Langer thuis wonen in Maaspoort Verpleging en Verzorging. Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch

Transcriptie

1 Langer thuis wonen in Maaspoort Verpleging en Verzorging Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek November 2014

2 2

3 Samenvatting De landelijke overheid hervormt de langdurige zorg. Onderdeel van deze hervorming is de maatregel Langer thuis wonen. Alleen mensen met een hoge zorgzwaarte krijgen hun zorg voortaan gekoppeld aan verblijf in een instelling. Door de maatregel zullen mensen langer thuis blijven wonen. In dit onderzoek worden op basis van een aantal aannames de effecten van de maatregel Langer thuis wonen op het gebied van voorzieningen, zorg en wonen gekwantificeerd voor de wijk Maaspoort. We focussen daarbij alleen op de sector Verpleging en Verzorging. Aantal 75-plussers verdubbelt komende tien jaar in Maaspoort In Maaspoort zal de vergrijzing de komende tien jaar een zware stempel op de wijk gaan drukken. Het aantal inwoners tot 65 jaar daalt. Het aantal 65-plussers neemt toe, in het bijzonder de 75-plussers. Dat aantal verdubbelt. Ouderen wonen langer thuis Daar waar voorheen mensen met een middelzware zorg vraag instroomden in een intramurale instelling, zullen zij nu langer thuis wonen en mogelijk een beroep doen op collectieve (zorg)voorzieningen. Nabijheid voorzieningen mogelijk probleem Het aantal voorzieningen voor ouderen is beperkt in Maaspoort. De meeste winkel- en zorgvoorzieningen liggen voor in de wijk (tegen Noord aan). Ouderen die richting de Maas wonen in Maaspoort hebben een grote afstand te overbruggen naar voorzieningen. Het aantal voorzieningen en de nabijheid van voorzieningen is een punt van aandacht in Maaspoort. Aanname: de helft van alle 75-plussers heeft behoefte aan enige vorm van zorg en ondersteuning in 2024 gaat het om ongeveer 510 ouderen. Opgave voor Langer thuis wonen in Maaspoort # 75-plussers 2014 # 75-plussers 2024 Vraag 2024 Zorg en ondersteuning (+52%) plussers Opgave Aanbod beschermd en geclusterd wonen blijft gelijk In t Geerke wordt zorg verleend aan mensen met een hoge zorgzwaarte. Het gaat om 20 intramurale plaatsen. Vanuit t Geerke wordt zorg geleverd aan 30 geclusterde woningen. De extramuralisering heeft geen effect op het aanbod aan beschermd en geclusterd wonen in Maaspoort. Ook is er geen geplande nieuwbouw van beschermd of geclusterd wonen. Het aanbod blijft dus gelijk. Aanbod nultreden woningen blijft gelijk De komende tien jaar is er geen geplande nieuwbouw van nultreden woningen in Maaspoort. Het aanbod blijft gelijk met 630 woningen. Aanname: We gaan er van uit dat in 2024 een gelijk aandeel nultreden woningen beschikbaar is voor ouderen. In 2014 wordt 20% van alle nultreden woningen bewoond door 75-plussers. Daarmee ligt het potentiële aanbod in 2024 dat beschikbaar is voor de doelgroep ouderen op ongeveer 130 nultreden woningen. Meeste vraag naar geclusterd wonen Op basis van de huishoudensontwikkeling is een raming gemaakt van de toekomstige vraag naar beschermd, geclusterd en nultreden woningen. De verwachting is dat de vraag naar wonen met zorg het grootste zal zijn naar de categorie geclusterd wonen. 3

4 Aanname: 124 op de plussers hebben behoefte aan beschermd wonen. In 2024 zullen er ongeveer plussers in Maaspoort wonen. De behoefte aan beschermd wonen ligt dan op 55; 75% van alleenstaande huishoudens met een zorgvraag heeft behoefte aan geclusterd wonen, 25% aan een nultreden woning; 50% van de paren van 75 jaar en ouder met een zorgvraag heeft behoefte aan geclusterd wonen, 50% aan een nultreden woning. Tekort aan beschermd en geclusterd wonen in Maaspoort Op basis van deze aannames zou over tien jaar het aanbod aan beschermd en geclusterd wonen flink lager zijn dan de verwachte vraag. De verwachte vraag naar wonen met zorg zal toenemen. Het aanbod aan beschermd en geclusterd wonen blijft echter gelijk. Het aantal nultreden woningen is naar verwachting wel voldoende groot om aan de vraag van ouderen te voldoen. Opgave beschermd, geclusterd en nultreden woningen Vraag 2024 Aanbod 2024 Opgave Beschermd wonen Geclusterd wonen Nultreden woningen Totaal

5 Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Inhoudsopgave Inleiding Aanleiding: hervorming langdurige zorg Doel onderzoek Uitgangspunten onderzoek Langer thuis wonen Definities Leeswijzer Huidige en toekomstige situatie in Maaspoort Bevolking Voorzieningen Zorg Wonen Aanbod beschermd, geclusterd en nultreden woningen in Ontwikkelingen aanbod beschermd, geclusterd en nultreden woningen Ontwikkelingen vraag beschermd, geclusterd en nultreden woningen Opgave Langer thuis wonen in Maaspoort Bijlage 1: Basistabellen bevolking en zorggebruik Bijlage 2: Literatuur

6 1. Inleiding 1.1 Aanleiding: hervorming langdurige zorg De landelijke overheid hervormt de langdurige zorg. Onderdeel van deze hervorming is de maatregel Langer thuis wonen. Alleen mensen met een hoge zorgzwaarte krijgen hun zorg voortaan gekoppeld aan verblijf in een instelling. Door de maatregel zullen mensen langer thuis blijven wonen. De maatregel Langer thuis wonen zal de komende jaren de nodige gevolgen hebben voor inwoners van s-hertogenbosch, de gemeente en zorginstellingen. Daarom wil de gemeente s-hertogenbosch inzicht krijgen in de aanwezigheid en spreiding van vormen van wonen met zorg en welzijn en zorgvoorzieningen in wijken. 1.2 Doel onderzoek Het doel van dit onderzoek is het in kaart brengen van kenmerken van de woningvoorraad, zorgvastgoed, collectieve zorgvoorzieningen en sociaal-demografische kenmerken van bewoners op stedelijk en wijkniveau. Daarnaast maken we ook een doorkijk naar Hoe ontwikkelt de bevolking zich en welke gevolgen heeft dat voor de vraag naar wonen met zorg en welzijn? Tot slot onderzoeken we in hoeverre het toekomstige aanbod aansluit bij de vraag. In 2013 is de pilot voor het onderzoek Langer thuis wonen Zuidoost uitgevoerd. De in deze pilot ontwikkelde aanpak bleek een goed hulpmiddel voor het matchen van vraag en aanbod op het gebied van wonen en zorg. Daarom is in 2014 besloten om voor iedere wijk in s-hertogenbosch een vergelijkbaar onderzoek uit te voeren. Dit is het rapport van Maaspoort voor de sector Verpleging en Verzorging. 1.3 Uitgangspunten onderzoek Langer thuis wonen Kern van de maatregel Langer thuis wonen is dat mensen met een lichtere zorgzwaarte geen indicatie meer krijgen voor verblijf in een zorginstelling. Deze paragraaf beschrijft de belangrijkste definities en uitgangspunten van het onderzoek. Indicaties en zorgzwaartepakketten Om zorg in combinatie met verblijf in een instelling te krijgen, heeft iemand een indicatie nodig. Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) bepaalt of iemand een indicatie krijgt. Het zorgzwaartepakket (ZZP) beschrijft welke ondersteuning of zorg iemand nodig heeft. Hoe hoger de ZZP hoe intensiever de zorgvraag. Met ingang van 2014 zijn de ZZP1 tot en met 3 komen te vervallen. Mensen die een nieuwe indicatie krijgen met een dergelijke zorgzwaarte hebben geen recht meer op zorg gekoppeld aan verblijf in een instelling. Met andere woorden, zij hebben geen recht meer op een plaats in een verzorgingshuis of verpleeghuis. 6

7 Zorggebruik en persoonskenmerken TNO heeft onderzocht welke relaties er bestaan tussen persoonskenmerken, gezondheid en het gebruik van zorg en ondersteuning. Persoonskenmerken die vooral bepalend zijn voor het gebruik van zorg zijn: hoe ouder men is, hoe vaker men zorg gebruikt; alleenstaanden hebben vaker te maken met beperkingen dan mensen die samenwonen; huishoudens met een hoger inkomen of eigenaar-bewoners maken vaker gebruik van particuliere zorg; vanaf het 70 ste levensjaar neemt het eigenwoningbezit af; thuiszorg is het voornaamste zorgproduct; op hogere leeftijd wil men liever niet verhuizen; als men toch verhuist hangt dit mogelijk samen met het huidige of verwachte zorggebruik en de behoefte aan meer voorzieningen in de nabijheid (Post et al, 2012). 1.4 Definities In deze paragraaf staan de belangrijkste definities die gebruikt zijn in het onderzoek Langer thuis wonen: Wetten en beleid AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten betaalt de langdurige zorg voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Wmo Wet Maatschappelijke Ondersteuning regelt dat mensen met een beperking ondersteuning kunnen krijgen. De gemeente voert de Wmo uit. Langer thuis wonen Dit is een maatregel van de landelijke overheid. Alleen mensen met een hoge zorgzwaarte krijgen hun zorg gekoppeld aan verblijf in een instelling. Dat betekent dat de bewoner één rekening krijgt, waarin geen onderscheid te maken is tussen de kosten voor de woning en de kosten voor de zorg. ZZP Een zorgzwaartepakket beschrijft welke ondersteuning of zorg iemand nodig heeft. Hoe hoger de ZZP, hoe intensiever de zorgvraag. Woonvormen (vastgoed) Beschermd wonen (intramuraal wonen) Betreft wonen in een instelling. Hier is 24 uur per dag zorg aanwezig. Voorbeelden zijn verpleeghuizen of kleinschalige woonprojecten voor dementerende ouderen. Beschermd wonen wordt gefinancierd vanuit de AWBZ. Geclusterd wonen (extramuraal wonen met zorg op afroep) Dit zijn zelfstandige woningen waarbij de bewoner gebruik kan maken van verpleging of verzorging van een nabijgelegen zorgsteunpunt. Voorbeelden zijn seniorenplus woningen, aanleunwoningen, inleunwoningen en zorgwoningen. Nultreden woningen Dit zijn zelfstandige woningen met diverse kenmerken waardoor ze meer geschikt zijn voor ouderen dan reguliere woningen. De voordeur is zonder trap bereikbaar. In de woning zijn de hoofdvertrekken (woonkamer, slaapkamer, douche/wc en keuken) zonder traplopen te bereiken. Voorbeelden zijn galerijflats met lift, bungalows of ingrijpend aangepaste woningen. 7

8 Overige definities Vergrijzing Is een maat waarin het aantal 65-plussers wordt afgezet tegen de productieve bevolking (20-64 jarigen). In een gebied waar de vergrijzing hoog is, zijn er dus veel 65-plussers in vergelijking tot het aantal jarigen. Basiszorginfrastructuur Alle gebouwen waarin zorg en welzijnsdiensten worden geleverd door organisaties én die toegankelijk zijn voor bewoners uit de wijk / stad. Het gebouw moet een ontmoetingsfunctie hebben en er moet enige vorm van zorg of welzijnsdienst worden verleend. Bijvoorbeeld een wijkplein waar bewoners samen koffie kunnen drinken en waar de Wmo-consulent spreekuur houdt. Zorg en ondersteuning Alle mogelijke vormen van zorg en ondersteuning die geleverd worden aan inwoners van s- Hertogenbosch die hulp nodig hebben om zelfstandig te kunnen wonen. Dit kan variëren van verpleegzorg, budgetbegeleiding tot het halen van een boodschap. Door de bezuinigingen zal er deels een verschuiving plaatsvinden van hulp door professionals naar hulp door vrijwilligers en mantelzorgers. 1.5 Leeswijzer Hoofdstuk twee schetst de huidige stand van zaken in Maaspoort op het gebied van de bevolking, voorzieningen, zorg(gebruik) en wonen. Daarnaast worden de verwachte ontwikkelingen voor de komende 10 jaar beschreven. Het laatste hoofdstuk kijkt in hoeverre toekomstige vraag en aanbod overeen komen. 8

9 2. Huidige en toekomstige situatie in Maaspoort In dit hoofdstuk komen de ontwikkelingen op het gebied van bevolking, voorzieningen, zorggebruik en wonen aan bod. Het gaat om de ontwikkeling op wijkniveau. Daar waar grote afwijkingen zijn per buurt, worden die toegelicht. 2.1 Bevolking Meeste alleenstaande 75-plussers in Maasdal en Maasvallei In Maaspoort is 4% van alle inwoners 75 jaar of ouder. In s-hertogenbosch is dat 7%. Van alle 75- plus huishoudens is ruim de helft (54%) alleenstaand. Dat is wat lager dan het stedelijk gemiddelde. Met andere woorden, in Maaspoort wonen relatief veel oudere paren. In de bijlage zijn extra tabellen opgenomen over de bevolkingssamenstelling in Maaspoort. Bevolking Maaspoort daalt, aantal ouderen neemt sterk toe Vanaf 2005 daalt het aantal inwoners van Maaspoort. Deze daling zal de komende jaren verder doorzetten. In 2024 zullen er 6% minder mensen wonen dan in In Maaspoort zal de vergrijzing de komende 10 jaar een zware stempel op de wijk gaan drukken. Het aantal 75-plussers verdubbelt, van 670 in 2014 naar in Ondanks dat de vergrijzing de komende jaren en zware stempel op de wijk zal drukken, zal Maaspoort in 2030 niet de meest vergrijsde wijk van s-hertogenbosch zijn. Dat zullen Rosmalen Zuid en Zuidoost zijn. Totale bevolking Maaspoort daalt, aantal 75-plussers verdubbelt leeftijd 85 eo Mannen Vrouwen Bron: GBA 2014, bewerking O&S 9

10 75 jaar of ouder jonger dan 75 jaar Steeds meer eenpersoons huishoudens, onder 75-plussers juist relatief meer paren Naast een verandering in leeftijdssamenstelling, zal ook de huishoudsamenstelling veranderen. Er komen steeds meer eenpersoonshuishoudens. Anno 2014 bestaat 26% van alle huishoudens in Maaspoort uit één persoon. Over tien jaar zal dat aandeel oplopen tot 30%. Het totale aantal huishoudens van 75 jaar en ouder zal met 56% toenemen. Door de toegenomen levensverwachting zullen er relatief meer paren van 75 jaar en ouder zijn. Het aantal oude paren neemt met 70% toe. Het aantal alleenstaande 75-plussers neemt met 41% toe. 70% meer oudere paren eenpersoons meerpersoons eenpersoons meerpersoons Uitgangspunt Langer thuis wonen: hoe ouder men is, hoe vaker men zorg gebruikt; alleenstaanden hebben vaker te maken met beperkingen dan mensen die samenwonen; Het aantal 75-plussers neemt de komende tien jaar met 52% toe. Het aantal 75-plus paren neemt met 70% toe, het aantal alleenstaande 75-plussers neemt met 41% toe. Beide ontwikkelingen zullen bijdragen aan een hoger zorggebruik over tien jaar. 10

11 In Maasoever wonen meeste ouderen in een koopwoning In Maaspoort is duidelijk te zien, dat hoe ouder men wordt, hoe vaker men in een huurwoning woont. Van alle huishoudens van jaar woont 38% in een huurwoning. Van alle 75-plus huishoudens is dit aandeel opgelopen tot 61%. In de buurten Maasvallei en Maasdal woont ruim 90% van alle 75-plus huishoudens in een huurwoning (zie bijlage). Maasoever is daar een uitzondering op. Meer dan 95% van alle huishoudens van 65 jaar en ouder in Maasoever, woont in een koopwoning. Steeds meer ouderen in een koopwoning In 2014 woont 39% van alle 75-plus huishoudens in een koopwoning. De verwachting is dat over tien jaar dit aandeel is opgelopen tot 45%. Dat is gelijk aan het stedelijk gemiddelde. In 2024 woont 45% van alle 75-plussers in een koopwoning 75 jaar e.o jaar jaar 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Uitgangspunt onderzoek Langer thuis wonen: vanaf het 70 ste levensjaar neemt het eigenwoningbezit af; op hogere leeftijd wil men liever niet verhuizen; als men toch verhuist hangt dit mogelijk samen met het huidige of verwachte zorggebruik en de behoefte aan meer voorzieningen in de nabijheid Een meerderheid van de 75-plussers woont in een huurwoning, ook over tien jaar. In 2024 zal ongeveer 45% van alle 75-plussers in Maaspoort in een koopwoning wonen en daar tot op hoge leeftijd willen blijven wonen. De verwachting is dat ouderen alleen zullen verhuizen als hun gezondheid zo slecht is dat zij zich thuis niet meer kunnen redden. 11

12 Grote verschillen in inkomen in Maaspoort In Maaspoort wonen in verhouding tot het stedelijk gemiddelde minder huishoudens met een laag inkomen. Toch zijn de verschillen in inkomen tussen de buurten relatief groot. In de buurten Maasdal, Lokeren en Maasstroom wonen betrekkelijk veel huishoudens met een laag inkomen. Ruim 8% van alle huishoudens die in deze buurten wonen behoort tot de minima. In de buurt Het Zilverpark wonen juist zeer weinig huishoudens met een laag inkomen, slechts 2,5%. De verschillen in inkomen tussen de buurten van Maaspoort zijn groot. Meeste huishoudens met laag inkomen in Maasdal % huishoudens met een laag inkomen gem. gestandaardiseerd hh inkomen De Italiaanse buurt 4,0% Maasdal 9,2% Abdijenbuurt 6,0% Lokeren 8,1% Maasstroom 8,0% De Staatsliedenbuurt 6,5% Het Zilverpark 2,5% Maasvallei 3,4% Maasoever 3,5% Maaspoort 5,8% s-hertogenbosch 8,5% Bron: RIO 2011 Uitgangspunt onderzoek Langer thuis wonen: huishoudens met een hoger inkomen of eigenaar-bewoners maken vaker gebruik van particuliere zorg. Bijna 6% van alle huishoudens in Maaspoort is een minima huishouden. Er zijn grote verschillen tussen de buurten in inkomen. In Het Zilverpark is slechts 2,5% van alle huishoudens een minima huishouden. In Maasdal is dat 9,2%. De verwachting is dat huishoudens met een laag inkomen vaker een beroep zullen doen op zorg en ondersteuning van de gemeente. 12

13 2.2 Voorzieningen Cello heeft aan t Geerke een aantal zelfstandige appartementen voor mensen met een verstandelijke beperking. Bij de appartementen hoort een inloopruimte. In De Schans worden diverse activiteiten georganiseerd en kunnen bewoners elkaar ontmoeten. Het ouderensteunpunt De Epigoon biedt ruimte voor dagbesteding voor ouderen. Basiszorginfrastructuur Maaspoort Voorziening Organisatie Activiteit t Geerke BrabantZorg, Cello Inloopruimte verstandelijk beperkten De Schans Stichting De Schans Diverse activiteiten / ontmoeting Ouderensteunpunt De Epigoon Divers Dagbesteding De kaart op de volgende pagina geeft een overzicht van waar in 2014 de meeste 75-plussers wonen (hoe roder, hoe hoger de concentratie van 75-plussers). De rode kruisjes op de kaart staan symbool voor de intramurale instellingen, de groene kruisjes voor de basiszorginfrastructuur. 13

14 14

15 2.3 Zorg De cijfers in deze paragraaf gaan over gebruik van zorg door ouderen, maar ook door overige doelgroepen. Er zijn geen cijfers beschikbaar over het gebruik van de Wmo en extramurale AWBZ waarin onderscheid gemaakt kan worden tussen ouderen en overige doelgroepen. 3% van de inwoners in Maaspoort maakt gebruik van Wmo, 2% van extramurale AWBZ In Maaspoort maakt 3% van alle inwoners gebruik van één of meerdere Wmo voorzieningen. Het gebruik van de extramurale AWBZ ligt wat lager. Dat is 2% van alle inwoners. In vergelijking met andere wijken van s-hertogenbosch maken inwoners van Maaspoort weinig gebruik van Wmo of de extramurale AWBZ. Gemiddeld ligt het gebruik namelijk op respectievelijk 5% voor de Wmo en 3% voor AWBZ. Hoogste aandeel bewoners met Wmo in Zuidoost en Rosmalen zuid 's-hertogenbosch Zuidoost Rosmalen zuid Noord West Binnenstad Graafsepoort Muntel / Vliert Rosmalen noord Maaspoort De Groote Wielen Empel Engelen Wmo AWBZ 0% 2% 4% 6% 8% 10% % bewoners dat gebruik maakt van Wmo en/of AWBZ (2013) Sterke toename aantal ouderen, sterke toename vraag naar zorg en ondersteuning in Maaspoort Hoe ouder men wordt, hoe vaker men een beroep doet op zorg en ondersteuning. Dat is ook terug te zien in het huidige Wmo gebruik. Nu maakt nog maar 3% van alle inwoners in Maaspoort gebruik van een of meerdere Wmo voorzieningen. Van deze groep is bijna de helft 75 jaar of ouder. Dit is in lijn met landelijk onderzoek. Dat laat zien dat het zorggebruik vanaf het 80-ste levensjaar flink toeneemt. Van de groep 90-plus maakt bijna iedereen gebruik van zorg (Post et al, 2012). Dat zal naar verwachting zo blijven. De komende tien jaar verdubbelt het aantal ouderen in Maaspoort. De verwachting is dat de vraag naar zorg en ondersteuning ook flink zal toenemen. 15

16 2.4 Wonen Aanbod beschermd, geclusterd en nultreden woningen in 2014 Klein aanbod beschermd en geclusterd wonen in Maaspoort In Maaspoort staat een complex voor intramurale zorg voor ouderen, t Geerke. Daar zijn 20 plaatsen voor mensen met een hoge zorgzwaarte (5+). Beschermd (intramuraal) wonen in Maaspoort (2014) Zuidoost Noord Rosmalen zuid Binnenstad West Graafsepoort Maaspoort Engelen Empel De Groote Wielen Rosmalen noord Muntel/Vliert ZZP1+2 ZZP3+4 ZZP5+ intramurale capaciteit 2014 Bij t Geerke staan ook ongeveer 30 seniorenplus woningen, deze vallen in de categorie geclusterd wonen. Geclusterd wonen in Maaspoort (2014) Zuidoost Binnenstad Noord West Rosmalen zuid Rosmalen noord De Groote Wielen Graafsepoort Maaspoort Engelen Empel Muntel/Vliert geclusterd wonen

17 9% van alle woningen in Maaspoort is een nultreden woning In Maaspoort is 9% van alle woningen een nultreden woning. Het gaat om zo n 630 woningen. De meeste nultreden woningen liggen in de buurt Maasoever. Ook staan er een aantal nultreden woningen in Maasdal en Maasvallei. In de overige buurten van Maaspoort staan vooral grondgebonden woningen. Nultreden woningen in Maaspoort (2014) 's-hertogenbosch West Graafsepoort Engelen De Groote Wielen Zuidoost Binnenstad Maaspoort Muntel/Vliert Rosmalen zuid Noord Rosmalen noord Empel 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% aandeel nultreden woningen 2014 Ongeveer 20% van alle nultreden woningen wordt bewoond door 75-plussers In Maaspoort wordt ongeveer 20% van alle nultreden woningen bewoond door een huishouden van 75 jaar of ouder. nultreden 6% 26% 16% 32% 20% tot 30 jr jr jr jr overig 6% 56% 22% 11% 6% 75 jr e.o. 0% 20% 40% 60% 80% 100% 17

18 2.4.2 Ontwikkelingen aanbod beschermd, geclusterd en nultreden woningen Door de maatregel Langer thuis wonen wordt de instroom voor mensen met een lage zorgzwaarte in een instelling beperkt. In dit onderzoek gaan we er van uit dat (conform de landelijke richtlijn) over tien jaar alle plaatsen met ZZP 1 en 2 en de helft van ZZP 3 en 4 vervalt. In Maaspoort blijft de intramurale capaciteit gelijk. Aanname: alle ZZP VV01 en 02 en de helft van ZZP VV03 en 04 worden geëxtramuraliseerd. Effect: De intramurale capaciteit zal voor de sector verpleging en verzorging in Maaspoort gelijk blijven met 20 intramurale plaatsen. Deze ontwikkeling is gebaseerd op een aanname. Zorgorganisaties zijn druk doende om te kijken op welke manier zij hun vrijvallende capaciteit gaan inzetten. Een deel zal mogelijk toch ingezet worden voor beschermd (intramuraal) wonen. Ontwikkeling aanbod beschermd wonen in Maaspoort Wijk 2014* 2024 Ontwikkeling Maaspoort t Geerke Totaal *aantallen afgerond op 10-tallen Bron: SO/WGZ (2014) Aanname: alle vrijvallende intramurale capaciteit komt in de categorie geclusterd wonen. Effect: Het aantal geclusterde woningen blijft gelijk. Er is geen vrijvallende intramurale capaciteit en geen geplande nieuwbouw. Het aantal geclusterde woningen blijft gelijk, 30 seniorenplus woningen. Ontwikkeling aanbod geclusterd wonen in s-hertogenbosch Wijk 2014* 2024 Ontwikkeling Maaspoort t Geerke Totaal *aantallen afgerond op 10-tallen Bron: SO/WGZ (2014) In Maaspoort is voor de komende tien jaar geen geplande nieuwbouw van nultreden woningen. Het aanbod nultreden blijft gelijk met 630 woningen. In 2014 wordt 20% van alle nultreden woningen in Maaspoort bewoond door 75-plussers. Aanname: We gaan er van uit dat in 2024 een gelijk aandeel nultreden woningen beschikbaar is voor ouderen. Effect: Daarmee ligt het potentiële aanbod in 2024 dat beschikbaar is voor de doelgroep ouderen op ongeveer 130 nultreden woningen. 18

19 De onderstaande tabel geeft een samenvatting van het potentiële aanbod aan beschermd, geclusterd en nultreden woningen in Het gaat om 180 woningen. Potentiële aanbod aan beschermd, geclusterd en nultreden woningen Maaspoort Beschermd Geclusterd Nultreden totaal Nultreden beschikbaar 75-plus Totaal

20 2.4.3 Ontwikkelingen vraag beschermd, geclusterd en nultreden woningen Om een schatting te maken van de toekomstige vraag naar wonen met zorg, maken we gebruik van de huishoudensontwikkeling. Aanname: Voor de behoefte aan beschermd wonen maken we gebruik van de raming van het zorgkantoor. Het zorgkantoor gaat er van uit dat 124 op de plussers behoefte heeft aan beschermd wonen. Effect: In 2024 zullen er ongeveer plussers in Maaspoort wonen. De behoefte aan beschermd wonen ligt dan op 55. Aanname: 1) de helft van de resterende huishoudens van 75 jaar en ouder maakt gebruik van zorg. Zij hebben behoefte aan zorg in combinatie met wonen. Zij zullen behoefte hebben aan een geclusterde of nultreden woning. 2) Alleenstaanden maken vaker gebruik van zorg dan oudere paren. Daarom gaan we er van uit dat 25% van alleenstaande huishoudens met zorgvraag behoefte hebben aan een nultreden woning en 75% behoefte heeft aan een geclusterde woning. Bij oudere paren ligt deze verdeling anders: 50% heeft behoefte aan een nultreden woning en 50% aan een geclusterde woning. Deze verdeling is een globale vertaling van de resultaten van het onderzoek van TNO (Post et al, 2012). De onderstaande figuur laat zien op welke manier de toekomstige vraag naar geschikt en verzorgd wonen is bepaald. Schatting toekomstige behoefte aan beschermd, geclusterd en nultreden woningen in Maaspoort Huishoudens van 75 jaar en ouder (780 in 2024) Huishoudens van 75 jaar en ouder Behoefte aan extramurale zorg (360 in 2024) 49% meerpersoonshuishouden (380) 50% behoefte aan zorg 49% meerpersoonshuishouden (180) 51% eenpersoonshuishouden (400) 51% eenpersoonshuishouden (180) beschermd wonen: 124 van de plussers (55) 50% geclusterd wonen (90) 50% nultreden woningen (90) 75% geclusterd wonen (135) 25% nultreden woningen (45) 20

21 Effect: Op basis van deze aannames zullen in 2024 ongeveer 55 ouderen behoefte hebben aan beschermd wonen, 225 ouderen aan geclusterd wonen en zal er een vraag zijn naar bijna 135 nultreden woningen voor ouderen in Maaspoort. Potentiële vraag van ouderen naar beschermd, geclusterd en nultreden woningen 2024 Beschermd 55 Geclusterd 225 Nultreden 135 Totaal

22 3. Opgave Langer thuis wonen in Maaspoort In dit laatste hoofdstuk vatten we de belangrijkste effecten van de maatregel Langer thuis wonen in Maaspoort samen. Daarbij schetsen we een beeld van de opgave waar bewoners, gemeente en zorgpartijen in Maaspoort de komende 10 jaar voor komen te staan. We focussen daarbij alleen op de sector Verpleging en Verzorging. Tabellen 3.1 en 3.2 geven een samenvatting van de opgave voor Maaspoort. Een groene arcering betekent dat er geen grote opgave zal zijn. Oranje staat voor een middelgrote opgave en rood voor een grote opgave. Verdubbeling van het aantal 75-plussers in Maaspoort In Maaspoort is 4% van alle inwoners 75 jaar of ouder. De komende tien jaar verdubbelt het aantal 75- plussers. In 2024 is 6% van alle inwoners 75 jaar en ouder. Op de lange termijn zet deze groei verder door. In 2030 zal 8% van de bevolking 75 jaar en ouder zijn. Het aantal personen jonger dan 65 jaar daalt juist. Kortom, Maaspoort gaat de komende jaren flink vergrijzen. Ouderen wonen langer thuis Daar waar voorheen mensen met een middelzware zorg vraag instroomden in een intramurale instelling, zullen zij nu langer thuis wonen. Toenemende vraag naar zorg en ondersteuning in Maaspoort Beide ontwikkelingen dragen bij aan een grotere vraag naar zorg en ondersteuning. Het aantal ouderen verdubbelt in Maaspoort. Het aantal voorzieningen voor ouderen is beperkt in Maaspoort. De huidige basiszorginfrastructuur lijkt onvoldoende groot om te voldoen aan de toenemende vraag naar zorg en ondersteuning. Aanname: de helft van alle 75-plussers heeft behoefte aan enige vorm van zorg en ondersteuning in 2024 gaat het om ongeveer 510 ouderen. Tabel 3.1: Opgave voor Langer thuis wonen in Maaspoort # 75-plussers 2014 # 75-plussers 2024 Vraag 2024 Zorg en ondersteuning (+54%) plussers Opgave Aanbod wonen met zorg blijft gelijk in Maaspoort Alleen ouderen met een hoge zorgzwaarte hebben in de toekomst recht op zorg met verblijf. Daardoor zal de instroom in intramurale instellingen de komende jaren afnemen. In t Geerke wordt alleen zorg geleverd aan ouderen met een hoge zorgzwaarte. De extramuralisering heeft dus geen effect op het aanbod beschermd wonen in Maaspoort. Aanname: over tien jaar vervallen alle plaatsen met ZZP1 en 2 en de helft van ZZP 3 en 4. Het aanbod in Maaspoort aan beschermd (intramuraal) wonen voor ouderen blijft gelijk met 20 plaatsen. Er is geen vrijvallende capaciteit en geen geplande nieuwbouw van geclusterde woningen. Daardoor blijft het aanbod aan geclusterd wonen in Maaspoort gelijk, namelijk 30 woningen. Aanname: alle vrijvallende intramurale capaciteit komt in de categorie geclusterd wonen. Het aanbod aan geclusterd wonen voor ouderen blijft gelijk, namelijk 30 woningen. 22

23 Geen geplande nieuwbouw van nultreden woningen in Maaspoort Het aanbod aan nultreden woningen blijft gelijk, 630 woningen. Daarvan wordt ongeveer 20% in 2014 bewoond door 75-plussers. Aanname: We gaan er van uit dat in 2024 een gelijk aandeel nultreden woningen beschikbaar is voor ouderen. In 2014 wordt 20% van alle nultreden woningen bewoond door 75-plussers. Daarmee ligt het potentiële aanbod in 2024 dat beschikbaar is voor de doelgroep ouderen op ongeveer 130 nultreden woningen. Meeste vraag naar geclusterd wonen Op basis van de huishoudensontwikkeling is een raming gemaakt van de toekomstige vraag naar beschermd, geclusterd en nultreden woningen. De verwachting is dat de vraag naar wonen met zorg het grootste zal zijn naar de categorie geclusterd wonen. Aanname: 124 op de plussers hebben behoefte aan beschermd wonen. In 2024 zullen er ongeveer plussers in Maaspoort wonen. De behoefte aan beschermd wonen ligt dan op 55; 75% van alleenstaande huishoudens met een zorgvraag heeft behoefte aan geclusterd wonen, 25% aan een nultreden woning; 50% van de paren van 75 jaar en ouder met een zorgvraag heeft behoefte aan geclusterd wonen, 50% aan een nultreden woning. Tekort aan beschermd en geclusterd wonen in Maaspoort Op basis van deze aannames zou over tien jaar het aanbod aan beschermd en geclusterd wonen flink lager zijn dan de verwachte vraag. De verwachte vraag naar wonen met zorg zal toenemen door ten eerste de sterke toename van het aantal ouderen. Ten tweede doordat ouderen met een middelzware zorg vraag die voorheen instroomden in een intramurale instelling, nu langer thuis zullen wonen. Het aanbod aan beschermd en geclusterd wonen blijft echter gelijk. Het aantal nultreden woningen is naar verwachting wel voldoende groot om aan de vraag van ouderen te voldoen. Tabel 3.2: Opgave beschermd, geclusterd en nultreden woningen Vraag 2024 Aanbod 2024 Opgave Beschermd wonen Geclusterd wonen Nultreden woningen Totaal

24 Bijlage 1: Basistabellen bevolking en zorggebruik Tabel B1: Aandeel alleenstaande huishoudens van 65 jaar en ouder (2014) 1 # huishoudens jaar waarvan alleenstaand % # huishoudens 75+ waarvan alleenstaand % Totaal aantal huishoudens Italiaanse buurt 57 26% Maasdal % % Abdijenbuurt 76 21% Lokeren 53 23% Maasstroom 90 29% Staatsliedenbuurt % 63 46% 768 Het Zilverpark 60 33% Maasvallei 83 42% % 871 Maasoever % 58 43% Maaspoort % % s-hertogenbosch % % Tabel B2: Aandeel huishoudens van 65 jaar en ouder in een huurwoning (2014) # huishoudens jaar waarvan in een huurwoning % # huishoudens 75+ waarvan in een huurwoning % Italiaanse buurt 57 28% 36 Maasdal % % Abdijenbuurt 76 30% 38 Lokeren 53 17% 19 Maasstroom 90 59% 28 Staatsliedenbuurt % 63 38% Het Zilverpark 60 17% 30 Maasvallei 83 75% % Maasoever 187 2% 58 3% Maaspoort % % s-hertogenbosch % % Bron: databank regionale woningmarktmonitor 2014, bewerking O&S Tabel B3: Percentage huishoudens met één of meerdere Wmo-voorzieningen per buurt (2013) Maaspoort 6% stedelijk gemiddelde 10% Maasoever Maasvallei Het Zilverpark Staatsliedenbuurt Maasstroom Lokeren Abdijenbuurt Maasdal Italiaanse buurt 3% 2% 3% 5% 6% 7% 8% 10% 11% 0% 10% 20% 30% 40% 1 Bij een celvulling van <50 wordt geen percentage gegeven. 24

25 Bijlage 2: Literatuur Rapporten: Rossum, van Froukje, Leidelmeijer, Kees, Wever, Thierry, Ham, van den Marijke (2014), Randvoorwaarden voor extramuraal wonen bij ZZP s VV 01 t/m 04, RIGO Research, Amsterdam Post, Harry, Poulus, Co, Galen, van Jaap, Staalduinen, van Willeke (2012), Wonen, zorggebruik en verhuisgedrag van ouderen, Een kwantitatieve analyse, TNO, Soesterberg Overige bronnen: Bevolkingsprognose gemeente s-hertogenbosch , FIB, Onderzoek & Statistiek Gebruik Wmo in 2013, WeenerXL, informatie management Gebruik AWBZ in 2013, HHM, Impact analyse maatregelen AWBZ gemeente s-hertogenbosch (oktober 2013) 25