Extra bijlagen ( 1. Budgettaire kerngegevens De belasting- en premieontvangsten 10

Transcriptie

1 Inhoud Extra bijlagen ( 1. Budgettaire kerngegevens 3 2. De uitgaven en niet-belastingontvangsten 6 3. De belasting- en premieontvangsten EMU-saldo, EMU-schuld, sociale fondsen en financieringsbehoefte Belastinguitgaven Monitor ombuigingen/intensiveringen Administratieve lastenreductie voor het bedrijfsleven Verticale Toelichting 55 Overzicht garanties 128 Inhoud 1

2 Inhoud 2

3 Internetbijlage 1. Budgettaire kerngegevens Tabel 1.1 Budgettaire kerngegevens (x miljoen, min betekent uitgaven) MN FJR Verschil 1. Netto-uitgaven onder het kader RBG-eng Netto-begrotingsgefinancierde SZA-uitgaven Netto uitgaven niet relevant voor enig kader* Netto begrotingsgefinancierde uitgaven Belastingen Uitgavenreserve Overig EMU-saldo Centrale Overheid EMU-saldo Lokale Overheid EMU-saldo Sociale Fondsen EMU-saldo (- = tekort) EMU-saldo in % BBP 1,8% 0,6% 2,4% EMU-schuld EMU-schuld in % BBP 55,4% 48,7% 6,7% BBP * Exclusief aflossing en uitgifte vaste schuld In de tabellen 1.2 tot en met 1.4 wordt per uitgavenkader eerst de bepaling van de reële ijklijnen weergegeven. De reële ijklijnen worden bepaald door de meerjarencijfers (die relevant zijn voor de respectievelijke ijklijnen) ten tijde van de Voorjaarsnota 2003/het Hoofdlijnenakkoord de defleren met de raming voor de prijsontwikkeling van de Nationale Bestedingen (NB-deflator) ten tijde van de Voorjaarsnota 2003/het Hoofdlijnenakkoord. Vervolgens wordt weergegeven hoe de actuele raming van de uitgaven zich verhoudt tot de ijklijn in lopende prijzen. De ijklijn in lopende prijzen is te bepalen door de reële ijklijn te corrigeren voor de actuele raming van de deflator. Daarnaast wordt gecorrigeerd voor de overboekingen tussen enerzijds de sector Sociale Zekerheid en Arbeidsmarkt (SZA) en de sector Zorg, en anderzijds de. Ook wordt gecorrigeerd voor statistische factoren. Internetbijlage 1. Budgettaire kerngegevens 3

4 Tabel 1.2 Uitgaventoetsing (x miljoen; min betekent onderschrijding) MN FJR Verschil 1. Raming uitgavenkader bij Hoofdlijnenakkoord pnb ten tijde van Voorjaarsnota 2003/MLT 1,0516 1, Reële ijklijn NB-deflator 1,0361 1,0371 0, Uitgavenreserve (aanwending) Overboekingen Statistisch Uitgavenkader RBG-eng in lopende prijzen Actuele ramingen uitgaven Onderschrijding kader RBG-eng (10=9 8) Tabel 1.3 Uitgaventoetsing Sociale Zekerheid en Arbeidsmarkt (x miljoen; min betekent onderschrijding) MN FJR Verschil 1. Raming uitgavenkader bij Hoofdlijnenakkoord pnb ten tijde van Voorjaarsnota 2003/MLT 1,0516 1, Reële ijklijn NB-deflator 1,0361 1,0371 0, Uitgavenreserve (aanwending) Overboekingen Statistisch Uitgavenkader SZA in lopende prijzen Actuele ramingen uitgaven w.v. begrotingsgefinancierd w.v. premiegefinancierd Onderschrijding kader SZA (10=9 8) Tabel 1.4 Uitgaventoetsing Budgettair Kader Zorg (x miljoen; min betekent onderschrijding) MN FJR Verschil 1. Raming uitgavenkader bij Hoofdlijnenakkoord pnb ten tijde van Voorjaarsnota 2003/MLT 1,0516 1, Reële BKZ NB-deflator 1,0361 1,0371 0, Uitgavenreserve (aanwending) Overboekingen Statistisch BKZ in lopende prijzen Actuele ramingen uitgaven Overschrijding kader BKZ (10=9 8) Internetbijlage 1. Budgettaire kerngegevens 4

5 Tabel 1.5 Uitgaventoetsing totaal Kader (x miljoen; min betekent onderschrijding) MN FJR Verschil 1. Reële ijklijnen NB-deflator 1,0361 1,0371 0, Uitgavenreserve (aanwending) Overboekingen Statistisch Uitgavenkader in lopende prijzen Actuele ramingen uitgaven Over/onderschrijding (10=9 8) Internetbijlage 1. Budgettaire kerngegevens 5

6 Internetbijlage 2. De uitgaven en nietbelastingontvangsten Tabel 2.1 Uitgaven begrotingen (x miljoen) MN FJR Verschil I Huis der Koningin 5,7 5,8 0,1 II A Staten-Generaal 113,3 115,8 2,5 II B Overige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten 89,7 92,2 2,5 III Algemene Zaken 44,3 48,9 4,6 IV Koninkrijksrelaties 173,0 171,5 1,5 V Buitenlandse Zaken , ,5 556,9 VI Justitie 5 411, ,3 298,3 VII Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 5 477, ,6 332,2 VIII Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen , , ,0 IX A Nationale Schuld (transactiebasis) , ,3 585,2 IX B Financiën 3 884, ,7 78,4 X Defensie 7 768, ,4 376,7 XI Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer 3 416, ,9 552,4 XII Verkeer en Waterstaat 7 099, ,0 26,1 XIII Economische Zaken 1 631, ,4 665,4 XIV Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit 2 135, ,3 258,0 XV Sociale Zaken en Werkgelegenheid , , ,3 XVI Volksgezondheid, Welzijn en Sport , ,8 77,7 HGIS Internationale Samenwerking (4 970,2) (5 562,0) (591,8) AP Aanvullende posten 2 920,4 0, ,4 GF Gemeentefonds , ,0 325,4 PF Provinciefonds 1 057, ,8 32,4 ISF Infrastructuurfonds 6 352, ,7 62,8 FES Fonds Economische Structuurversterking 2 482, ,0 173,4 DGF Diergezondheidsfonds 6,8 18,3 11,5 BCF BTW-compensatiefonds 1 884, ,6 54,1 CON Consolidatie 7 581, ,8 640,3 Totaal , , ,2 * In deze tabel zijn de uitgaven voor Internationale Samenwerking toegerekend aan de begrotingen waarop deze worden verantwoord. De totale uitgaven voor Internationale Samenwerking zijn tussen haakjes vermeld. Internetbijlage 2. De uitgaven en niet-belastingontvangsten 6

7 Tabel 2.2 Niet- belastingontvangsten (x miljoen) MN FJR Verschil II A Staten-Generaal 2,1 3,5 1,4 II B Overige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten 2,8 3,4 0,6 III Algemene Zaken 4,4 7,4 3,0 IV Koninkrijksrelaties 15,9 169,2 153,3 V Buitenlandse Zaken 588,2 906,0 317,8 VI Justitie 1 016, ,5 95,4 VII Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 486,8 564,6 77,8 VIII Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen 1 335, ,4 86,9 IX A Nationale Schuld (transactiebasis) 1 681, ,4 423,8 IX B Financiën 3 482, , ,8 X Defensie 362,7 489,9 127,2 XI Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer 411,1 290,7 120,4 XII Verkeer en Waterstaat 106,7 384,3 277,6 XIII Economische Zaken 4 139, , ,7 XIV Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit 478,0 595,5 117,5 XV Sociale Zaken en Werkgelegenheid 596,1 933,3 337,2 XVI Volkshuisvesting, Welzijn en Sport 21,6 122,9 101,3 HGIS Internationale Samenwerking (96,6) (391,0) (294,4) GF Gemeentefonds 0,0 0,1 0,1 AP Aanvullende posten 1 518,9 0, ,9 ISF Infrastructuurfonds 6 420, ,2 107,9 FES Fonds Economische Structuurversterking 3 295, ,0 645,6 AOW AOW-spaarfonds 3 939, ,5 5,5 DGF Diergezondheidsfonds 6,8 35,7 28,9 CON Consolidatie 7 581, ,8 640,3 Totaal , , ,9 * In deze tabel zijn de niet-belastingontvangsten voor Internationale Samenwerking toegerekend aan de begrotingen waarop deze worden verantwoord. De totale niet-belastingontvangsten voor Internationale Samenwerking zijn tussen haakjes vermeld. Tabel 2.3 Uitgaven niet-relevant voor enig kader (x miljoen) MN FJR Verschil Rijksbijdragen aan de Sociale fondsen Rentevergoeding aan de Sociale fondsen Gasbaten (niet-fes) Netto verstrekking studieleningen FES-saldo Netto verkoop staatsbezit BTW-compensatiefonds BTW openbaar vervoer Rente-ontvangst AOW-spaarfonds Heffings- en invorderingsrente en fiscale boetes Netto kredietverlening (RWT s) Mutatie saldo rekening courant Nominale ontwikkeling (loon- en prijsbijstelling) Zorgtoeslag Overig (o.a. heffingen) Totaal netto uitgaven niet relevant voor enig kader Internetbijlage 2. De uitgaven en niet-belastingontvangsten 7

8 Tabel 2.4: Totaaloverzicht baten en lasten (x miljoen) Naam dienst die een baten-lastenstelsel voert Moederministerie Ingesteld per 1 Oorspronkelijk vastgestelde begroting Realisatie Baten Lasten Baten Lasten 1 Dienst Publiek en Communicatie AZ ,70 22,70 43,25 43,19 2 Centrum tot Bevordering van de Import uit Ontwikkelingslanden BUZA ,07 14,05 15,20 15,02 3 Immigratie- en Naturalisatiedienst Justitie ,39 292,39 324,86 336,36 4 Centraal Justitieel Incasso Bureau Justitie ,87 80,87 85,34 85,65 5 Dienst Justitiële Instellingen Justitie , , , ,15 6 Nederlands Forensisch Instituut Justitie ,92 43,92 51,97 48,98 7 Justitiële Uitvoeringsdienst Toetsing, Integriteit, Screening Justitie ,64 16,11 21,47 15,63 8 Gemeenschappelijke Beheer Organisatie Justitie 14,96 14,83 21,56 19,79 9 Korps Landelijke Politiediensten BZK ,32 462,62 501,84 500,25 10 Basisadministratie Persoongegevens en Reisdocumenten BZK ,81 133,81 83,91 81,01 11 Centrale Archiefselectiedienst BZK ,41 7,41 7,61 7,43 12 P-Direct BZK 12,79 12,79 4,52 6,04 13 Centrale Financiën Instellingen OCenW ,06 45,06 74,44 77,78 14 Nationaal Archief OCenW ,41 15,41 18,81 18,52 15 Domeinen Roerende Zaken Financiën 13,85 13,65 16,05 13,72 16 Defensie Telematica Organisatie Defensie ,69 257,69 357,16 357,56 17 Dienst Vastgoed Defensie Defensie ,35 218,12 237,02 232,91 18 Paresto Defensie ,64 111,47 132,36 130,61 19 Rijksgebouwendienst VROM , , , ,86 20 Nederlandse Emissie Autoriteit VROM 4,33 4,33 4,23 4,16 21 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut VenW ,17 44,17 51,27 51,65 22 Rijkswaterstaat VenW 1 959, , , ,28 23 Telecom EZ ,61 29,99 31,74 27,85 24 Economische Voorlichtingsdienst EZ ,53 40,46 48,12 47,74 25 Octrooicentrum Nederland EZ ,88 14,75 13,71 13,05 26 SenterNovem EZ 89,83 89,61 105,56 105,06 27 Plantenziektenkundige Dienst LNV ,55 30,41 35,11 35,11 28 Dienst Landelijk Gebied LNV ,77 91,77 110,26 108,03 29 Voedsel en Waren Autoriteit LNV 154,17 155,11 169,29 169,45 30 Dienst Regelingen LNV 163,19 163,19 163,75 168,33 31 Algemene Inspectiedienst LNV ,96 57,93 66,29 64,46 32 Agentschap SZW SZW ,55 13,55 15,09 14,16 33 Inspectie Werk en Inkomen SZW ,77 24,66 24,24 22,89 34 Centraal Informatiepunt Beroepen Gezondheidszorg VWS ,21 13,21 21,98 22,33 35 Nederlands Vaccin Instituut VWS 161,56 162,55 124,27 123,12 36 Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu VWS ,91 162,91 179,88 179,76 37 College ter Beoordeling van Geneesmiddelen VWS ,74 28,74 29,79 28,79 Totaal 7 953, , , ,68 1 Dit is de officiële ingangsdatum van het agentschap. Het is mogelijk dat een agentschap voor deze datum een tijdelijke status had. Internetbijlage 2. De uitgaven en niet-belastingontvangsten 8

9 Tabel 2.5: Beroep op de leenfaciliteit baten-lastendiensten (x miljoen) Naam dienst die een baten-lastenstelsel voert Leningen Aflossingen Dienst Publiek en Communicatie 2 Centrum tot Bevordering van de Import uit Ontwikkelingslanden 0,15 0,06 0,09 3 Immigratie- en Naturalisatiedienst 3,85 2,90 5,93 6,80 4 Centraal Justitieel Incasso Bureau 4,20 4,96 1,54 2,39 5 Dienst Justitiële Instellingen 13,27 28,62 6 Nederlands Forensisch Instituut 3,13 3,58 4,82 5,27 7 Justitiële Uitvoeringsdienst Toetsing, Integriteit, Screening 0,93 0,13 0,28 0,18 8 Gemeenschappelijke Beheer Organisatie 2,99 1,06 9 Korps Landelijke Politiediensten 3,76 9,38 10 Basisadministratie Persoonsgegevens en Reisdocumenten 1,64 9,69 0,56 11 Centrale Archiefselectiedienst 0,06 12 IT-organisatie 0,12 1,00 13 P-Direct 13,32 14 Centrale Financiën Instellingen 1,60 7,00 1,97 1,45 15 Nationaal Archief 0,10 0,99 0,30 16 Domeinen Roerende Zaken 0,94 0,13 17 Defensie Telematica Organisatie 55,00 33,00 4,20 32,30 18 Dienst Vastgoed Defensie 3,72 4,47 2,40 1,00 19 Paresto 3,33 0,90 0,14 0,72 20 Rijksgebouwendienst 423,75 518,85 227,41 265,53 21 Nederlandse Emissie Autoriteit 1,01 0,20 22 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1,55 23 Rijkswaterstaat 303,15 41,95 24 Telecom 6,71 0,74 25 Economische Voorlichtingsdienst 0,00 26 Octrooicentrum Nederland 0,31 27 SenterNovem 28 Plantenziektenkundige Dienst 0,30 0,80 1,07 1,18 29 Dienst Landelijk Gebied 6,06 8,05 2,54 2,10 30 Voedsel en Waren Autoriteit 3,20 6,06 3,31 5,63 31 Dienst Regelingen 19,42 20,00 6,27 11,00 32 Algemene Inspectiedienst 11,24 4,70 2,82 2,93 33 Agentschap SZW 0,45 0,54 34 Inspectie Werk en Inkomen 35 Centraal Informatiepunt Beroepen Gezondheidszorg 2,50 0,05 36 Nederlands Vaccin Instituut 4,35 16,13 0,26 2,86 37 Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu 2,86 2,88 38 College ter Beoordeling van Geneesmiddelen Totaal 545,86 965,23 293,16 430,76 Internetbijlage 2. De uitgaven en niet-belastingontvangsten 9

10 Internetbijlage 3. De belasting- en premieontvangsten De belasting- en premieontvangsten op EMU-basis zijn in uitgekomen op 199,3 miljard euro. Dit is 7,6 miljard hoger dan de raming tijdens de ontwerpbegroting. Tabel 3.1 Ontwikkeling van de opbrengst belastingen en premies op EMU-basis (x miljard) Ontwerpbegroting FJR Verschil Belastingen en premies volksverzekeringen 151,2 159,9 8,7 wv belastingen 115,5 127,2 11,8 wv premies volksverzekeringen 35,7 32,6 3,0 Premies werknemersverzekeringen 40,6 39,4 1,2 Totaal 191,7 199,3 7,6 In deze bijlage volgt een nadere toelichting op de ontwikkeling van de belasting- en premieontvangsten. Internetbijlage 3. De belasting- en premieontvangsten 10

11 Ontwikkeling totale ontvangsten Tabel 3.2 Ontwikkeling ontvangsten vanaf MN gesplitst naar oorzaak (x miljard) op EMU-basis Miljoenennota 191,7 Totale mutatie 7,6 Doorwerking ,7 Autonoom 1,2 wv. nominale premie zorgverzekeringswet (ZVW) 1,0 wv. overig beleid 0,3 Endogeen 8,4 wv. omzetbelasting 2,1 wv. overdrachtsbelasting 0,2 wv. loon/inkomensheffing 1,6 wv. vennootschapsbelasting (vpb) 3,2 wv. successierechten 0,3 wv. overig 0,5 wv. premies werknemersverzekeringen 0,5 Aansluiting naar EMU-basis 0,3 Financieel jaarverslag van het Rijk 199,3 De doorwerking van 2005 draagt voor 0,7 miljard bij aan de hogere ontvangsten in. Daarnaast is sprake van een neerwaartse bijstelling van de autonomen in van 1,2 miljard en is de endogene ontwikkeling 8,4 miljard hoger uitgekomen dan geraamd. Ten slotte is de aansluiting van kasontvangsten naar de ontvangsten op EMU-basis 0,3 miljard lager uitgekomen dan geraamd. Deze aansluiting betreft de inkomsten in januari 2007 die nog relevant zijn voor het EMU-saldo. Doorwerking realisatie 2005 De raming in de Miljoenennota is gebaseerd op de raming van de ontvangsten van het dan nog lopende jaar Deze raming voor 2005 wordt aangeduid als de Vermoedelijke Uitkomsten. Indien de realisatie voor 2005 afwijkt van de Vermoedelijke Uitkomsten werkt dit, met uitzondering van incidentele factoren, door in de raming van De doorwerking van 2005 naar is eerder toegelicht in het Financieel Jaarverslag over 2004 en bedroeg in totaal 0,7 miljard euro 1. 1 In FJR2005 is een bedrag van 1,5 miljard euro gemeld. Dat de uiteindelijke doorwerking is uitgekomen op 0,7 miljard wordt veroorzaakt door de premies werknemersverzekeringen 2005 die na verschijning van het FJR2005 nog naar beneden zijn bijgesteld. De realisaties m.b.t. premies werknemersverzekeringen komen uit de Nationale Rekeningen van het CBS en zijn pas in t+2 definitief. Autonome bijstellingen Autonome mutaties zijn het gevolg van fiscale maatregelen of geplande wijzigingen in het uitvoeringsproces van de Belastingdienst. In de Ontwerpbegroting is het voorgenomen kabinetsbeleid verwerkt in de autonome mutatie. Daarna heeft voor een opwaartse bijstelling van de autonome mutatie plaatsgevonden van 1,2 miljard, als gevolg van een aantal maatregelen. De mutatie betreft voor het grootste deel ( 0,9 miljard) de nominale premie zorgverzekeringswet (ZVW), waarvan de verwachte hoogte sinds 1 januari verschillende malen is bijgesteld. Daarnaast zijn er met name nog enkele kleinere aanpassingen geweest bij de loon- en inkomstenheffing. Internetbijlage 3. De belasting- en premieontvangsten 11

12 Endogene bijstellingen In de raming van de Ontwerpbegroting werd uitgegaan van een endogene groei van de ontvangsten van 4,0 miljard; deze zijn uiteindelijk uitgekomen op 12,4 miljard euro: 8,4 miljard hoger dan geraamd. Endogene bijstellingen zijn over het algemeen het gevolg van afwijkingen van de voorspelde economische groei of van veranderingen in de relatie tussen de economische ontwikkeling en de belastingontvangsten. Een hogere nominale economische groei zal gewoonlijk leiden tot hogere belastingontvangsten vanwege ondermeer hogere binnenlandse bestedingen, groeiende werkgelegenheid, hogere winsten en/of hogere lonen. Omgekeerd zal een lagere economische groei in de regel leiden tot lagere belastingontvangsten. Zoals blijkt uit de onderstaande tabel is de (nominale) groei van het BBP in flink hoger uitgekomen dan geraamd. Dat geld ook voor andere factoren die belangrijk zijn voor de ontvangsten. Daarnaast zorgde een versnelde betaling door bedrijven voor extra kasontvangsten bij de vennootschapsbelasting in. Op de endogene ontwikkeling van een aantal belastingsoorten wordt hierna nog nader ingegaan. Tabel 3.3 Macro-economische kernvariabelen MEV versus CEP Ontwerpbegroting VR verschil Nominale groei BBP 3,5% 4,6% 1,1% Waardemutatie invoer 8,4% 12,3% 3,9% Waardemutatie investeringen in woningen 4,8% 8,8% 3,9% Waardemutatie particuliere consumptie 3,0% 4,7% 1,7% Bruto loonontwikkeling marktsector 0,7% 2,2% 1,5% Werkgelegenheid markt 1,1% 1,7% 0,6% Ontwikkeling pensioenpremies (incl. VUT) 4,6% 3,5% 1,0% Arbeidsinkomensquote 78,9% 79,9% 1,0% Voor de ontwikkeling van de belastinginkomsten is een aantal factoren relevant. Het gaat hier om macro-economische factoren zoals de groei van het BBP, particuliere consumptie en ontwikkeling van de werkgelegenheid en de loonsom. Zo hangt de ontwikkeling van de omzetbelasting onder meer af van de particuliere consumptie en de investeringen in woningen (over nieuwe woningen wordt immers omzetbelasting geheven in plaats van overdrachtsbelasting). De loonheffing hangt met name af van de loonontwikkeling, de ontwikkeling van de werkgelegenheid en factoren zoals de hoogte van de (aftrekbare) pensioenpremies. 1 Hiermee wordt getracht zo snel mogelijk na afloop van het jaar zoveel mogelijk de ontvangsten op transactiebasis te benaderen. 2 Uitzondering hierop vormen de vennootschapsbelasting, dividendbelasting, inkomstenbelasting en successierechten, omdat hiervoor niet geldt dat de 1-maandsverschoven kasontvangsten een betere benadering vormen voor de onderliggende transacties. Aansluiting naar EMU-basis Voor de belastingontvangsten op EMU-basis is voor de meeste belastingsoorten de 1-maands verschoven kasontvangsten relevant 1. Dat betekent dat om van de belastingontvangsten op kasbasis tot de belastingontvangsten op EMU-basis te komen, voor de meeste belastingsoorten wordt gekeken naar de kasontvangsten van februari tot en met januari Dit geldt ook voor de premies volksverzekeringen. De premies werknemersverzekeringen zijn op transactiebasis waardoor deze geen KTV (kas-transverschuiving) hebben. Omdat de belastingontvangsten naar verwachting toenemen met het nominale BBP, zijn de geraamde ontvangsten op EMU-basis normaliter gesproken hoger dan die op kasbasis. In de Miljoenennota is een Internetbijlage 3. De belasting- en premieontvangsten 12

13 verschil tussen EMU-basis en kasbasis geraamd van 0,3 miljard euro. Dat betekent dat destijds is geraamd dat de ontvangsten in januari 2007 ongeveer 2% hoger zouden liggen dan de ontvangsten in januari. Het verschil in kasontvangsten tussen januari 2007 en januari is met 0,1 miljard echter lager uitgevallen dan oorspronkelijk geraamd. Daarmee komt het verschil tussen de ontvangsten op kasbasis en op EMU-basis (afgerond) 0,3 miljard lager uit dan in de Ontwerpbegroting. Ontwikkeling van de ontvangsten In onderstaande tabel staan de belastingsoorten opgenomen waarvan de realisatie relatief dan wel absoluut gezien aanzienlijk afwijkt van de oorspronkelijke raming. Tabel 3.4 Ontwikkeling ontvangsten op kasbasis vanaf ontwerpbegroting, gesplitst naar oorzaak (x miljard) Doorwerking 2005 autonome bijstelling endogene bijstelling Totaal Omzetbelasting 0,7 0,0 2,1 2,8 Overdrachtsbelasting 0,2 0,0 0,2 0,4 Loon- en inkomensheffing kas 0,9 0,2 1,6 2,3 Vennootschapsbelasting 0,8 0,0 3,2 2,5 Dividendbelasting 0,4 0,0 0,0 0,3 Successierechten 0,1 0,0 0,3 0,2 Overig belastingen 0,1 0,0 0,6 0,7 Premies werknemersverzekeringen 0,7 1,0 0,5 1,2 Totaal belastingen en premies op kasbasis (stand FJR ) 0,7 1,2 8,4 7,9 Bijstelling sinds Miljoenennota ,0 0,0 1,8 1,8 Totaal belastingen en premies op kas basis (stand MN 2007) 0,7 1,2 6,6 6,1 Bijstellingen zijn er allereerst als gevolg van de doorwerking van realisaties 2005 in de raming van de ontvangsten van. Deze effecten zijn in relatieve zin groot voor opbrengsten dividendbelasting en successierechten en in absolute zin voor opbrengsten omzetbelasting, loon- en inkomensheffing en vennootschapsbelasting. Autonome bijstellingen zijn er voor de premies werknemersverzekeringen en in mindere mate voor de loon- en inkomensheffing. Endogene bijstellingen zijn er tenslotte voor de omzetbelasting, vennootschapsbelasting, loon- en inkomensheffing, overdrachtsbelasting en successierechten. Deze belastingsoorten worden hierna nader toegelicht, waarbij met name wordt ingegaan op de autonome en de endogene bijstellingen. De doorwerking van 2005 is reeds toegelicht in het FJR Omzetbelasting De realisatie van de omzetbelasting is in 2,8 miljard euro hoger uitgekomen dan geraamd bij Ontwerpbegroting, waarvan 2,1 miljard vanwege een gunstiger dan geraamde endogene ontwikkeling. Dit kan grotendeels worden verklaard door de ontwikkelingen in de particuliere Internetbijlage 3. De belasting- en premieontvangsten 13

14 Ontwikkeling huizenverkopen en gemiddelde verkoopprijs 12-maands voortschrijdend consumptie en de investeringen in woningen die veel gunstiger (met 1,7 procentpunt respectievelijk 3,9 procentpunt) zijn uitgekomen dan eerder voorzien. Overdrachtsbelasting De realisatie van de overdrachtsbelasting is 0,4 miljard hoger dan geraamd. De doorwerking uit 2005 zorgt voor een meevaller van 0,2 miljard; de overige 0,2 miljard komt uit een meevallende endogene ontwikkeling. Deze gunstige ontwikkeling laat zich grotendeels verklaren door de ontwikkeling in het aantal huizenverkopen respectievelijk de huizenprijzen. Deze ontwikkeling komt met 7,5% flink hoger uit dan de bij Ontwerpbegroting verwachte ontwikkeling van 2,0%. Figuur 3.1 geeft de ontwikkeling weer van de particuliere woningverkopen en de gemiddelde verkoopprijs. Te zien is dat met name de gemiddelde verkoopprijs van (bestaande) woningen is gestegen. De ontwikkeling in het aantal verkopen in ging tot halverwege het jaar gelijk op met de ontwikkeling van de gemiddelde verkoopprijs, maar zakte in tweede helft van het jaar weer wat in. Per saldo is het aantal verkopen in licht gestegen ten opzichte van Naast de verkoop van particuliere woningen hangen de kasontvangsten van de overdrachtsbelasting ook af van de verkopen van grond en zakelijk onroerend goed Aantal verkopen (rechteras) prijs (linkeras) Loon- en inkomensheffing De loon- en inkomensheffing is 2,3 miljard euro hoger uitgekomen dan oorspronkelijk geraamd. Voor een deel (0,9 miljard euro) is dit het gevolg van de doorwerking van Daarnaast zijn in een aantal beleidsmaatregelen doorgevoerd met een beperkte derving van loon- en inkomensheffing tot gevolg ( 0,2 miljard). Deze maatregelen betreffen onder andere de verhoging van de onbelaste kilometervergoeding en een verhoging van de gestroomlijnde kinderkorting. De endogene ontwikkeling is 1,6 miljard hoger uitgekomen dan geraamd, hetgeen het gevolg is Internetbijlage 3. De belasting- en premieontvangsten 14

15 van een hogere loonontwikkeling, een grotere arbeidsvolumestijging en een gunstiger ontwikkeling van de pensioenpremies (incl. VUT). Vennootschapsbelasting De vennootschapsbelasting is 2,5 miljard euro hoger uitgekomen dan verwacht. De doorwerking uit 2005 van 0,8 miljard euro betreft het saldo van een positieve doorwerking van 1,6 miljard euro gecorrigeerd voor tijdelijke extra ontvangsten in 2005 met 2,4 miljard euro. Deze tijdelijke ontvangsten betreft het effect van «het sparen bij de Belastingdienst» van bedrijven als gevolg van de verhoging van de heffingsrente per 1 januari De extra ontvangsten in 2005 als gevolg van de verhoging van de heffingsrente zijn destijds geraamd op 1,2 miljard euro. Omdat deze verhoging per 1 januari weer ongedaan is gemaakt, werd verwacht dat in deze meevaller over 2005 zou omslaan in een tegenvaller van 1,2 miljard euro in, als bedrijven dit bedrag weer zouden ontsparen. Per saldo zou de doorwerking van 2005 daarmee uitkomen op 0,8 miljard euro. Uit de endogene ontwikkeling van de vennootschapsbelasting welke 3,2 miljard hoger is uitgekomen dan geraamd kan worden geconcludeerd dat het «ontsparingseffect» zich in in mindere mate heeft voorgedaan dan eerder verwacht. Successierechten De successierechten zijn met 0,2 miljard euro hoger uitgekomen dan geraamd. De negatieve doorwerking uit 2005 van 0,1 miljard betreft het saldo van een positieve doorwerking van 0,1 miljard gecorrigeerd voor incidentele extra ontvangsten in 2005 van 0,2 miljard 1. De endogene ontwikkeling is 0,3 miljard hoger uitgekomen dan geraamd. Deze ontwikkeling laat zich ten dele verklaren door een gunstiger welvaartsontwikkeling. Premies werknemersverzekeringen Bij de premies werknemersverzekeringen was sprake van een negatieve doorwerking van 0,7 miljard euro. Daarnaast hebben beleidsmaatregelen de ontvangsten met 1,0 miljard lager doen uitkomen. Deze beleidsmaatregelen betreffen opeenvolgende premiemutaties Zorgverzekeringswet (ZVW). Ten slotte kwam de endogene ontwikkeling 0,5 miljard hoger uit dan geraamd. Deze ontwikkeling kan worden verklaard uit de werkgelegenheidsontwikkeling die voor gunstiger uitkwam dan geraamd. Per saldo zijn de ontvangsten premies werknemersverzekeringen met 1,2 miljard euro lager uitgekomen dan voorzien bij de Ontwerpbegroting. Doorwerking naar 2007 De realisaties ten opzichte van de raming conform Miljoenennota 2007 (Vermoedelijke Uitkomsten) zijn relevant voor de doorwerking van de inkomstenraming van naar De realisaties zijn 1,8 miljard hoger uitgekomen. Voor een deel heeft dit gevolgen voor de inkomstenraming Deze incidentele extra ontvangsten zijn toegelicht in FJR2005. Internetbijlage 3. De belasting- en premieontvangsten 15

16 Tabel 3.5 Doorwerking naar 2007 (x miljard) Realisaties Doorwerking naar 2007 Totale mutatie t.o.v. Vermoedelijke Uitkomsten 1,8 wv. Meerjarige doorwerking 1,3 1,3 wv. tijdelijk: loonheffing 0,2 0,2 wv. Incidenteel: vennootschapsbelasting 0,9 0 Totale doorwerking naar ,4 Er is zoals hiervoor toegelicht sprake van een incidenteel effect bij de vennootschapsbelasting wat zich in 2007 niet meer zal voordoen. Van de genoemde 1,8 miljard euro zal 0,9 miljard euro dus niet doorwerken naar de inkomstenraming Verder dient rekening te worden gehouden met het tijdelijk effect bij de loonheffing in. Een vertraagde inning door de Belastingdienst heeft een tegenvaller van 0,2 miljard in tot gevolg gehad. Deze tegenvaller slaat in 2007 om in een meevaller van 0,2 miljard omdat naar verwachting de Belastingdienst dit geld in 2007 zal innen en in 2007 geen vertraging in het inningsproces zal voordoen. In totaal is de doorwerking naar ,4 miljard positief. Internetbijlage 3. De belasting- en premieontvangsten 16

17 Internetbijlage 4. EMU-saldo, EMU-schuld, sociale fondsen en financieringsbehoefte Tabel 4.1 EMU-saldo en financieringsbehoefte (x miljoen en in % geharmoniseerd BBP) Feitelijk financieringssaldo Rijk (in % geharmoniseerd BBP) 1,4 0,4 3,4 1,4 1,5 0,4 1,5 0,7 0,8 1,7 2,6 1,9 0,0 0,8 2 Financiële transacties Kas-transactieverschillen (incl. derdenrekeningen en overig) Saldo Rijk (4=1+2+3) Saldo centrale overheid, niet-rijk Saldo centrale overheid (6=4+5) (in % geharmoniseerd BBP) 2,4 3,3 3,6 1,5 2,1 1,1 0,9 0,4 0,2 1,1 2,6 1,7 0,1 1,0 7 Saldo lokale overheid (in % geharmoniseerd BBP) 0,1 0,1 0,0 0,2 0,8 0,0 0,1 0,0 0,1-0,5 0,6 0,2 0,2 0,1 8 Saldo socialeverzekeringsfondsen (in % geharmoniseerd BBP) 0,6 0,3 0,8 0,5 0,0 0,3 1,2 1,6 0,1 0,4 0,0 0,1 0,2 0,3 9 EMU-saldo (9=6+7+8) (in % geharmoniseerd BBP) 2,8 3,5 4,3 1,9 1,2 0,9 0,4 2 0,3 2 3,1 1,8 0,3 0,6 10 Financieringsbehoefte (waarvan aflossingen) (13 668) (20 099) (13 213) (11 888) (8 600) (19 147) (49 385) (29 325) (19 358) (25 398) (23 791) (18 864) (26 862) (27 922) 1 Exclusief de opbrengsten van de UMTS-veiling van 0,7 procent BBP (2685 euro). Tabel 4.2 EMU-schuld (x miljoen en in % geharmoniseerd BBP) Geharmoniseerd BBP Staatsschuld (conform EMU-definitie) (in % geharmoniseerd BBP) 61, ,4 57,9 54,2 52,4 49,5 43,7 41,4 41,7 43,2 43,9 44,1 40,3 3. Schuld overige overheden (in % geharmoniseerd BBP) 17,5 17,4 16,7 16,2 13,9 13,3 11,6 10,1 9,3 8,8 8,8 8,6 8,6 8,4 4. EMU-schuld (in % geharmoniseerd BBP) 78,5 75,3 76,1 74,1 68,2 65,7 61,1 53,8 50,7 50,5 52,0 52,6 52,7 48,7 Internetbijlage 4. EMU-saldo, EMU-schuld, sociale fondsen en financieringsbehoefte 17

18 Tabel 4.3 Staatsschuld naar instrument (x miljard) Gevestigde schuld 165,9 163,5 174,2 177,4 178,6 181,7 184,6 174,2 174,4 172,0 182,4 197,1 202,4 197,6 (0 5 jaar) 61,8 67,6 75,2 84,9 93,7 92,5 94,7 91,9 91,7 94,6 95,5 111,2 119,0 112,8 (5 10 jaar) 80,7 69,7 69,5 67,7 71,2 68,9 67,7 63,1 63,9 59,3 68,9 67,9 59, (10 25 jaar) 18,4 19,1 22,4 17,8 5,4 13,4 13,3 10,3 9,9 9,2 18,0 17,9 17, (25 40 jaar) 5,1 7,1 7,1 7,0 8,3 6,9 8,9 8,9 8,9 8,9 0,0 0,1 6, Vlottende schuld (DTC s) 1,4 3,4 5,7 7,0 5,9 6,8 5,1 5,5 5,8 16,1 20,4 17,8 18, Overig (o.a. munten) 1,1 0,9 1,4 0,9 1,5 1,3 1,6 3,0 5,1 5,8 3,2 0, ,4 4. Totale staatsschuld (conform EMU-definitie) 168,4 167,8 181,3 185,3 185,6 189,8 191,3 182,7 185,3 193,9 206,0 215, Gemiddeld resterende looptijd vaste schuld (in jaren) 6,8 6,9 6,9 6,4 5,9 6,5 6,5 6,3 6,2 6,2 6,2 5,6 6, Gemiddelde couponrente (in %) 7,7 7,6 7,6 7,5 7,5 7,3 6,6 6,1 5,7 5,6 5,3 4,8 4,4 4.1 Internetbijlage 4. EMU-saldo, EMU-schuld, sociale fondsen en financieringsbehoefte 18

19 Tabel 4.4 Ontwikkeling van de EMU-schuldquote (in % geharmoniseerd BBP) EMU-schuldquote 52,0 52,6 52,7 48,7 2. Effect EMU-saldo op de schuldquote 3,1 1,8 0,3 0,6 3. Noemereffect 1,2 1,4 1,6 2,2 4. EMU-saldo en BBP-effect (4=2+3) 1,9 0,4 1,3 2,8 5. Financiële transacties en overig 0,4 0,2 1,4 1,2 6. Totale mutatie schuldquote 1,5 0,6 0,1 4 Internetbijlage 4. EMU-saldo, EMU-schuld, sociale fondsen en financieringsbehoefte 19

20 Internetbijlage 5. Belastinguitgaven De informatieverstrekking van belastinguitgaven is met ingang van het begrotingsjaar 2002 geïntegreerd in de VBTB-verantwoordingssystematiek. Dit houdt in dat de budgettaire en meer algemene informatie over de belastinguitgaven wordt opgenomen in de Miljoenennota en het Financieel Jaarverslag van het Rijk. Meer specifieke informatie over belastinguitgaven wordt opgenomen in de begrotingen en jaarverslagen van de verscheidene vakdepartementen. Van een beperkt aantal belastinguitgaven zijn op dit moment voorlopige realisatiegegevens beschikbaar over, namelijk van de afdrachtverminderingen in de loonbelasting en van de investeringsfaciliteiten in de inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting waarvoor een aanmeldingsverplichting geldt. Deze realisaties worden vermeld in het FJR. Voor de overige belastinguitgaven zal in de MN 2008 een aangepaste raming worden opgenomen op basis van de meest recente gegevens van dat moment. 5.1 Afdrachtverminderingen in de loonbelasting Tabel 5.1 bevat voorlopige realisatiegegevens over de afdrachtverminderingen in de loonbelasting over het jaar Tabel 5.1. Gegevens afdrachtverminderingen (stand 1 maart 2007 x miljoen) 1 Raming MN Raming MN 2007 Realisatie FJR Afdrachtvermindering langdurig werklozen (VLW) Afdrachtvermindering onderwijs (incl. WVA starters) Afdrachtvermindering zeevaart Afdrachtvermindering betaald ouderschapsverlof Voor de afdrachtvermindering speur- en ontwikkelingswerk is nog geen realisatiecijfer beschikbaar, omdat de definitieve aangifte over pas in mei 2007 behoeft te worden ingeleverd. 5.2 Investeringsfaciliteiten Tabel 5.2 bevat voorlopige realisatiegegevens over het jaar voor de investeringsfaciliteiten waarvoor een aanmeldingsverplichting geldt. Alle drie de regelingen zijn gebudgetteerd en kennen daarom een investeringsplafond. Internetbijlage 5. Belastinguitgaven 20

21 Tabel 5.2. Gegevens investeringsfaciliteiten, geïnvesteerde bedragen (stand 6 april 2007 x miljoen) Regeling Investeringsplafond Voorlopige realisatie Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (VAMIL) Energie-investeringsaftrek (EIA) Milieu-investeringsaftrek (MIA) Bij de milieu-investeringsaftrek (MIA) wordt in plaats van een investeringsplafond een investeringsaftrekplafond gehanteerd. De investeringsplafonds zijn opgesteld uitgaande van de feitelijk voor de regeling kwalificerende investeringsbedragen (dat wil zeggen: na controle en correcties). De voorlopige realisatiecijfers betreffen ongecontroleerde meldingen, waarbij rekening is gehouden met een percentage investeringen dat als gevolg van intrekking van een aanmelding dan wel een controle van het totale investeringsbedrag kan worden afgetrokken. Naar de huidige stand van zaken schommelt dit percentage voor de EIA rond de 35% en voor de MIA/VAMIL zo rond de 30%. Hiermee is bij de voorlopige realisatiecijfers in de tabel rekening gehouden. In zijn zowel de MIA als de EIA gesloten voor investeringen in de periode van 12 oktober tot 1 januari 2007 vanwege het grote beroep dat op beide regelingen voor 12 oktober is gedaan. De EIA is uiteindelijk fors overschreden, terwijl de MIA onder het beschikbare budget is gebleven. Zonder sluiting zou ook de MIA ruimschoots over het budget zijn gegaan. De oorzaak van het grote beroep op beide regelingen is een combinatie van: + Een grote investeringsbereidheid door de opgaande conjunctuur. + Hogere energieprijzen, die investeringen in energiezuinige bedrijfsmiddelen en in duurzame energie rendabeler maken. + De anticipatie van bedrijven op de VPB-verlaging. Vanaf 2007 vindt aftrek tegen een lager marginaal tarief plaats. + Overige forse anticipatie-effecten door premature berichtgeving in de markt over sluiting EIA naar aanleiding van sluiting MEP en daarmee gepaard gaande onrust in diezelfde markt. Voor beide regelingen komen deels dezelfde investeringen in aanmerking. De VAMIL is voor ruim binnen het investeringsplafond gebleven. Hoewel de VAMIL niet is gesloten, wordt de VAMIL veel in combinatie met de MIA aangevraagd. De sluiting van de MIA zal zo indirect ook de meldingen voor de VAMIL hebben beïnvloed. Internetbijlage 5. Belastinguitgaven 21

22 Internetbijlage 6. Monitor ombuigingen/ intensiveringen Leeswijzer: Deze bijlage bevat een overzicht van de intensiveringen en ombuigingen van de kabinetten Balkenende I, II en III. In de onderstaande tabel staan totaal cijfers die in achterliggende tabellen (14) nader naar maatregelen zijn gespecificeerd. Realisatie van de diverse posten wordt kwalitatieve zin toegelicht in de kolom «stand van zaken». In de jaarkolommen staan de oorspronkelijk opgenomen bedragen. In alle tabellen zijn de bedragen in miljoen. Totaal Ombuigingen en Intensiveringen Intensiveringen Strategisch Akkoord Intensiveringen Hoofdlijnenakkoord Intensiveringen Aanvullend Pakket Intensiveringen Aanvullend Pakket Intensiveringen Intensiveringen Totaal Intensiveringen Ombuigingen Strategisch Akkoord Ombuigingen Aanvullend Pakket Ombuigingen Hoofdlijnenakkoord Ombuigingen Aanvullend Pakket Ombuigingen Aanvullend Pakket Ombuigingen Ombuigingen Totaal Ombuigingen De totaaltelling in deze tabel komt niet exact overeen met de tabellen in het Hoofdlijnenakkoord en Strategisch Akkoord, omdat technische posten zoals de doorwerking naar het Gemeente- en Provinciefonds niet in de monitor zijn meegenomen. Internetbijlage 6. Monitor ombuigingen/intensiveringen 22

23 Tabel 1: Intensiveringen Strategisch Akkoord Intensivering Stand van zaken Envelop zorg De middelen zijn ingezet om verwachte productiegroei in de zorg mogelijk te maken. Envelop onderwijs Deze envelop is (samen met de envelop uit HA) verdeeld in vier prioriteiten (deregulering, autonomie en rekenschap; innovatie en versterking (top)kennisinfrastructuur; meer mensen werkzaam in onderwijs; naar een maximale participatie). Intensiveringen zijn verwerkt in concrete beleidsvoorstellen en voor zover het niet de oploop betreft uitgewerkt in subsidies en regelgeving. Envelop veiligheid De middelen van deze veiligheidsenvelop worden ingezet voor de volgende onderwerpen. De ontwikkeling van de politiesterkte. De sterkte per 31 december 2005 bedraagt fte (exclusief FI). De stand per 31 december 2004 is fte. In de brief aan de Tweede Kamer van 23 mei (TK, VII, nr. 61) is de ontwikkeling nader toegelicht. Er zijn maatregelen genomen met als beoogd structureel effect een invulling van circa 6000 sanctie-plaatsen-equivalenten, waarvan 600 plaatsen uitzetcentrum en 1000 plaatsen voor veelplegers. Er zijn in geen «incidenteel versneld ontslagen» geweest. De justitiële keten (OM-ZM) wordt versterkt voor de aanpak van extra rechtbankzaken in In is er enige vertraging opgelopen bij de realisatie van deze doelstelling waardoor er in 2007 een additionele inzet zal moeten worden gepleegd. De kwaliteit van de politie wordt versterkt en voor politieonderwijs, rampenbeheersing, Douane, Kmar en de aanpak van de doorlooptijden bij de rechtbanken zijn extra middelen beschikbaar. Sociale veiligheid en mobiliteit Europees veiligheids- en defensiebeleid De extra middelen voor Veiligheid en Mobiliteit zijn toegevoegd aan de begroting van Verkeer en Waterstaat en het Infrastructuurfonds, ten behoeve van de aanleg van bijvoorbeeld spitsstroken en ten behoeve van benuttingsprojecten. Ook zijn hieruit maatregelen ter bevordering van externe en sociale veiligheid bekostigd. In 2003 zijn onder meer bij een tweetal spooremplacementen de externe veiligheidsproblemen opgelost en zijn er twee extra teams spoorwegpolitie aan de slag gegaan. Naast de voorbereiding van regelgeving m.b.t. externe veiligheid is in 2004 ook een aantal concrete knelpunten opgelost, zoals die rond het ammoniakvervoer over de Westerschelde en enkele spoorgoederenemplacementen. In 2005 is de pilot met de OV-chipkaart van start gegaan De middelen zijn bestemd voor de versterking van Europese militaire capaciteiten. In 2004 heeft het EVDB beleid een belangrijke impuls gekregen. In 2005 heeft Defensie de beschikbare middelen besteed aan de toezeggingen die Nederland heeft gedaan in het kader van de Prague Capabilities Commitment waaronder de verwerving van NBC-middelen en de vergroting van de capaciteit voor politiemissies. Daarnaast heeft op diverse terreinen een versterking plaatsgevonden van de samenwerkingsverbanden met Duitsland (opleidingen en trainingen)en Frankrijk (ontwikkeling nieuw materieel). Uitgavenreserve De uitgavenreserve is ten tijde van het HA ingezet ter verbetering van het EMU-saldo. Internetbijlage 6. Monitor ombuigingen/intensiveringen 23

24 Tabel 2: Ombuigingen Strategisch Akkoord Ombuiging Stand van zaken Openbaar bestuur Volume/ efficiencytaakstelling Deze taakstelling is verwerkt in de departementale begrotingen. Het ministerie van BZK heeft de realisatie van de volumetaakstelling gemonitord. Uit de tweede voortgangsrapportage is gebleken dat op één na alle ministeries ruimschoots onder de maximale streefbezetting 2005/ blijven. De volumemonitor is hiermee afgerond. Inhuur externen De taakstelling inhuur externen is naar rato verdeeld over de diverse begrotingen. De minister voor BVK rapporteert in het Sociaal Jaarverslag Rijk over de uitgaven externen. Incidentele loonontwikkeling Ziektekosten overheidspersoneel Premie-inning werknemersverzekering Griffierechten/ kostendekkendheid leges/ rechtsbijstand Het kabinet heeft het budget voor de Incidentele Loonontwikkeling (ILO) voor de tranches 2003 tot en met neerwaarts bijgesteld van 0,6% naar 0,5%. De korting is verwerkt in de budgetten van de overheidswerkgevers en van de zorg In de aanloop naar een nieuw zorgstelsel zijn de ziektekostenregelingen voor het overheidspersoneel versoberd en op marktconform niveau gebracht De Belastingdienst heeft per 1 januari 2005 de inning van de premies van de werknemersverzekeringen overgenomen van het UWV. Omdat de implementatiekosten niet waren meegenomen in het Strategisch Akkoord en omdat er sprake is van additionele besparingen, wijkt de totale opbrengst af van de bij Strategisch Akkoord ingeboekte opbrengst Naar aanleiding van het Strategisch Akkoord heeft een verhoging van de griffierechten en de leges plaatsgevonden. Sociale Zekerheid en arbeidsmarktbeleid WAO In 2005 is de Wet WIA aangenomen. Verlenging van de loondoorbetaling en het aankondigingseffect WIA vormen de belangrijkste componenten van de besparingsreeks. De besparingsreeks is bijgesteld voor aanpassing van de partnertoets en het criterium geringe kans in de IVA. De besparing in 2007 bedraagt 680 mln. Feitelijk vs fictief arbeidsverleden Sollicitatieplicht 57+ en premievrijstelling Beperken vervolguitkeringen Anticumulatie gouden handdrukken De maatregel is uitgesteld naar In het SA werd uitgegaan van invoering van de maatregel bij de WAO en WW; thans alleen bij de WW Bij de kamerbehandeling van de WWOW is het amendement van het lid Aptroot aangenomen, waardoor de boete voor werkgevers die ouderen ontslaan, wordt vervangen door positieve prikkels bij het in dienst nemen en in dienst houden van ouderen. Deze maatregel levert minder op dan het oorspronkelijke voorstel Het oorspronkelijke wetsvoorstel ging uit van het beperken van de vervolguitkering met 1 jaar. Uiteindelijk is er voor gekozen om de vervolguitkering voor iedereen die op of na 11 augustus 2003 werkloos is geworden volledig af te schaffen, Voor 2003, 2004 en 2005 heeft dit geleid tot besparingsverliezen ten opzichte van het SA, voor latere jaren tot besparingswinsten. De definitieve besparingsreeks is als volgt: miljoen, miljoen, 223 miljoen, miljoen, structureel 502 miljoen Met de invoering van het wetsvoorstel WW en ontslagrecht per 1 oktober en het wetsvoorstel aanpassing wekeneis per 1 april is de invoering van de anticumulatie gouden handdrukken komen te vervallen. Woonlandbeginsel De invoering van het woonlandbeginsel in de AKW vindt geen doorgang. Internetbijlage 6. Monitor ombuigingen/intensiveringen 24

25 Tabel 2: Ombuigingen Strategisch Akkoord Ombuiging Stand van zaken Handhaving en controle In de SZW-handhavingsprogramma s 2003 en 2004 zijn concrete maatregelen uitgewerkt ter invulling van de taakstelling. De verschillende maatregelen kennen in de praktijk een aanlooptijd alvorens het beleid z n vruchten afwerpt. Hierdoor is in 2003 de taakstelling slechts voor 1,5 mln. van de 10 mln. gerealiseerd. De capaciteit van de Arbeidsinspectie is uitgebreid op basis van het amendement Verburg ( XV, nr. 40). Ook in 2004 is de taakstelling niet gerealiseerd. Het besparingsverlies bedraagt 11 mln. Voor 2005 en wordt een verder besparingsverlies verwacht van 35 mln. en 39 mln. Dit wordt met name veroorzaakt door vertraging in het ID-fraude project. Vrij besteedbaar reïntegratiebudget Decentraliseren financiering bijstand Herziening alimentatiebeleid Afschaffen categoriaal inkomensbeleid De Wet Werk en Bijstand is per 1 januari 2004 in werking getreden, hiermee is het flexibel reïntegratiebudget voor gemeenten tot stand gebracht. De taakstelling op reïntegratiebudget van UWV en SZW is volledig verwerkt Door inwerkingtreding van de Wet Werk en Bijstand per 1 januari 2004 is het bijstandsbudget volledig gebudgetteerd. De beoogde efficiencywinst is doorvertaald in de aan gemeenten toegekende definitieve budgetten 2004 en 2005 en het voorlopig vastgestelde macrobudget Het kabinet heeft besloten het wetsvoorstel kinderalimentatie in te trekken. De geraamde besparingen zijn dan ook niet gerealiseerd Het categoriaal inkomensbeleid is afgeschaft (met uitzondering van het categoriaal inkomensbeleid voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten). Dit heeft vorm gekregen in de Wet Werk en Bijstand die per 1 januari 2004 is ingevoerd. Zorg Geneesmiddelen Het toenmalige kabinet heeft ervoor gekozen om de taakstelling niet via pakketverkleining te realiseren, maar in te grijpen op de prijzen van geneesmiddelen en de kortingen en bonussen voor de apothekers. Daartoe is begin 2004 een convenant gesloten. Efficiencykorting Omdat het nieuwe zorgstelsel een jaar later is ingevoerd dan waarmee in het Strategisch Akkoord rekening was gehouden, vindt de besparing ook een jaar later plaats. (Door aanpassing van de definitie van het Budgettair Kader Zorg (BKZ) vallen de beheerskosten niet meer onder het BKZ. De besparing vindt daarom buiten het BKZ plaats.). Eigen risico De no-claimwet is ingevoerd per 1 januari Onderwijs Onderwijs in allochtone talen Rijksbijdrage publieke omroep Het Onderwijs in allochtone levende talen (OALT) is beëindigd. De wetgeving is aangenomen, met de onderwijsbonden is eind 2003 een akkoord bereikt over het flankerend beleid voor OALT-leraren Deze bezuinigingen worden -samen met de maatregelen uit het HA gerealiseerd door verlaging van de wettelijke rijksomroepbijdrage over de periode Het wetsvoorstel dat de omroeptaakstellingen regelt, is inmiddels in werking getreden. Daarmee zijn de bezuinigingen in financieel opzicht gerealiseerd. Mobiliteit, ruimtelijke ordening, milieu en economie Subsidies VROM Volledig ingevuld, met name op het Investeringsbudget voor stedelijke vernieuwing, het budget voor bodemsanering en de budgetten voor vermindering van uitstoot van broeikasgassen. Subsidies EZ De subsidietaakstelling van het Strategisch Akkoord is grotendeels ingevuld binnen het subsidie-instrumentarium, verdeeld over de beleidsterreinen innovatie, ondernemingsklimaat, doelmatige en duurzame energie en exportbevordering. Voor het overige is invulling gevonden in het fiscale instrument Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO). Internetbijlage 6. Monitor ombuigingen/intensiveringen 25

26 Tabel 2: Ombuigingen Strategisch Akkoord Ombuiging Stand van zaken Minder aankoop meer agrarisch/particulier natuurbeheer Door bij de aanleg van nieuwe natuur in de Ecologische Hoofdstructuur minder grond te verwerven en meer landbouwgrond op een natuurvriendelijke manier te laten beheren worden, met behoud van de natuurdoelstellingen, kosten bespaard. Niet doorgaan spitstarief 50 De middelen die waren geraamd voor de invoering voor het spitstarief in zijn, nu dit programma geen doorgang heeft gevonden, vrijgevallen. Buitenland en asiel Asielbeleid In 2002 was een versnelde afname van de bezetting bij de opvang van asielzoekers zichtbaar. Inmiddels is gebleken dat deze daling zich minder snel heeft voltrokken dan geraamd, met name vanwege een minder snelle uitstroom dan verwacht. Hierdoor is de ramingsbijstelling voor een groot deel teniet gedaan. ODA-toerekening asielzoekers Negatieve ODA Antillen/ Aruba Overig Generieke subsidietaakstelling De toerekening van de kosten van de 1e jaarsopvang van asielzoekers aan ODA is gebaseerd op de werkelijke kosten, de precieze hoogte van de toerekenbare kosten is herijkt. De totale toerekening is sinds SA afgenomen met ruim 100 mln. afgenomen, vanwege de dalende asielinstroom De aflossingen van leningen aan de Nederlandse Antillen en Aruba vallen niet meer binnen het ontwikkelingssamenwerkingsplafond. Het plafond is hiervoor bijgesteld De generieke subsidietaakstelling is naar rato over de diverse begrotingen verdeeld. Prijsbijstelling De prijsbijstellingstranche 2002 is voor 75% ingehouden. Intertemporeel effect ESF De terugbetaling aan Brussel uit hoofde van de oude ESF-programmaperiode heeft in 2002 plaatsgevonden. Hierdoor zijn de geraamde terugbetalingen in de jaren 2003 vrijgevallen. Geïntegreerd middelenbeheer Ondanks dat de invoering van het wetsvoorstel is vertraagd is de ombuiging (meer dan) gerealiseerd. Omdat in de praktijk geïntegreerd middelenbeheer met RWT s reeds wordt toegepast in de vorm van pilots, is het mogelijk geweest reeds in 2003 circa 50 miljoen te besparen. Tabel 3: Ombuigingen Aanvullend pakket 2002 Ombuiging Stand van zaken Beperking contractloonstijging Incidentele loonontwikkeling op 0% tranche 2003 Versnelling volumetaakstelling SA Versnelling subsidietaakstelling SA Aanvullende subsidietaakstelling De beperking van de contractloonstijging 2002 is in de verschillende CAO s verwerkt en daarmee ook budgettair gerealiseerd Het kabinet heeft het budget van de overheidswerkgevers voor incidentele loonontwikkeling (ILO) voor de tranche 2003 verlaagd van 0,5% naar 0%. De korting is budgettair verwerkt De volumetaakstelling uit het SA is in het Aanvullend Pakket versneld. Deze versnelling is in de departementale begrotingen verwerkt De subsidietaakstelling uit het SA is in het Aanvullend Pakket versneld De subsidietaakstelling uit het SA is in het Aanvullend pakket verhoogd. Internetbijlage 6. Monitor ombuigingen/intensiveringen 26