Inleiding. 1. Taak van de werkgever. 2. Klachtenregeling

Transcriptie

1 Inhoud Inleiding 1. Taak van de werkgever volgens de Arbo-wet 2. Klachtenregeling 3. Pedagogisch klimaat 4. Samenwerking met andere instellingen 5. Belangrijke beleidsonderdelen 5.1. Seksuele intimidatie 5.2 Fysieke maatregelen 5.3 Communicatie 6. Praktische adviezen 7. Afkortingen 8. Meer informatie

2 Inleiding Geweld is bijna gewoon geworden; vrijwel elke school heeft wel te maken met geweld. De media springen er maar wat graag bovenop, en lang niet altijd even objectief. De gemelde incidenten hebben betrekking op bezit van wapens onder de leerlingen en soms zelfs gebruik van deze wapens, seksuele intimidatie van en door leerlingen en werknemers, pesten en verbaal geweld tegenover werknemers. Maar ook loverboys, grove schendingen van privacy, hacken en andere vormen van vernielingen zijn helaas niet meer weg te denken. Elke werkgever (dus elk schoolbestuur) moet op grond van de Arbowet op een systematische wijze aandacht schenken aan alle problemen en veiligheidsrisico s in en rond de school. Hij moet zorgen voor een sociale veiligheid van alle betrokkenen: leerlingen, werknemers en ouders. 1. Taak van de werkgever De Arbowet schrijft voor, dat elke werkgever een zo goed mogelijk arbeidsomstandighedenbeleid voert. In dat beleid moet nadrukkelijk aandacht worden geschonken aan het beschermen van werknemers en leerlingen tegen seksuele intimidatie en tegen agressie en geweld. Werknemers en leerlingen moeten in een veilig schoolklimaat hun werk kunnen doen. Maar de werkgever heeft uiteraard ook zijn eigen verantwoordelijkheid te nemen in het licht van goed werkgeverschap. Daarbij is te denken aan: het opvangen van het slachtoffers; opstellen van duidelijke gedragsregels bij agresssie en geweld; het vóórkomen en voorkómen van agressie bespreken; maatregelen tegen de geweldpleger. De wet legt de verantwoordelijkheid voornamelijk bij de leiding van de school, maar zowel het tot stand komen van het gewenste beleid als de uitvoering ervan is afhankelijk van de medewerking van alle overige betrokkenen. 2. Klachtenregeling Sinds 1998 moet elke school een klachtenregeling hebben,.vakbonden hebben samen met de landelijke organisaties voor ouders, schoolleiders en besturen tezamen een model voor een klachtenregeling opgesteld.

3 Doel van de klachtenregeling is om ervoor te zorgen dat een school op een heldere en zorgvuldige wijze met voorkomende klachten omgaat. Een duidelijke procedure waarborgt toegankelijkheid van de klachtenregeling voor slechtoffers en draagt daardoor alleen al bij aan een veiliger schoolklimaat. De medezeggenschapsraad heeft instemmingsrecht met betrekking tot de vaststelling of wijziging van de klachtenregeling. 3. Pedagogisch klimaat Er is vaak een direct verband tussen de sociale binding die leerlingen hebben met hun school en de mate waarin op die school geweld voorkomt. Schoolbesturen kunnen ervoor zorgen, dat die sociale binding hechter wordt, onder meer door leerlingen aan te spreken op hun eigen verantwoordelijkheid en hen de mogelijkheid te bieden meer op hun eigen niveau en volgens eigen leerstijl werken. Een school moet niet alleen aandacht besteden aan het verwerven van kennis, maar ook het leren van sociale vaardigheden, waaronder de onderlinge omgangsvormen. Persoonlijk contact en individuele aandacht, onder meer in de vorm van leerlingbegeleiding en mentoraat, zijn essentieel. Ook het opbouwen van een netwerk van personen die slachtoffer zijn of zijn geweest van geweld in en rond de school, kan een positief effect hebben. De leerlingen kunnen daarbij een eigen rol krijgen. De school kan dit allemaal niet verwezenlijken zonder een goed en direct contact met de ouders/ verzorgers van de leerlingen. Een goed startpunt van een goed pedagogisch klimaat is het maken van duidelijke en herkenbare afspraken met de ouders/verzorgers over afbakening van de onderlinge verantwoordelijkheden bij de opvoeding van de kinderen. En dat zowel in het PO als in het VO. 4. Samenwerking met andere instellingen Onderwijsinstellingen zijn een afspiegeling van de maatschappij. Ook de samenleving zelf heeft in toenemende mate te maken met sociale onveiligheid in al zijn verscheidenheid. Het aanpakken van die sociale onveiligheid is daarom niet een zaak van de school alleen. Samenwerking met organisaties waar de leerlingen in hun directe leefomgeving mee te maken hebben of mee te maken kunnen krijgen is noodzakelijk. Hierbij kan gedacht worden aan het buurt- en jongerenwerk, het jeugdwelzijnswerk, het maatschappelijk werk, de RIAGG, de schoolarts, de GGD, culturele instellingen, CAD s, maar ook de politie. Het beleid van al deze instellingen kan door die onderlinge samenwerking beter op elkaar worden afgestemd. Bovendien kan gebruik gemaakt worden van elkaars ervaringen op het gebied van de aanpak van de sociale onveiligheid. 5. Belangrijke beleidsonderdelen

4 5.1 Seksuele intimidatie Sinds 1998 moet elke school een klachtenregeling hebben voor de interne, procedurele afwikkeling van klachten. Informatie daarover moet in de schoolgids zijn opgenomen. Op landelijk niveau zijn door het ministerie van OCW voor de verschillende sectoren in het onderwijs vertrouwensinspecteurs aangesteld. Om (strafbare vormen van) seksueel misbruik en seksuele intimidatie te bestrijden zijn alle schoolbesturen wettelijk verplicht aangifte te doen van zedenmisdrijven, gepleegd door werknemers van de school, maar ook van dergelijke misdrijven van stagiaires, ingehuurd personeel als schoonmakers en uitzendkrachten, en van vrijwilligers. Die aangifte gaat via een contact van het schoolbestuur met een vertrouwensinspecteur zodra het schoolbestuur vermoedt dat er sprake is van een zedenmisdrijf met een minderjarige. Dat is een leerling die op het moment van misbruik jonger was dan 18 jaar. Als uit het overleg met de vertrouwenspersoon blijkt dat er een redelijk vermoeden van een strafbaar feit is, moet het schoolbestuur aangifte doen van dit strafbare feit. Personeelsleden zijn verplicht om het schoolbestuur te informeren over feiten die wijzen op een mogelijk geval van ontucht. Personeelsleden hebben derhalve een meldplicht Fysieke maatregelen Het streven om geweld voor te zijn leidt soms tot een aantal maatregelen in de fysieke sfeer. Materiële hulpmiddelen zoals metaaldetectoren en draaihekjes bij de toegang, al dan niet tezamen met identiteitspasjes moeten de veiligheid bevorderen. Maar deze voorzieningen zijn slechts effectief in combinatie met andere maatregelen. Toezicht door personen werkt zonder meer preventief. Niet alleen kunnen deze personen ingrijpen voordat geweld escaleert, ook bevestigt hun aanwezigheid dat er in de instelling aandacht is voor het naleven en zonodig afdwingen van normen en procedures. Wel moet vooraf een goede inschatting gemaakt worden van de veiligheidsrisico s die deze personen zelf lopen. Een goede training en begeleiding van deze mensen in de frontlinie is daarom een prioriteit. Sociale veiligheid en een open karakter van de school kunnen wel eens op gespannen voet staan met elkaar. Videobewaking in de fietsenstalling en op andere plaatsen, en soms het inhuren van een bewakingsdienst maken het idee met een open school te maken te hebben al snel tot een illusie. Soms is het middel erger dan de kwaal en roepen bepaalde voorzieningen juist agressie op. Dit pleit ervoor om geen ad hoc maatregelen te nemen, maar belangen van betrokkenen goed tegen elkaar af te wegen, en

5 draagvlak te vinden voor veiligheidsmaatregelen. De medezeggenschapsraad (mr) vervult hier een belangrijke taak Communicatie De mr en de gmr krijgt informatie over het gevoerde beleid en over de beleidsvoornemens van het schoolbestuur. Op basis van die informatie kan de mr druk uitoefenen om onveilige en ongewenste situaties op te heffen. De klachtencommissie adviseert het schoolbestuur, en vormt als zodanig een heel direct en soms confronterend communicatiekanaal met ontevreden ouders en leerlingen. Het is niet uit te sluiten dat deze commissie ook meer algemeen tot bepaalde bevindingen komt.. Deze ongevraagde adviezen aan het bevoegde gezag kunnen bijzonder waardevol zijn. Ook de informele communicatie is van belang. Individuele medewerking van werknemers, ouders en leerlingen kunnne mee helpen onveilige situaties te signaleren, te beoordelen en te verhelpen. Niemand kan ruiken dat er problemen zijn, en soms is een open gesprek met de schooldirecteur over een bepaalde situatie voldoende om een risico uit de wereld te helpen. Voorwaarde: altijd respect hebben en tonen voor de ander. Ook een directeur is een mens, en voelt zich wel eens bedreigd door ouders. 6. Praktische adviezen 1. Spreek duidelijk af wat wel en niet kan; leg deze normen vast in de schoolgids. 2. Stel alleen regels op die redelijk, rechtvaardig en controleerbaar zijn; zorg voor een klachtenregeling. 3. Trek als team één lijn; spreek elkaar aan en meldt ongewenste situaties. 4. Een goed pedagogisch klimaat is cruciaal voor het voorkomen van geweld. 5. Bespreek het voorkomen en voorkomen van geweld, overal en met iedereen; neem anderen serieus. 6. Als geweld toch niet te vermijden is: zorg dan voor fysieke maatregelen die de gevolgen beperken. 7. Afkortingen MR OCW Medezeggenschapsraad Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen NieuwNeem een abonnement op het mr-servicepakket van de AOb

6 Rechtsbijstand bij geschillen? De AOb biedt medezeggenschapsraden deze mogelijkheid. Mr-en in het po en vo kunnen zich abonneren op het mr servicepakket. Met een abonnement heeft uw mr recht op kosteloze rechtsbijstand door de AOb. Zo bent u bij een geschil altijd verzekerd van adequate juridische bijstand. En dit is niet het enige voordeel van deze nieuwe service van de AOb. Met een abonnement kunt uw mr terecht bij de mr-helpdesk van de AOb. De raad ontvangt vier maal per jaar het blad Bulletin Medezeggenschap. En wil uw (g)mr zich laten begeleiden of bijstaan door een deskundig adviseur? Ook dát kan met een abonnement op het mr-servicepakket. Informatie over het mrservicepakket kunt u vanaf eind september vinden op 8. Meer informatie Heeft u een vraag over uw rechtspositie? Bent u lid van de MR en wilt u een advies over iets dat op uw school speelt? Wilt u weten welke cursussen u kunt volgen bij de AOb? Heeft u een algemene vraag of wilt u informatie ontvangen over het AOb lidmaatschap? Een brochure opvragen? Met al uw vragen en verzoeken kunt u terecht bij het Informatie en Advies Centrum van de Algemene Onderwijsbond. Wij zijn van maandag tot en met vrijdag bereikbaar van 8.30 tot uur op ofwel Info AOb (5 eurocent per minuut) en 24 uur per dag via info@aob.nl. U kunt ook faxen naar Meer informatie vindt u ook op En bezoek ook eens: