Î NDERWIJSRAAD. Zijne Excellentie de Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen. te ' s-g R A V E N H AGE

Transcriptie

1 Î NDERWIJSRAAD 97 H.O. Bericht op schrijven van 2 3 Maart 1953, Nr , Afd. H.O.W. Betreffende: leraarsopleiding 's-gravenhage, S Jaau^j 19 $4j Zeestraat 71 Man gelieve bij het antwoord dagtekening en nummer van dit schrijven te vermelden AAN Zijne Excellentie de Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen te ' s-g R A V E N H AGE Bij schrijven, d.d. 23 Maart 1953t H.O.W. Nr , heeft Uwe Excellentie aan de Colleges van Curatoren der universiteiten verzocht, hun oordeel "kenbaar te m^ken over de inhoud van het besluit" betreffende de "leraarsopleiding" ( K.B. van 28 Augustus 1952, S. 455 ), teneinde te kunnen overwegen "of er aanleiding bestaat totwijziging daarvan over te gaan". Aansluitend hierop, en onder overlegging van de desbetreffende adviezen van Colleges van Curatoren en Senaten der universiteiten, benevens van andere ontvangen ambtsberichten terzake, verzocht Uw* Excellentie bij schrijven, d.d. 7 A prll 1954, H.O.W I aan de Onderwijsraad, zijn oordeel over deze aangelegenheid kenbaar te maken. In laatstgenoemd schrijven stelde Uwe Excellentie tevens de vraag aan de orde, "of de eis van paedagogisch-didactische opleiding ook gesteld moet worden voor het toekennen van lesbevoegdheid aan ingenieurs", over welke kwestie Uwe Excellentie bij schrijven, d.d. 21 Juni 1954, H.O.W. $ de Onderwijsraad verzocht eveneens van advies te dienen. De Eerste Afdeling van de Onderwijsraad heeft thans de eer Uwe Excellentie over deze beide onderwerpen het volgende te berichten. De Afdeling veroorlooft zich vooraf de opmerking te maken, dat het vraagstuk van de "leraarsopleiding" zowel de Afdeling Hoger Onderwijs als de Afdeling Voorbereidend Hoger en "iddelbaar Onderwijs van de Onderwijsraad regardeert. Waar laatstgenoemde Afdeling in 1952 spoedshalve niet in de gelegenheid is gesteld haar advies over het ontwerp-besluit-leraarsopleiding van Uwer Excellentie ambtsvoorganger uit te brengen, heeft zij thans te kennen gegeven het op prijs te zullen stellen eveneens van haar mening te kunnen doen blijken. De Tweede Afdeling acht het evenwel raadzaam alvorens haar mening in deze te formuleren, de wensen van de leraarsorganisaties af te wachten. 'Tu Uwe Excellentie op grond van formele bezwaren, welke tegen bovengenoemd besluit zijn aangevoerd, op spoed aandringt, en de regeling van de leraarsopleiding, neergelegd in de Ho^eronderwijswet en het Academisch Statuut, de Afdeling Hoger Onderwijs aangaat, meent de Eerste

2 2. Afdeling tnans haar voorlopige zienswijze kenbaar te kunnen maken, onder voorbehoud op de materiële kant van het vraagstuk terug te kunnen komen, indien dit na overleg met de Tweede Afdeling wenselijk mocht blijken. Wat nu het formele bezwaar betreft, dat het Koninklijk Besluit van 28 Augustus 1952, S. 455 niet op rechtsgeldige wijze tot stand zou zijn gekomen -zoals blijkens het schrijven van Curatoren der universiteit van Amsterdam, d.d. 6 October 1954, Nr. 516 niet alleen de Senaat dier universiteit naarvoren brengt, maar ook reeds op 17 November 1952 door de Senaat der Vrije Universiteit bij Uwe Excellentie is opgeworpen, aan welk schrijven de eerstbedoelde senaat adhaesie betuigde- is de afdeling van mening, dat dit bezwaar gegrond is, en het dus de aangewezen weg is, genoemd besluit in te trekken en door een ander te vervangen. Uiteraard zal dit in verband met de in artikel 17 er onder a en c van het Academisch Statuut genoemde termijnen, met zich meebrengen dat tevens de datum zal moeten worden verschoven, vanaf welke het voldoen aan ue in het Koninklijk Besluit van 28 Augustus 1952 gestelde eisen, verplicht zal zijn om onderwijsbevoegdheid te verkrijgen. Wat de materiële kant van het vraagstuk betreft, is de Afdeling na ampele overweging van alle hierop betrekking hebbende opmerkingen van belanghebbende faculteiten, senaten en colleges van curatoren der universiteiten- voorkomende in de overgelegde stukken- vt*n oordeel, Jat het voorshands aanbeveling verdient, met de regeling, zoals neergelegd in het Koninklijk Besluit van 28 Augustus 1932, te experimenteren, en ce bevindingen daarmee in de praktijk af te machten. Zij is van mening, dat de regeling voorzichtig en soepel is geformuleerd, - aardoor een harmonische samenwerking van uiteenlopende instanties verwacht kan worden. In uit licht gezien meent de.fueling, dat voorstellen tot verdergaande eisen vooralsnog moeten worden verworpen, terwijl het haar anderzijds niet wenselijk vooxkont een regeling, wanrin een nog grotere m^te van vrijheid tot uitdrukking is gebracht, te bevorderen. Eventuele wijzigingen zuilen zich haars inzfeens tot de hoogst noodzakelijke dienen te beperken. Tot deze noodzakelijke wijzigingen behoort naar het inzicht der Afdelinc, da vervanging in artikel 17 ter, onder a, van hetgeen volgt na o e woorden: " : :en minste een j car " door de zinsnede» "door de faculteit of de verenigde faculteiten in overleg met QO roeven bedoelde docenten aangewezen colleges in paedagogiek, puberteitspsyohologie en algemene didactiek regelmatig neeft gevolgd." Aldus wordt auiäelijk de instantie aangewezen die bepaalt, hoeveel colleges moeten worden &evolgd, en wordt een lacune aangevuld, welke zou kunnen worden tot een bron van moeilijkheden, met name wanneer de betro/js.en aocenten niet behoren tot de faculteit, waarin het doctoraal examen wordt afgelegd. Msde wordt daardoor aangeduid,dat met het incidenteel volgen van één of meer colleges niet kan worden volstaan. Hoewel in artikel 17 ter onder c met de uitdrukking w zes verplichte maanden" bedoeld was onderscheid te maken met het vrijwillig langer hospiteren, heeft de Afdeling, gelet op de dienaangaande gemaakte opmerkingen, geen bezwaar, indien het woord n verplichte " wordt geschrapt. -.

3 Voor het overige acht de Afdeling het thans niet opportuu gevolg te geven aan de in de overgelegde stukken neergelegde wijzigingsvoorstellen, zoals het verplicht stellen van tentamen het volgen van onderwijs in de didactiek van alle vakken waarvoor onderwijsbevoegdheid wordt verlangd, het stellen van een minimum termijn voor het hospiteren, het toekennen van stemrech aan de hoogleraar of lector die bij de paeoagogisch- didactiscb opleiding is betrokken, het overleg met de inspecteurs bij het voorbereidend hoger en middelbaar onderwijs inzake het hospiteren, terwijl zij het evenzeer inopportuun acht maatregelen voor te stellen, welke niet in het Academisch Statuut, doch slechbs elders verwezenlijkt zouden kunnen worden, zoals bijv. het toekkonen van een studiebeurs voor de stage-tij Zij behoudt zich evenwel het recht voor -zoals in de aanvang reeds is opgemerkt- hierop nader terug te komen. Met betrekking tot het tweede door Uwe Excellentie aan de orde gestelde onderwerp is de Afdeling van oordeel, dat ingenieurs, die onderwijsbevoegdheid verlangen voor het voorbereidend hcger en middelbaar onderwijs, aan dezelfde paedagogisch- didactische eisen dienen te voldoen als Ingevolge de regeling, vervat in het Koninklijk Besluit van 28 Augustus 1952, S. 455 ten aanzien van enkele groepen universitair gevormde leraren worden gesteld. Het College van Curatoren der Technische Hogeschool te Delft heeft Uwe Excellentie bij schrijven, d.d. 20 kei 1954, Nr dienovereenkomstig geadviseerd. De Afdeling is tevens van mening, dat de wens van het College van Curatoren om aan de Technische Hogeschool geen eigen paedagogisch- didactische opleiding in te richten, gerechtvaardigd is te achten. Deze opleiding behoort naar haar aard thuis aan de universiteiten en zal daar -voorzover zij nu niet reeds aanwezig is- op korte termijn volledig zijn ingericht. Uit verschillende mogelijkheden heeft de Afdeling gekozen voor een procedure, waarbij de aanstaande leraar-ingenieur zich wendt tot een der universiteiten om aldaar de paedagogisch didactische opleiding te ontvangen. Het bewijs van genoegzame paedagogisch- didactische scholing zal haars inziens moeten worden geleverd ten overstaan van de faculteit der wis- en natuurkunde van die universiteit. In daartoe leidende gevallen zal deze faculteit de onderwijsbevoegdheid voor met name te noemen vakken verlenen, en daarvan aantekening doen op de keerzijde van bet ingenieursdiploma. Om zulk een regeling te effectueren valt aan een wijziging van de Hogeronderwijswet, in verband met het vigerend» artikel 129 niet te ontkomen. De Afdeling moge Uwe Excellentie in overweging geven te bevorderen, dat dit artikel zal worden vervangen door de volgende bepaling, waarvan de redactie overeenstemt met artikel I96 van het aanhangige ontwerp van wet tot regeling van het hoger onderwijs«m Het diploma van met goed gevolg afgelegd ingenieursexamen geeft de bij of krachtens deze en andere wetten daaraan verbonden bevoegdheid tot het geven van onderwijs." Vervolgens behoort naar de mening der afdeling de regeling van het verkrijgen van onderwijsbevoegdheid door ingenieurs thuis in het Technische Hogeschool- Statuut ( K.B. van 4 Juli I9O5, S. 227 ). Daar dit Statuut uitvoering geeft aan artikel 3 7 onder c der Hogeronderwijswet, en genoemde kepaling geen opdracht geeft tot een regeling van de onderwijs-

4 4. bevoegdheid van ingenieurs, dient deze wetsbepaling te worden aangevuld. Daarbij kan tevens hetgeen daarin voorkomt over het examen, bedoeld in het reeds in 1920 vervallen artikel 123 worden geschrapt en de redactie meer in overeenstemminr worden gebracht met artikel 131 der '.Vet. Derhalve moge de Afdeling Uwe Excellentie adviseren tot de volgende redactie van artikel 33 onder c«"a* i?fi C?? irl6t oanraï * en duur van de examens en promotien, de tijdstippen, waarop zij worden gehouden, en al wat verder daarop betrekking heeft, benevens, voorzover daarin niet door of krachtens deze of enige andere wet is voorzien, de aan het ingenieursdiploma verbonden onderwij sbevoegdheden. Tebslotte komt dan aan de orde de wijziging van het lechnische Hogeschool Statuut. Daar dit Koninklijk Besluit Reheel verouderd is, zou het feitelijk in zijn geheel moeten w^den herzien, waarbij de nooit uitdrukkelijk ingetrokken paragraaf 1 wordt geschrapt, de artikelen dienovereenkomstig worden vernummerd, de considerans wordt gewijzigd, enz. Deze herziening zou dan echwer ook de examenregeling moeten betreffen, die thans niet aan de orde is. Daarom verdient, het naar de mening oer Afdeling aanbeveling de wijziging te beoerken tot de inlassing na artikel 22 van een nieuwe 2 bis, luidende» Van de aan de examens verbonden onderwij s bevoegdheden." De Afdeling moge Uwe Excellentie hieronder nu de vol, ende tekst van een ontwerp tot wijziging van het Technische Hogeschool statuut aanbieden» Artikel 1...? e? technische hogeschool-statuut, laatstelijk door Ons gewijzigd bij besluit van 5 Juni 1950 ( S. K 196 ) wordt gewijzigd als volgt» na,? rt * kel 22 wordt een nieuwe paragraaf ingevoegd, luidende» * JLiLbis. Van de aan de examens verbonden onderwijsbevoegdheden. Artikel 22 bis. Op de keerzijde van het ingenieursdiploma wordt aangetekend, voor welke vakken onderwijsbevoegdheid wordt verkregen. De bevoegdheid tot het geven van onderwijs in wiskunde, mechanica, natuurkunde of scheikunde aan inrichtingen van voorbereidend hoger efi middelbaar onderwijs wordt slechts verkregen, indien de candidaat overeenkomstig î e Î? a f tikel 22 l2 gestelde regelen voldoende Sfïijs» «ft geleverd van genoegzame paedagogischedidactische scholing in het algemeen, *n ten aanzien van het vak of van een der vakken, waarvoor bevoegdheid wordt verlangd, in het bijzonder. Dit bewijs moet worden geleverd aan de faculteit van wis- en natuurkunde ener universiteit en kan geleverd worden vóór of na het ingenieursexamen door overlegging van de in

5 artikel 22 ter bedoelde bescheiden. Na gunstige anoop van dit examen worden het vak of de vakken,»aerop de verkregen onderwijsbevoegdheid betrekking beeft, door de genoemde faculteit aangetekend. Iflttll 22 ter. Het bewijs van v -~"M sehe scholirtg. bedoel lid. wordt geacht te zijn ge?" S 11^6»«0 e verklaring van de»et het onderwijs in de desbetreffende vakken of onderdelen van vakken fi aa * e^h0? 6le F a8r ^hoogleraren, lector of lectorer gedurende tenminste fit jaar door de faculteit in overleg met de zoeven bedoelde docenten aangewezee colleges in paedagogiek, puberteitspsychologie en algemene didactiek regelmatig heeft gevolgd; b. ten genoeg e van de faculteit blijkens een door haar afgegeven verklaring, zich door het vol&en an onderwijs in de didactiek van het vak of van een der vakken, waarvoor onderwijsbevoegdheid wordt ÏÎÏ S?. d8n * el op andere voet, zich van die didactiek op de hoogte heeft gesteld; c. blijkens een verklaring van het hoofd van een openbare of aangewezen bijzondere inrichting van voorbereidend hoger of middelbaar onderwijs? met net oog op de practische voorbereiding voor het geven van schoolenderwije in het vak of de vakken. waarvoor onderwijsbevoegdheid wordt verlangd, gedurende een termijn, die ten hoogste zes maanden omvat, welke termijn echter voor elk vak door de faculteit afzonderlijk kkn worden bepaald, onderwijs wrh^a in dat vak of die vakken heeft bijgewoond. taumêjljlà. ouater. Kan de in artikel 22 ter onder a bedoelde verklaring niet worden oterge"lcfcd, dan moet ae candidaat zich onderwerpen aan een tentamen, over zulk een tentamen brengen de desbetreffende hoogleraar of hoogleraren, lector of lectoren verslag uit aan de faculteit. Deze beslist alsdan, na kennis genomen te hebben van de in artikel.22 ter onder bene bedoelde bescheiden, of de verlangde onderwijsbevoegdheid kan worden verkregen. De desbetreffende hoogleraar of hoogleraren, lector of lectoren hebben, wanneer zij niet behoren tot de faculteit, bet recht aan de beraadslaging over deze oesiissing deel te nemen met raadgevende stem. Arti^ 22 nuinouiesj. Van de in artikel 22 ter onder a bedoelde eis is vrijgesteld hij, die"nw"net oor-" deel der faculteit zich in voldoende mate heeft beziggehouden «et de studie van paedagogiek, puberteitspsychologie en algemene didactiek. Van de in artikel 22 ter onoer c bedoelde eis kan «oor de faculteit, in verband met op andere wijze door de candidaat verworven practische ervaring of om andere bijzondere redenen, vrijstelling worden verleend.

6 6. Artikel 22 sex!es. Onze Minister van Onderwijs, Kunsüen en Wetenschappen is bevoegd in bijzondere gevallen met betrekking tot een daarvoor in aanmerking komende openbare of aangewezen bijzondere inrichting van voorbereidend hoger of middelbaar onderwijs en ten aanzien van bepaalde vakken voor een door hem te bepalen tijdsduur vrijstelling te verlenen van het leveren van het in artikel 22 bis, tweede lio, bedoelde bewijs. Artikel 2. Dit besluit treedt in werking op de tweede dag na die zijner afkondiging. Artikel 3. Hij die vóór de datum, vallende drie jaren na de inwerkingtreding van dit besluit, op grond van de bepalingen, geldende op de dag voorafgaande aan de inwerking t Bed ing daarvan, bevoegdheid heeft verkregen tot het geven van onderwijs, behoudt deze bevoegdheid. ifamens de Afdeling voornoemd,, Voorzitter, adjunct Secretaris