Peter de Boer die constateert dat boomvalknesten in elektriciteitsmasten
Nadere informatieWaarnemingen.be. Wat kunnen we daar mee? Natuurpunt Studie. Marc Herremans
Waarnemingen.be Wat kunnen we daar mee? Marc Herremans Natuurpunt Studie 125.000 waarnemingen 1.555 soorten xyz299 (Zichem) mei/08 nov/08 mei/09 nov/09 mei/10 nov/10 mei/11 nov/11 mei/12 nov/12 mei/13
Nadere informatieAdvies betreffende de jacht op houtduiven in het Vlaamse gewest
Advies betreffende de jacht op houtduiven in het Vlaamse gewest Nummer: INBO.A.2010.197 Datum: 20/07/2010 Auteur(s): Contact: Frank Huysentruyt, Jim Casaer lon.lommaert@inbo.be Kenmerk aanvraag: e-mail
Nadere informatieVERSLAG MIDWINTER ROOFVOGELTELLING 2014
VERSLAG MIDWINTER ROOFVOGELTELLING 2014 Frank Sidler In 2010 heeft de Vogelwacht Utrecht de Midwintertelling roofvogels in haar werkgebied de provincie Utrecht nieuw leven ingeblazen. In de periode van
Nadere informatieNatuurstudie met. Vrijwilligers
20 jaar Steengelaag - 24 november 2012 Natuurstudie met Vrijwilligers welke inzichten levert dit op? Gerald Driessens Telprojecten bij Natuurpunt 3 types Laagdrempelige telacties Vlinder mee!, Natuur-kalender,
Nadere informatieOndersteuningsproject bij de uitvoering van de reemonitoring in het Zoniënwoud
Ondersteuningsproject bij de uitvoering van de reemonitoring in het Zoniënwoud Periode 2008-2013 Céline Malengreaux, Jan Vercammen, Alain Licoppe, Frank Huysentruyt, Jim Casaer Dankwoord Het uitvoeren
Nadere informatieMethodehandleiding bij het project Algemene Broedvogelmonitoring Vlaanderen (ABV)
Methodehandleiding bij het project Algemene Broedvogelmonitoring Vlaanderen (ABV) Glenn Vermeersch, Anny Anselin, Marc Herremans Een initiatief van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) en
Nadere informatieHoeveel prooi eten roofvogels
Hoeveel prooi eten roofvogels Sommige mensen denken dat roofvogels vraatzuchtig zijn, moordenaars die geen maat kunnen houden. Dat is onzin. Roofvogels jagen om in leven te blijven, zeven dagen per week,
Nadere informatieGeslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive
1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:
Nadere informatieKERKUILEN WERKGROEP TWENTE
KERKUILEN WERKGROEP TWENTE Broedseizoen kerkuil De start van het broedseizoen kerkuilen was zeer verrassend. Rond half maart werd er op een locatie in Oud-Ootmarsum een nestkast aangetroffen met daarin
Nadere informatieDe Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk. The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work.
De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work Merijn Daerden Studentnummer: 850225144 Werkstuk: Empirisch afstudeeronderzoek:
Nadere informatieThe relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope
The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope Een onderzoek naar de relatie tussen sociale steun en depressieve-
Nadere informatieLichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and
Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers
Nadere informatieWat feitjes rond de duizendste Eempoldertelling
AANTAL. Wat feitjes rond de duizendste Eempoldertelling Sinds 1973 worden elke veertien dagen de vogels in de westelijke Eempolders geteld. Dat is nu dus al ruim 38 jaar. Wat rekenwerk levert op dat op
Nadere informatieCOGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS
COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking
Nadere informatieLandelijke klapekstertelling winter 2008/2009 Eindresultaten
Landelijke klapekstertelling winter 2008/2009 Eindresultaten Foto J. Schwiebbe - http://www.birdphoto.nl April 2009, Matthijs Broere (Waarneming.nl) & Fred Hustings (SOVON) 1. Inleiding Afgelopen winter
Nadere informatieOPKOMST VAN DE HALSBANDPARKIET IN NEDERLAND EN UTRECHT André van Kleunen
OPKOMST VAN DE HALSBANDPARKIET IN NEDERLAND EN UTRECHT André van Kleunen De halsbandparkiet (Psittacula krameri) komt van oorsprong voor in Afrika, in een gordel ten zuiden van de Sahara en op het Indisch
Nadere informatieAalscholvers in Vlaanderen
Aalscholvers in Vlaanderen Telresultaten 28-29 Aalscholversslaapplaats - Yves Adams/Vilda De bewogen geschiedenis van de Aalscholver in Europa is inmiddels algemeen gekend. Tot over halfweg de twintigste
Nadere informatieNieuwsbrief Roofvogelwerkgroep Fruitstreek. Februari 2014
Nieuwsbrief Roofvogelwerkgroep Fruitstreek Februari 2014 Het is begonnen. Misschien iets vroeger dan anders, maar de laatste zonnige dagen levert al baltsgedrag op van buizerds. Het is dan ook deze soort
Nadere informatie13.3 Meerkoet (Fulica atra)
13.3 Meerkoet (Fulica atra) 1 Samenvatting Aantal en verspreiding Landelijk is het aantal broedvogels vanaf 199 niet significant veranderd, over de laatste 1 jaren is een significante afname van
Nadere informatieLeren van meetnetten in stedelijke natuur
Symposium Ecologie en de praktijk 2014 ecologica Leren van meetnetten in stedelijke natuur Niels de Zwarte @stadsnatuur 1 Bureau Stadsnatuur? Sinds 1997 Onderdeel Natuurhistorisch Museum Rotterdam Kenniscentrum
Nadere informatieNationaal Park Hoge Kempen
!! Nationaal Park Hoge Kempen Wat is een vogel? Wat is het verschil tussen roofvogels en uilen? Zijn er grote verschillen tussen roofvogels? Hoe kan ik roofvogels herkennen? Wat is de grootste roofvogel?
Nadere informatieDANKBAARHEID, PSYCHOLOGISCHE BASISBEHOEFTEN EN LEVENSDOELEN 1
DANKBAARHEID, PSYCHOLOGISCHE BASISBEHOEFTEN EN LEVENSDOELEN 1 Dankbaarheid in Relatie tot Intrinsieke Levensdoelen: Het mediërende Effect van Psychologische Basisbehoeften Karin Nijssen Open Universiteit
Nadere informatieEffecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme
Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effects of Contact-oriented Play and Learning in the Relationship between parent and child with autism Kristel Stes Studentnummer:
Nadere informatieIII. L adjectif. III. L adjectif. 1. Accord de l adjectif 1.1 L adjectif prend s 1.2 L adjectif + E 1.3 L adjectif substantivé
III. 1. Accord de l adjectif 1.1 prend s 1.2 + E 1.3 substantivé 2. Les degrés de comparaison 2.1 Les comparatifs 2.2 Les superlatifs 2.3 Les irréguliers 1 III. 1. Accord de l adjectif 1.1. prend S Quand
Nadere informatieAdvies over de toestand van de fazant in Vlaanderen
Advies over de toestand van de fazant in Vlaanderen Adviesnummer: INBO.A.3411 Datum advisering: 26 februari 2016 Auteur(s): Contact: Thomas Scheppers, Sander Devisscher, Koen Devos, Jim Casaer, Dirk Maes,
Nadere informatie2018 is door Sovon Vogelonderzoek en Vogelbescherming Nederland uitgeroepen tot het Jaar van de Huiszwaluw!
2018 is door Sovon Vogelonderzoek en Vogelbescherming Nederland uitgeroepen tot het Jaar van de Huiszwaluw! 1 - Om te beginnen lichten we toe waarom de Huiszwaluw als jaar van soort is gekozen. - Ook de
Nadere informatie(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren
(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties
Nadere informatieMeetnetten Vlaams-Brabant
Meetnetten Vlaams-Brabant Terugblik 2016, vooruitblik 2017 Hannes Ledegen Natuurpunt Studie Natura 2000 en Vlaams prioritair? 1 Meetnetten Wat & waarom? Bepalen van Vlaamse toestand en trends 78 Europees
Nadere informatieDe causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie
Causale Relatie tussen intimiteit en seksueel verlangen 1 De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie The causal
Nadere informatie4. Resultaten. 4.1 Levensverwachting naar geslacht en opleidingsniveau
4. Het doel van deze studie is de verschillen in gezondheidsverwachting naar een socio-economisch gradiënt, met name naar het hoogst bereikte diploma, te beschrijven. Specifieke gegevens in enkel mortaliteit
Nadere informatieMarktsituatie voor groenten en fruit vier maanden na de afkondiging van de Russische boycot
Marktsituatie voor groenten en fruit vier maanden na de afkondiging van de Russische boycot Siemen van Berkum en Gerben Jukema, LEI Wageningen UR, 17 december 2014 Deze notitie geeft een beknopt overzicht
Nadere informatie52686 MONITEUR BELGE Ed. 2 BELGISCH STAATSBLAD
52686 VLAAMSE OVERHEID Leefmilieu, Natuur en Energie [C 2015/36016] 30 JULI 2015. Ministerieel besluit tot wijziging van de kaart van de focusgebieden, opgenomen in de bijlage bij het besluit van de Vlaamse
Nadere informatieMeldpunt Vossenschade: een overzicht voor 2012
Pagina 1 van 5 Meldpunt Vossenschade: een overzicht voor 2012 Inleiding Sinds 2007 beschikt de over een meldpunt Vossenschade. Om dit meldpunt meer bekendheid te geven voor heel Vlaanderen werd in januari
Nadere informatieDoortrek en overwintering
DOORTREK EN OVERWINTERING 73(3)BIJLAGE: 49-49 Doortrek en overwintering Grauwe Kiekendief Circus pygargus vrouwtje (Foto: Johan Verbanck) Roofvogeltrends uit PTT-tellingen in Vlaanderen 1989-05 Wintertellingen
Nadere informatieVoorkomen van Bruine Kiekendief (Circus aeruginosus) in Het Verdronken Land Van Saeftinghe Walter Van Kerkhoven
Voorkomen van Bruine Kiekendief (Circus aeruginosus) in Het Verdronken Land Van Saeftinghe. 2018 Walter Van Kerkhoven In het kader van de volledige broedvogelinventarisatie werd tijdens het broedseizoen
Nadere informatieWat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten?
De Modererende rol van Persoonlijkheid op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten 1 Wat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve
Nadere informatie@Risk. Samenvatting. Analyse van het risico op ernstige en dodelijke verwondingen in het verkeer in functie van leeftijd en verplaatsingswijze
@Risk Samenvatting Analyse van het risico op ernstige en dodelijke verwondingen in het verkeer in functie van leeftijd en verplaatsingswijze Samenvatting @RISK Analyse van het risico op ernstige en dodelijke
Nadere informatieDoor Matthias Koster, Sovon districtscoördinator D13, Grote Rivieren
De Zwarte Sterns hebben alweer jongen. Het is dan nu ook weer de juiste tijd om de nesten van deze stern te tellen. Maar hoe is het eigenlijk gesteld met de Zwarte Stern als broedvogel in het Sovon Grote
Nadere informatieDe Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim
De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:
Nadere informatieVERSLAG MIDWINTER ROOFVOGELTELLING 2013
VERSLAG MIDWINTER ROOFVOGELTELLING 2013 Frank Sidler In 2010 heeft de Vogelwacht Utrecht de midwintertelling van roofvogels in haar werkgebied - de provincie Utrecht - opnieuw leven ingeblazen. In februari
Nadere informatieDifferences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children
1 Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working mothers with spouse and young children Verschil in stress en stressreactiviteit tussen hoogopgeleide thuisblijf-
Nadere informatieOp Europees niveau is de soort in de periode 1980-2011 met 52% afgenomen, en ten opzichte van 1990 met 6%.
1 De spreeuwenstand gaat vanaf eind jaren zeventig achteruit. Over de periode 1984-2012 is de broedpopulatie in Nederland zelfs met gemiddeld 4% per jaar afgenomen. Daardoor resteert momenteel minder dan
Nadere informatieHet verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij
Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Een vergelijking van een depressieve en een niet-depressieve groep met Experience-Sampling-Method
Nadere informatieVoorkomen van Bruine Kiekendief (Circus aeruginosus) in Het Verdronken Land Van Saeftinghe Walter Van Kerkhoven
Voorkomen van Bruine Kiekendief (Circus aeruginosus) in Het Verdronken Land Van Saeftinghe. 2017 Walter Van Kerkhoven Tijdens het broedseizoen van 2017 werd onderzoek gedaan naar het voorkomen, broedgedrag
Nadere informatieDe relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl. The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style
De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style Jenny Thielman 1 e begeleider: mw. dr. Esther Bakker 2 e begeleider: mw. dr.
Nadere informatieJaarverslag Zoogdierenonderzoek Hobokense Polder
Jaarverslag 2015 - Zoogdierenonderzoek Hobokense Polder Ondertussen ben ik erin geslaagd om alle opnames van 2015 te verwerken. Ja, het was niet altijd even evident dit jaar. We hadden immers het aantal
Nadere informatieVerloop bij de Politie: de Rol van Procedurele en Interactionele Rechtvaardigheid en Commitment
Verloop bij de Politie: de Rol van Procedurele en Interactionele Rechtvaardigheid en Commitment Turnover at the Police: the Role of Procedural and Interactional Justice and Commitment Inge E. F. Snyders
Nadere informatieDe Relatie tussen Momentaan Affect en Seksueel Verlangen; de Modererende Rol van de Aanwezigheid van de Partner
De Relatie tussen Momentaan Affect en Seksueel Verlangen; de Modererende Rol van de Aanwezigheid van de Partner The association between momentary affect and sexual desire: The moderating role of partner
Nadere informatieBroedvogelinventarisatie Noorlaarderbos 2012 M.Wijnhold
Broedvogelinventarisatie Noorlaarderbos 2012 M.Wijnhold Tellers: D.Schoppers, A. Vanderspoel, J. de Vries, W. Woudman, M. Werkman, J. De Bruin, M.Wijnhold Inhoud: 1. Samenvatting 2. Methode: territoria
Nadere informatieKeuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie
1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011
Nadere informatieDe opvallendste waarnemingen uit de. Dollard zijn de hoge. kokmeeuwen (1602). Van deze 3 soorten. zijn dit de hoogste Januari-waarden
Kusttellingen Telling januari 1990 de Noordkust slechts 2 januariwaarnemingen bekend, van resp. 5 en 2 kanoeten. Zie verder tabel 3. Jan van t Hoff De opvallendste waarnemingen uit de Dollard zijn de hoge
Nadere informatieBescherming Weidevogels Zuid-Holland Versterken, ondersteunen en stimuleren van vrijwilligerswerk in het groen
Bescherming Weidevogels Zuid-Holland 2018 Versterken, ondersteunen en stimuleren van vrijwilligerswerk in het groen Dit jaarverslag is tot stand gekomen in samenwerking met 17 actieve weidevogelgroepen
Nadere informatieDe Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie
De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited
Nadere informatieBlauwe Kiekendieven Circus cyaneus in De Onlanden in de winter van 2014/15
Blauwe Kiekendieven Circus cyaneus in De Onlanden in de winter van 2014/15 Wim van Boekel & Paul Berghuis Ook in de winter van 2014/15 hebben wij de Blauwe Kiekendieven Circus cyaneus die in De Onlanden
Nadere informatieLibellenmeetnetten in Vlaanderen
Libellenmeetnetten in Vlaanderen Hannes Ledegen Natuurpunt Studie Geert De Knijf Libellenvereniging Vlaanderen, INBO Wie telde in 2016 al mee? Wat hebben deze soorten gemeen? Meetnetten Wat & waarom? Bepalen
Nadere informatieTransect monitoring. Achterliggende gedachten
Transect monitoring Achterliggende gedachten Met transect monitoring kan je eender waar, eender wanneer, diverse soortgroepen op een gestandaardiseerde manier tellen en registreren, waarbij zoekinspanning
Nadere informatieLandelijke klapekstertelling winter 2011/2012
Landelijke klapekstertelling winter 2011/2012 Resultaten & een overzicht door de jaren heen Foto Arjan Esschendal, http://www.naturezoom.nl Maart 2012, Matthijs Broere (Team Waarneming.nl) Inhoud 1. Inleiding...
Nadere informatiePar quel moyen de transport êtes-vous venu aujourd hui à l hôtel Métropole? Met welk vervoermiddel bent u vandaag naar het hotel Métropole gekomen?
Par quel moyen de transport êtes-vous venu aujourd hui à l hôtel Métropole? Met welk vervoermiddel bent u vandaag naar het hotel Métropole gekomen? 1. En métro / Met de metro 2. En tramway / Met de tram
Nadere informatieovervliegende vogels gezien, wat wijst op aankomst van vogels van elders. Het hoogste aantal bedroeg 5 ex >zw op 30 oktober.
overvliegende vogels gezien, wat wijst op aankomst van vogels van elders. Het hoogste aantal bedroeg 5 ex >zw op 30 oktober. Kleine Bonte Specht Dendrocopos minor Van 12 maart t/rn 7 april verbleef l'i'
Nadere informatieLe diagnostic pragmatique
Le diagnostic pragmatique échange d expériences et bonnes pratiques Een beknopte socio-economische uitwisseling van ervaringen en van goede aanpak Christophe Ebermann et Sarah Seus, Ramboll Management
Nadere informatiePositieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen
Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic
Nadere informatieMIRA 2012 Milieu & natuur
MRA 212 Milieu & natuur ndex overwinterende watervogels watervogelindex (1991-92=1) aantal (1991-92=1) 6 5 4 3 2 1 1 4 1 3 1 2 1 1 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1991-92 1993-94 1995-96 1997-98 1999-21-2 23-4 25-6
Nadere informatieMentaal Weerbaar Blauw
Mentaal Weerbaar Blauw de invloed van stereotypen over etnische minderheden cynisme en negatieve emoties op de mentale weerbaarheid van politieagenten begeleiders: dr. Anita Eerland & dr. Arjan Bos dr.
Nadere informatie(nestkastproject) Koningshof
(nestkastproject) Koningshof 8 Verslag van de nestkastencontroles op Koningshof in 2007 Jan Wouters Ook in 2007 hebben we de nestkasten op Koningshof weer bijgehouden. Het was dit jaar het dertigste jaar
Nadere informatieDe Modererende Invloed van Sociale Steun op de Relatie tussen Pesten op het Werk. en Lichamelijke Gezondheidsklachten
De Modererende Invloed van Sociale Steun op de Relatie tussen Pesten op het Werk en Lichamelijke Gezondheidsklachten The Moderating Influence of Social Support on the Relationship between Mobbing at Work
Nadere informatie9.1 Meerkoet (Fulica atra)
9.1 Meerkoet (Fulica atra) 1. Status Tot 1 maart 2017 was onder voorwaarden ontheffing verleend voor het doden van meerkoeten met het hagelgeweer op percelen waar schade dreigt of voorkomt, ter voorkoming
Nadere informatieBELGISCHE KAMER VAN CHAMBRE DES REPRÉSENTANTS. over een betere tegemoetkoming voor de orthodontische zorg
DOC 54 0413/004 DOC 54 0413/004 BELGISCHE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS CHAMBRE DES REPRÉSENTANTS DE BELGIQUE 18 mei 2016 18 mai 2016 VOORSTEL VAN RESOLUTIE over een betere tegemoetkoming voor de orthodontische
Nadere informatieVerschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten
Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten Difference in Perception about Parenting between Parents and Adolescents and Alcohol Use of Adolescents
Nadere informatieSekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen. bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar
Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar Gender Differences in Crying Frequency and Psychosocial Problems in Schoolgoing Children aged 6
Nadere informatieRegionale verdeling van de vastgoedactiviteit
notarisbarometer Vastgoed, vennootschappen, familie www.notaris.be A B C D n 1 Juli - september Trimester 3-211 Vastgoedactiviteit in België Prijsevolutie Registratierechten Vennootschappen A Vastgoedactiviteit
Nadere informatieWKK-barometer december. Zwartzustersstraat 16, bus Leuven
WKK-barometer 2016 december Zwartzustersstraat 16, bus 0102-3000 Leuven 016 58 59 97 info@ @cogenvlaanderen.be www.cogenvlaanderen.be Dit is de tweede WKK-barometer die COGEN Vlaanderen publiceert. De
Nadere informatieGouwebos. midmaandwintertellingen van vogels trends samengesteld door Cok Scheewe. Foto (Huig Bouter)
Gouwebos midmaandwintertellingen van vogels trends 1994-2014 samengesteld door Cok Scheewe Foto (Huig Bouter) Inleiding Al meer dan 20 jaar worden in de winterperiode in het Gouwebos door de vogelwerkgroep
Nadere informatieProfessionele ontwikkeling Développement professionnel
Professionele ontwikkeling Développement professionnel Wie neemt de lead? Qui prend la main? Talent Management in de praktijk De investering 1. HR-afdeling Investeert men in mijn talent? Oog voor talent
Nadere informatie1. Hoeveel illegale sigaretten werden in 2013, 2014 en 2015 in beslag genomen door de douane?
Parlementaire vraag nr. 1036 van 09/06/2016, gesteld door de heer Luk VAN BIESEN, Volksvertegenwoordiger, aan de Minister van Financiën de heer Johan VAN OVERTVELDT VRAAG Illegale sigaretten en tabak.
Nadere informatieInvloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur
Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen
Nadere informatieEen gedeeld puntdiagram tenslotte voor de blauwe kiekendief en de zeearend
Midwinter Roofvogeltelling 2017 Van zaterdag 4 tot en met zondag 12 februari 2017 hield de Vogelwerkgroep Utrecht weer haar jaarlijkse Midwinter Roofvogeltelling. Sinds 2010 trekken tellers van de werkgroep
Nadere informatieDe Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief. Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats
De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats The Relationship between Physical Health, Resilience and Subjective Wellbeing of Inhabitants
Nadere informatieLibellenmonitoring in Nederland ervaringen na 16 jaar tellen
Libellenmonitoring in Nederland ervaringen na 16 jaar tellen Tim Termaat Libellenstudiedag Vlaanderen 15 februari 2014 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Hoe gaat
Nadere informatieServetten Serviettes. Langue. Taal. Nederlands. Français
Servetten Serviettes Taal Langue Servetten Op zoek naar fijne en stijlvolle witte servetten? Wij hebben ze in alle soorten en maten. Of maak het nog bonter: servetten met jouw logo, design of foto! Tips
Nadere informatieDe huismus In Vlaanderen. - De achteruitgang van de Huismus - Stand van zaken - De Koolmees als stedelijke bio -indicator
De huismus In Vlaanderen - De achteruitgang van de Huismus - Stand van zaken - De Koolmees als stedelijke bio -indicator De Huismus in Vlaanderen De Huismus is van oudsher nauw geassocieerd met de mens
Nadere informatieVandaag in organisaties Aujourd'hui dans les organisations
Vandaag in organisaties Aujourd'hui dans les organisations STRESS BURN OUTS PESTERIJEN HARCÈLEMENT CONFLICTEN CONFLITS stress DOOR / PAR sociaal - economische veranderingen changements socio-economiques
Nadere informatieFysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50
De relatie tussen eigen-effectiviteit 1 De Relatie tussen Eigen-effectiviteit, Intrinsieke Motivatie en Fysieke Activiteit bij 50-plussers The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and
Nadere informatieGlobal TV Canada s Pulse 2011
Global TV Canada s Pulse 2011 Winnipeg Nobody s Unpredictable Methodology These are the findings of an Ipsos Reid poll conducted between August 26 to September 1, 2011 on behalf of Global Television. For
Nadere informatieResultaten Conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2018
Resultaten Conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2018 Chris M. Jager Inleiding In juni en juli 2018 zijn in het kader van de conjunctuurenquête (CE) bijna 360 bedrijven benaderd. Doel van deze enquête is om
Nadere informatieBrix % While the Agriculture and Horticulture Development Board seeks to ensure that the information
Refractometer Het gebruik van een Brix Refractometer Het is heel belangrijk om de kwaliteit van de biest bij ieder nieuw staal te controleren. Het beoordelen van de kwaliteit helpt u om te beslissen voor
Nadere informatieOntwikkelingen op de agrarische grondmarkt tot 1 juli 2003.
Ontwikkelingen op de agrarische grondmarkt tot 1 juli 2003. In deze notitie wordt een beeld geschetst van de ontwikkelingen op de agrarische grondmarkt. De notitie is als volgt ingedeeld: 1. Samenvatting.
Nadere informatieDe financiële gevolgen voor de politieke partijen na de hervorming van de Senaat. Jef Smulders & Bart Maddens
De financiële gevolgen voor de politieke partijen na de hervorming van de Senaat Jef Smulders & Bart Maddens KU Leuven Instituut voor de Overheid Faculteit Sociale Wetenschappen Tel: 0032 16 32 32 70 Parkstraat
Nadere informatiePesten op het werk en de invloed van Sociale Steun op Gezondheid en Verzuim.
Pesten op het werk en de invloed van Sociale Steun op Gezondheid en Verzuim. Bullying at work and the impact of Social Support on Health and Absenteeism. Rieneke Dingemans April 2008 Scriptiebegeleider:
Nadere informatieEendenkuikenproject resultaten 2018
Eendenkuikenproject resultaten 218 Erik Kleyheeg Ook in 218 werd weer samen met het Nederlandse publiek onderzoek gedaan naar de overleving van kuikens van de Wilde Eend. Het project, dat loopt vanaf 216,
Nadere informatieResultaten Conjuntuurenquete 2018
Resultaten Conjuntuurenquete 2018 Datum, maart 2019 Inleiding In november en december 2018 zijn in het kader van de conjunctuurenquête (CE) ruim 500 bedrijven benaderd. Doel van deze enquête is om op reguliere
Nadere informatieAantal gevonden legsels in 2008
10 1 Broedpaaraantallen 2. Reproductie Na terugkomst van weidevogels in hun broedgebied vormen zich paren en kiezen de vogels een plek om te gaan broeden: de vestiging. Daarna komen twee belangrijke reproductiefasen:
Nadere informatieadvertentietarieven 2016
NATUUR.Blad.focus.oriolus advertentietarieven 2016 Contactpersoon Vraag de mogelijkheden, beschikbaarheid en je proefexemplaar op via Sophie Maris 015-29 27 98 0492-72 16 95 sophie.maris@natuurpunt.be
Nadere informatieGezondheidsindicatoren 2004-2005 Vlaams Gewest. Kanker en andere nieuwvormingen
Vlaams Gewest Gepubliceerd op: http://www.zorg-en-gezondheid.be/cijfers/ziekten/cijfers-over-kanker/ - december 2008 Door: Cloots Heidi, De Kind Herwin, Kongs Anne, Smets Hilde Afdeling Informatie & Ondersteuning
Nadere informatieWillemstad, mei Resultaten Conjunctuurenquête 2016
Willemstad, mei 2017 Resultaten Conjunctuurenquête 2016 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Methodologie... 3 Resultaten conjunctuurenquête... 5 1.1 Investeringsbelemmeringen en bevorderingen... 5 1.2 Concurrentiepositie...
Nadere informatieImpact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven
Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact
Nadere informatieMotivatie waarnemers. Waarom tellen waarnemers? Waarneme. Aantallen waarnemers. Nederland is land met hoogste dichtheid aan waarnemers
99 99 99 99 99 995 996 997 998 999 5 6 7 8 9 5 Citizen science in het boerenland en lichtpuntjes Citizen Science (burgerwetenschap) Onderzoek uitgevoerd door burgers, vaak in samenwerking met of onder
Nadere informatiePONTISCHE MEEUWEN EN GEELPOOTMEEUWEN IN UTRECHT; EEN VERGELIJKING
PONTISCHE MEEUWEN EN GEELPOOTMEEUWEN IN UTRECHT; EEN VERGELIJKING Gert Ottens In navolging van de interessante verhandelingen van Bram Rijksen over de herkenning van zeemeeuwen (de Kruisbek 2012-3 en 4)
Nadere informatie